Μητροπολίτης Ἀργυροκάστρου Νεόφυτος Κεκέζης (1835-1841)

Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Βασιλείου Μπάρα (1887-1964). «Τό Δέλβινο τῆς Βορειου Ἠπείρου καί οἱ γειτονικές του περιοχές», κεφ. «Ἐκκλησιαστικά», σελ. 138-139.

Νεόφυτος Κεκέζης (1835-1841): Ἀργυροκαστρίτης, γέννημα καί θρέμμα. Ξεκίνησε Διάκονος ἀπό τό Ἀργυροκάστρο καί γύρισε Δεσπότης (ἐξελέγη τόν Νοέμβριο τοῦ 1835). Περήφανοι γι’ αὐτόν οἱ πατριῶτες του οἱ «Καστεροί», τόν ἐκαρτέρησαν μέ ἐνθουσιασμό. Εἶχαν διπλό πανηγύρι! Ἕνα πού προβιβάστηκε ἡ ἐπισκοπή τους σέ Μητρόπολη καί τ΄ ἄλλο πού, ἴσως γιά πρώτη φορᾶ, ἐρχόταν ντόπιος Δεσπότης. Ἀπό τήν ὥρα πού πάτησε ὁ Νεόφυτος στό Κάστρο, πρώτη του δουλειά ἦταν ν΄ ἀνοίξει τά σχολεῖα Ἀργυροκάστρου καί Δελβίνου, πού τά βρήκε κλεισμένα. Ἔφτασε δέ στό Ἀργυρόκαστρο Μέγα Σάββατο τοῦ 1836. Ἀτυχῶς οἱ προύχοντες τοῦ Ἀργυροκάστρου κατάφεραν καί ἔπαυσαν τόν ἐνθουσιώδη καί φιλοπρόοδο τοῦτο Δεσπότη, γιατί δέν μπόρεσε φαίνεται να ἱκανοποίησει τούς ἰδιοτελείς σκοπούς των. Οἱ μεγάλες πικρίες πού τόν ἐπότισαν ξεχειλίζουν στό παρακάτω εἰρωνικό ἐπίγραμμα, πού φεύγοντας ἔγραψε μέ τό χέρι του σέ ἕνα παραθύρι τῆς Μητρόπολης: "Ἀργυρόκαστρον γῆ ἄνυδρος καί ξηρά, καί... χαλκείον πάσης κακίας καί μηχανορραφίας".

Ἡ φράσις ἔμεινε παρομοιώδης καί δίνει ανάγλυφη τήν εἰκόνα τῆς πραγματικότητος. Τό ἀνήσυχο πνεύμα τοῦ σεμνοῦ τούτου Δεσπότη ἐκδηλώνεται κυρίως σέ ἀγαθά καί κοινωφελή ἔργα. Καί στήν Κορυτσά πού ξαναδιορίστηκε σημείωσε ἀξιόλογη δράση. Στίς μέρες του ἀνακαινίστηκε τό Μητροπολιτικό Μέγαρο, τό ὁποίο εἶχε χτισθεῖ ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο τῆς Α' Ἰουστινιανῆς Ἀχριδῶν Παρθένιον (1676). Ἐπίσης μέ τήν ἀξίωσή του ἀνηγέρθη μεγαλοπρεπές Διδακτήριο, χωρητικότητος 500 μαθητῶν, μέ δαπάνη 700 καισαροβασιλικῶν φλουριῶν, τά ὁποία εἶχαν δωρήσει οἱ Κοριτσαίοι ἀδερφοί Λιάτσε γιά τήν ἀνέγερση τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ, ὁ Νεόφυτος ὅμως συνέστησε νά διατεθοῦν γιά τήν ἀνέγερση Διδακτηρίου. Τήν σύσταση αὐτή τοῦ Νεοφύτου ὄχι μόνον τήν ἀπεδέχθησαν μ΄ ἐνθουσιασμό οἱ εὐγενείς δωρηταί, ἀλλά καί ἐπηύξησαν τήν δωρεά τους, ἀπό 500 καισαροβασιλικά φλωριά, πού ἦταν ἀρχικῶς, σέ 700 (βλ. <Ἀνατολ. Ἀστήρ> Κων/πόλεως, ἀριθ. Φύλ. 493 τῆς 19-08-1867, στήλη «Ἐκκλησιαστικά»).

Ἐπίσης ἀπό τίς αἱματηρές οἰκονομίες του, ἐπροίκισε τά σχολεῖα Ἀργυροκάστρου μέ 15000 γρόσια, συμαντικό ποσό γιά τήν ἐποχή ἐκείνη, δυνάμενο νά ἐξασφαλίσει ἄνετα τήν κανονική λειτουργία τους. Ἀπέθανε στήν Κορυτσά τήν νύχτα τῆς 6ης πρός τήν 7ης Ἀπριλίου τοῦ ἔτους 1874, περί ὥραν (τουρκικήν) 9η πρωϊνή, ἀφοῦ ἔμεινε πολλές ἡμέρες κλινήρης καί μέ φοβερούς πόνους. (βλ. Κώδ. Πατρ. Ἀρχ. ΚΒ΄ σελ 30.- <Ἤπειρ. Χρον.> Ε΄ σελ. 71-72.

* Προηγούμενος Μητροπολίτης Ἀργυροκάστρου Ἰωακείμ ὁ Χίος (1828-1835)

* Ἑπόμενος Μητροπολίτης Ἀργυροκάστρου

Νικόδημος Ἀνκρης πρώην Τυρολόης (1841-1848)