π. Διονυσίου Τάτση
Ὁ ἄνθρωπος ποὺ κατέχει κάποια δημόσια θέση ἢ φέρει κάποιο ἀξίωμα ἢ ἔχει πνευματικὴ ἀποστολή, ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν κοινὴ γνώμη, δηλαδὴ τί λέει ὁ κόσμος γι’ αὐτόν. Βέβαια ἡ κοινὴ γνώμη διαμορφώνεται καὶ δὲν εἶναι πάντα σταθερὴ καὶ δίκαιη. Στὶς μικρὲς κοινωνίες, ὅπου γνωρίζονται οἱ ἄνθρωποι, ἡ γνώμη γιὰ κάποιον διαμορφώνεται εὐκολότερα, γιατί εἶναι γνωστὲς οἱ πράξεις του, οἱ δραστηριότητές του καὶ ὁ χαρακτήρας του. Εὐρύτερα ὅμως, πρωτεύοντα ρόλο παίζουν τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης. Αὐτὰ προβάλλουν κάποιον καὶ τὸν ἀναδεικνύουν γιὰ διάφορα ἔργα του καὶ ἄλλον τὸν ἀμαυρώνουν, γιατί θεωροῦν διάφορες πράξεις του μὴ κανονικὲς καὶ νόμιμες. Δυστυχῶς οἱ δημοσιογράφοι ποὺ ἐργάζονται στὰ μέσα δὲν εἶναι πάντα ἀντικειμενικοὶ καὶ τὰ κριτήριά τους συχνὰ εἶναι ἐσφαλμένα. Κάποτε τοὺς λείπει καὶ ἡ στοιχειώδης γνώση πολλῶν πραγμάτων καὶ καταστάσεων.
Ὑπάρχουν πολλὲς περιπτώσεις ὅπου μερικοὶ ἄνθρωποι ἀναπτύσσουν κάποιο κοινωφελὲς ἔργο, γιὰ τὸ ὁποῖο ἡ κοινὴ γνώμη εἶναι θετική, βραβεύονται οἱ πρωτεργάτες, τοὺς συμπαρὶστανται πολλοὶ καὶ γίνονται δέκτες πολλῶν... προσφορῶν καὶ δωρεῶν. Ὑπάρχει δηλαδὴ μία χρυσὴ ἐποχή. Ξαφνικὰ ὅμως ἐμφανίζονται δύο τρία πρόσωπα ποὺ συκοφαντοῦν τοὺς ὑπεύθυνους καὶ ἀπαξιώνουν μὲ ἐπιπόλαιες καὶ ἄδικες κρίσεις τὸ λαμπρὸ ἔργο. Περιγράφουν φανταστικὰ σκάνδαλα καὶ σὲ ἐλάχιστο χρονικὸ διάστημα πέφτει σὲ πλήρη ἀνυποληψία ἡ ὅλη προσπάθεια καὶ ἡ κοινὴ γνώμη μεταβάλλεται.
Τὸ φαινόμενο τῆς μεταβαλλόμενης κοινῆς γνώμης συχνὰ παρατηρεῖται καὶ στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας. Μερικοὶ κληρικοὶ ἐργάζονται μὲ φόβο Θεοῦ κι ἔχουν ἐπιτυχίες στὸ ποιμαντικό τους ἔργο. Συμβαίνει ὅμως κάποιο σκάνδαλο, προκαλεῖται θόρυβος καὶ ὅλα κρημνίζονται. Δυστυχῶς ὁ λαὸς εἶναι εὐκολόπιστος καὶ ἀλλάζει συνεχῶς τὴ γνώμη του γιὰ πρόσωπα καὶ πράγματα, στηριζόμενος σὲ διαδόσεις, συκοφαντίες καὶ ἄθλιες σκοπιμότητες.
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος συμβουλεύει σχετικά: «Μὴ κρίνεις τὰ πράγματα στηριζόμενος στὶς γνῶμες τῶν διεστραμμένων, ἀλλὰ μὲ βάση τὴν ἀλήθεια τῶν πραγμάτων νὰ ἐκφέρεις τὴν πρέπουσα γνώμη γιὰ ἐκείνους ποὺ σκέφθηκαν ὀρθά»[1]. Καὶ συμπεραίνει ὅτι δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ γνώμη τοῦ πλήθους, ἀλλὰ τῶν ἐναρέτων: «Ἐκεῖνο ποὺ ἔχει ἀξία δὲν εἶναι τὸ μεγάλο πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ ἡ γνησιότητα τῆς ἀρετῆς του. Ὁ κόσμος ἀποτελεῖται ἀπὸ μυριάδες ἀνθρώπους, ἀλλὰ δὲν εἶναι μυριάδες, ὅταν δὲν μποροῦν νὰ ἐξισωθοῦν ὡς πρὸς τὴν ἀρετὴ οὔτε μὲ τὸν ἕνα ἐνάρετο»[2]. Ἀναφέρει μάλιστα καὶ δύο σχετικὰ παραδείγματα «Στὸν πόλεμο εἶναι προτιμότεροι δέκα ἐμπειροπόλεμοι καὶ γενναῖοι ἄνδρες, παρὰ ἀμέτρητοι καὶ χωρὶς πολεμικὴ πεῖρα. Αὐτοὶ ὄχι μόνο δὲν προσφέρουν καμιὰ ὑπηρεσία, ἀλλὰ ἐμποδίζουν καὶ ἐκείνους ποὺ προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους. Τὸ ἴδιο θὰ μποροῦσε νὰ δεῖ κανεὶς καὶ σὲ πλοῖο· εἶναι προτιμότεροι δύο ἔμπειροι ναῦτες, παρὰ ἀμέτρητοι ναῦτες χωρὶς πεῖρα, γιατί αὐτοὶ εἶναι δυνατὸν καὶ νὰ βυθίσουν τὸ πλοῖο. Τὸ πλῆθος ποτὲ δὲν εἶναι ἄξιο ἐμπιστοσύνης»[3]
Ἡ στάση τοῦ συνειδητοῦ χριστιανοῦ ἀπέναντι στὴν κοινὴ γνώμη πρέπει νὰ εἶναι προσεκτικὴ καὶ νὰ μὴ δίνει σημασία στὸ τί λένε γι’ αὐτὸν οἱ πολλοί, ποὺ συνήθως δὲν ἔχουν γνώση, εἶναι ἄσχετοι καὶ στὴ ζωὴ τους ἐπιλέγουν τὸ κακὸ καὶ τὴν ἁμαρτία. Νὰ τὸν ἐνδιαφέρει μόνο τί λένε οἱ λίγοι ἐνάρετοι, ποὺ ἔχουν ὀρθὴ κρίση καὶ εἶναι σὲ θέση νὰ ἐκφέρουν γνώμη γιὰ τὶς πράξεις του. Καὶ φυσικὰ δὲν πρέπει νὰ θορυβεῖται ἀπὸ τὴ γνώμη τοῦ πλήθους, ὅταν ὁ ἴδιος εἶναι σταθερὸς στὶς ἀρχές του καὶ παραμένει ἄτρωτος ἀπὸ τὰ συκοφαντικὰ βέλη.
Εἶναι ἀδιανόητο σ’ ἕνα χριστιανὸ νὰ ἐπηρεάζει τὴν κοινὴ γνώμη, προκειμένου νὰ ἐμφανίζεται ὁ ἴδιος ὡς σπουδαῖος καὶ ἀνώτερος. Μία τέτοια προσπάθεια τὴ συναντοῦμε συχνὰ στοὺς κοσμικούς, οἱ ὁποῖοι διαφημίζουν τὰ ἔργα τους καὶ ἀναπτύσσουν κοινωνικὲς σχέσεις μὲ πρόσωπα, ποὺ μποροῦν νὰ συμβάλουν στὴν πραγματοποίηση τῆς ἐπιθυμίας τους. Ἐπιλέγουν τὸ δημόσιο λόγο, τὶς κάμερες, τὸν ἦχο καὶ τὴν εἰκόνα τῆς τεχνολογίας, γιὰ νὰ προβληθοῦν. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἱκανοποιεῖται τὸ πάθος τῆς κενοδοξίας τους. Πρόκειται γιὰ διπρόσωπους, ποὺ δὲν ἔχουν πνευματικὲς ἐμπειρίες καὶ χριστιανικὸ ἦθος.
Σημειώσεις:
1. Χρυσοστόμου, Γ΄, σελ. 404.
2. Αὐτόθι.
3. Αὐτόθι.
Ὑπάρχουν πολλὲς περιπτώσεις ὅπου μερικοὶ ἄνθρωποι ἀναπτύσσουν κάποιο κοινωφελὲς ἔργο, γιὰ τὸ ὁποῖο ἡ κοινὴ γνώμη εἶναι θετική, βραβεύονται οἱ πρωτεργάτες, τοὺς συμπαρὶστανται πολλοὶ καὶ γίνονται δέκτες πολλῶν... προσφορῶν καὶ δωρεῶν. Ὑπάρχει δηλαδὴ μία χρυσὴ ἐποχή. Ξαφνικὰ ὅμως ἐμφανίζονται δύο τρία πρόσωπα ποὺ συκοφαντοῦν τοὺς ὑπεύθυνους καὶ ἀπαξιώνουν μὲ ἐπιπόλαιες καὶ ἄδικες κρίσεις τὸ λαμπρὸ ἔργο. Περιγράφουν φανταστικὰ σκάνδαλα καὶ σὲ ἐλάχιστο χρονικὸ διάστημα πέφτει σὲ πλήρη ἀνυποληψία ἡ ὅλη προσπάθεια καὶ ἡ κοινὴ γνώμη μεταβάλλεται.
Τὸ φαινόμενο τῆς μεταβαλλόμενης κοινῆς γνώμης συχνὰ παρατηρεῖται καὶ στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας. Μερικοὶ κληρικοὶ ἐργάζονται μὲ φόβο Θεοῦ κι ἔχουν ἐπιτυχίες στὸ ποιμαντικό τους ἔργο. Συμβαίνει ὅμως κάποιο σκάνδαλο, προκαλεῖται θόρυβος καὶ ὅλα κρημνίζονται. Δυστυχῶς ὁ λαὸς εἶναι εὐκολόπιστος καὶ ἀλλάζει συνεχῶς τὴ γνώμη του γιὰ πρόσωπα καὶ πράγματα, στηριζόμενος σὲ διαδόσεις, συκοφαντίες καὶ ἄθλιες σκοπιμότητες.
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος συμβουλεύει σχετικά: «Μὴ κρίνεις τὰ πράγματα στηριζόμενος στὶς γνῶμες τῶν διεστραμμένων, ἀλλὰ μὲ βάση τὴν ἀλήθεια τῶν πραγμάτων νὰ ἐκφέρεις τὴν πρέπουσα γνώμη γιὰ ἐκείνους ποὺ σκέφθηκαν ὀρθά»[1]. Καὶ συμπεραίνει ὅτι δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ γνώμη τοῦ πλήθους, ἀλλὰ τῶν ἐναρέτων: «Ἐκεῖνο ποὺ ἔχει ἀξία δὲν εἶναι τὸ μεγάλο πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ ἡ γνησιότητα τῆς ἀρετῆς του. Ὁ κόσμος ἀποτελεῖται ἀπὸ μυριάδες ἀνθρώπους, ἀλλὰ δὲν εἶναι μυριάδες, ὅταν δὲν μποροῦν νὰ ἐξισωθοῦν ὡς πρὸς τὴν ἀρετὴ οὔτε μὲ τὸν ἕνα ἐνάρετο»[2]. Ἀναφέρει μάλιστα καὶ δύο σχετικὰ παραδείγματα «Στὸν πόλεμο εἶναι προτιμότεροι δέκα ἐμπειροπόλεμοι καὶ γενναῖοι ἄνδρες, παρὰ ἀμέτρητοι καὶ χωρὶς πολεμικὴ πεῖρα. Αὐτοὶ ὄχι μόνο δὲν προσφέρουν καμιὰ ὑπηρεσία, ἀλλὰ ἐμποδίζουν καὶ ἐκείνους ποὺ προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους. Τὸ ἴδιο θὰ μποροῦσε νὰ δεῖ κανεὶς καὶ σὲ πλοῖο· εἶναι προτιμότεροι δύο ἔμπειροι ναῦτες, παρὰ ἀμέτρητοι ναῦτες χωρὶς πεῖρα, γιατί αὐτοὶ εἶναι δυνατὸν καὶ νὰ βυθίσουν τὸ πλοῖο. Τὸ πλῆθος ποτὲ δὲν εἶναι ἄξιο ἐμπιστοσύνης»[3]
Ἡ στάση τοῦ συνειδητοῦ χριστιανοῦ ἀπέναντι στὴν κοινὴ γνώμη πρέπει νὰ εἶναι προσεκτικὴ καὶ νὰ μὴ δίνει σημασία στὸ τί λένε γι’ αὐτὸν οἱ πολλοί, ποὺ συνήθως δὲν ἔχουν γνώση, εἶναι ἄσχετοι καὶ στὴ ζωὴ τους ἐπιλέγουν τὸ κακὸ καὶ τὴν ἁμαρτία. Νὰ τὸν ἐνδιαφέρει μόνο τί λένε οἱ λίγοι ἐνάρετοι, ποὺ ἔχουν ὀρθὴ κρίση καὶ εἶναι σὲ θέση νὰ ἐκφέρουν γνώμη γιὰ τὶς πράξεις του. Καὶ φυσικὰ δὲν πρέπει νὰ θορυβεῖται ἀπὸ τὴ γνώμη τοῦ πλήθους, ὅταν ὁ ἴδιος εἶναι σταθερὸς στὶς ἀρχές του καὶ παραμένει ἄτρωτος ἀπὸ τὰ συκοφαντικὰ βέλη.
Εἶναι ἀδιανόητο σ’ ἕνα χριστιανὸ νὰ ἐπηρεάζει τὴν κοινὴ γνώμη, προκειμένου νὰ ἐμφανίζεται ὁ ἴδιος ὡς σπουδαῖος καὶ ἀνώτερος. Μία τέτοια προσπάθεια τὴ συναντοῦμε συχνὰ στοὺς κοσμικούς, οἱ ὁποῖοι διαφημίζουν τὰ ἔργα τους καὶ ἀναπτύσσουν κοινωνικὲς σχέσεις μὲ πρόσωπα, ποὺ μποροῦν νὰ συμβάλουν στὴν πραγματοποίηση τῆς ἐπιθυμίας τους. Ἐπιλέγουν τὸ δημόσιο λόγο, τὶς κάμερες, τὸν ἦχο καὶ τὴν εἰκόνα τῆς τεχνολογίας, γιὰ νὰ προβληθοῦν. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἱκανοποιεῖται τὸ πάθος τῆς κενοδοξίας τους. Πρόκειται γιὰ διπρόσωπους, ποὺ δὲν ἔχουν πνευματικὲς ἐμπειρίες καὶ χριστιανικὸ ἦθος.
Σημειώσεις:
1. Χρυσοστόμου, Γ΄, σελ. 404.
2. Αὐτόθι.
3. Αὐτόθι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου