20 Αυγ 2022

Ἡ Μικρή Δοξολογία στό Ἀπόδειπνο

Σάββας Ἠλιάδης - ΑΜΑΣΕΥΣ
Ἡ Μικρή Δοξολογία στό Ἀπόδειπνο: «Καθ' ἑκάστην ἑσπέραν»«Καθ' ἑκάστην ἡμέραν»;
Στίς καθημερινές καί μή ἑορτάσιμες ἀκολουθίες διαβάζουμε στό τέλος τοῦ Ὄρθρου τήν Μικρή Δοξολογία. Ἡ Μικρή Δοξολογία διαβάζεται ἐπίσης καί τό βράδυ στό Ἀπόδειπνο. Μέ ἀπασχολεῖ ἐδῶ καί πολύν καιρό ἕνα σημεῖο αὐτῆς τῆς Δοξολογίας, στό ὁποῖο ζητῶ καί τήν συνδρομή τῶν εἰδικῶν, γιά νά μέ... διορθώσουν, ἄν σφάλλω στούς συλλογισμούς μου.

Διαβάζουμε στόν Ὄρθρο: «Καθ' ἑκάστην ἡμέραν εὐλογήσω Σέ καὶ αἰνέσω τὸ ὄνομά Σου εἰς τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος». Ἐνῶ παρακάτω λέει: «Καταξίωσον, Κύριε, ἐν τῇ ἡμέρα ταύτῃ, ἀναμαρτήτους φυλαχθῆναι ἡμᾶς.

Ἐπίσης διαβάζουμε στό Ἀπόδειπνο: «Καθ' ἑκάστην ἑσπέραν εὐλογήσω Σέ καὶ αἰνέσω τὸ ὄνομά Σου εἰς τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος». Ἐνῶ παρακάτω λέμε: «Καταξίωσον, Κύριε, ἐν τῇ νυκτί ταύτῃ, ἀναμαρτήτους φυλαχθῆναι ἡμᾶς».

Τό ἐρώτημα πού τίθεται εἶναι τό ἑξῆς: Ἄν πρέπει νά λέμε στό Ἀπόδειπνο: «Καθ' ἑκάστην ἑσπέραν ...», τότε γιατί νά μήν λέμε στόν Ὄρθρο: «Καθ' ἑκάστην πρωΐαν», ἀφοῦ καί ἡ ἑσπέρα καί τό πρωί (καί ἡ μεσημβρία) ἀποτελοῦν μέρη τῆς ἡμέρας, σύμφωνα καί μέ ἁγιογραφικά ἀλλά καί ὑμνολογικά τεκμήρια;

Γιά νά μήν μακρηγορῶ, καταθέτω τήν γνώμη μου, δεχόμενος ἀναντιρρήτως κάθε ἄλλη ἄποψη:

Σ΄ αὐτόν τόν στίχο το «ἡμέραν» ἔχει τήν ἔννοια τοῦ ὅλου εἰκοσιτετραώρου, δηλαδή του «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθαι». «Κάθε μέρα, ἀσταμάτητα, δίχως διάλειμμα, ἀδιαλείπτως θά προσεύχομαι καί θά δοξάζω τό ὄνομά σου». Τοιουτοτρόπως, αὐτό ἀποτελεῖ καί ἐφαρμογή τῆς ἀποστολικῆς προτροπῆς: «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε». (Ἀ΄ Θεσ. 5,17)

Ἐπιτατικώς δέ λειτουργεῖ πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση καί ἡ συνέχεια τοῦ στίχου: «...καί αἰνέσω τό ὄνομά σου εἰς τόν αἰῶνα καί εἰς τόν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος». Τουτέστι καί πάλιν, ἀδιαλείπτως!
Στόν παρακάτω στίχο δέ, στό : «Καταξίωσον Κύριε...» διαφοροποιεῖται ἡ σημασία τῆς λέξης καί ἡ μέν «ἡμέρα» ἐννοεῖ ὅσο θά διαρκεῖ τό φῶς, ἡ δέ «νύκτα» ὅσο θά διαρκεῖ τό σκοτάδι.

Συνοψίζοντας ἐντέλει, νομίζω πώς τό «Κάθ΄ ἑκάστην ἡμέραν» δέν πρέπει νά ἐπιδέχεται ὁποιαδήποτε ἀλλαγή. Ἐξάλλου, δέν μπορεῖ νά ἀρνηθεῖ εὔκολα κάποιος πώς δέν ἀναπαύει περισσότερο αὐτή ἡ ἐκδοχή.

Σάββας Ἠλιάδης - ΑΜΑΣΕΥΣ

2 σχόλια:

  1. Ο μακαριστός μητροπολίτης Γόρτυνος Ιερεμίας, καθηγητής μας, σε κάποιο από τα μαθήματά του ανέφερε, χωρίς να γνωρίζω πόθεν προήρχετο αυτή του η πληροφορία, ότι το Απόδειπνο αποτελεί τρόπον τινά ένα σύντομο Όρθρο. Υπό την έννοια ότι οι παλαιοί πατέρες, με το σκεπτικό ότι τους ήταν άγνωστο (όπως είναι άλλωστε σε όλους μας) αν θα ευρίσκοντο εν ζωή στο ξημέρωμα της επόμενης ημέρας, φρόντιζαν κάνοντας να αυτή την ακολουθία να αναπληρώσουν την έλλειψη της πρωινής ακολουθίας που δεν θα μπορούσαν να τελέσουν στη περίπτωση που δεν θα ευρίσκοντο εν ζωή. Αν αυτό ισχύει, φρονώ ότι ενισχύεται η άποψη ότι είναι σωστότερη η φράση "Καθ' ἑκάστην ἡμέραν εὐλογήσω Σέ καὶ αἰνέσω τὸ ὄνομά Σου εἰς τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ! Πρώτη φορά την ακούω. Διαφορετική η αιτιολόγηση αλλά πειστικότατη!

      Διαγραφή

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.