Εἰς τὴν παραβολὴν τοῦ ἀσώτου υἱοῦ. Ἡ ἀγάπη τοῦ Οὐράνιου Πατέρα!

Γέροντος Ἐφραὶμ Φιλοθεΐτου

Ὁ Θεὸς μᾶς εἶναι ἀγάπη καὶ «ὁ μένων ἐν τὴ ἀγάπη ἐν τῷ Θεῶ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῶ». Ὅποιος Χριστιανὸς δὲν ἔχει τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν καρδιά του, δὲν ἔχει ζωὴ Χριστοῦ στὴν ψυχή του. Αὐτὸ τὸ μεγάλο ἔργο τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ, τὸ νὰ κατέβει ὁ Θεός, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ νὰ γίνει ἄνθρωπος, νὰ λάβει σάρκα, νὰ κατοικήσει ἀνάμεσά μας, νὰ μᾶς πλησιάσει, δὲν ἦταν τίποτε ἄλλο, παρὰ ἡ ἀπέραντη φιλανθρωπιά της θείας ἀγάπης. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτὴ ποὺ μᾶς προστατεύει καὶ μᾶς φροντίζει γιὰ ὅλα. Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἁμαρτάνουμε καὶ λυποῦμε τὸν Θεό. Ἀσεβοῦμε πολλάκις, ἀλλὰ ἡ φιλανθρωπία Τοῦ εἶναι ἀπέραντη καὶ ὅλα τὰ συγχωρεῖ. Ὅλοι μας, καὶ πρῶτος ἐγώ, ἔχουμε λυπήσει αὐτὴ τὴν μεγάλη καρδιὰ τοῦ Θεοῦ, ποὺ λέγεται ἀγάπη πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ προσέξουμε στὴν ζωή μας, στὸν βίο μας, καὶ στὴ συνέχεια νὰ μὴν Τοῦ δώσουμε ξανὰ τὴν πίκρα τῆς ἁμαρτίας. 

Ἡ παραβολὴ τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου, ἡ παραβολὴ τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, εἶναι μία ὅσο γίνεται ἀκριβέστερη ἔκφραση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ Πατέρα πρὸς τὸν ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο. Ἐκεῖ βλέπουμε ὅτι ὁ ἄσωτος υἱός, ποὺ ἀπεικονίζει κάθε... ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο πάνω στὴ γῆ, ζήτησε ἀπὸ τὸν πατέρα του νὰ τοῦ δώσει τὸ μέρος ποὺ τοῦ ἀνήκει ἀπὸ τὴν πατρικὴ περιουσία ὡς υἱός. Βέβαια πάρα πολὺ ἄφρονα, ἄμυαλα ζήτησε νὰ πάρει τὸ μερίδιό του καὶ ν’ ἀποσπαστεῖ ἀπὸ τὴν πατρικὴ στέγη, ἀπὸ τὴν πατρικὴ ἀγάπη, ἀπὸ τὴν πατρικὴ φροντίδα. Καὶ νομίζοντας ὅτι εἶναι ἱκανὸς μόνος του νὰ φροντίσει περὶ τῆς ζωῆς του, ἔφυγε καὶ ἡ ἀμυαλοσύνη πληρώθηκε πάρα πολὺ ἀκριβά. Ὅπως διαλαμβάνει τὸ ἅγιο Εὐαγγέλιό μας, ὁ ἄσωτος αὐτὸς υἱὸς κατασπατάλησε ὅλη αὐτὴ τὴν περιουσία ζώντας μία ἁμαρτωλὴ ζωή. 

Ἡ ἁμαρτωλὴ ζωὴ γεννᾶ θάνατο. Ὁ μισθὸς τῆς ἁμαρτίας εἶναι ὁ ψυχικὸς θάνατος καὶ πολλάκις γίνεται αἰτία νὰ πεθάνει κανεὶς καὶ σωματικά. Ὁ ἄσωτος υἱὸς ἀφοῦ σπατάλησε ὅ,τι εἶχε πάρει σὰν περιουσία, κατήντησε νὰ βόσκει χοίρους καὶ νὰ ζεῖ μὲ τὰ ξυλοκέρατα τῶν χοίρων. Δηλαδὴ ὅταν ὁ ἄνθρωπος πάρει τὴν περιουσία τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, ὅταν ἀξιωθεῖ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, μετά, ὅταν ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ αὐτὴ τὴ Χάρη, διότι διέκοψε αὐτὴ τὴν ἐπαφὴ μὲ τὸν Θεὸ Πατέρα, καταντᾶ νὰ γίνει σκεῦος τοῦ διαβόλου, σκεῦος τῆς ἁμαρτίας, «ζῶν ἀσώτως» μακράν του Θεοῦ, κυλιόμενος συνεχῶς ἀπὸ ἁμαρτία σὲ ἁμαρτία. 

Βλέπουμε πάλι στὴν παραβολή, ὅτι ὁ ἄσωτος κάποια στιγμὴ ἦρθε στὸν ἑαυτό του, κατάλαβε τὸ λάθος του. Ὅταν ἔπραττε τὴν ἁμαρτία φαίνεται ὅτι ἦταν ἐκτὸς ἑαυτοῦ, ἐκτὸς λογικῆς, ἐκτὸς συνέσεως καὶ σωφροσύνης. Ἦρθε στὸν ἑαυτὸ τοῦ –λέει ὁ Χριστὸς μας– καὶ εἶπε, σκέφθηκε, συλλογίστηκε: «πόσοι μίσθιοί του πατρός μου περισσεύουσιν ἄρτων; Ἐγὼ ἐδῶ στὰ ξένα χάνομαι καὶ ἀπολλυμαι. Καλύτερα νὰ γυρίσω πίσω καὶ δὲν θὰ ζητήσω ἀπὸ τὸν πατέρα μου νὰ μὲ ἀποκαλεῖ παιδί του, διότι δὲν εἶμαι ἄξιος, ἀλλὰ θὰ τοῦ πῶ νὰ μὲ λογίσει ἕναν ἀπὸ τοὺς ὑπηρέτες του. Αὐτοὶ περνοῦν τόσο καλὰ ἐκεῖ, νὰ γίνω καὶ ἐγὼ ἕνας τέτοιος, μοῦ ἀρκεῖ αὐτό. Δὲν ἔχω πρόσωπο νὰ τοῦ ζητήσω υἱοθεσία διότι ἀπώλεσα τὴν ἀξιοπρέπεια τῆς υἱοθεσίας. Διότι σπατάλησα ὅ,τι εἶχα ἀπὸ τὸν πατέρα μου, μοῦ ἀρκεῖ νὰ ἐπιστρέψω». 

Αὐτὰ καὶ τόσα ἄλλα σκέφθηκε καὶ ἔβαλε ἀπόφαση νὰ ξεκινήσει. Πρὶν ἀκόμα ξεκινήσει, ὁ πατέρας τοῦ τὸν περίμενε ἔξω μὲ ἀνοιχτὴ τὴν ἀγκάλη του. Τόσο πολὺ εἶναι ἕτοιμος ὁ Θεὸς νὰ δεχτεῖ ἕναν ἁμαρτωλό. Πῆρε ὁ ἄσωτος τὸν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς, τῆς σωτηρίας, πῆρε τὸν δρόμο τὸν ἴσιο καὶ ἔφτασε στὸ πατρικὸ σπίτι του. Ὁ πατέρας ἀμέσως τὸν ἀγκαλίασε, τὸν φίλησε, ἔκλαψε ἐπάνω του, ἔκλαψε καὶ ὁ ἄσωτος, καὶ ἄρχισε νὰ τοῦ λέει: «Ἥμαρτον, πάτερ, εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου, δὲν εἶμαι ἄξιος κληθῆναι υἱός σου, ἀλλὰ ποίησον μὲ ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου». 

Τί ἀπαντᾶ ὁ Πατέρας; 

«Ξέχασε τὰ ὅλα ὅ,τι ἔκανες. Μοῦ ἀρκεῖ ἡ ἐπιστροφή σου, μοῦ φτάνει ὅτι γύρισες στὸ σπίτι. Ἤσουν πεθαμένος καὶ ἀνέζησες, χαμένος καὶ εὑρέθης. Αὐτὸ φτάνει. Τὰ κρίματα ὅλα, τὰ σφάλματα, τὴ σπατάλη τῆς περιουσίας, ὅλα ξέχασε τά». 

Ἀμέσως διατάζει λουτρό. Ἀφοῦ ἔκανε λουτρό, τὸν ἕντυσε τῆς υἱοθεσίας τὴν παλιὰ στολή, διέταξε νὰ τοῦ βάλουν δαχτυλίδι στὸ χέρι του. Τὰ πάντα ἄλλαξαν, καὶ ἐκεῖ ποὺ ἦταν βρώμικος, βοσκὸς χοίρων, σὲ μία στιγμή, μὲ τὴν ἐπιστροφή, ἔγινε παιδὶ τοῦ Θεοῦ. Ἔγινε παιδὶ Βασιλέως. Ὁλόλαμπρος, στολισμένος. Δὲν τὸ περίμενε αὐτὸ τὸ πράγμα. Ὁ πατέρας τόση στοργή; Τόση ἀγάπη; Τόση ἀλλαγή; Τί ματαιοφροσύνη καὶ τί πλάνη, σκέφθηκε ὁ ἄσωτος, ποὺ εἶχα, ὅταν ἤμουν μακριά του! Τελικὰ διέταξε νὰ σφαγεῖ ὁ μόσχος ὁ σιτευτὸς καὶ ν’ ἀρχίσει ἡ συναυλία τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ ἀσώτου υἱοῦ. Καὶ ἄρχισε ἡ πανήγυρις. Τὰ πάντα ἔλαμπαν μέσα στὸ παλάτι τοῦ πατέρα καὶ αὐτὸς εἶχε βγεῖ ἔξω ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, ἀπὸ τὸ θαῦμα τῆς σωτηρίας του. Ὁ δὲ πατέρας ἐκαλλωπίζετο στὴν ἀναζήση τοῦ παιδιοῦ του, καὶ ἦταν ὅλος χαρὰ καὶ εὐφροσύνη. 

Αὐτὸ εἶναι μία εἰκόνα ἐλάχιστη ἀπὸ τὴν πραγματικότητα τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο. Ὁ Πατέρας ὁ Οὐράνιος εἶναι πανέτοιμος ἀπ’ τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ ἄνθρωπος ἐπιστρέψει καὶ ζητήσει τὴν συγνώμη καὶ τὴν ἐπιστροφὴ στὸν σώφρονα βίον, εἶναι ἕτοιμος, πανέτοιμος, νὰ συγχωρήσει καὶ νὰ ξεχάσει τὰ πάντα. Ἀρκεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔρθει στὸν ἑαυτό του, νὰ καταλάβει τὰ σφάλματά του, νὰ ταπεινώσει τὸ φρόνημα, ν’ ἀναγνωρίσει ὅτι ἔσφαλε, καὶ ὁ Θεὸς θὰ τοῦ πεῖ: Ξέχασε τὰ ὅλα, παιδί μου, φτάνει ποὺ γύρισες. Ὅλα τὰ συγχωρῶ, ἀρκεῖ ποὺ γύρισες κοντά μου. 

Ἔρχεται καὶ ὁ ἄλλος, ὁ ἐχθρός του ἀνθρώπου, ὁ Διάβολος μὲ τὴ μεγάλη του πανουργία, μὲ τὴν τέχνη του, μὲ τὴ μαστοριά του, καὶ σφυρίζει στὸ αὐτὶ τοῦ ἁμαρτωλοῦ καὶ τοῦ λέει ὅτι ὁ Θεὸς δὲν σὲ συγχωρεῖ, εἶσαι πολὺ ἁμαρτωλός. Ἔκαμες ἐγκλήματα. Τώρα σὲ περιμένει μεγάλη τιμωρία καὶ κόλαση, μὴν πλησιάζεις τὸν Θεὸ καθόλου, δὲν εἶσαι ἄξιος νὰ σηκώσεις τὰ μάτια σου, νὰ προσευχηθεῖς καὶ νὰ ζητήσεις συγνώμη. Ὁ Θεὸς εἶναι ὀργισμένος, καὶ τόσα ἄλλα. 

Ὁ ἁμαρτωλὸς δὲν πρέπει νὰ πιστέψει σ’ ὅλα αὐτά. Διότι ἕνας πατέρας, μία μητέρα, ὅταν ἐπιστρέψει τὸ παιδί της ἀπὸ μία ἁμαρτία, ἀπὸ μία ἄσωτη ζωή, ποὺ νὰ τὴν εἶχε προηγουμένως ὑβρίσει, νὰ τὴν εἶχε δείρει, νὰ τὴν εἶχε σπρώξει, νὰ τὴν εἶχε μουτζώσει, χτυπήσει, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ἐπιστρέψει, ἡ μητέρα ἀμέσως θὰ τὸ ἀγκαλιάσει τὸ παιδί, θὰ τοῦ δώσει συγνώμη, δὲν θὰ λογιστεῖ τίποτα κακό, ἀρκεῖ ποὺ τὸ παιδὶ τῆς γύρισε στὸ σπίτι μετανοιωμένο. Ἐὰν μία μητέρα μ’ ἕνα μόριο ἀγάπης, δίνει τόση συγνώμη καὶ τόσο ἔλεος στὸ παραστρατημένο καὶ μετανοιωμένο παιδί της, πόσο μᾶλλον ὁ Θεός, ὁ ἄπειρος στὴν ἀγάπη, θὰ δώσει συγνώμη καὶ ἔλεος καὶ φιλανθρωπία; Δὲν πρέπει νὰ δώσουμε ἀκρόαση στοὺς ψιθυρισμοὺς τοῦ ἀποστάτη διαβόλου. Αὐτὸς δὲν ἔμαθε τὴν ταπείνωση, δὲν γνωρίζει τί θὰ πεῖ ταπείνωση, γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεό. Ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ σκηνώσει στὸν λογισμὸ τοῦ ἀνθρώπου ἡ ταπείνωση, ἀμέσως γεννᾶται ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ ἀνθρώπου. 

Ἄρα ο ἐγωισμὸς καὶ ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ἐκεῖνα τὰ κακὰ ποὺ μᾶς κρατᾶνε μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεό. Τὴν εἰκόνα τοῦ ἀσώτου υἱοῦ νὰ τὴ ζήσουμε μέσα στὴ σκέψη καὶ τὴν καρδιά μας καὶ θὰ ἀντλήσουμε, ἢ μᾶλλον θὰ ἀντλοῦμε συνεχῶς μετάνοια καὶ ἐπιστροφή. Ὄχι μόνο μετάνοια καὶ ἐπιστροφή, ἀλλὰ θὰ πλουτίζουμε τὴν καρδιά μας μὲ ἀγάπη Θεοῦ. Θὰ νοιώθουμε τὸν Θεὸ Πατέρα μᾶς στοργικὸ μὲ μία ἀγάπη ποὺ δὲν ἔχει μέτρο. Μέσα σ’ αὐτὴ τὴν ἀγάπη εἶναι ἀδύνατο ν’ ἀστοχήσουμε. Ὅσα καὶ ἂν μᾶς ψιθυρίσει ὁ ἐχθρός, ὅτι δὲν μᾶς συγχωρεῖ ὁ Θεός, διότι ἐγκληματήσαμε στὴ ζωή, ὅταν δοῦμε στὸν καθρέφτη τοῦ ἀσώτου υἱοῦ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ Πατρός μας, ἀμέσως ὅλοι οἱ λογισμοὶ τοῦ διαβόλου θὰ διασκορπιστοῦν. 

[Ἀπὸ τὸ περιοδικὸ «Ὅσιος Φιλόθεός της Πάρου» 6, Ἔκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη 2002, ἄρθρο «Περὶ ἀγάπης καὶ εὐσπλαχνίας Θεοῦ», σέλ. 137 (ἀπόσπασμα)]