Ἡ σιωπὴ τῶν διανοουμένων.....

Τοῦ Θεοφάνη Μαλκίδη

Σὲ ἀναλόγου δυσκολίας, ἀπογοήτευσης καὶ θλίψης περιόδου γιὰ τὴν πατρίδα μας, ὁ λαὸς μας προσδοκοῦσε στοὺς διανοούμενους, στὴν πνευματική του ἡγεσία. Περίμενε νὰ τοῦ ἀνοίξουν, σὺν Θεῶ, τὸ δρόμο, γιὰ νὰ διεκδικήσει, νὰ ἀγωνιστεῖ καὶ νὰ νικήσει. Τὸ ἔπραξαν μεταξύ των ἄλλων ὁ Σικελιανὸς καὶ ὁ Καζαντζάκης ὅταν δολοφονοῦνταν οἱ Ἕλληνες τὸ 1921 στὴν Ἀμάσεια τοῦ Πόντου, τὸ φώναξε μὲ τὴν ἰδιαίτερη φωνὴ καὶ πένα του ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς τὸ 1940 δίνοντας τὸ ἔναυσμα τῆς ἀντίστασης ποὺ χαρακτηρίζει ἐδῶ καὶ αἰῶνες τοὺς Ἕλληνες καὶ τὶς Ἑλληνίδες, τὸ ἴδιο ἔκανε τρεῖς δεκαετίες σχεδὸν ἀργότερα ὁ Γιῶργος Σεφέρης.

Τότε ποὺ δὲν σιώπησε γιὰ νὰ γίνει ἀρεστός, τότε ποὺ “δὲν μίλησε χωρὶς νὰ λέει τίποτα”, τότε ποὺ δὲν ἐπανέλαβε πληκτικὰ τὶς περιορισμένες λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦνται στὸν πολιτικὸ καὶ τὸν πνευματικὸ λόγο. Ἀντιθέτως, γνωρίζοντας τὸ βάρος τῆς πνευματικῆς του παρουσίας, ξέροντας ὅτι ὁ λαὸς περιμένει ἀπὸ αὐτὸν καὶ τὸν κάθε ἀληθινὸ διανούμενο νὰ μιλήσει, ἔπραξε αὐτὸ ποὺ τοῦ ὑπαγόρευε ἡ συνείδησή του, τὸ καθῆκον του καὶ τὸ χρέος του ἔναντί της πατρίδας, τοῦ τόπου, ὅπως ἔγραφε. Καὶ βεβαίως δὲν σκέφτηκε τὸ τί θὰ ἀπωλέσει σὲ προσωπικὸ ἐπίπεδο, οὔτε ἐὰν....

θὰ πάψει νὰ εἶναι ἀρεστός, λέγοντας ἀνάμεσα στὰ ἄλλα:

«....μῆνες τώρα, αἰσθάνομαι μέσα μου καὶ γύρω μου, ὁλοένα πιὸ ἐπιτακτικά το χρέος νὰ πῶ ἕνα λόγο γιὰ τὴ σημερινὴ κατάστασή μας......” . Εἶναι μιὰ κατάσταση ὑποχρεωτικῆς νάρκης ὅπου, ὅσες πνευματικὲς ἀξίες κατορθώσαμε νὰ κρατήσουμε ζωντανές, μὲ πόνους καὶ μὲ κόπους, πᾶνε κι’ αὐτὲς νὰ καταποντιστοῦν μέσα στὰ ἑλώδη στεκάμενα νερά. .....ἡ ἀρχὴ μπορεῖ νὰ μοιάζει εὔκολη, ὅμως ἡ τραγωδία περιμένει, ἀναπότρεπτη, στὸ τέλος».

Καὶ καταληκτικά, ὁ Σεφέρης ὅπως ὁ κάθε πραγματικὸς διανοούμενος (ὀφείλει νὰ) λέει καὶ πράττει τὰ παρακάτω σημείωνε τὰ ἑξῆς:

« Εἶμαι ἕνας ἄνθρωπος χωρὶς κανένα ἀπολύτως πολιτικὸ δεσμό, καί, μπορῶ νὰ τὸ πῶ, μιλῶ χωρὶς φόβο καὶ χωρὶς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τὸν γκρεμὸ ὅπου μας ὁδηγεῖ ἡ καταπίεση ποὺ κάλυψε τὸν τόπο. Αὐτὴ ἡ ἀνωμαλία πρέπει νὰ σταματήσει. Εἶναι Ἐθνικὴ ἐπιταγή».

Σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ παραπάνω παραδείγματα ὅπου οἱ διανοούμενοι δὲν σιώπησαν ἀλλὰ μπῆκαν μπροστὰ στὸν ἀγώνα τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν Ἑλληνίδων, μὲ τὴν πένα, τὸ λόγο καὶ τὴν πράξη τους, διαπιστώνουμε μὲ μεγάλη λύπη, τὴ σημερινὴ σιωπὴ τῶν διανοουμένων. Μοιραῖοι καὶ ἄβουλοι, ποὺ ἔγραφε ὁ συμπατριώτης μου ὁ Βάρναλης, ποὺ ἀφοῦ δὲν ντράπηκαν γιὰ τὰ ψέμματα ποὺ εἶπαν, ντράπηκαν γιὰ λογαριασμὸ τοὺς τὰ ψέμματα, ὅπως σημειώνει ὁ Μενέλεος Λουντέμης.

Ἡ πνευματικὴ χρεοκοπία προϋπῆρξε καὶ συμβαδίζει πλέον καὶ μὲ τὴν οἰκονομική. Βασικοὶ ὑπεύθυνοι, μαζὶ μὲ τοὺς ἐνόχους του πολιτικοῦ προσωπικοῦ, γιὰ τὰ “ἑλώδη στεκάμενα νερά”, εἶναι οἱ διανοούμενοι καὶ ἡ σιωπή τους....

Δεῖτε τὴν συνέντευξη τοῦ Θ. Μαλκίδη στὸ Δ. Νατσιό, γιὰ τὴ σιωπὴ τῶν διανοουμένων  στὸν τηλεοπτικὸ σταθμὸ 4Ε σήμερα Τρίτη 6 Ὀκτωβρίου στὶς 9μμ ὥρα Ἑλλάδας.