Ὁ ἐκκλησιασμός

Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου

Λιμάνια πνευματικά οἱ ναοί
Μέ λιμάνια μέσα στό πέλαγος μοιάζουν οἱ ναοί, ποῦ ὁ Θεός ἐγκατέστησε στίς πόλεις. Πνευματικά λιμάνια, ὅπου βρίσκουμε ἀπερίγραπτη ψυχική ἠρεμία ὅσοι σ' αὐτά καταφεύγουμε, ζαλισμένοι ἀπό τήν κοσμική τύρβη. Κι ὅπως ἀκριβῶς ἕνα ἀπάνεμο κι ἀκύμαντο λιμάνι προσφέρει ἀσφάλεια στά ἀραγμένα πλοῖα, ἔτσι καί ὁ ναός σώζει ἀπό τήν τρικυμία τῶν βιοτικῶν μεριμνῶν ὅσους σ' αὐτόν προστρέχουν καί ἀξιώνει τούς πιστούς νά στέκονται μέ σιγουριά καί ν' ἀκοῦνε τό λόγο τοῦ Θεοῦ μέ γαλήνη πολλή...
Ὁ ναός εἶναι θεμέλιό της ἀρετῆς καί σχολεῖο τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Πάτησε στά πρόθυρά του μόνο, ὁποιαδήποτε ὥρα, κι ἀμέσως θά ξεχάσεις τίς καθημερινές φροντίδες. Πέρασε μέσα, καί μία αὔρα πνευματική θά περικυκλώσει τήν ψυχή σου. Αὐτή ἡ ἡσυχία προξενεῖ δέος καί διδάσκει τή χριστιανική ζωή• ἀνορθώνει τό φρόνημα καί δέν σέ ἀφήνει νά θυμᾶσαι τά παρόντα. Σέ μεταφέρει ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό. Κι ἄν τόσο μεγάλο εἶναι τό κέρδος
ὅταν δέν γίνεται λατρευτική σύναξη, σκέψου, ὅταν τελεῖται ἡ Λειτουργία καί οἱ προφῆτες διδάσκουν, οἱ ἀπόστολοι κηρύσσουν τό Εὐαγγέλιο, ὁ Χριστός βρίσκεται ἀνάμεσα στούς πιστούς, ὁ Θεός Πατέρας δέχεται τήν τελούμενη θυσία, τό Ἅγιο Πνεῦμα χορηγεῖ τή δική Του ἀγαλλίαση, τότε λοιπόν, μέ πόση ὠφέλεια πλημμυρισμένοι δέν φεύγουν ἀπό τό ναό οἱ ἐκκλησιαζόμενοι;
Στήν ἐκκλησία συντηρεῖται ἡ χαρά ὅσων χαίρονται• στήν ἐκκλησία βρίσκεται ἡ εὐθυμία τῶν πικραμένων, ἡ εὐφροσύνη τῶν λυπημένων, ἡ ἀναψυχή τῶν βασανισμένων, ἡ ἀνάπαυση τῶν κουρασμένων. Γιατί ὁ Χριστός λέει: «Ἐλᾶτε σ' ἐμένα ὅλοι ὅσοι εἶστε κουρασμένοι καί φορτωμένοι μέ προβλήματα, κι ἐγώ θά σᾶς ἀναπαύσω» (Μάτθ. 11:28). Τί πιό ποθητό ἀπ’ αὐτή τή φωνή; Τί πιό γλυκό ἀπό τούτη τήν πρόσκληση; Σέ... συμπόσιο σέ καλεῖ ὁ Κύριος, ὅταν σέ προσκαλεῖ στήν ἐκκλησία• σέ ἀνάπαυση ἀπό τούς κόπους σέ παρακινεί• σέ ἀνακούφιση ἀπό τίς ὀδύνες σέ μεταφέρει. Γιατί σέ ξαλαφρώνει ἀπό τό βάρος τῶν ἁμαρτημάτων. Μέ τήν πνευματική ἀπόλαυση Θεραπεύει τή στενοχώρια καί μέ τή χαρά τή λύπη.
Γιατί δέν ἐκκλησιάζεσαι;
Παρ' ὅλα αὐτά, λίγοι εἶναι ἐκεῖνοι πού ἔρχονται στήν ἐκκλησία. Τί θλιβερό! Στούς χορούς καί στίς διασκεδάσεις τρέχουμε πρόθυμα. Τίς ἀνοησίες τῶν τραγουδιστῶν τίς ἀκοῦμε μέ εὐχαρίστηση. Τίς αἰσχρολογίες τῶν ἠθοποιῶν τίς ἀπολαμβάνουμε γιά ὧρες, δίχως νά βαριόμαστε. Καί μόνο ὅταν μιλάει ὁ Θεός, χασμουριόμαστε, ξυνόμαστε καί ζαλιζόμαστε. Μά καί στά ἱπποδρόμια, μολονότι δέν ὑπάρχει στέγη γιά νά προστατεύει τούς θεατές ἀπό τή βροχή, τρέχουν οἱ περισσότεροι σάν μανιακοί, ἀκόμα κι ὅταν βρέχει ραγδαία, ἀκόμα κι ὅταν ὁ ἄνεμος σηκώνει τά πάντα. Δέν λογαριάζουν οὔτε τήν κακοκαιρία οὔτε τό κρύο οὔτε τήν ἀπόσταση. Τίποτα δέν τούς κρατάει στά σπίτια τους. Ὅταν ὅμως πρόκειται νά πᾶνε στήν ἐκκλησία, τότε καί τό ψιλόβροχο τούς γίνεται ἐμπόδιο. Κι ἄν τούς ρωτήσεις, ποιός εἶναι ὁ Ἀμῶς ἤ ὁ Ὀβδιού, πόσοι εἶναι οἱ προφῆτες ἤ οἱ ἀπόστολοι, δέν μποροῦν ν' ἀνοίξουν τό στόμα τους. Γιά τ' ἄλογα ὅμως τούς τραγουδιστές καί τούς ἠθοποιούς μποροῦν νά σέ πληροφορήσουν μέ κάθε λεπτομέρεια. Εἶναι κατάσταση αὐτή;
Γιορτάζουμε μνῆμες ἁγίων, καί σχεδόν κανένας δέν παρουσιάζεται στό ναό. Φαίνεται πῶς ἡ ἀπόσταση παρασύρει τούς χριστιανούς στήν ἀμέλεια• ἤ μᾶλλον ὄχι ἤ ἀπόσταση, ἀλλά ἡ ἀμέλεια μόνο τούς ἐμποδίζει. Γιατί, ὅπως τίποτα δέν μπορεῖ νά ἐμποδίσει αὐτόν ποῦ ἔχει ἀγαθή προαίρεση καί ζῆλο νά κάνει κάτι, ἔτσι καί τόν ἀμελῆ, τόν ράθυμο καί ἀναβλητικό ὅλα μποροῦν νά τόν ἐμποδίσουν.
ΟΙ μάρτυρες ἔχυσαν τό αἷμα τους γιά τήν Ἀλήθεια, κι ἐσύ λογαριάζεις μία τόσο μικρή ἀπόσταση; Ἐκεῖνοι θυσίασαν τή ζωή τους γιά τό Χριστό, κι ἐσύ δέν θέλεις οὔτε λίγο νά κοπιάσεις; Ὁ Κύριος πέθανε γιά χάρη σου, κι ἐσύ Τόν περιφρονεῖς; Γιορτάζουμε μνῆμες ἁγίων, κι ἐσύ βαριέσαι νά ἔρθεις στό ναό, προτιμώντας νά κάθεσαι στό σπίτι σου; Καί ὅμως, πρέπει νά ἔρθεις, γιά νά δεῖς τό διάβολο νά νικιέται, τόν ἅγιο νά νικάει, τό Θεό νά δοξάζεται καί τήν Ἐκκλησία νά θριαμβεύει.
"Μά εἶμαι ἁμαρτωλός", λές, "καί δέν τολμῶ ν' ἀντικρίσω τόν ἅγιο". Ἀκριβῶς ἐπειδή εἶσαι ἁμαρτωλός, ἔλα ἐδῶ, γιά νά γίνεις δίκαιος. Ἤ μήπως δέν γνωρίζεις, ὅτι καί αὐτοί ποῦ στέκονται μπροστά στό ἱερό Θυσιαστήριο, ἔχουν διαπράξει ἁμαρτίες; Π' αὐτό οἰκονόμησε ὁ Θεός νά ὑποφέρουν καί οἱ ἱερεῖς ἀπό κάποια πάθη, ὥστε νά κατανοοῦν τήν ἀνθρώπινη ἀδυναμία καί νά συγχωροῦν τούς ἄλλους.
"Ἀφοῦ ὅμως δέν τήρησα ὅσα ἄκουσα στήν ἐκκλησία", θά μοῦ πεῖ κάποιος, "πῶς μπορῶ νά ἔρθω πάλι;". Ἔλα νά ξανακούσεις τόν θεῖο λόγο. Καί προσπάθησε τώρα νά τόν ἐφαρμόσεις. "Ἄν βάλεις φάρμακο πάνω στό τραῦμα σου καί δέν τό ἐπουλώσει τήν ἴδια μέρα, δέν θά ξαναβάλεις καί τήν ἑπόμενη; "Ἄν ὁ ξυλοκοπᾶς, ποῦ θέλει νά κόψει μία βελανιδιά, δέν κατορθώσει νά τή ρίξει μέ τήν πρώτη τσεκουριά, δέν τή χτυπάει καί δεύτερη καί πέμπτη καί δέκατη φορά; Κᾶνε κι ἐσύ τό ἴδιο.
Ἀλλά, θά μοῦ πεῖς, σ' ἐμποδίζουν νά ἐκκλησιαστεῖς ἡ φτώχεια καί ἡ ἀνάγκη νά ἐργαστεῖς. Δέν εἶναι εὔλογη οὔτε τούτη ἡ πρόφαση. Ἑφτά μέρες ἔχει ἡ ἑβδομάδα. Αὐτές τίς ἑφτά μέρες τίς μοιράστηκε ὁ Θεός μαζί μας. Καί σ' ἐμᾶς ἔδωσε ἔξι, ἐνῶ γιά τόν ἑαυτό Τοῦ κράτησε μόνο μία. Αὐτή τή μοναδική μέρα, λοιπόν, δέν δέχεσαι νά σταματήσεις τίς ἐργασίες;
Καί γιατί λέω γιά ὁλόκληρη μέρα; Ἐκεῖνο ποῦ ἔκανε στήν περίπτωση τῆς ἐλεημοσύνης ἡ χήρα του Εὐαγγελίου, τό ἴδιο κᾶνε κι ἐσύ στή διάρκεια αὐτῆς τῆς μίας μέρας. Ἔδωσε ἐκείνη δύο λεπτά καί πῆρε πολλή χάρη ἀπό τό Θεό. Δάνεισε κι ἐσύ δύο ὧρες στό Θεό, πηγαίνοντας στήν ἐκκλησία, καί θά φέρεις στό σπίτι σου κέρδη ἀμέτρητων ἡμερῶν. Ἄν ὅμως δέν δέχεσαι νά κάνεις κάτι τέτοιο, σκέψου μήπως μ' αὐτή σου τή στάση χάσεις τούς κόπους πολλῶν ἐτῶν. Γιατί ὁ Θεός, ὅταν περιφρονεῖται, γνωρίζει νά σκορπίζει τά χρήματα ποῦ συγκεντρώνεις μέ τήν ἐργασία τῆς Κυριακῆς.
Μά κι ἄν ἀκόμα ἔβρισκες ὁλόκληρο θησαυροφυλάκιο γεμάτο ἀπό χρυσάφι καί ἐξ αἰτίας τοῦ ἀπουσίαζες ἀπό τό ναό, θά ἦταν πολύ μεγαλύτερη ἡ ζημιά σού• καί τόσο μεγαλύτερη, ὅσο ἀνώτερα εἶναι τά πνευματικά ἀπό τά ὑλικά. Γιατί τά ὑλικά πράγματα, κι ἄν ἀκόμα εἶναι πολλά καί τρέχουν ἄφθονα ἀπό παντοῦ, δέν τά παίρνουμε στήν ἄλλη ζωή, δέν μεταφέρονται μαζί μας στόν οὐρανό, δέν παρουσιάζονται στό φοβερό ἐκεῖνο βῆμα τοῦ Κυρίου. Ἀλλά πολλές φορές, καί πρίν ἀκόμα πεθάνουμε, μᾶς ἐγκαταλείπουν. Ἀντίθετα, ὁ πνευματικός θησαυρός πού ἀποκτοῦμε στήν ἐκκλησία, εἶναι κτῆμα ἀναφαίρετο καί μᾶς ἀκολουθεῖ παντοῦ.
"Ναί, ἀλλά μπορῶ", λέει κάποιος ἄλλος, "νά προσευχηθῶ καί στό σπίτι μου". Ἀπατᾶς τόν ἑαυτό σου, ἄνθρωπε. Βεβαίως, εἶναι δυνατό νά προσευχηθεῖς καί στό σπίτι σού• εἶναι ἀδύνατον ὅμως νά προσευχηθεῖς ἔτσι, ὅπως προσεύχεσαι στήν ἐκκλησία, ὅπου ὑπάρχει τό πλῆθος τῶν πατέρων καί ὅπου ὁμόφωνη κραυγή ἱκεσίας ἀναπέμπεται στό Θεό. Δέν σέ ἀκούει τόσο πολύ ὁ Κύριος ὅταν Τόν παρακαλεῖς μόνος σου, ὅσο ὅταν Τόν παρακαλεῖς ἑνωμένος μέ τούς ἀδελφούς σου. Γιατί στήν ἐκκλησία ὑπάρχουν περισσότερες πνευματικές προϋποθέσεις ἀπ’ ὅσες στό σπίτι. Ὑπάρχουν ἡ ὁμόνοια, ἡ συμφωνία τῶν πιστῶν, ὁ σύνδεσμος τῆς ἀγάπης, οἱ εὐχές τῶν ἱερέων. Γι' αὐτό, ἄλλωστε, οἱ Ἱερεῖς προΐστανται τῶν ἀκολουθιῶν γιά νά ἐνισχύονται μέ τίς δυνατότερες εὐχές τούς οἱ ἀσθενέστερες εὐχές τοῦ λαοῦ, κι ἔτσι ὅλες μαζί ν' ἀνεβαίνουν στόν οὐρανό.
Ὅταν προσευχόμαστε ὁ καθένας χωριστά, εἴμαστε ἀνίσχυροι, ὅταν ὅμως συγκεντρωνόμαστε ὅλοι μαζί, τότε γινόμαστε πιό δυνατοί καί ἑλκύουμε σέ μεγαλύτερο βαθμό τήν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ. Κάποτε ὁ ἀπόστολος Πέτρος βρισκόταν ἁλυσοδεμένος στή φυλακή. Ἔγινε ὅμως θερμή προσευχή ἀπό τούς συναγμένους πιστούς, κι ἀμέσως ἐλευθερώθηκε. Τί θά μποροῦσε, ἑπομένως, νά εἶναι πιό δυνατό ἀπό τήν κοινή προσευχή, ποῦ ὠφέλησε κι αὐτούς ἀκόμα τούς στύλους τῆς Ἐκκλησίας;
Ἡ προσέλευσή μας στό ναό
Σᾶς παρακαλῶ λοιπόν καί σᾶς ἱκετεύω, ἄς προτιμᾶμε ἀπό ὁποιαδήποτε ἄλλη ἀσχολία καί φροντίδα τόν ἐκκλησιασμό. Ἄς τρέχουμε πρόθυμα, ὅπου κι ἄν βρισκόμαστε, στήν ἐκκλησία.
Προσέξτε ὅμως, κανείς νά μήν μπεῖ στόν ἱερό αὐτό χῶρο, ἔχοντας βιοτικές φροντίδες ἤ περίσπασμους ἤ φόβους. Ἀφοῦ τ' ἀφήσουμε ὅλα τοῦτα ἔξω, στίς πύλες τοῦ ναοῦ, τότε ἄς περάσουμε μέσα. Γιατί ἐρχόμαστε στά ἀνάκτορα τῶν οὐρανῶν, πατᾶμε σέ τόπους ποῦ ἀστράφτουν.
Ἄς διώξουμε ἀπό τήν ψυχή μᾶς πρῶτα-πρῶτα τή μνησικακία, γιά νά μήν κατακριθοῦμε, ὅταν παρουσιαστοῦμε μπροστά στό Θεό καί προσευχηθοῦμε λέγοντας: «Πάτερ ἠμῶν..., ἅφες ἠμίν τά ὀφειλήματα ἠμῶν, ὡς καί ἠμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἠμῶν». Διαφορετικά, πῶς θέλεις νά φανεῖ ὁ Δεσπότης Χριστός γλυκός καί πράος ἀπέναντί σου, ἀφοῦ ἐσύ γίνεσαι στό συνάνθρωπό σου σκληρός καί δέν τόν συγχωρεῖς; Πῶς θά μπορέσεις νά ὑψώσεις τά χέρια σου στόν οὐρανό; Πῶς θά κινήσεις τή γλώσσα σου σέ λόγια προσευχῆς; Πῶς θά ζητήσεις συγγνώμη; Ἀκόμα κι ἄν θέλει ὁ Θεός νά συγχωρήσει τίς ἁμαρτίες σου, δέν Τόν ἀφήνεις ἐσύ, ἐπειδή δέν συγχωρεῖς τόν πλησίον σου.
Ἡ ἀμφίεσή μας
Μά καί ἡ ἐνδυμασία μας στό ναό νά εἶναι καλή ἀπό κάθε πλευρά. Νά εἶναι κόσμια καί ὄχι ἐξεζητημένη. Γιατί τό κόσμιο εἶναι σεμνό, ἐνῶ τό ἐξεζητημένο εἶναι ἄσεμνο.
Αὐτό ἀκριβῶς μᾶς παραγγέλλει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν λέει: «Θέλω νά προσεύχονται οἱ ἄνδρες σέ κάθε τόπο, σηκώνοντας πρός τόν οὐρανό χέρια ὅσια, χωρίς ὀργή καί δισταγμό ὀλιγοπιστίας. Ἐπίσης καί οἱ γυναῖκες νά προσεύχονται μέ ἀμφίεση σεμνή, στολίζοντας τόν ἑαυτό τους μέ σεμνότητα καί σωφροσύνη, ὄχι μέ περίτεχνες κομμώσεις καί χρυσά κοσμήματα ἤ μαργαριτάρια ἤ ἐνδύματα πολυτελῆ, ἀλλά μέ ὅ,τι ταιριάζει στίς γυναῖκες ποῦ λένε ὅτι σέβονται τό Θεό, δηλαδή μέ καλά ἔργα» (Ἅ' Τίμ. 2:8-10). Ἄν λοιπόν ἀπαγορεύει στίς γυναῖκες ἐκεῖνα ποῦ εἶναι ἀπόδειξη πλούτου, πολύ περισσότερο ἀπαγορεύει ὅσα κινοῦν τήν περιέργεια, ὅπως τά φτιασίδια, τό βάψιμο τῶν ματιῶν, τό κουνιστό βάδισμα, τά παράξενα ροῦχα καί τά παρόμοια.
Τί λές, γυναίκα; Ἔρχεσαι στό ναό νά προσευχηθεῖς, καί στολίζεσαι μέ χρυσαφικά καί χτενίζεσαι ἐπιτηδευμένα; Μήπως ἦρθες γιά νά χορέψεις; Μήπως γιά νά λάβεις μέρος σέ γαμήλια γιορτή; Ἐκεῖ ἔχουν θέση τά χρυσαφικά καί οἱ πολυτέλειες• ἐδῶ δέν χρειάζεται τίποτε ἀπ’ αὐτά. Ἦρθες νά παρακαλέσεις τό Θεό γιά τίς ἁμαρτίες σου. Τί στολίζεις λοιπόν τόν ἑαυτό σου; Αὐτή ἡ ἐμφάνιση δέν εἶναι γυναίκας ποῦ ἱκετεύει. Πῶς μπορεῖς νά στενάξεις, πῶς μπορεῖς νά δακρύσεις, πῶς μπορεῖς νά προσευχηθεῖς μέ θέρμη, ἔχοντας τέτοια ἀμφίεση; Θέλεις νά φαίνεσαι εὐπρεπής; Φόρεσε τό Χριστό καί ὄχι τό χρυσό. Ντύσου τήν ἐλεημοσύνη, τή φιλανθρωπία, τή σωφροσύνη, τήν ταπεινοφροσύνη. Αὐτά ἀξίζουν περισσότερο ἀπ’ ὅλο τό χρυσάφι. Αὐτά καί τήν ὡραία τήν κάνουν ὡραιότερη καί τήν ἄσχημη τήν ὀμορφαίνουν. Νά ξέρεις, γυναίκα, πῶς, ὅταν στολιστεῖς πολύ, γίνεσαι πιό αἰσχρή κι ἀπό τή γυμνή, γιατί ἔχεις ἀποβάλει πιά τήν κοσμιότητα.
Προσοχή καί προσευχή
Ἀλλά καί ἡ διαγωγή μας, ὅσο βρισκόμαστε μέσα στό ναό, ἄς εἶναι ἡ πρέπουσα, ὅπως ἁρμόζει σέ ἄνθρωπο ποῦ βρίσκεται μπροστά στό Θεό. Νά μήν ἀσχολούμαστε μέ ἄσκοπες συζητήσεις, μά νά στεκόμαστε μέ φόβο καί τρόμο, μέ προσοχή καί προθυμία, μέ τό βλέμμα στραμμένο στή γῆ καί τήν ψυχή ὑψωμένη στόν οὐρανό.
Γιατί ἔρχονται πολλοί στήν ἐκκλησία, ἐπαναλαμβάνουν μηχανικά ψαλμούς καί εὐχές, καί φεύγουν, δίχως νά ξέρουν τί εἶπαν. Τά χείλη κινοῦνται, ἀλλά τ' αὐτιά δέν ἀκοῦνε. Ἐσύ δέν ἀκοῦς τήν προσευχή σου, καί θέλεις νά τήν εἰσακούσει ὁ Θεός; Γονάτισα, λες• ἀλλά ὁ νοῦς σου πετοῦσε μακριά. Τό σῶμα σου ἦταν μέσα στήν ἐκκλησία καί ἡ ψυχή σου ἔξω. Τό στόμα ἔλεγε τήν προσευχή καί ὁ νοῦς μετροῦσε τόκους, συμβόλαια, συναλλαγές, χωράφια, κτήματα, συναναστροφές μέ φίλους. Κι ὅλα αὐτά συμβαίνουν, γιατί ὁ διάβολος εἶναι πονηρός•
ξέρει πῶς τήν ὥρα τῆς προσευχῆς κερδίζουμε πολλά, γι' αὐτό τότε ἐπιτίθεται μέ μεγαλύτερη σφοδρότητα. Ἄλλες φορές εἴμαστε ξαπλωμένοι στό κρεβάτι, καί τίποτα δέν σκεφτόμαστε• ἤρθαμε ὅμως στήν ἐκκλησία νά προσευχηθοῦμε, καί ὁ διάβολος μᾶς ἔβαλε ἕνα σωρό λογισμούς, ὥστε καθόλου νά μήν ὠφεληθοῦμε.
Ἄν, ἀλήθεια, ὁ Θεός σου ζητήσει λόγο γιά τήν ἀδιαφορία ἤ καί τήν ἀσέβεια ποῦ δείχνεις στίς λατρευτικές συνάξεις, τί θά κάνεις; Νά, τήν ὥρα ποῦ Αὐτός σου μιλάει, ἐσύ, ἀντί νά προσεύχεσαι, ἔχεις πιάσει κουβέντα μέ τόν διπλανό σου γιά πράγματα ἀνώφελα. Καί ὅλα τ' ἄλλα ἁμαρτήματά μας ἄν παραβλέψει ὁ Θεός, τοῦτο φτάνει γιά νά στερηθοῦμε τή σωτηρία. Μήν τό θεωρεῖς μικρό παράπτωμα. Γιά νά καταλάβεις τή βαρύτητά του, σκέψου τί γίνεται στήν ἀνάλογη περίπτωση τῶν ἀνθρώπων. Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι συζητᾶς μ' ἕνα ἐπίσημο πρόσωπο ἤ μ' ἕναν ἐγκάρδιο φίλο σου. Καί ἐνῶ ἐκεῖνος σου μιλάει, ἐσύ γυρίζεις ἀδιάφορα τό κεφάλι σου καί ἀρχίζεις νά κουβεντιάζεις μέ κάποιον ἄλλο. Δέν θά προσβληθεῖ ὁ συνομιλητής σου ἀπ’ αὐτή τήν ἀπρέπειά σου; Δέν θά θυμώσει; Δέν θά σού ζητήσει τό λόγο;
Ἀλίμονο! Βρίσκεσαι στή θεία Λειτουργία, κι ἐνῶ τό βασιλικό τραπέζι εἶναι ἑτοιμασμένο, ἐνῶ ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ θυσιάζεται γιά χάρη σου, ἐνῶ ὁ ἱερέας ἀγωνίζεται γιά τή σωτηρία σου, ἐσύ ἀδιαφορεῖς. Τήν ὥρα ποῦ τά ἑξαπτέρυγα Σεραφείμ σκεπάζουν τά πρόσωπά τους ἀπό δέος καί ὅλες οἱ οὐράνιες δυνάμεις μαζί μέ τόν ἱερέα παρακαλοῦν τό Θεό γιά σένα, τή στιγμή ποῦ κατεβαίνει ἀπό τόν οὐρανό ἡ φωτιά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ χύνεται ἀπό τήν ἄχραντη πλευρά Τοῦ μέσα στό ἅγιο Ποτήριο, τή στιγμή αὐτή ἡ συνείδησή σου, ἄραγε, δέν σέ ἐλέγχει γιά τήν ἀπροσεξία σου; Σκέψου, ἄνθρωπέ μου, μπροστά σέ Ποιόν στέκεσαι τήν ὥρα τῆς φρικτῆς μυσταγωγίας καί μαζί μέ ποιούς - μέ τά Χερουβείμ, μέ τά Σεραφείμ, μέ ὅλες τίς οὐράνιες δυνάμεις. Ἀναλογίσου μαζί μέ ποιούς ψάλλεις καί προσεύχεσαι. Εἶναι ἀρκετό γιά νά συνέλθεις, ὅταν θυμηθεῖς ὅτι, ἐνῶ ἔχεις ὑλικό σῶμα, ἀξιώνεσαι νά ὑμνεῖς τόν Κύριό της κτίσεως μαζί μέ τούς ἀσώματους ἀγγέλους.
Μή συμμετέχεις λοιπόν στήν ἱερή ἐκείνη ὑμνωδία μέ ἀδιαφορία. Μήν ἔχεις στό νοῦ σου βιοτικές σκέψεις. Δίωξε κάθε γήινο λογισμό καί ἀνέβα νοερά στόν οὐρανό, κοντά στό θρόνο τοῦ Θεοῦ. Πέταξε ἐκεῖ μαζί μέ τά Σεραφείμ, φτερούγισε μαζί τους, ψάλε τόν τρισάγιο ὕμνο στήν Παναγία Τριάδα.
Ἡ Θεία Κοινωνία
Καί σάν ἔρθει ἡ στιγμή τῆς θείας Κοινωνίας καί πρόκειται νά πλησιάσεις τήν ἁγία Τράπεζα, πίστευε ἀκλόνητα πῶς ἐκεῖ εἶναι παρών ὁ Χριστός, ὁ Βασιλιάς τῶν ὅλων. Ὅταν δεῖς τόν ἱερέα νά σού προσφέρει τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου, μή νομίσεις ὅτι ὁ Ἱερέας τό κάνει αὐτό, ἀλλά πίστευε ὅτι τό χέρι πού ἁπλώνεται εἶναι τοῦ Χριστοῦ. Αὐτός ποῦ λάμπρυνε μέ τήν παρουσία Τοῦ τήν τράπεζα τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, Αὐτός καί τώρα διακοσμεῖ τήν Τράπεζα τῆς θείας Λειτουργίας. Παραβρίσκεται πραγματικά καί ἐξετάζει τοῦ καθενός τήν προαίρεση καί παρατηρεῖ ποιός πλησιάζει μέ εὐλάβεια ταιριαστή στό ἅγιο Μυστήριο, ποιός μέ πονηρή συνείδηση, μέ σκέψεις βρωμερές καί ἀκάθαρτες, μέ πράξεις μολυσμένες. Ἀναλογίσου λοιπόν κι ἐσύ ποιό ἐλάττωμά σου διόρθωσες, ποιά ἀρετή κατόρθωσες, ποιά ἁμαρτία ἔσβησες μέ τήν ἐξομολόγηση, σέ τί ἔγινες καλύτερος. Ἄν ἡ συνείδησή σου σέ πληροφορεῖ ὅτι φρόντισες ἀρκετά γιά τήν ἐπούλωση τῶν ψυχικῶν σου τραυμάτων, ἄν ἔκανες κάτι περισσότερο ἀπό τή νηστεία, κοινώνησε μέ φόβο Θεοῦ. Ἀλλιῶς, μεῖνε μακριά ἀπό τά ἄχραντα Μυστήρια. Καί ὅταν καθαριστεῖς ἀπ’ ὅλες τίς ἁμαρτίες σου, τότε νά πλησιάσεις.
Νά προσέρχεστε λοιπόν στή θεία Κοινωνία μέ φόβο καί τρόμο, μέ συνείδηση καθαρή, μέ νηστεία καί προσευχή. Χωρίς νά θορυβεῖτε, χωρίς νά ποδοπατᾶτε καί νά σπρώχνετε τούς διπλανούς σας. Γιατί αὐτό ἀποτελεῖ τή μεγαλύτερη τρέλα καί τή χειρότερη περιφρόνηση τῶν θείων Μυστηρίων.
Πές μου, ἄνθρωπε, γιατί κάνεις θόρυβο; Γιατί βιάζεσαι; Σέ πιέζει τάχα ἡ ἀνάγκη νά κάνεις τίς δουλειές σου; Καί σού περνάει ἄραγε, τήν ὥρα ποῦ πᾶς νά κοινωνήσεις, ἡ σκέψη ὅτι ἔχεις δουλειές; Ἔχεις μήπως τήν αἴσθηση ὅτι εἶσαι πάνω στή γῆ; Νομίζεις ὅτι βρίσκεσαι μαζί μέ ἀνθρώπους καί ὄχι μέ τούς χορούς τῶν ἀγγέλων; Μά κάτι τέτοιο εἶναι δεῖγμα πέτρινης καρδιᾶς...
Κάθε πότε νά κοινωνοῦμε;
Ὑπάρχει κι ἕνα ἄλλο θέμα: Πολλοί κοινωνοῦν μία φορά τό χρόνο, ἄλλοι δύο φορές, ἄλλοι περισσότερες. Ποιούς ἀπ’ αὐτούς θά ἐπιδοκιμάσουμε; Ὅσους μία φορά, ὅσους πολλές ἤ ὅσους λίγες φορές μεταλαμβάνουν; Οὔτε τούς μία οὔτε τούς πολλές οὔτε τούς λίγες, μά ἐκείνους ποῦ πλησιάζουν στό ἅγιο Ποτήριο μέ καρδιά ἁγνή, μέ βίο ἀνεπίληπτο. Αὐτοί ἄς κοινωνοῦν πάντα. Οἱ ἄλλοι, οἱ ἀμετανόητοι ἁμαρτωλοί, ἄς μένουν μακριά ἀπό τά ἄχραντα Μυστήρια, γιατί ἀλλιῶς κρίμα καί καταδίκη ἑτοιμάζουν γιά τόν ἑαυτό τους. Ὁ ἅγιος ἀπόστολος λέει: «Ὅποιος τρώει τόν ἄρτο καί πίνει τό ποτήριο τοῦ Κυρίου μέ τρόπο ἀνάξιο, γίνεται ἔνοχος ἁμαρτήματος ἀπέναντι στό σῶμα καί στό αἷμα τοῦ Κυρίου, προκαλώντας τήν καταδίκη του» (Ἅ' Κόρ. 11:27, 29). Θά τιμωρηθεῖ, δηλαδή, τόσο αὐστηρά, ὅσο καί οἱ σταυρωτές του Χριστοῦ, ἀφοῦ κι ἐκεῖνοι ἔγιναν ἔνοχοι ἁμαρτήματος ἀπέναντι στό σῶμα Του.
Πολλοί ἀπό τούς πιστούς ἔχουν φτάσει σέ τέτοιο σημεῖο περιφρονήσεως τῶν ἁγίων Μυστηρίων, ὥστε, ἐνῶ εἶναι γεμάτοι ἀπό ἀμέτρητες κακίες καί δέν διορθώνουν καθόλου τόν ἑαυτό τους, κοινωνοῦν στίς γιορτές ἀπροετοίμαστοι, μή γνωρίζοντας ὅτι προϋπόθεση τῆς θείας Κοινωνίας δέν εἶναι ἡ γιορτή, ἀλλά, καθώς εἴπαμε, ἡ καθαρή συνείδηση. Καί ὅπως αὐτός ποῦ δέν αἰσθάνεται κανένα κακό στή συνείδησή του, πρέπει καθημερινά νά προσέρχεται στή θεία Κοινωνία, ἔτσι κι αὐτός πού εἶναι φορτωμένος ἁμαρτήματα καί δέν μετανοεῖ, πρέπει νά μήν κοινωνεῖ οὔτε στή γιορτή. Γι' αὐτό καί πάλι σᾶς παρακαλῶ ὅλους νά μήν πλησιάζετε στά θεία Μυστήρια ἔτσι ἀπροετοίμαστοι κι ἐπειδή τό ἀπαιτεῖ ἡ γιορτή, ἀλλά, ἄν κάποτε ἀποφασίσετε νά λάβετε μέρος στή Θεία Λειτουργία καί νά κοινωνήσετε, νά καθαρίζετε καλά τόν ἑαυτό σας, ἀπό πολλές μέρες πρίν, μέ τή μετάνοια, τήν προσευχή, τήν ἐλεημοσύνη, τή φροντίδα γιά τά πνευματικά πράγματα.
Παραμονή ὡς τήν ἀπόλυση
Ἦρθες λοιπόν στήν ἐκκλησία καί ἀξιώθηκες νά συναντήσεις τό Χριστό; Μή φύγεις, ἄν δέν τελειώσει ἡ ἀκολουθία. Ἄν φύγεις πρίν τήν ἀπόλυση, εἶσαι ἔνοχος ὅσο κι ἕνας δραπέτης. Πηγαίνεις στό θέατρο καί, ἄν δέν τελειώσει ἡ παράσταση, δέν φεύγεις. Μπαίνεις στήν ἐκκλησία, στόν οἶκο τοῦ Κυρίου, καί γυρίζεις τήν πλάτη στά ἄχραντα Μυστήρια; Φοβήσου τουλάχιστον ἐκεῖνον ποῦ εἶπε: «Ὅποιος καταφρονεῖ τό Θεό, Θά καταφρονηθεῖ ἀπ’ Αὐτόν» (Πρβλ. Παροιμ. 13:13).
Τί κάνεις, ἄνθρωπε; Ἐνῶ ὁ Χριστός εἶναι παρών, οἱ ἄγγελοί Του παραστέκονται, οἱ ἀδελφοί σου κοινωνοῦν ἀκόμα, ἐσύ τούς ἐγκαταλείπεις καί φεύγεις; Ὁ Χριστός σου προσφέρει τήν ἁγία σάρκα Του, κι ἐσύ δέν περιμένεις λίγο, γιά νά Τόν εὐχαριστήσεις ἔστω μέ τά λόγια; Ὅταν παρακάθεσαι σέ δεῖπνο, δέν τολμᾶς νά φύγεις, ἔστω κι ἄν ἔχεις χορτάσει, τή στιγμή ποῦ οἱ φίλοι σου κάθονται ἀκόμα στό τραπέζι. Καί τώρα πού τελοῦνται τά φρικτά Μυστήρια τοῦ Χριστοῦ, τ' ἀφήνεις ὅλα στή μέση καί φεύγεις;
Θέλετε νά σᾶς πῶ τίνος τό ἔργο κάνουν ὅσοι φεύγουν πρίν τελειώσει ἡ Θεία Λειτουργία καί δέν συμμετέχουν ἔτσι στίς τελευταῖες εὐχαριστήριες εὐχές; Ἴσως εἶναι βαρύ αὐτό πού πρόκειται νά πῶ, μά πρέπει νά τό πῶ. Ὅταν ὁ Ἰούδας πῆρε μέρος στόν Μυστικό Δεῖπνο τοῦ Χριστοῦ, ἐνῶ ὅλοι ἦταν καθισμένοι στό τραπέζι, αὐτός σηκώθηκε πρίν ἀπό τούς ἄλλους κι ἔφυγε. Ἐκεῖνον λοιπόν, τόν Ἰούδα, μιμοῦνται... Ἄν δέν ἔφευγε τότε ἐκεῖνος, δέν Θά γινόταν προδότης, δέν θά χανόταν. Ἄν δέν ξεχώριζε τόν ἑαυτό του ἀπό τό ποίμνιο, δέν θά τόν ἔβρισκε μόνο τοῦ ὁ λύκος γιά νά τόν φάει.
Μετά τόν ἐκκλησιασμό
Ἐμεῖς ἄς ἀναχωροῦμε ἀπό τή θεία Λειτουργία σάν λιοντάρια ποῦ βγάζουν φωτιά, ἔχοντας γίνει φοβεροί ἀκόμα καί στό διάβολο. Γιατί τό ἅγιο αἷμα τοῦ Κυρίου ποῦ κοινωνοῦμε, ποτίζει τήν ψυχή μας καί τῆς δίνει μεγάλη δύναμη. Ὅταν τό μεταλαμβάνουμε ἄξια, διώχνει τούς δαίμονες μακριά καί φέρνει κοντά μας τούς ἀγγέλους καί τόν Κύριο τῶν ἀγγέλων. Αὐτό τό αἷμα εἶναι ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν μας, μ' αὐτό λούζεται ἡ ψυχή, μ' αὐτό στολίζεται. Αὐτό τό αἷμα κάνει τό νοῦ μᾶς λαμπρότερο ἀπό τή φωτιά, αὐτό κάνει τήν ψυχή μᾶς λαμπρότερη ἀπό τό χρυσάφι.
Προσελκύστε λοιπόν τούς ἀδελφούς μας στήν ἐκκλησία, προτρέψτε τούς πλανημένους, συμβουλέψτε τούς ὄχι μόνο μέ λόγια, ἀλλά καί μέ ἔργα. Κι ἄν ἀκόμα τίποτα δέν πεῖς, ἀλλά βγεῖς ἀπό τήν ἱερή σύναξη, δείχνοντας στούς ἀποντες -καί μέ τήν ἐμφάνιση καί μέ τό βλέμμα καί μέ τή φωνή καί μέ τό βάδισμα καί μ' ὅλη σου τή σεμνότητα- τό κέρδος ποῦ ἀποκόμισες ἀπό τό ναό, αὐτό εἶναι ἀρκετό γιά παραίνεση καί συμβουλή. Γιατί ἔτσι πρέπει νά βγαίνουμε ἀπό τό ναό, σάν ἀπό ἱερά ἄδυτα, σάν νά κατεβαίνουμε ἀπό τούς ἴδιους τους οὐρανούς. Δίδαξε ὅσους δέν ἐκκλησιάζονται ὅτι ἔψαλες μαζί μέ τά Σεραφείμ, ὅτι ἀνήκεις στήν οὐράνια πολιτεία, ὅτι συναντήθηκες μέ τό Χριστό καί μίλησες μαζί Του. Ἄν ἔτσι ζοῦμε τή θεία Λειτουργία, δέν θά χρειαστεῖ νά ποῦμε τίποτα στούς ἀποντες. Ἀλλά βλέποντας ἐκεῖνοι τή δική μας ὠφέλεια, θά νιώσουν τή δική τους ζημιά καί θά τρέξουν γρήγορα στήν ἐκκλησία, γιά ν' ἀπολαύσουν τά ἴδια ἀγαθά, μέ τή χάρη καί φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ, στόν ὁποῖο, μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, αἰώνια ἀνήκει ἡ δόξα. Ἀμήν.
Πηγή:Ἑλληνισμός-Ὀρθοδοξία