10 Νοε 2025

Γεώργιος Ἀποστολάκης: Ἕνα, ἀκόμη, γράμμα καλῆς ἀγωνίας γιὰ σένα

Τοῦ Γεωργίου Ἀποστολάκη, Ἀντιπροέδρου Ἀρείου Πάγου 
.τ.

Φίλε καὶ ἀδελφέ μου, καλὲ καὶ ἀνυποψίαστε. 
Ἐσὺ ποὺ ἀπορεῖς καὶ λές: Τί πάθανε ὅλοι αὐτοί, ποὺ φωνάζουν κατὰ τοῦ Προσωπικοῦ Ἀριθμοῦ καὶ τῆς νέας ψηφιακῆς ταυτότητας; Δὲν θέλουν ἀσφάλεια, ταχύτητα ἐξυπηρέτησης κ.. ποὺ λένε ὅτι θὰ μᾶς ἐξασφαλίσουν; 
Σὲ ἐσένα, καλοπροαίρετε ἄνθρωπε, ἀπευθύνομαι γιὰ νὰ σὲ προβληματίσω. Θέλω νὰ σὲ βάλω νὰ σκεφθεῖς συνολικὰ καὶ παγκόσμια τὸ θέμα. 
Εἶσαι, πιστεύω, καλὰ ἐνημερωμένος. Ἔτσι, θὰ ξέρεις ὅτι σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο κράτη καὶ διεθνεῖς ὀργανισμοὶ προωθοῦν τὸν ψηφιακὸ μετασχηματισμὸ τῶν κοινωνιῶν (digital transformation). 
Θὰ ἀναρωτήθηκες: Ὑπάρχει κάποιος στρατηγικὸς σχεδιασμὸς ἢ πρόκειται ἁπλᾶ γιὰ μιὰ σύγχρονη τεχνολογικὴ ἀλλαγή; 
Πράγματι, ὁ «ψηφιακὸς μετασχηματισμὸς» δὲν εἶναι ἁπλῶς μιὰ τεχνολογικὴ ἀλλαγή, ἀλλὰ μιὰ στρατηγικὴ ἐπιλογὴ μὲ κοινωνικές, οἰκονομικὲς καὶ πολιτικὲς προεκτάσεις. 
Θὰ μοῦ ἀντιτάξεις: Μά, οἱ κυβερνήσεις καὶ οἱ ἐπιχειρήσεις προωθοῦν... τὸν ψηφιακὸ μετασχηματισμὸ γιὰ καλὸ σκοπό, ἐπικαλούμενες κυρίως ἀποτελεσματικότητα καὶ κόστος: 

  • Μείωση γραφειοκρατίας: Τὰ ψηφιακὰ συστήματα μειώνουν τὰ λάθη καὶ τὸ χρόνο διεκπεραίωσης. 
  • Αὔξηση διαφάνειας: Τὰ δεδομένα καταγράφονται καὶ ἐλέγχονται εὐκολότερα. 
  • Μείωση κόστους: Οἱ ψηφιακὲς ὑπηρεσίες εἶναι φτηνότερες μακροπρόθεσμα ἀπὸ τὶς φυσικὲς ὑποδομές. 
  • Ἀνταγωνιστικότητα: Οἱ χῶρες καὶ οἱ ἐπιχειρήσεις ποὺ δὲν ψηφιοποιοῦνται μένουν πίσω. 

Ἕνας ἀντικειμενικὸς ὅμως παρατηρητὴς σὲ κοινωνικὸ καὶ πολιτικὸ ἐπίπεδο διαβλέπει ὅτι ὑπάρχει καὶ ἕνα στρατηγικὸ σχέδιο εὐρύτερου ἐλέγχου καὶ διακυβέρνησης μέσῳ δεδομένων: 

  • Ψηφιακὴ ταυτότητα: Κάθε πολίτης συνδέεται μὲ ἕνα ψηφιακὸ προφίλ. Ναί, διευκολύνεται ἡ πρόσβαση σὲ ὑπηρεσίες ἀλλὰ δημιουργοῦνται καὶ προϋποθέσεις γιὰ ἐπιτήρηση. 
  • Δεδομένα πολιτῶν: Τὰ κράτη καὶ οἱ ἑταιρεῖες ἀντλοῦν τεράστιο ὄγκο πληροφοριῶν γιὰ συμπεριφορές, προτιμήσεις, οἰκονομικὴ δραστηριότητα τῶν πολιτῶν. Μποροῦν ἔτσι νὰ τοὺς χειραγωγοῦν καὶ γιατί ὄχι νὰ τοὺς ἐλέγχουν στὶς ἐπιλογές τους. 
  • Πολιτικὴ ἰσχὺς μέσῳ πληροφορίας: Ἡ γνώση γιὰ τὸ τί σκέφτεται καὶ κάνει ὁ πληθυσμὸς εἶναι ἰσχύς. 

Κάποιος καλοπροαίρετος σὰν καὶ σένα θὰ ἀντιτείνει: Αὐτὸ δὲν σημαίνει ἀπαραίτητα «σκοτεινὸ σχέδιο». 
Ἂν ὑπάρχει βέβαια, αὐτὸ θὰ εἶναι δυσαπόδεικτο γιατί τέτοια «σκοτεινὰ κέντρα» δροῦν ἀπὸ τὸ παρασκήνιο. Ἔτσι δὲν μπορῶ μὲ «φωτογραφικὲς» ἀποδείξεις νὰ σὲ πείσω γιὰ κάποιο «σκοτεινὸ σχέδιο». 
Μπορεῖς ὡστόσο καὶ ἐσὺ νὰ καταλάβεις ὅτι μὲ αὐτὸ τὸ στρατηγικὸ σχέδιο εὐρύτερου ἐλέγχου καὶ διακυβέρνησης μέσῳ δεδομένων δημιουργεῖται καθεστὼς συγκέντρωσης δύναμης στὰ χέρια λίγων, ἐκείνων ποὺ ἐλέγχουν τὶς ψηφιακὲς ὑποδομὲς (π.χ. κυβερνήσεις, μεγάλες τεχνολογικὲς ἑταιρεῖες). 

Ἂν θέλουμε νὰ δοῦμε τὸ «σχέδιο» σὲ βάθος, δὲν μποροῦμε παρὰ νὰ παραδεχθοῦμε ὅτι: 

  • Στόχος εἶναι ἕνας πλήρως διασυνδεδεμένος κόσμος, ὅπου ἡ πληροφορία ρέει σὲ πραγματικὸ χρόνο. 
  • Οἱ παγκόσμιοι ὀργανισμοὶ (ΕΕ, ΟΟΣΑ, ΟΗΕ, Παγκόσμια Τράπεζα) προωθοῦν κοινὲς ψηφιακὲς στρατηγικὲς (π.χ. "Digital ID", "Smart Cities", "Digital Governance") στὸ ὄνομα τῆς βιωσιμότητας καὶ τῆς ἀσφάλειας. 
  • Παράλληλα, δημιουργεῖται τὸ ὑπόβαθρο γιὰ τεχνητὴ νοημοσύνη, αὐτοματισμὸ καὶ ἔξυπνη διαχείριση πόρων, ποὺ ἀπαιτοῦν καθολικὴ ψηφιοποίηση δεδομένων. 

Ὅσο λοιπὸν καλοπροαίρετος καὶ ἂν εἶσαι, ὅσο καὶ ἂν ἀπορρίπτεις τὴν ἐκδοχή: «συνωμοσία» μὲ τὴν κλασικὴ ἔννοια, δὲν μπορεῖς νὰ ἀρνηθεῖς ὅτι ὁ ψηφιακὸς μετασχηματισμὸς τοῦ δημόσιου καὶ ἰδιωτικοῦ βίου ὅλων τῶν ἀνθρώπων εἶναι, ὄχι μία ἁπλῆ τεχνολογικὴ ἀλλαγὴ λόγῳ προόδου, ἀλλὰ ἕνα παγκόσμιο διαρθρωτικὸ σχέδιο μετασχηματισμοῦ τῆς κοινωνίας μέσῳ τῆς τεχνολογίας. Ἑνὸς μετασχηματισμοῦ, γιὰ τὸν ὁποῖο προβάλλονται τὰ θετικὰ (ἀποτελεσματικότητα, καινοτομία, διαφάνεια) ἀλλὰ κρύβονται ἐπιμελῶς οἱ κίνδυνοι (ἔλεγχος, ἀπώλεια ἰδιωτικότητας, ἀνισότητες). Εἶναι σὰν τὴν ποντικοπαγίδα: Βλέπει τὸ ποντίκι τὸ «τυράκι» ἀλλὰ δὲν βλέπει τὴ «φάκα» στὴν ὁποία τὸ ὁδηγεῖ ἡ κατανάλωσή του. 

Θὰ σοῦ δείξω τώρα μερικὰ βασικὰ διεθνῆ προγράμματα καὶ πρωτοβουλίες ποὺ δείχνουν πὼς ὑπάρχει σχέδιο γιὰ τὸν ψηφιακὸ μετασχηματισμό. Θὰ σοῦ δείξω ποιοί διεθνεῖς ὀργανισμοὶ καὶ προγράμματα (π.χ. EU Digital Decade, UN Digital ID Initiative, WEF Digital Economy reports) ἀποτελοῦν τὸ πλαίσιο αὐτοῦ τοῦ "σχεδίου" ὥστε νὰ δεῖς τὶς πηγὲς καὶ τὰ ἐπίσημα κείμενα. 

1. Εὐρωπαϊκὴ Ἐπιτροπή: «Πορεία πρὸ τὴν ψηφιακὴ δεκαετία». European Commission – "Path to the Digital Decade" (ΕΕ) 
Ἡ ΕΕ ἔχει θεσπίσει τὸ πρόγραμμα «Path to the Digital Decade», μὲ στόχο μέχρι τὸ 2030 νὰ ἐπιτευχθοῦν συγκεκριμένοι δεῖκτες σὲ 4 βασικοὺς τομεῖς: ψηφιακὲς δεξιότητες τῶν πολιτῶν, ὑποδομὲς (γραμμὴ ταχύτητας / 5g / cloud / ὑπολογιστικὴ ἰσχύς), ψηφιοποίηση ἐπιχειρήσεων καὶ ψηφιοποίηση δημόσιων ὑπηρεσιῶν. 

European Commission+3consilium.europa.eu+3consilium.europa.eu+3 
Τὸ πρόγραμμα περιλαμβάνει ἐτήσιο κύκλο συνεργασίας μεταξὺ τῆς ΕΕ καὶ τῶν κρατῶν-μελῶν, παρακολούθηση μέσῳ δεικτῶν (π.χ. DESI) καὶ ἀναφορὲς προόδου. European Commission+1 

Ἐνδεικτικά, μερικοὶ στόχοι: ἕως τὸ 2030, τὸ 80 % τῶν ἀνθρώπων ἡλικίας 16-74 νὰ ἔχουν τοὐλάχιστον βασικὲς ψηφιακὲς δεξιότητες, καὶ τὸ 100 % τῶν πολιτῶν νὰ ἔχουν πρόσβαση σὲ ἠλεκτρονικὰ ἀρχεῖα ὑγείας. European Commission+1 

Χρηματοδότηση: ἡ JRC ἐκτιμᾶ πώς ΄€207 δισ. χρηματοδοτήσεις τῆς ΕΕ γιὰ τὴν περίοδο 2021-2027 συμβάλλουν στὰ ψηφιακὰ ἀντικείμενα τοῦ προγράμματος. joint-research-centre.ec.europa.eu 

Ἡ ΕΕ ἀναγνωρίζει ὅτι ἡ πρόοδος δὲν εἶναι ἱκανοποιητικὴ σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς (π.χ. ψηφιακὲς δεξιότητες, ὑποδομὲς) καὶ τονίζει ὅτι «ἀπαιτεῖται τολμηρὴ δράση». European Commission 

Συμπέρασμα: Στὴν ΕΕ ὑπάρχει σαφές, μετρήσιμο σχέδιο γιὰ τὸν ψηφιακὸ μετασχηματισμὸ — δὲν εἶναι ἁπλῶς «ὅλοι πρέπει νὰ γίνουμε ψηφιακοὶ» ἀλλὰ «ἔχουμε στόχους, χρονοδιαγράμματα καὶ πολιτική». 

2 . Ὀργανισμὸς Οἰκονομικῆς Συνεργασίας καὶ Ἀνάπτυξης (ΟΟΣΑ) – «Προοπτικὲς Ψηφιακῆς Οἰκονομίας ΟΟΣΑ 2024». Organisation for Economic Co‑operation and Development (ΟΟΣΑ) – «OECD Digital Economy Outlook 2024». 
Ὁ ΟΟΣΑ ἐξέδωσε αὐτὴ τὴν ἔκθεση ποὺ ἐξετάζει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο οἱ ψηφιακὲς τεχνολογίες (AI, ὑποδομὲς δικτύου, cloud, big data) μετατρέπουν τὴν οἰκονομία καὶ τὴν κοινωνία. OECD. 
Ἡ ἔκθεση ἐπισημαίνει τὴν ἀνάγκη «νὰ ἀπελευθερωθεῖ ἡ καινοτομία μὲ ὑπευθυνότητα», «νὰ διαμοιραστοῦν εὐρύτερα τὰ ὀφέλη» καὶ «νὰ μειωθοῦν οἱ κίνδυνοι» ποὺ συνδέονται μὲ τὴν ψηφιακὴ τεχνολογία. OECD 
Συμπέρασμα: Ὁ ΟΟΣΑ δὲν εἶναι ἁπλῶς θεσμὸς ποὺ παρατηρεῖ, δείχνει ὅτι ὑπάρχει διεθνὴς πολιτικό-οἰκονομικὴ τάση ποὺ ὑποστηρίζει ἕνα εὐρύτερο σχέδιο ψηφιακῆς οἰκονομίας καὶ κοινωνίας. 

3.- ΟΗΕ-United Nations – «UN Digital ID» & Ψηφιακὴ Δημόσια Ὑποδομή. 
Τὸ UN Digital ID εἶναι πρωτοβουλία τοῦ ΟΗΕ ποὺ στοχεύει σὲ ἕνα ἑνιαῖο ψηφιακὸ ἀναγνωριστικὸ γιὰ τὸ προσωπικὸ τοῦ ΟΗΕ, γιὰ βελτίωση τῆς διαλειτουργικότητας, μείωση τῆς κατακερματισμένης πληροφορίας καὶ ἐπιτάχυνση διαδικασιῶν. unsceb.org+1 
Ὁ ΟΗΕ ἐπίσης ξεκίνησε πρωτοβουλία γιὰ "Digital Public Infrastructure" (DPI) μὲ στόχους ποὺ συνδέονται μὲ τὴν ἀτζέντα 2030 γιὰ τὰ ἀνάπτυξη καὶ τὶς βιώσιμες πόλεις/κοινωνίες. UNDP 
Τελικὸ συμπέρασμα: Σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο, ὁ ψηφιακὸς μετασχηματισμὸς ἐμπεριέχει καὶ θέματα ὅπως ψηφιακὴ ταυτότητα, δημόσια ὑποδομή, διαλειτουργικότητα καὶ ὄχι μόνο «ψηφιακὲς ὑπηρεσίες». 

Σημεῖα «κλειδιὰ» ποὺ μαρτυροῦν ὅτι ὑπάρχει σχέδιο 

  • Ὑπάρχουν χρονοδιαγράμματα (π.χ. γιὰ τὸ 2030 στὴν ΕΕ). 
  • Ὑπάρχουν ποσοτικοὶ στόχοι (π.χ. % πολιτῶν μὲ ψηφιακὲς δεξιότητες, % ἐπιχειρήσεων ποὺ υἱοθετοῦν τεχνολογίες). 
  • Ὑπάρχει κανονιστικό-θεσμικὸ πλαίσιο (νόμοι, πολιτικές, πρωτοβουλίες). 
  • Ὑπάρχει χρηματοδότηση / ἐπενδύσεις μεγάλης κλίμακας. 
  • Ὑπάρχει παρακολούθηση προόδου (reports, δεῖκτες). 
  • Τὸ σχέδιο δὲν ἀφορᾶ μόνο τεχνολογία ἀλλὰ καὶ ὀργανωτική/κοινωνικὴ ἀλλαγή. 

Ἀκόμα πιστεύεις ὅτι πρόκειται γιὰ κάτι «ἀθῶο», γιὰ μιὰ προσαρμογὴ στὶς νέες ἀπαιτήσεις τῆς τεχνολογίας καὶ τῆς προόδου; 
Δὲν βλέπεις ὅτι συντελεῖται συγκέντρωση μεγάλου ὄγκου δεδομένων σὲ λίγους φορεῖς- κυβερνήσεις ἢ μεγάλες ἑταιρεῖες-, πρᾶγμα ποὺ διευκολύνει τὸν ἔλεγχο καὶ τὴν ἐπιτήρηση τῶν ἀνθρώπων; 
Δὲν βλέπεις ὅτι ἡ ψηφιακὴ μετάβαση γίνεται ἐρήμην τῶν λαῶν, χωρὶς ἐπαρκῆ λογοδοσία, διαφάνεια ἢ ρύθμιση, μὲ κίνδυνο γιὰ τὰ βασικὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα; 
Δὲν βλέπεις ὅτι ἡ ψηφιακὴ τεχνολογία χρησιμοποιεῖται ὡς μέσο γιὰ εὐρύτερα γεωστρατηγικὰ ἢ οἰκονομικὰ συμφέροντα, χωρὶς τὸ «κοινὸ καλὸ» νὰ εἶναι τὸ ἀποκλειστικὸ κίνητρο; 
Δὲν βλέπεις ὅτι ἡ ψηφιοποίηση μπορεῖ νὰ ἀφήσει πίσω της κοινωνικὲς ὁμάδες ποὺ δὲν ἔχουν πρόσβαση, δεξιότητες ἢ πόρους, αὐξάνοντας τὸν ψηφιακὸ ἀποκλεισμό; 

Τὸ μεγάλο ἐρώτημα: «Ὑπηρετεῖ ὁ ψηφιακὸς μετασχηματισμὸς κάποιο «ἄλλο» σχέδιο; 
Εἶναι ἀφελές, μετὰ ἀπὸ ὅλα ὅσα σοῦ ἐξήγησα, νὰ πιστεύεις ὅτι ὁ ψηφιακὸς μετασχηματισμὸς ἁπλᾶ «βελτιώνει τὶς δημόσιες ὑπηρεσίες» ἢ «ψηφιοποιεῖ τὶς ἐπιχειρήσεις». 

Οἱ παραπάνω διαστάσεις δείχνουν πὼς ὑπάρχει ἕνα εὐρύτερο πλαίσιο ποὺ τὸ προσδιορίζουν α) ἡ ἐμβάθυνση τῆς συνδεσιμότητας καὶ τῶν παγκόσμιων δικτύων δεδομένων, β) ἀναδιάρθρωση τῆς σχέσης κράτους-πολίτη καὶ ἑταιρείας-καταναλωτῆ, γ) ἡ ἐνίσχυση τῆς θέσης τῶν φορέων ποὺ ἐλέγχουν τὰ "ψηφιακὰ κανάλια" (platforms, cloud, data centres), καὶ δ) ἡ ἐνσωμάτωση τῆς τεχνολογίας στὴν παγκόσμια διακυβέρνηση καὶ στὴν οἰκονομικὴ ἀνάπτυξη μὲ νέο τρόπο. 

Ἄρα, ὑπάρχει «ἄλλο σχέδιο» καὶ τὸ «ἄλλο» μπορεῖ νὰ εἶναι: Ἡ δημιουργία μιᾶς νέας μορφῆς ἐξουσιαστικῆς «δύναμης» μέσῳ τεχνολογίας καὶ ὁ ἐπαναπροσδιορισμὸς τῶν σχέσεων ἐξουσίας. Πιὸ ἁπλᾶ: Ἡ ἐπιτήρηση καὶ ὁ ἔλεγχος τῶν πολιτῶν. 

Πρὸς ποιά κατεύθυνση θὰ μὲ ρωτήσεις καὶ μὲ ποιό σκοπό; 
Μὰ φυσικά, πρὸς τὴν κατεύθυνση τῶν προθέσεων ἐκείνου ἢ ἐκείνων ποὺ θὰ ἔχουν τὴν ἐξουσία αὐτὴ ὑπὸ τὸν ἔλεγχό τους. Ἔτσι, ἂν ἡ ἐξουσία αὐτὴ ἐλέγχεται ἀπὸ ἀντίχριστες δυνάμεις, ἀντίχριστοι θὰ εἶναι καὶ οἱ σκοποί τους. Ὁ νοῶν νοείτω! 

Τρίκαλα 5.11.2025 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.