Οἱ ἄνθρωποι συχνὰ στὴ ζωή τους ἀντιμετωπίζουν προβλήματα καὶ δύσκολες καταστάσεις, ποὺ τοὺς ὁδηγοῦν στὴν ἀπογοήτευση. Βιώνουν μὲ ἀγωνία τὰ ὀλέθρια ἀποτελέσματα, ποὺ ἐνδεχομένως νὰ συμβοῦν στὸ μέλλον. Συνήθως δὲν ἀφήνουν ἀνοικτὸ παράθυρο στὴν ἐλπίδα, γιὰ νὰ δοῦν τὰ πράγματα διαφορετικά. Σκέπτονται καὶ ἐνεργοῦν μόνο μὲ τὶς δικές τους δυνάμεις καὶ διαπιστώνουν, συνήθως ἐσφαλμένα, ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ θέματα ποὺ τοὺς ἀπασχολοῦν καὶ τοὺς πικραίνουν. Εἶναι σκλαβωμένοι στὴν ἀπελπισία καὶ ἀγνοοῦν ὅτι ἡ ἐλπίδα μπορεῖ νὰ τοὺς ἐλευθερώσει.
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει ὅτι «ἡ ἐλπίδα τότε πρὸ πάντων ὑπάρχει, ὅταν, ἐνῶ τὰ φαινόμενα μᾶς ὁδηγοῦν στὴν ἀπόγνωση, αὐτὴ μᾶς ἑτοιμάζει νὰ ἔχουμε θάρρος γιὰ τὸ μέλλον»1. Εἶναι χρήσιμα μερικὰ παραδείγματα ἀπὸ τὴν καθημερινότητα καὶ τὴν ἐπαγγελματικὴ ἀπασχόληση πολλῶν ἀνθρώπων, ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὲς κατηγορίες.
Ἕνα πλοῖο δὲν μπορεῖ νὰ ταξιδέψει, ὅταν ὁ καπετάνιος του δὲν ἔχει ἐλπίδα... ὅτι θὰ πραγματοποιήσει τὸ ταξίδι καὶ θὰ ἐπιστρέψει στὸ λιμάνι του μὲ ἀσφάλεια. Ὅταν δηλαδὴ ἀπογοητεύεται στὴν πρώτη θύελλα καὶ τρικυμία. Ὅταν βλέπει τὰ κύματα καὶ νομίζει ὅτι ὅλα τελειώνουν. Ὅταν ἔχει τὴ μαύρη σκέψη ὅτι ὁ ἴδιος, οἱ ἐπιβάτες καὶ τὰ ἐμπορεύματα θὰ βρεθοῦν στὸ βυθό. Μὲ τὴν ἐλπίδα αὐτὰ δὲν ὑπάρχουν στὴ σκέψη του. Εἶναι βέβαιος γιὰ τὸ ταξίδι καὶ ὅτι θὰ ξεπεράσει τὶς ἐνδεχόμενες δυσκολίες. Θὰ φτάσει στὸν προορισμό του. Προγραμματίζει μάλιστα καὶ τὰ ἑπόμενα ταξίδια, εἶναι σίγουρος γιὰ τὶς ἐπιτυχίες του καὶ ἐκτιμᾶ ὀρθὰ τὶς δυνατότητες τοῦ πλοίου του, ἀξιοποιεῖ τὴν ἐμπειρία του καὶ πάντα αἰσιοδοξεῖ. Πιστεύει ἀκράδαντα ὅτι τὶς δυσκολίες τῆς μιᾶς ἡμέρας τὶς διαδέχονται οἱ εὐκολίες τῆς ἑπόμενης ἡμέρας.
Ὁ γεωργὸς ἐπίσης κοπιάζει, γιὰ νὰ καλλιεργήσει τὰ χωράφια του. Ἡ ἐλπίδα του ὅτι θὰ ἀποκομίσει καρποὺς δὲν τοῦ ἐπιτρέπει νὰ ἀμελήσει. Καθαρίζει, σκάβει, σπέρνει, φυτεύει, σκαλίζει, ποτίζει, ραντίζει μὲ φυτοφάρμακα καὶ πολλὲς ἄλλες ἐργασίες. Κουράζεται πολὺ καὶ γιὰ μικρὸ διάστημα εἶναι ἐκτεθειμένος σὲ συνεχῶς μεταβαλλόμενες καιρικὲς συνθῆκες, οἱ ὁποῖες ἐπηρεάζουν τὶς καλλιέργειές του ἄλλοτε θετικὰ καὶ ἄλλοτε ἀρνητικά. Ὅμως ἡ ἐλπίδα τὸν κρατᾶ σταθερὰ στὸ ἔργο του.
Ἐλπίδα ὑπάρχει καὶ στὶς πολεμικὲς συγκρούσεις. Οἱ στρατιῶτες, παρόλο ποὺ ἀντιμετωπίζουν σοβαροὺς κινδύνους, ἐλπίζουν ὅτι θὰ νικήσουν καὶ νιώθουν ὑπερήφανοι, γιατί ἀγωνίζονται γιὰ τὴν πατρίδα τους. Ἡ ἐλπίδα ἐπηρεάζει τὸ φρόνημά τους καὶ ὑπερασπίζονται τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια μὲ θάρρος καὶ τόλμη.
Ἡ ἐλπίδα εἶναι χρήσιμη στὴ ζωή, γιατί κάνει τὰ δύσκολα εὔκολα, διαλύει τοὺς δισταγμοὺς καὶ ἀφαιρεῖ τὴ δειλία. Εἶναι ὠφέλιμη καὶ στὰ πνευματικὰ θέματα. Φωτίζει τὶς διαπροσωπικὲς θέσεις μὲ τοὺς ἄλλους καὶ λύνει τὰ προβλήματα ποὺ μόνοι μας δημιουργοῦμε. Ὅμως τὰ μεγάλα ἀποτελέσματα τὰ ἔχουμε ὄχι ἀπὸ τὴν ἐλπίδα στοὺς συνανθρώπους μας, ἀλλὰ ὅταν στηριζόμαστε στὸν οὐράνιο Πατέρα. Ὁ Μέγας Βασίλειος λέει ὅτι «ἐκεῖνος ποὺ ἐλπίζει σὲ ἄνθρωπο ἢ ὑπερηφανεύεται γιὰ κάτι ἄλλο ἀπὸ τὰ βιοτικά, π.χ. γιὰ ἐξουσία ἢ χρήματα ἢ κάτι ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἀπὸ τοὺς πολλοὺς θεωροῦνται σπουδαῖα, δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ: «Κύριε ὁ Θεός μου, σὲ Σένα στήριξα ὅλη τὴν ἐλπίδα μου» (Ψαλμ. ζ΄ 2). Ὅπως λοιπὸν δὲν ἁρμόζει νὰ σεβόμαστε τίποτα ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Θεό, ἔτσι δὲν πρέπει οὔτε νὰ ἐλπίζουμε σὲ κάποιον ἄλλον παρὰ μόνον στὸ Θεό, ποὺ εἶναι Κύριος τῶν πάντων». Καὶ διευκρινίζει ὁ Ἅγιός μας: «Οἱ ἐλπίδες ποὺ συνέχουν καὶ συναρμόζουν ὅλο τὸ βίο τῶν ἀνθρώπων, δίνουν παρηγοριὰ στὶς δυσκολίες ποὺ ὀρθώνονται σὲ καθένα ἀπὸ αὐτούς… Ἐκεῖνοι ποὺ συνέβη τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἔργων τους νὰ ἀποβοῦν κατὰ τὶς ἐπιθυμίες τους, χρειάζονται πάλι καὶ δεύτερη ἐλπίδα, γιατί ἡ προηγούμενη φεύγει καὶ μαραίνεται γρήγορα. Μόνον ἐκείνων ποὺ κοπιάζουν γιὰ τὴν εὐσέβεια δὲν ἀφανίζει τὶς ἐλπίδες τους τὸ ψεῦδος, δὲν καταστρέφει τὸ τέρμα τὶς ἐπιτυχίες, γιατί τοὺς κόπους τους διαδέχεται σταθερὴ καὶ μόνιμη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν»2.
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει ὅτι «ἡ ἐλπίδα τότε πρὸ πάντων ὑπάρχει, ὅταν, ἐνῶ τὰ φαινόμενα μᾶς ὁδηγοῦν στὴν ἀπόγνωση, αὐτὴ μᾶς ἑτοιμάζει νὰ ἔχουμε θάρρος γιὰ τὸ μέλλον»1. Εἶναι χρήσιμα μερικὰ παραδείγματα ἀπὸ τὴν καθημερινότητα καὶ τὴν ἐπαγγελματικὴ ἀπασχόληση πολλῶν ἀνθρώπων, ποὺ ἀνήκουν σὲ διαφορετικὲς κατηγορίες.
Ἕνα πλοῖο δὲν μπορεῖ νὰ ταξιδέψει, ὅταν ὁ καπετάνιος του δὲν ἔχει ἐλπίδα... ὅτι θὰ πραγματοποιήσει τὸ ταξίδι καὶ θὰ ἐπιστρέψει στὸ λιμάνι του μὲ ἀσφάλεια. Ὅταν δηλαδὴ ἀπογοητεύεται στὴν πρώτη θύελλα καὶ τρικυμία. Ὅταν βλέπει τὰ κύματα καὶ νομίζει ὅτι ὅλα τελειώνουν. Ὅταν ἔχει τὴ μαύρη σκέψη ὅτι ὁ ἴδιος, οἱ ἐπιβάτες καὶ τὰ ἐμπορεύματα θὰ βρεθοῦν στὸ βυθό. Μὲ τὴν ἐλπίδα αὐτὰ δὲν ὑπάρχουν στὴ σκέψη του. Εἶναι βέβαιος γιὰ τὸ ταξίδι καὶ ὅτι θὰ ξεπεράσει τὶς ἐνδεχόμενες δυσκολίες. Θὰ φτάσει στὸν προορισμό του. Προγραμματίζει μάλιστα καὶ τὰ ἑπόμενα ταξίδια, εἶναι σίγουρος γιὰ τὶς ἐπιτυχίες του καὶ ἐκτιμᾶ ὀρθὰ τὶς δυνατότητες τοῦ πλοίου του, ἀξιοποιεῖ τὴν ἐμπειρία του καὶ πάντα αἰσιοδοξεῖ. Πιστεύει ἀκράδαντα ὅτι τὶς δυσκολίες τῆς μιᾶς ἡμέρας τὶς διαδέχονται οἱ εὐκολίες τῆς ἑπόμενης ἡμέρας.
Ὁ γεωργὸς ἐπίσης κοπιάζει, γιὰ νὰ καλλιεργήσει τὰ χωράφια του. Ἡ ἐλπίδα του ὅτι θὰ ἀποκομίσει καρποὺς δὲν τοῦ ἐπιτρέπει νὰ ἀμελήσει. Καθαρίζει, σκάβει, σπέρνει, φυτεύει, σκαλίζει, ποτίζει, ραντίζει μὲ φυτοφάρμακα καὶ πολλὲς ἄλλες ἐργασίες. Κουράζεται πολὺ καὶ γιὰ μικρὸ διάστημα εἶναι ἐκτεθειμένος σὲ συνεχῶς μεταβαλλόμενες καιρικὲς συνθῆκες, οἱ ὁποῖες ἐπηρεάζουν τὶς καλλιέργειές του ἄλλοτε θετικὰ καὶ ἄλλοτε ἀρνητικά. Ὅμως ἡ ἐλπίδα τὸν κρατᾶ σταθερὰ στὸ ἔργο του.
Ἐλπίδα ὑπάρχει καὶ στὶς πολεμικὲς συγκρούσεις. Οἱ στρατιῶτες, παρόλο ποὺ ἀντιμετωπίζουν σοβαροὺς κινδύνους, ἐλπίζουν ὅτι θὰ νικήσουν καὶ νιώθουν ὑπερήφανοι, γιατί ἀγωνίζονται γιὰ τὴν πατρίδα τους. Ἡ ἐλπίδα ἐπηρεάζει τὸ φρόνημά τους καὶ ὑπερασπίζονται τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια μὲ θάρρος καὶ τόλμη.
Ἡ ἐλπίδα εἶναι χρήσιμη στὴ ζωή, γιατί κάνει τὰ δύσκολα εὔκολα, διαλύει τοὺς δισταγμοὺς καὶ ἀφαιρεῖ τὴ δειλία. Εἶναι ὠφέλιμη καὶ στὰ πνευματικὰ θέματα. Φωτίζει τὶς διαπροσωπικὲς θέσεις μὲ τοὺς ἄλλους καὶ λύνει τὰ προβλήματα ποὺ μόνοι μας δημιουργοῦμε. Ὅμως τὰ μεγάλα ἀποτελέσματα τὰ ἔχουμε ὄχι ἀπὸ τὴν ἐλπίδα στοὺς συνανθρώπους μας, ἀλλὰ ὅταν στηριζόμαστε στὸν οὐράνιο Πατέρα. Ὁ Μέγας Βασίλειος λέει ὅτι «ἐκεῖνος ποὺ ἐλπίζει σὲ ἄνθρωπο ἢ ὑπερηφανεύεται γιὰ κάτι ἄλλο ἀπὸ τὰ βιοτικά, π.χ. γιὰ ἐξουσία ἢ χρήματα ἢ κάτι ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἀπὸ τοὺς πολλοὺς θεωροῦνται σπουδαῖα, δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ: «Κύριε ὁ Θεός μου, σὲ Σένα στήριξα ὅλη τὴν ἐλπίδα μου» (Ψαλμ. ζ΄ 2). Ὅπως λοιπὸν δὲν ἁρμόζει νὰ σεβόμαστε τίποτα ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Θεό, ἔτσι δὲν πρέπει οὔτε νὰ ἐλπίζουμε σὲ κάποιον ἄλλον παρὰ μόνον στὸ Θεό, ποὺ εἶναι Κύριος τῶν πάντων». Καὶ διευκρινίζει ὁ Ἅγιός μας: «Οἱ ἐλπίδες ποὺ συνέχουν καὶ συναρμόζουν ὅλο τὸ βίο τῶν ἀνθρώπων, δίνουν παρηγοριὰ στὶς δυσκολίες ποὺ ὀρθώνονται σὲ καθένα ἀπὸ αὐτούς… Ἐκεῖνοι ποὺ συνέβη τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἔργων τους νὰ ἀποβοῦν κατὰ τὶς ἐπιθυμίες τους, χρειάζονται πάλι καὶ δεύτερη ἐλπίδα, γιατί ἡ προηγούμενη φεύγει καὶ μαραίνεται γρήγορα. Μόνον ἐκείνων ποὺ κοπιάζουν γιὰ τὴν εὐσέβεια δὲν ἀφανίζει τὶς ἐλπίδες τους τὸ ψεῦδος, δὲν καταστρέφει τὸ τέρμα τὶς ἐπιτυχίες, γιατί τοὺς κόπους τους διαδέχεται σταθερὴ καὶ μόνιμη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν»2.
Πρεσβ. Διονύσιος Τάτσης
Σημειώσεις:
1. Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Παιδαγωγικὴ ἀνθρωπολογία Ἰωάννου Χρυσοστόμου, τόμος Β΄, Ἀθήνα 1994, σελ. 679. 2. Βασιλείου Δ. Χαρώνη, Παιδαγωγικὴ ἀνθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, τόμος Β΄, Ἀθήνα 2003, σελ. 88-89.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου