Γιατί ὁ Ἅγιος Δημήτριος παρουσιάζεται καβαλάρης σέ κόκκινο ἄλογο;

Ὁ Ἅγιος Δημήτριος συχνά ἀπεικονίζεται μπροστα στόν Μαξιμιανό, στήν φυλακή, εὐλογώντας τό Νέστορα, ἀλλά ἐπιπλέον ἐπειδή ὁ Ἅγιος Δημήτριος εἶναι καί ἕνας ἀπό τούς στρατιωτικούς καί συγχρόνως προστάτης τῆς Θεσσαλονίκης, πού πολλές φορές ἔσωσε ἀπό διάφορους κινδύνους, οἱ παραστάσεις, στίς ὁποῖες ὁ ἅγιος εἰκονίζεται στρατιωτικός, εἴτε πεζός εἴτε καβαλάρης, εἶναι συνηθισμένες στήν ὀρθόδοξη ἁγιογραφία. Μεταξύ αὐτῶν τῶν ἁγιογραφιῶν ὁ Ἅγιος Δημήτριος ἀπεικονίζεται καί ἔφιππος σέ κόκκινο ἄλογο, σέ ἀντίθεση μέ τό λευκό ἄλογο τοῦ Ἅη Γιώργη. Στήν εἰκόνα αὐτή ὁ ἅγιος Δημήτριος παρουσιάζεται καβαλάρης μέ στρατιωτική στολή πάνω σέ κόκκινο ἄλογο φονεύοντας μέ τό δόρυ του τόν τσάρο τῶν Βουλγάρων Σκυλογιάννη. Πρόκειται γιά τό θαῦμα πού ἔγινε τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1207 ἔξω ἀπό τά τείχη τῆς Θεσσαλονίκης. 

Ὁ τσάρος τῶν Βουλγάρων Ἰωαννίτζης πού οἱ Βυζαντινοί ἀποκαλοῦσαν Σκυλογιάννη, φονεύτηκε κατά τήν παράδοση ἀπό τόν ἅγιο Δημήτριο, ὅταν ἐκεῖνος πολιορκοῦσε τήν Θεσσαλονίκη. Στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἡ Θεσσαλονίκη βλέπει πάντοτε τόν προστάτη της, τό στήριγμά της. (Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς πόλης ἀπό τούς Τούρκους τό 1912 συνέπεσε μέ τήν ἡμέρα τῆς γιορτῆς τοῦ ἁγίου μας)....
Δίκαια ὁ ἅγιος Δημήτριος ἀποκαλεῖται ἀπό τόν ὑμνωδό τῆς Ἐκκλησίας «ὁ μέγας φρουρός τῆς Θεσσαλονίκης, ὁ ρύστης ἐν τοῖς κινδύνοις ὁ ἐξαίρετος, πρόμαχος ὁ κράτιστος» (Κανώνδευτερος). Σ’ ἕναν ἄλλο Κανόνα, πού συνέθεσε ὁ Συμεών Θεσσαλονίκης, ὁ ἅγιος Δημήτριος φέρεται νά λέει στήν προστατευόμενή του πατρίδα Θεσσαλονίκη’ «…μή φοβοῦ οὔν, πατρίς μου, ἐμέ κατέχουσα, τούς ἐχθρούς σου γάρ πάντας πατάξω ἐν Χριστῷ καί φυλάξω σέ τήν τιμωσανμε». 

Δίκαια παρατηρήθηκε, πώς ἀπό ὅλες τίς εἰκόνες τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, ἡ εἰκόνα τοῦ ἔφιππου ἁγίου ἀγαπήθηκε περισσότερο, γιατί ἐνσαρκώνει τά ἑλληνικά ἰδεώδη της παλληκαριᾶς καί τῆς λεβεντιᾶς. Στή συνείδηση τῶν πιστῶν ὁ ἅγιος Δημήτριος δέν ἔιναι μόνο, κατά τόν ὑμνωδό, «κρηπίς ἀκατάβλητος καί θεμέλιος ἄρρηκτος καί πολιοῦχος, οἰκιστής καί ὑπέρμαχος» τῆς πόλεως τῆς Θεσσαλονίκης καί «ἐν πολλοῖς καί πολλάκις κινδύνοις χαλεποῖς τῶν Θεσσαλονικέων προϊστάμενος», ἀλλά καί ὁ μέγας ὑπέρμαχος τῆς οἰκουμένης. 

Γιά τοῦτο ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας, 

«Μέγαν εὔρατο ἐν τοῖς κινδύνοις, σέ ὑπέμαχον ἡ οἰκουμένη, ἀθλοφόρετα ἔθνη τροπούμενον. Ὡς οὔν Λυαίου καθεῖλες τήν δύναμιν, ἐν τῷ σταδίω θαρρύνας τόν Νέστορα, οὕτως Ἅγιε, μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμίν τό μέγα ἔλεος» 

(ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου)