Ἑτερόδοξες «ἐκκλησίες», δηλαδὴ αἱρέσεις

Γράφει ὁ Ἠλιάδης  Σάββας, Δάσκαλος

 «Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν. Ὁμολογῶ ἓν Βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν  καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν».

     Στοὺς πρωτόγνωρους καὶ ἀπερίγραπτους σὲ ἀπανθρωπιὰ καὶ ἐγκατάλειψη καιρούς, ποὺ ὁ Θεὸς παραχώρησε νὰ `ρθοῦν καὶ νὰ ἀλλάξουν ἄρδην καὶ «ἐντυπωσιακῶς» τὴ ζωή μας, ἀντὶ νὰ νιώθουμε τὴν ἄνεση καὶ τὴ χαρὰ τῆς συσπείρωσης κάτω ἀπὸ τὴ σκέπη τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας, ἀκολουθώντας τοὺς ποιμένες μας, βλέπουμε καὶ ἀκοῦμε πολλοὺς ἀπ` αὐτούς, νὰ προσπαθοῦν, πάση θυσία, νὰ κάνουν τὸ ἀντίθετο. Νὰ μᾶς ἀνεβάσουν, ἄκοντες ἐκόντες, στὸ ἅρμα τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, μὴ αἰσθανόμενοι (;) τὸ βάρος τῆς εὐθύνης ποὺ τοὺς ἀναλογεῖ ἀπέναντι στὸ ποίμνιό τους καὶ στὸ Θεό, ποὺ τοὺς ἐμπιστεύτηκε αὐτὴν τὴ διακονία. 

     Εἶναι, λέει ὁ ὀρθόδοξος ποιμένας,  ὁ παπισμός, ὁ δεύτερος πνεύμονας, ποὺ ἀναπνέει ἡ «ἐκκλησία». Ναί, ἀλλὰ αὐτὸς ὁ πνεύμονας πάσχει βαρέως. Ἀσθενεῖ καὶ χρειάζεται θεραπεία, δηλαδὴ μετάνοια. Καὶ ἀφοῦ θεραπευθεῖ, μπορεῖ νὰ προσαρμοστεῖ στὸ σῶμα  καὶ νὰ προσφέρει «τὸν ὑγιῆ ἀέρα». Ἀλλιῶς θὰ τὸ μολύνει. Ἔτσι μᾶς λένε οἱ ἅγιοι. 

     Πῶς ὅμως νὰ γίνει αὐτό, ἀφοῦ παντοῦ καὶ πάντοτε  σιωπᾶται ἠχηρῶς καὶ ἀπολύτως καὶ σκοπίμως ἡ λέξη «αἵρεση» καὶ χρησιμοποιεῖται  καὶ....

προβάλλεται ἀντ` αὐτῆς, ἐπιμόνως, ἡ λέξη «ἑτεροδοξία» καὶ τὰ ὁμόρριζά της;  

     Βέβαια, ὅσο κι ἂν θέλουν νὰ καλύψουν τὸ κενὸ καὶ τὴν πλάνη μὲ λεξιλογικὰ παιχνίδια, αὐτὲς οἱ λέξεις μιλᾶνε ἀπὸ μόνες τους. Δὲν ἀποκλείεται, δηλαδή, νὰ σημαίνουν ἀκριβῶς αὐτὸ ποὺ θέλουν νὰ ἀποφύγουν. Μάλιστα, ὅταν τὸ σημαῖνον ἀναφέρεται στὴν πίστη καὶ στὰ δόγματα τῆς Ἐκκλησίας,  τὸ ἐννοιολογικό του περιεχόμενο, τὸ σημαινόμενο, ταυτίζεται μὲ αὐτὸ τῆς αἵρεσης. 

     Ἀνατρέχοντας σὲ ἔγκυρα λεξικά, κάναμε μιὰ καταγραφὴ ἑρμηνείας αὐτῶν τῶν λέξεων, ὅπου φαίνεται ξεκάθαρα ἡ ὡς ἄνω παρατήρηση:  

ΜΕΓΑ ΛΕΞΙΚΟΝ LIDDELL-SKOTT: 

Ἐτεροδοξέω-ῶ =  ἔχω ἑτέραν δοξασίαν, «δόξαν εἶναι ψευδῆ το ἐτεροδοξεῖν» (Πλάτων). Παρὰ δὲ Ἐκκλησιαστικοῖς, εἶμαι ἑτερόδοξος, αἱρετικὸς (Ἰγνάτιος, Εὐσέβιος).

Ἑτεροδοξία = τὸ ὑπολαμβάνειν (το νὰ πιστεύει κάποιος) ἐν πράγμα ἀντὶ ἑτέρου, πλάνη γνώμης. Παρὰ δὲ Ἐκκλ. τὸ νὰ εἶναι τὶς ἑτερόδοξος, αἱρετικὸς (Ἰγνάτιος, Εὐσέβιος, Ἀθανάσιος, Ἐπιφάνιος).

Ἑτερόδοξος = ὁ ἔχων διάφορον δόξαν, διάφορον γνώμην, ἀντίθ. τοῦ ὁμόδοξος  2) ὁ πρεσβεύων ἄλλο παρὰ τὸ ὀρθόν, ὁ ἀκολουθῶν πλάνην, ἀντίθετον τοῦ ὀρθόδοξος. Παρὰ Ἐκκλ. αἱρετικός.  

  

ΜΕΓΑ ΛΕΞΙΚΟΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΟΝΤΕΟΥ: 

Ἐτεροδοξέω-ῶ =  δοξάζω ψευδῆ, ἔχω ἑτέραν δοξασίαν, εἶμαι αἱρετικός. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ:   Τὸ ρῆμα παρασύνθετον ἐκ τοῦ ἑτερόδοξος (ἔτερος+δοξα) ἐξ οὐ καὶ ἑτεροδοξία (ἀντίθ. ὁμόδοξος ἢ ὀρθόδοξος) = ὁ ψευδῆ δοξασίαν ἔχων, 2. Παρ` ἐκκλ.= ὁ μὴ ὀρθόδοξος. 

ΛΕΞΙΚΟΝ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ:

Ἑτεροδοξία = πλάνη γνώμης 2. Ἐκκλ. ἡ ἰδιότης τοῦ ἑτεροδόξου.

Ἑτερόδοξος =  ὁ ἔχων διάφορον ἢ πεπλανημένην γνώμην 2. Ἐκκλ. ὁ αἱρετικός. β) ὁ πρεσβεύων δόγμα διάφορόν τοῦ ἐπικρατοῦντος ἐν τῇ χώρα τῆς διαμονῆς του.

ΛΕΞΙΚΟ Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ:

Ἑτερόδοξος = αὐτὸς ποὺ πιστεύει σὲ θρησκευτικὸ δόγμα διαφορετικὸ ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἐπικρατεῖ στὴ χώρα διαμονῆς του. ΑΝΤ. Ὁμόδοξος, ὁμόθρησκος.

ΛΕΞΙΚΟΝ ΠΡΩΪΑΣ:

Ἑτεροδοξία = ἡ ἰδιότης τοῦ ἑτεροδόξου// (κατ` ἐπέκτ.), ἐσφαλμένη δοξασία, πεπλανημένη γνώμη.

Ἑτερόδοξος = ὁ πρεσβεύων ἄλλο θρησκευτικὸν ἢ φιλοσοφικὸν δόγμα΄ // (κατ` ἐπέκτ.), ὁ πεπλανημένα πρεσβεύων, αἱρετικός.

ΠΟΛΥΛΕΞΙΚΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΖΩΗ:

Ἑτερόδοξα ἐπίρ. = ὄχι σύμφωνα μὲ τὸ ὀρθόδοξο χριστιανικὸ  δόγμα, ἀλλὰ σύμφωνα μὲ τὶς  δοξασίες τῶν αἱρετικῶν. Ἀντίθ.: ὀρθόδοξα.

Ἑτεροδοξία = 1. Ἡ ἰδιότητα τοῦ ἑτεροδόξου, τὸ νὰ ἀνήκει κάποιος σὲ ἄλλο δόγμα ἢ σὲ θρησκευτικὴ αἵρεση. 2. Τὸ νὰ ἀνήκει κάποιος σὲ θρησκευτικὸ δόγμα διαφορετικὸ ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἐπικρατεῖ στὴ χώρα του. 3. (μὲ ἐπέκτ.) ἡ λανθασμένη γνώμη.

Ἑτερόδοξος = 1. Αὐτὸς ποὺ πιστεύει σὲ διαφορετικὸ θρησκευτικὸ  ἢ φιλοσοφικὸ δόγμα, ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἐπικρατεῖ στὴ χώρα του, ὁ ἀλλόθρησκος. 2. Ὁ αἱρετικός.

      Δὲν εἴμαστε βέβαιοι, ἂν ἀκολουθοῦμε τὸν ἐνδεδειγμένο τρόπο  παρουσίασης, ἀπὸ φιλολογικὴ καὶ θεολογικὴ ἄποψη. Τὸ βέβαιο εἶναι πώς, σὲ ὅλες τὶς ἑρμηνεῖες, μεταξύ τῶν ἄλλων, ἐπισυνάπτονται, αὐτὴ τοῦ ἄλλου δόγματος καὶ ἐν κατακλείδι τῆς αἵρεσης.

     Ἐπειδὴ ὅλα τα λήμματα, ἐρμηνεύοντας τὴ λέξη «ἑτερόδοξος», ἀναφέρονται στὴ διαφορετικότητα τοῦ δόγματος καὶ  γιὰ νὰ φανεῖ ξεκάθαρα πὼς αὐτὴ ἡ διαφορετικότητα εἶναι στὴν οὐσία τῆς αἵρεση, θὰ δοῦμε τί λέει σχετικὰ ὁ  π. Ἰωάννης Ρωμανίδης: «Τὰ δόγματα εἶναι οἱ ἀποφάνσεις τῶν ἁγίων  Πατέρων στὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους, ὅταν ἀντιμετώπιζαν αἱρετικὲς διδασκαλίες, ποὺ ἀλλοίωναν τὴν ἀποκαλυπτικὴ ἀλήθεια». 

     Ἐπίσης: «Δόγμα ὀνομάζεται ἡ ὁριοθέτηση τῆς ἀποκαλύψεως. Στὴν οὐσία, ὅμως, τὸ δόγμα δείχνει τὸν ἀποκαλυπτόμενο ἐν δόξη Χριστό. Πρόκειται γιὰ τὴν ἔκφραση τῶν θεοφανειῶν, τόσο τῆς Παλαιᾶς, ὅσο καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης. Τὸ δόγμα δὲν εἶναι μιὰ ἁπλὴ ἐξωτερικὴ ὁμολογία, ἀλλὰ εἶναι ἡ διατύπωση τῆς ἀποκαλυπτικῆς ἀλήθειας. Καὶ αὐτὸ τὸ ἔκαναν οἱ ἅγιοι Πατέρες, γιατί ὑπῆρχε εἰδικὸς λόγος, ἀφοῦ οἱ αἱρετικοὶ ἀμφισβητοῦσαν τὴν ἀποκάλυψη. Ἔτσι ὑπάρχει διαφορὰ δόγματος καὶ ἑρμηνείας». (Μητρ. Ναυπάκτου Ἰεροθέου, «Ἐμπειρικὴ Δογματική», τόμος Α΄).

     Εἶναι λογικὸ καὶ φυσικὸ λοιπὸν πώς, τὸ ἐτέρως δοξάζειν ἀκολουθεῖται ἀπὸ τὸ ἐτέρως διδάσκειν,  τὸ ὁποῖο διαπλάθει τὸ ἕτερον ἦθος καὶ δι' αὐτοῦ ἀναδύεται τὸ ἐτέρως ζῆν καὶ πολιτεύεσθαι, τουτέστιν αἱρετικῶς καὶ πάντως ὄχι ὀρθοδόξως.

Κιλκίς, 28-9-2016