19 Σεπ 2015

Τὸ Ἡσυχαστήριο τῆς Σουρωτῆς βιογραφεῖ τὸν Ὅσιο Παΐσιο

Τὸ Ἱερὸν Ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου στὴ Σουρωτὴ Θεσσαλονίκης εἶναι εὐρέως γνωστὸ γιὰ τὴν πνευματικὴ σχέση ποὺ ἀπέκτησε μὲ τὴν Ὀσιακὴ μορφὴ τοῦ Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου. Στὸ χῶρο αὐτὸ ἔζησε τὶς τελευταῖες μέρες τῆς ἀσθένειάς του καὶ ἐδῶ βρίσκεται ὁ τάφος του, τὸν ὁποῖο ἐπισκέπτονται μὲ βαθιὰ πίστη χιλιάδες χριστιανοὶ ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὸ ἐξωτερικό. Ἐδῶ καὶ χρόνια, οἱ ἀδελφές, ἐμπνευσμένες καὶ ἀπὸ τὴν πατρικὴ διάθεση προσφορᾶς τοῦ Ὁσίου πρὸς τὸ Ἱερὸ Ἡσυχαστήριο, χαρίζουν ἁπλόχερα στοὺς πιστούς τους καρποὺς αὐτοῦ τοῦ μοναδικοῦ συνδέσμου. Οἱ ἐκδοτικοὶ θησαυροὶ ποὺ προσφέρουν ἐκτείνονται ἀπὸ συγγράμματα τοῦ ἴδιου τοῦ Ἁγίου, τὶς καταγεγραμμένες διδαχές του, τὴν ἐπιστολογραφία του, τὴν Ἀσματικὴ Ἀκολουθία εἰς τὴν μνήμην του κ.ἄ. Καὶ τὸ σημαντικότερο, μὲ τὴ σφραγίδα τῆς ἐγκυρότητας καὶ τῆς ἀξιοπιστίας, ἀφοῦ ὅπως εἶναι γνωστό, ἡ εὐλογία τοῦ Ὁσίου γιὰ τὴν ἔκδοση τῶν λόγων του δόθηκε στὸ ἱερὸ αὐτὸ καθίδρυμα.
Πρόσφατα ἦρθε στὸ φῶς ἄλλος ἕνας νέος πνευματικὸς καρπὸς τῆς Ἀδελφότητας. Πρόκειται γιὰ τὴν ἐκτενῆ Βιογραφία τοῦ Ἁγ. Παϊσίου (Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Βασιλικὰ Θεσσαλονίκης 2015, σ.σ. 600). Ὁ ὅρος ἐκτενὴς θὰ μποροῦσε νὰ ἐκληφθεῖ ἀπόλυτα – μιας καὶ πρόκειται γιὰ ἔργο 600 περίπου σελίδων – ἀλλὰ καὶ σχετικά, ἀφοῦ τὸ ἐκδοθὲν τελικὰ ὑλικὸ ἐπελέγη ἀπὸ ἕνα σύνολο χιλιάδων σελίδων.
Ἀναμφισβήτητα, πρόκειται γιὰ ἕναν ἐρευνητικὸ ἄθλο. Οἱ ἀδελφές τοῦ Ἡσυχαστηρίου ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια ἀποδύθηκαν σὲ μία τιτάνια διερεύνηση μέσα στὸ χρόνο, γιὰ νὰ...
ἐντοπίσουν καὶ νὰ καταγράψουν τοὺς σταθμοὺς τῆς ζωῆς τοῦ ἱεροῦ πατρὸς – ἀλλὰ μαζὶ καὶ τὶς λεπτομέρειες αὐτῆς τῆς πορείας, ὥστε νὰ συνθέσουν τὴν κατὰ τὸ δυνατὸν πιστὴ ἀτμόσφαιρα κάθε ἐπιμέρους πτυχῆς της. Ἔχοντας ὡς ἀσφαλῆ ὁδηγὸ τὶς διηγήσεις καὶ τὶς κάθε λογῆς αὐτοβιογραφικὲς ἀναφορὲς τοῦ ἴδιου τοῦ Ὁσίου κατὰ τὴν προφορικὴ διδασκαλία του πρὸς τὴν Ἀδελφότητα, συμπλήρωσαν τὸ πολυδαίδαλο πὰζλ μὲ μαρτυρίες ἀνθρώπων ποὺ τὸν γνώρισαν καὶ κατὰ περίπτωση μὲ τὶς γραπτὲς πηγὲς ποὺ ἀναφέρονται στὸν ἴδιο καὶ στὰ ἔργα του. Δὲν θὰ ἦταν ὑπερβολὴ ἴσως, ἂν λέγαμε ὅτι τὸ ἀποτέλεσμα τοῦ πολυετοῦς μόχθου τους δείχνει νὰ κατορθώθηκε τὸ ἀπραγματοποίητο. Παρακολουθώντας κανεὶς αὐτὴν τὴ διαδρομή, ἔχει τὴν αἴσθηση ὅτι τὴ διηγεῖται ὁ ἴδιος ὁ Γέροντας: μοιάζει νὰ παίρνει ἀπὸ τὸ χέρι τὸν ἀναγνώστη καὶ νὰ τοῦ ἐξηγεῖ τοὺς ἀσκητικοὺς ἀγῶνες, τοὺς πειρασμούς, τὶς πνευματικὲς ἐμπειρίες, τί πέρασε ὁ ἴδιος, τί σκεφτόταν, ποῦ ἤθελε νὰ φτάσει.

Στὸ κατόρθωμα αὐτὸ εἶναι ἀλήθεια ὅτι συντελεῖ ἕνας πολὺ κρίσιμος παράγοντας: ἡ γλώσσα τοῦ κειμένου. Σὲ ἄλλες περιπτώσεις αὐτὸ εἶναι κάτι σημαντικὸ μέν, ἀλλὰ σίγουρα δευτερεῦον. Ἐδῶ ὅμως τὸ γλωσσικὸ ὕφος τῆς παρουσίασης συνιστᾶ ἕναν κεντρικὸ δομικὸ στοιχεῖο της. Οἱ ἀδελφὲς πέτυχαν κάτι ἐξίσου σημαντικό: ἡ ροὴ τοῦ κειμένου νὰ εἶναι τόσο ἀνάλαφρη, ὅσο κι ὅταν διαβάζει κανεὶς τὰ κείμενα τοῦ ἴδιου τοῦ Ἁγίου, ἢ ὅπως ὅταν τὸν ἄκουγαν ὅσοι εἶχαν τὴν εὐλογία νὰ τὸν συναντήσουν. Μὲ ἀριστοτεχνικὸ πράγματι τρόπο κατάφεραν νὰ περάσουν στὸ χαρτὶ τὴν εὐκολία μὲ τὴν ὁποία ἐκεῖνος χρησιμοποιοῦσε τὴν καθημερινὴ γλώσσα καὶ τὰ σύμβολα τοῦ βίου τῶν ἁπλῶν ἀνθρώπων, γιὰ νὰ πεῖ μεγάλες ἀλήθειες καὶ νὰ ἐξηγήσει πῶς λειτουργεῖ ἡ πνευματικὴ ζωή.

Μέσα λοιπὸν ἀπὸ τὶς σελίδες τοῦ βιβλίου σκιαγραφεῖται ἀτόφια ἡ προσωπικότητα τοῦ συγχρόνου μας Ἁγίου. Ὁ θεῖος ζῆλος μὲ τὸ ὁποῖο ἐπιδίωξε τὴν προσευχή, τὴν ἡσυχία καὶ τὴ νήψη. Τὸ ἀξεπέραστο χιοῦμορ του, μὲ τὰ εὔστοχα καὶ ἐφευρηματικὰ λογοπαίγνιά του, ποὺ συλλάμβαναν καὶ ἀπέδιδαν μὲ τὸ μοναδικὸ δικό του τρόπο τὴν πνευματικὴ κατάσταση ἀνθρώπων καὶ συλλογικοτήτων. Τὴ βαθιὰ προσωπικὴ σχέση του μὲ τὸ Θεὸ καὶ τοὺς (ἄλλους) ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας. Τὸ πνεῦμα διδαχῆς ἀλλὰ καὶ μαθητείας ποὺ εἶχε ὁ Ὅσιος στὰ πράγματα τοῦ καιροῦ του. Τὴν πλατιὰ ἀφοσίωσή του στὴν Ἐκκλησία καὶ στὴ σημασία τῆς ζωντανῆς παράδοσής της. Στοὺς καημούς του γιὰ τὶς τύχες τοῦ Γένους καὶ τὰ παθήματα τῶν συνανθρώπων του.

Πρόκειται στὴν κυριολεξία γιὰ ἕνα συναρπαστικὸ ταξίδι, ἀπὸ τὰ Φάρασα, μὲ τὸν νουνό του, Ἅγιο Ἀρσένιο τὸν Καππαδόκη, στὴν Κόνιτσα, στὴν ταραχώδη στρατιωτική του θητεία μέσα στὶς φλόγες τοῦ Ἐμφυλίου, στὶς πρῶτες προσπάθειες ἔνταξής του σὲ ἁγιορείτικες συνοδεῖες, κελλιώτικες καὶ μοναστηριακές, στὸ Στόμιο Κονίτσης, στὸ Σινά, στὸν Τίμιο Σταυρὸ τῆς Καλλιάγρας, στὴν Παναγούδα, στὴ Σουρωτή. Στὰ ταξίδια του στὴν Αὐστραλία, στὴν Καππαδοκία καὶ στὴ Θράκη. Στὴ σταθερὴ ἐπιδίωξη τῆς ἀσκητικῆς μόνωσης καὶ στὴν ἀνάλωσή του ὑπὲρ τοῦ πάσχοντος πλησίον. Στόν τρόπο μὲ τὸν ὁποίο δέχοταν τὴν κακοπάθεια γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ ταυτόχρονα συγκατέβαινε καὶ πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς ποὺ εἶχαν ἀδύναμο θέλημα. Στὴν ἀποτύπωση τῆς κορύφωσης τῶν κακοπαθειῶν, ἡ ὁποία γινόταν συνήθως πηγὴ μετοχῆς θείων ἐμπειριῶν. Στὴ μέριμνά του γιὰ τὴ θεραπεία τῆς ἀδυναμίας τῶν ἀνθρώπων. Στὴ λεβεντιὰ μὲ τὴν ὁποία ὑπέμεινε τὴ σωματική του ἀσθένεια. Κοντολογίς, στὴν ἄρση τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου.

Γιὰ ὅποιον δὲν γνωρίζει πολλὰ γιὰ τὴ μορφὴ τοῦ μακαριστοῦ ἐν Ὀσίοις Γέροντος, τὸ κείμενο εἶναι ἕνας πολύτιμος ὁδηγός. Ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅποιον ἔχει ἤδη πληροφορηθεῖ περὶ τῆς προσωπικῆς του ἱστορίας, τῆς διδασκαλίας καὶ τοῦ βίου του, τὸ βιβλίο εἶναι ἐξίσου ὠφέλιμο: προσφέρει τὸ πλαίσιο ἐκεῖνο ποὺ εἶναι ἀπαραίτητο νὰ κατανοηθεῖ ἡ δράση του. Γιατί, κακὰ τὰ ψέματα, σὲ μεγάλη μερίδα τοῦ κόσμου ὁ Ὅσιος ἰσοδυναμεῖ μὲ κάποιον μελλοντολόγο ἢ θαυματοποιὸ (στὴν καλύτερη περίπτωση). Μὲ τὸ ἔργο αὐτό, πιστεύουμε ὅτι φανερώνεται ξεκάθαρα μὲ ποιὸ πνεῦμα μιλοῦσε ὁ Γέροντας, ὅταν ἀναφερόταν στὴν ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων ἢ ἡ βαθιά του ταπείνωση ὅταν ἡ προσευχὴ του συνεργοῦσε στὴν παράκαμψη τῶν φυσικῶν νόμων γιὰ χάρη ἑνὸς πλάσματος ποὺ ταλαιπωρεῖται. Κατανοεῖται ἀκόμη καὶ ἡ συνεπὴς παιδαγωγικὴ ἀρετὴ τῆς διάκρισης, τὴν ὁποία εἶχε ὡς γνώμονα συμπεριφορᾶς ὁ ἁγιορείτης Ἅγιος. Γιατί λ.χ. καταλαμβάνεται ἀπὸ ἱερὰ ὀργὴ ἀπέναντι στὸ βλάσφημο σπουδαστὴ ἀλλὰ καὶ γιατί ἐπιδεικνύει σιωπηλὸ ἀγαπητικὸ παράδειγμα στὸ μέθυσο μοναχό, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε μονάχα δύο ἀπὸ τὰ πολλὰ παραδείγματα ποὺ περιλαμβάνονται στὸ ἔργο.

Ἡ φροντίδα τοῦ Ἱ. Ἡσυχαστηρίου γιὰ τὸ ἀναγνωστικὸ κοινὸ ἐκδηλώνεται ἐπίσης καὶ στὴ συμπερίληψη α) σημειώσεων, ὥστε νὰ γίνουν κατανοητὰ ὅλα ὅσα ἀναφέρει τὸ κείμενο, β) γλωσσαρίου, γιὰ τοὺς ἀναγνῶστες ποὺ δὲν εἶναι ἐξοικειωμένοι μὲ τοὺς μοναστικοὺς κυρίως ὅρους καὶ γ) χαρτῶν, γιὰ νὰ ὑπάρχει μία πληρέστερη εἰκόνα τῶν τόπων ποὺ φιλοξένησαν τὴν εὐλογημένη παρουσία τοῦ Ἁγίου. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, ἡ ἔκδοση καθίσταται ἰδιαίτερα εὔχρηστη γιὰ ὁποιονδήποτε ἀναγνώστη.

Περιττεύει ἀσφαλῶς νὰ συμπληρώσουμε ὅτι ἕνα τέτοιο βιβλίο ὀφείλουμε νὰ τὸ συστήσουμε ἀνεπιφύλακτα σὲ ὅποιον θὰ ἤθελε νὰ ἐντρυφήσει σὲ ἕνα παράδειγμα ζωῆς κατὰ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ νὰ συνειδητοποιήσει πῶς ἡ εὐλογημένη παράδοση τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ φτάνει μέχρι τὶς μέρες μας. Ἐπιγραμματικὰ μόνο ἂς ἀναφέρουμε, ὅτι θεωροῦμε πὼς ἡ ποιότητα τοῦ περιεχομένου του τὸ κατατάσσει στὰ ἐπιφανῆ ἔργα τῆς ὀρθόδοξης χαρισματικῆς θεολογίας καὶ δικαίως τὸ συγκαταριθμεῖ ἀνάμεσα στὰ κλασικὰ ἔργα τῆς σύγχρονης χριστιανικῆς πνευματικότητας.

π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Καθηγητὴς Α.Π.Θ. – Πέτρος Παναγιωτόπουλος, Ἀρχισυντάκτης Θρησκείας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.