11 χρόνια πρίν (24/4/04) τὸ μεγάλο ΟΧΙ τῶν Ἑλληνοκυπρίων στὸ Σχέδιο Ἀνᾶν!

Συμπληρώνονται σήμερα (24/4/2015) 11 χρόνια ἀπὸ τό δημοψήφισμα τῆς 24ης Ἀπριλίου 2004, μὲ τὸ ὁποῖο τὸ 76% τῶν Ἑλληνοκυπρίων ἀπέρριψαν τὸ σχέδιο τοῦ τότε Γ.Γ τοῦ ΟΗΕ Κόφι Ἀνᾶν γιὰ ἐπίλυση τοῦ Κυπριακοῦ.

Πρόκειται γιὰ τὴν κορυφαία στιγμὴ στὴν μακρόχρονη ἱστορία τῆς ἐκκρεμότητας τοῦ Κυπριακοῦ, ἀφοῦ γιὰ πρώτη φορὰ κλήθηκαν οἱ Ἑλληνοκύπριοι καὶ οἱ Τουρκοκύπριοι νὰ ἀποφασίσουν σὲ χωριστὰ δημοψηφίσματα γιὰ τὴν ἀποδοχὴ ἢ ἀπόρριψη ἑνὸς σχεδίου λύσης τὸ ὁποῖο...

συζητήθηκε ἐξαντλητικὰ καὶ κατέληξε χωρὶς νὰ ὑπάρχει συμφωνία μεταξὺ τῶν ἡγεσιῶν τῶν δύο κοινοτήτων, μὲ τὰ κενὰ νὰ καλύπτονται ἀπὸ τὴν ἐπιδιαιτησία τοῦ ΟΗΕ.

Τὸ ἱστορικὸ:

Ἡ πορεία πρὸς τὸ δημοψήφισμα τοῦ Ἀπριλίου τοῦ 2004 ξεκίνησε μὲ τὴν ἐπίδοση τοῦ πρώτου σχεδίου Ἀνᾶν στὶς 11 Νοεμβρίου τοῦ 2002, στὸν Πρόεδρο τῆς Κύπρου Γλαῦκο Κληρίδη καὶ τὸν τουρκοκύπριο ἡγέτη Ραοὺφ Ντενκτᾶς. Ἡ πρώτη ἀντίδραση τῶν κυβερνήσεων Κύπρου καὶ Ἑλλάδας εἶναι θετική.

Ἡ κυβέρνηση Σημίτη στὴν Ἑλλάδα πρὶν ἀκόμα μελετήσει τὸ πολυσέλιδο καὶ πολύπλοκο ἔγγραφο ἀποφάνθηκε ὅτι ἀποτελοῦσε εὐκαιρία καὶ ὁ τότε Πρόεδρος τῆς Κύπρου Γλάυκος Κληρίδης ζήτησε «νὰ μὴ χάσουμε τὸ δέντρο γιὰ τὸ δάσος».

Λίγες μέρες ἀργότερα τὸ Ἐθνικὸ Συμβούλιο τῆς Κύπρου ἀποδέχεται τὸ σχέδιο Ἀνᾶν ὡς βάση γιὰ διαπραγμάτευση ἀναγνωρίζοντας ὅτι ἔχει πολλὲς ἀδυναμίες.

Στὶς ἀρχὲς Δεκεμβρίου τοῦ 2002, ἡ ἑλληνοκυπριακὴ καὶ ἡ τουρκοκυπριακὴ πλευρά, ὑποβάλλουν τὶς πρῶτες εἰσηγήσεις τους γιὰ τροποποιήσεις στὸ σχέδιο Ἀνᾶν καὶ ὁ ΟΗΕ ξεκινάει τὴν μεσολάβηση μὲ ἐκ τοῦ σύνεγγυς διαβουλεύσεις γιὰ νὰ καταλήξουν στὸ δεύτερο σχέδιο Ἀνᾶν στὶς 10 Δεκεμβρίου τοῦ 2002.

Ὁ ΟΗΕ μὲ τὴν συμβολὴ τοῦ ΟΗΕ καὶ τῶν Βρετανῶν προσπαθεῖ νὰ ἐπιτύχει συμφωνία πρὶν ἀπὸ τὴν σύνοδο κορυφῆς τῆς Ε.Ε στὴ Κοπεγχάγη, στὴν ὁποία θὰ «κλείδωνε» ἡ ἔνταξη τῆς Κύπρου.

Στὸ περιθώριο τῆς συνόδου κορυφῆς στὴ Κοπεγχάγη ὁ Ντενκτᾶς στέλνει τὸν λεγόμενο «ὑπουργὸ ἐξωτερικῶν» τοῦ ψευδοκράτους καθὼς ὁ ἴδιος εἶναι κλινήρης λόγω ἐγχείρησης ἀνοικτῆς καρδιᾶς.

Ἡ προσπάθεια στὴ Κοπεγχάγη καταλήγει σὲ ναυάγιο μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀποφασιστεῖ ἡ ἔνταξη τῆς Κύπρου στὴν Ε.Ε τὴν 1η Μαΐου τοῦ 2004.

Μὲ τὴ συμφωνία ἡ Κύπρος ἐντασσόταν μὲ τὸ σύνολο τῶν ἐδαφῶν της στὴν Ε.Ε ἀλλὰ γιὰ τὶς κατεχόμενες περιοχὲς θὰ ὑπῆρχε ἀναστολὴ ἐφαρμογῆς τοῦ Κοινοτικοῦ κεκτημένου.

Ἡ ἐξέλιξη δημιούργησε ἀναταραχὴ στὰ κατεχόμενα μὲ χιλιάδες τουρκοκυπρίους νὰ διαδηλώνουν στοὺς δρόμους ἀπαιτώντας τὴν ἔνταξη στὴν Ε.Ε.

Οἱ διαδηλώσεις τῶν τουρκοκυπρίων συνεχίστηκαν καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ 2003, ἐνῶ ἡ Κύπρος εἰσέρχεται σὲ προεκλογικὴ περίοδο γιὰ ἐκλογὴ νέου Προέδρου.

Ὁ Γλαῦκος Κληρίδης ζητάει ἐπανεκλογὴ μὲ τὴ δέσμευση νὰ παραμείνει στὴ προεδρία μόνο γιὰ 16 μῆνες ὥστε νὰ ὁλοκληρωθοῦν οἱ διαβουλεύσεις ἐπὶ τοῦ σχεδίου Ἀνᾶν.

Τὶς ἐκλογὲς κέρδισε στὶς 16 Φεβρουαρίου 2003, ὁ Τάσσος Παπαδόπουλος μὲ τὴν στήριξη τοῦ ἀριστεροῦ ΑΚΕΛ. Πρὶν ἀκόμα ἀναλάβει ἐπισήμως τὰ καθήκοντά του, ὁ Γ.Γ τοῦ ΟΗΕ Κόφι Ἀνᾶν ἐπισκέπτεται τὴ Κύπρο στὶς 26 Φεβρουαρίου καὶ παρουσιάζει στὶς δύο πλευρὲς τὸ τρίτο σχέδιο Ἀνᾶν καλώντας ταυτόχρονα τὸν Τ. Παπαδόπουλο καὶ τὸν Ραοὺφ Ντενκτᾶς γιὰ διαβουλεύσεις στὴν Ἐλβετία στὶς 10 Μαρτίου 2003.

Ἡ συνάντηση ἔγινε στὴ Χάγη μὲ τὸν Ραοὺφ Ντενκτᾶς νὰ ἀπορρίπτει τὶς θέσεις τοῦ ΟΗΕ σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν Τάσσο Παπαδόπουλο ὁ ὁποῖος ἀποδέχθηκε τὸ τρίτο σχέδιο Ἀνᾶν ὑπὸ προϋποθέσεις ποὺ ἔχουν νὰ κάνουν μὲ σημαντικὰ κενά τοῦ ἐγγράφου.

Στὶς 16 Ἀπριλίου 2003 ὑπογράφεται στὴν Ἀθήνα ἡ συνθήκη προσχώρησης τῆς Κύπρου στὴν Ε.Ε, ἐνῶ ὁ Γ.Γ. τοῦ ΟΗΕ ἔχει προειδοποιήσει ὅτι θὰ τερματίσει τὴν παρέμβασή του στὸ Κυπριακὸ ἐκτὸς ἂν οἱ δύο πλευρὲς (ἑλληνοκύπριοι – τουρκοκύπριοι) ἀποδεχθοῦν τὴν ἐπιδιαιτησία τοῦ ἰδίου γιὰ νὰ γεφυρωθοῦν οἱ διαφορές, ὥστε νὰ ἀκολουθήσουν δημοψηφίσματα.

Ὁ Ντενκτᾶς γιὰ νὰ βγεῖ ἀπὸ τὴν δύσκολη θέση στὴν ὁποία βρέθηκε ἀνοίγει γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὸ 1974 τὰ ὁδοφράγματα καὶ ἐπιτρέπει στὶς 23 Ἀπριλίου 2003 τὴν μετάβαση ἑλληνοκυπρίων στὰ κατεχόμενα καὶ ἀντιστοίχως τουρκοκυπρίων στὶς ἐλεύθερες περιοχές.

Τὸν Δεκέμβριο τοῦ 2004 γίνονται ἐκλογὲς στὰ κατεχόμενα τὶς ὁποῖες κερδίζει ὁ Μεχμὲτ Ἀλὶ Ταλὰτ ὁ ὁποῖος γίνεται «πρωθυπουργὸς» μὲ τὸν Ντενκτᾶς νὰ παραμένει στὴν «Προεδρία».

Ἀμέσως μετὰ ὁ Τάσσος Παπαδόπουλος ζητάει ἀπὸ τὸν Γ.Γ. τοῦ ΟΗΕ νὰ ξαναζωντανέψει τὶς συνομιλίες γιὰ τὸ Κυπριακὸ ὥστε νὰ βρεθεῖ λύση πρὶν ἀπὸ τὴν 1η Μαΐου τοῦ 2004 ποὺ θὰ γινόταν ἡ ἐπίσημη ἔνταξη τῆς Κύπρου στὴν Ε.Ε.

Ὅπως ἀποκαλύφθηκε ἐκ τῶν ὑστέρων, ὁ Τάσσος Παπαδόπουλος πίστευε ὅτι θὰ μποροῦσε νὰ ἐκθέσει τὴν τουρκικὴ πλευρά, θεωρώντας ὅτι καὶ πάλι θὰ ἐπεδείκνυε ἀρνητικὴ στάση.

Στὶς 10 Φεβρουαρίου τοῦ 2004 ὁ Γ.Γ. τοῦ ΟΗΕ καλεῖ τὸν Τάσσο Παπαδόπουλο καὶ τὸν Ραοὺφ Ντενκτᾶς στὴ Νέα Ὑόρκη καὶ ἀρχίζουν συνομιλίες ὥστε νὰ υἱοθετηθεῖ ἡ πρόταση γιὰ ἀναγνώριση ἐπιδιαιτητικοῦ ρόλου στὸν ΗΕ καὶ παραπομπὴ τοῦ σχεδίου σὲ δημοψηφίσματα.

Ὁ Ντενκτᾶς ἀποδέχεται τὴν φόρμουλα καὶ προτείνει ἐμπλοκὴ τῆς Ἑλλάδας καὶ τῆς Τουρκίας.

Ἀκολουθοῦν συνομιλίες στὴν Κύπρο οἱ ὁποῖες ὁλοκληρώνονται στὶς 23 Μαρτίου 2004 χωρὶς νὰ ὑπάρξει συμφωνία μεταξὺ Παπαδόπουλου καὶ Ντενκτᾶς.

Στὶς 24 Μαρτίου 2004 ὁ Γ.Γ. τοῦ ΟΗΕ καλεῖ στὴν Λουκέρνη τῆς Ἐλβετίας τὶς ἡγεσίες ἑλληνοκυπρίων καὶ τουρκοκυπρίων μαζὶ μὲ τοὺς πρωθυπουργοὺς Ἑλλάδας καὶ Τουρκίας γιὰ διαβουλεύσεις οἱ ὁποῖες καταλήγουν ἀπογοητευτικὰ γιὰ τὴν ἑλληνικὴ πλευρά.

Στὶς 29 Μαρτίου 2004 ὁ Κόφι Ἀνᾶν μὲ ἐπιδιαιτησία «γεφυρώνει» τὰ κενὰ καὶ παρουσιάζει τὸ τελικὸ σχέδιο μὲ σαφεῖς τάσεις υἱοθέτησης τῶν τουρκικῶν θέσεων. Ἀκολούθησαν προσπάθειες γιὰ ἀλλαγὲς καὶ στὶς 30 Μαρτίου ὁ Κόφι Ἀνᾶν παραδίδει στοὺς Καραμανλή, Παπαδόπουλο, Ἐρντογᾶν καὶ Ντενκτᾶς τὸ κείμενο τοῦ 5ου σχεδίου καὶ ὁρίζει ὡς ἡμερομηνία δημοψηφίσματος τὴν 24 ἡ Ἀπριλίου 2004.

Τὸ «ΟΧΙ» τοῦ Τάσσου Παπαδόπουλου

Ὁ Τάσσος Παπαδόπουλος ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τάχθηκε ὑπὲρ τῆς ἀπόρριψης τοῦ σχεδίου Ἀνᾶν στὸ δημοψήφισμα καὶ τὴν θέση του τὴν διατύπωσε σὲ διάγγελμά του στὶς 7 Ἀπριλίου 2004. Μὲ δάκρυα στὰ μάτια ἀνέφερε:

«Λυποῦμαι εἰλικρινά, γιατί δὲν μπορῶ νὰ ἀποδεχθῶ καὶ νὰ ὑπογράψω τὸ Σχέδιο Ἀνᾶν ὅπως, τελικά, διαμορφώθηκε.

Παρέλαβα Κράτος διεθνῶς ἀναγνωρισμένο. Δὲν θὰ παραδώσω «κοινότητα» χωρὶς δικαίωμα λόγου διεθνῶς καὶ σὲ ἀναζήτηση κηδεμόνα. Καὶ ὅλα αὐτὰ ἔναντι κενῶν, παραπλανητικῶν, δῆθεν, προσδοκιῶν. Ἔναντι τῆς ἀνεδαφικῆς ψευδαίσθησης ὅτι ἡ Τουρκία θὰ τηρήσει τὶς δεσμεύσεις της.

Συμπατριώτισσες, συμπατριῶτες,

Στὶς 24 Ἀπριλίου θὰ τοποθετηθεῖτε μὲ ἕνα ΝΑΙ ἢ ἕνα ΟΧΙ στὸ σχέδιο Ἀνᾶν. Θὰ ἀποφασίσετε γιὰ τὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον τῆς Κύπρου. Γιὰ τὴ γενιά μας, ἀλλὰ καὶ τὶς γενιὲς ποὺ θὰ ἔρθουν μετὰ ἀπὸ ἐμᾶς.

Ἔχω ἐμπιστοσύνη στὴν κρίση σας.

Εἶμαι βέβαιος ὅτι δὲν σᾶς ἀγγίζουν ψεύτικα διλήμματα.

Ὅτι δὲν σᾶς τρομάζουν ἀπειλὲς γιὰ δῆθεν διεθνῆ ἀπομόνωση.

Ὅτι δὲν σᾶς πείθουν τὰ περὶ δῆθεν τελευταίας εὐκαιρίας.

Εἶμαι βέβαιος ὅτι ἐξακολουθοῦν νὰ ἔχουν γιὰ σᾶς νόημα οἱ ἠθικὲς ἀρχὲς καὶ ἀξίες τοῦ λαοῦ μας, τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τοῦ ἐθνικοῦ ἱστορικοῦ μας βίου, τὸν ὁποῖο θέλετε νὰ συνεχίσουμε μὲ ἀσφάλεια, δικαιοσύνη, ἐλευθερία καὶ εἰρήνη. 

Ἑλληνικὲ κυπριακὲ λαέ,

Στὴ ζυγαριὰ τοῦ ΝΑΙ καὶ τοῦ ΟΧΙ, πολὺ βαρύτερες καὶ πολὺ πιὸ ἐπαχθεῖς θὰ εἶναι οἱ συνέπειες τοῦ ΝΑΙ.

Σὲ καλῶ νὰ ἀπορρίψεις τὸ Σχέδιο Ἀνᾶν.

Σὲ καλῶ νὰ πεῖς στὶς 24 τοῦ Ἀπρίλη ἕνα δυνατὸ ΟΧΙ.

Σὲ καλῶ νὰ ὑπερασπιστεῖς τὸ δίκαιο, τὴν ἀξιοπρέπεια καὶ τὴν ἱστορία σου.

Μὲ αἴσθημα εὐθύνης ἀπέναντι στὴν Ἱστορία, στὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον τῆς Κύπρου καὶ τοῦ λαοῦ μας, σὲ καλῶ νὰ μὴν ὑποθηκεύσεις τὸ μέλλον στὴν πολιτικὴ βούληση τῆς Τουρκίας. Νὰ προασπιστεῖς τὴν Κυπριακὴ Δημοκρατία, λέγοντας ΟΧΙ στὴ κατάλυσή της. Νὰ συστρατευτεῖς γιὰ μία νέα πιὸ ἐλπιδοφόρα πορεία ἐπανένωσης τῆς πατρίδας μας μέσα ἀπὸ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση.

Καλὴ Ἀνάσταση σὲ ὅλους!».

Στὶς 24 Ἀπριλίου ἀκολούθησε τὸ δημοψήφισμα στὸ ὁποῖο τὸ 76% τῶν ἑλληνοκυπρίων εἶπε «ὄχι» τὴν ἀποδοχὴ τοῦ Σχεδίου Ἀνᾶν.

Τὴν περίοδο ποὺ προηγήθηκε τοῦ δημοψηφίσματος ὑπῆρξε βαθὺς διχασμὸς στὴν ἑλληνοκυπριακὴ πλευρὰ ὁ ὁποῖος σημάδεψε τὴν Μεγαλόνησο καὶ ἀκόμη καὶ σήμερα καθορίζει τὶς πολιτικὲς θέσεις τῶν κομμάτων.

defencenet.gr