«Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλον σου δεσπότα»

Γράφει ὁ Ἀρχιμ. Ἰωήλ Κωνστάνταρος

Οἱ τα πάντα καλῶς διαταξάμενοι πνευματοκίνητοι ἅγιοι Πατέρες μας, ὅρισαν, μέσα στόν λειτουργικό της κύκλο, ἡ Ἐκκλησία μας νά ἑορτάζει τήν 2α Φεβρουαρίου τήν ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Αὐτό συμβαίνει διότι ἡ εὐλογημένη αὐτή ἡμέρα εἶναι ἡ τεσσαρακοστή ἀπό τήν 25η Δεκεμβρίου, πού ἑορτάζεται ἡ κατά σάρκα Γέννηση τοῦ Κυρίου. Καί ὅπως ὁ Ἰησοῦς ἐκπλήρωσε στή ζωή τοῦ ὅλα τα τοῦ Νόμου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἔτσι καί τώρα, σαράντα μέρες ἀπό τήν Γέννησή Του, προσφέρθηκε στό Ναό, σύμφωνα μέ τά καθιερωμένα, βάσει τῶν διατάξεων τοῦ Λευιτικοῦ (ΙΒ' κέφ.).

Ἐπειδή στόν Ναό τοῦ ἔγινε ὑποδοχή ἀπό ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ, καί μάλιστα λόγω του ὅτι ὁ Συμεών τόν πῆρε στήν γεροντική του ἀγκαλιά, γι' αὐτό καί ἡ ἑορτή αὐτή ὀνομάζεται Ὑπαπαντή.

Ἡ λέξη προέρχεται ἀπό τό ρῆμα «ὑπαντάω», τό ὁποῖο σημαίνει ὅτι ἔρχομαι σέ συνάντηση κάποιου. Τό περιστατικό αὐτό τῆς προσφορᾶς τοῦ Χριστοῦ στόν Ναό, μᾶς τό περιγράφει κατά τρόπο συγκινητικό ὁ Ἱερός Εὐαγγελιστής Λουκᾶς στό Β' κέφ. τοῦ Ἱεροῦ του Εὐαγγελίου. Ἡ μεγάλη αὐτή ἑορτή εἶναι Δεσποτικοθεομητορική δηλ. τά τά κύρια πρόσωπα πού προβάλλονται καί ἑορτάζουν, εἶναι ὁ Κύριος καί ἡ Πανάχραντος Μητέρα Του, ἡ Κυρία Θεοτόκος.

Φυσικά ἡ ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς, ἀποκαλύπτει μεγάλες δογματικές ἀλήθειες, οἱ ὁποῖες ἀναπτύσσονται μέσα στή θεσπέσια ὑμνολογία καί στά....

Ἱερά τροπάρια πού ἀναφέρονται στό γεγονός.

Ὅπως πάλι τό Θεομητορικό πρόσωπο τῆς Παναγίας μας, ἔχει τόσα νά πεῖ σέ ὅλους μας, μά κυρίως στίς μητέρες πού ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ χάρισε τέκνα, καί καλοῦνται νά τά ἀναθρέψουν “εν παιδεία καί νουθεσία Κυρίου”. Αὐτός ἄλλωστε εἶναι καί ὁ λόγος πού τήν ἡμέρα αὐτή ἑορτάζουν, πρέπει νά ἑορτάζουν οἱ Ὀρθόδοξες Χριστιανές μητέρες, καί γι' αὐτό, ὅταν τό κράτος παλιότερα φαινόταν νά τιμᾶ τήν Χριστιανική μας πίστη, αὐτή τήν ἡμέρα τῆς Ὑπαπαντῆς εἶχε καθιερώσει ὥστε νά τιμῶνται οἱ μητέρες πού μεγαλώνουν καί ἀναθρέφουν παιδιά.

Ὅμως, ἐμεῖς σήμερα, θά σταθοῦμε γιά λίγο στό σεβαστό πρόσωπο τοῦ Γέροντος Συμεών, ὁ ὁποῖος τήν ἡμέρα αὐτή, ἐντός του Ναοῦ, ἀξιώθηκε ἰδιαιτέρας καί μοναδικῆς τιμῆς.

Ἀλλά τί ἦταν ὁ πρεσβύτης αὐτός ποῦ συνάντησε στό Ἱερό το τεσαρακονθήμερον Θεῖον Βρέφος; Ἕνας ἁπλός καί ἄγνωστος κατά τόν κόσμο, ἕως τότε ἄνθρωπος. Ἀλλά τί σημασία ἔχει ἡ γνώμη τοῦ κόσμου καί μάλιστα τοῦ μακράν του Θεοῦ, ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἴναι“δικαιος καί εὐλαβής, προσδεχόμενος, παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ”; “Και πνεῦμα ἥν Ἅγιον ἐπ' αὐτόν” (Λουκ. Β' 25).

Ὁ Γέροντας Συμεών, περίμενε μέ ζωηρό πάθος νά ἔλθει ἡ παρηγοριά στόν Ἰσραηλιτικό λαό, μέ τήν ἔλευση τοῦ Μεσσία. Ὄχι μόνο γνώριζε τίς Προφητεῖες πού ἔκαναν λόγο περί τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἀλλά τόν εἶχε ἐπισκεφθεῖ καί τόν εἶχε φωτίσει καί τοῦ εἶχε ἀποκαλύψει αὐτό τό Πανάγιον Πνεῦμα, “τό λαλῆσαν διά τῶν Προφητών”, ὅτι δέν θά ἔφευγε ἀπό τόν κόσμο αὐτό, πρίν δεῖ μέ τούς σωματικούς του ὀφθαλμούς τόν Σωτήρα τοῦ κόσμου. Τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό!

Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς μᾶς περιγράφει μέ συγκίνηση τό γεγονός καί ἐμεῖς μέ κομμένη τήν ἀνάσα, παρακολουθοῦμε τήν ἐξέλιξη τῆς ἑορτῆς. Τόση δέ ἦταν ἡ συγκίνησις τοῦ Συμεών, ὅταν ἐδέχθη ἀπό τήν Παναγία μας στήν γεροντική του ἀγκάλη τό Βρέφος Ἰησοῦν, ὥστε ἀνεβόησε: “Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλον σου, Δέσποτα, κατά τό ρῆμα σου ἐν εἰρήνη...” (Λουκ. Β' 29). Τώρα πλέον ἀπόλυσε μέ ἀπό τήν ζωή αὐτή, Δέσποτα Κύριε. Ἀπόλυσε τόν πιστό σου δοῦλο, γιά νά ἀναπαυθεῖ. Τώρα ἅς ἔρθει ὁ θάνατος νά μέ πάρει.

Ὁ πόθος μου ἐκπληρώθηκε. Εἶδα μέ τά μάτια μου τόν Υἱόν σου. Αὐτόν τόν Υἱόν καί Λόγον πού τόν ἔστειλες σωτήρα τοῦ κόσμου. Ὅ,τι ἐπιθυμοῦσα στήν ταπεινή μου ζωή τό ἐπέτυχα. Τώρα δέν μπορῶ νά παραμείνω ἄλλο. Λάβε τήν ψυχή μου κοντά σου.

Χρειάζεται ἄραγε νά τονίσουμε, τό ποιά καί πόση παρρησία ἔχει λάβει ὡς δωρεά καί εὐλογία ἀπό τόν Ἴδιο τόν Θεάνθρωπο Κύριο, ὁ Δίκαιος Συμεών;

Τό πόσο εἰσακούονται οἱ προσευχές καί οἱ δεήσεις αὐτοῦ, πού ἔλαβε τόν ἐπίζηλο καί μοναδικό τίτλο του “Θεοδόχου”;

Μιά ματιά ἄν ρίξει κανείς στά ἱερά συναξάρια, διαπιστώνει τοῦ λόγου τό ἀληθές, ἐνθουσιάζεται καί αἰσθάνεται νά τόν διαπερνᾶ ἡ συγκίνηση γιά τόν μεγάλο αὐτό προστάτη ὅλων ὅσων ἀγαποῦν τόν Κύριο καί προστρέχουν στη “θεοδοχική τοῦ προστασία”.

Ὅμως εἶναι ἀνάγκη νά σταθοῦμε καί πάλι στούς τελευταίους λόγους τοῦ Πρεσβύτου: “Ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τό σωτήριόν σου ὅ ἠτοίμασας κατά πρόσωπον πάντων των λαών”, καί νά στραφοῦμε στούς θεοφόρους ἁγίους Πατέρες μας, γιά νά δοῦμε πῶς ἐμβαθύνουν στά θεόπνευστα αὐτά λόγια πού καταγράφονται στή Γραφή.

Ὁ μεγάλος Ἅγιος της Ἐκκλησίας μας, ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, πού συνοψίζει ὅλους τους Πατέρες καί τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, γράφει τά ἑξῆς χαρακτηριστικά γιά τόν Πρεσβύτη Συμεών στό βιβλίο τοῦ “Ἐορτοδρόμιο”: «Ἄν καί ἔβλεπεν νήπιον τόν Δεσπότην Χριστόν κατά τήν ἀνθρωπότητα, ἀλλ' ὅμως δέν ἔμεινεν ὁ νοῦς τοῦ εἰς μόνον τό ἔξω καί τό βλεπόμενον ταπεινόν σχῆμα τῆς ἀνθρωπότητας. Ἀλλά διά μέσου των θείων μελῶν τοῦ Παναγίου Βρέφους, ὡσάν διά μέσου τινῶν λεπτῶν ὑμένων ἤ ὑέλων, παρέκυπτε εἰς τό ἔσω καί κεκρυμμένον φῶς τῆς Θεότητος».

Βεβαίως, ἡ ἐρμνηνευτική καί δογματική αὐτή ἀνάλυση τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου, εἶναι ἐμπνευσμένη ἀπό μία ὁμιλία τουΟυρανοφάντορος Μ. Βασιλείου, ὁ ὁποῖος μεταξύ των ἄλλων ἀναφέρει τά ἑξῆς: “Ἄννα εὐηγγελίζετο, Συμεών ἐνηγκαλίζετο ἐν μικρῶ βρέφει τόν μέγαν Θεόν προσκυνοῦντες, οὗ τοῦ ὀρωμένου καταφρονοῦντες, ἀλλά τῆς Θεότητος αὐτοῦ τήν μεγαλοσύνην δοξολογοῦντες.

Ἐφαίνετο γάρ ὥσπερ φῶς δί΄ ὑαλίνων ὑμένων διά τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος ἡ θεία δύναμις διαυγίζουσα τοῖς ἔχουσιν τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας κεκαθαρμένους (PG 31, 1473)”.

Ἔλαμπε δηλ. ἡ θεία δύναμις τοῦ Βρέφους καί φώτιζε τούς καθαρούς ὀφθαλμούς τῆς καρδιᾶς τοῦ Συμεών καί ἔτσι τόν ἀξίωσε νά δεῖ τόν Θεό. Νά δεῖ δηλ. ὅτι δέν ἦταν ἕνα Βρέφος, ὅπως ὅλα τα ἄλλα, ἀλλά μέσα του κατοικοῦσε ἡ ὅλη ἡ Θεότητα.

Καί αὐτή τή μεγάλη ἀλήθεια θά τήν κηρύξει λίγα ἔτη ἀργότερα, ξεκάθαρα καί δυναμικά ὁ Ἄπ. Παῦλος στούς Κολασσαεῖς: “ὅτι ἐν αὐτῶ κατοικεῖ πᾶν το πλήρωμα τῆς Θεότητος σωματικώς” (Κόλ. Β' 9).

Μιά οὐράνια ἀλήθεια πού βιώνει ἐξ ἀρχῆς ἡ Ἐκκλησία. Βάσει δέ αὐτῆς τῆς ἀλήθειας προσφέρει τήν σωτηρία στίς καλοπροαίρετες ὑπάρξεις. Ἀλλά αὐτό ἀκριβῶς εἶναι τό βασικό σημεῖο στήν Ἁγία Προσωπικότητα τοῦ Δικαίου Συμεών, σέ σχέση μέ τόν κάθε ἕνα ἀπό ἐμᾶς, καί ὁπωσδήποτε εἶναι κάτι πού πρέπει νά προσεχθεῖ καί πολύπλευρα νά μελετηθεῖ. Πράγμα δηλαδή πού σημαίνει ὅτι κάτω ἀπό τήν φαινομενική ἁπλότητα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων, κρύπτεται ἡ οὐσία τῆς Πίστεως. Καί φυσικά, αὐτή ἡ οὐσία δέν εἶναι ἄλλη ἀπό τό Λατρευτό Πρόσωπο τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ!

Βεβαίως, γιά νά συμβαίνει αὐτό, ἀπαιτεῖται ἡ ψυχική καθαρότητα. Ὄντως, χρειάζεται μέσα στά στήθη του νά φυλάσσει μιά καρδιά πεντακάθαρη ὁ πιστός γιά νά αἰσθάνεται αὐτή τήν κατάσταση πού βίωσαν, κηρύσσουν καί οἰκοδομοῦν οἱ Ἅγιοι.

Αὐτό ἄλλωστε δέν μᾶς διδάσκει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος στήν ἐπί τοῦ Ὅρους ὁμιλία; “Μακάριοι οἱ καθαροί τή καρδία ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται” (Ματθ. Ἐ' 8) . Και φυσικά ἡ καθαρότητα αὐτή δέν εἶναι ἕνα “ἠθικιστικό ἐπιχρισμα” τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά τό ἀποτέλεσμα τοῦ σταθεροῦ ἀγώνα γιά τήν κάθαρση. Γιά τήν κατάσταση δηλ. αὐτή πού στήν συνέχεια ὁδηγεῖ στόν φωτισμό τοῦ Παναγίου Πνεύματος καί τέλος, σέ λίγες των περιπτώσεων σέ αὐτή τήν κορυφή τῆς θεώσεως. Καί φυσικά, ὅλα αὐτά ὄχι μεμονωμένα, ἤ σέ ἰδιαίτερες, ἔστω καί «αὐστηρές» ἤ «δυναμικές» ὁμάδες πιστῶν, ἀλλά ἐντός Του Σώματος τῆς Ἐκκλησίας, μέ τήν μυστηριακή ἐνότητα «σύν πάσι τοῖς ἁγίοις».

Ὁ Δίκαιος Συμεών πού βρίσκεται μεταξύ του Νόμου καί τῆς Χάριτος, ὁ τελευταῖος Δίκαιός του χώρου τῆς προετοιμασίας καί τῆς προσμονῆς τοῦ ἔνσαρκου Λόγου τοῦ Θεοῦ, εἶχε φθάσει ἀκριβῶς στό ἐπίπεδο αὐτό. Ἐνῶ οἱ ἐξωτερικές αἰσθήσεις εἶχαν ἀλλοιωθεῖ, λόγω τοῦ περασμένου τῆς ἡλικίας, καί οἱ σωματικές γενικῶς δυνάμεις τόν ἐγκατέλειπαν, ἀντιθέτως, ὁ νοῦς πού ἑδρεύει στόν χῶρο τῆς καρδίας, αἰσθανόταν καί ἔβλεπε ὅσα δέν μποροῦν νά δοῦν οἱ ἔχοντες ἀκμαῖες σωματικές, πλήν ὅμως τυφλές τίς ψυχικές τους δυνάμεις καί αἰσθήσεις.

Ἀδελφοί μου, εἶναι καιρός νά συνειδητοποιήσουμε ὅτι ὁ χρόνος τῆς ζωῆς μας, δέν μᾶς χαρίζεται ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἁπλῶς γιά νά ζοῦμε καλά ἤ γιά νά γίνουμε “καλοί ἀνθρωποι”, ἀλλά κυρίως καί πρωτίστως, γιά νά συνειδητοποιήσουμε τόν σκοπό τῆς ζωῆς μας καί ταυτοχρόνως νά ξεκινήσουμε τήν κατάκτησή του.

Εἴθε, διά πρεσβειῶν τοῦ Δικαίου Συμεών τοῦ θεοδόχου, νά βιώσουμε τήν αὐθεντική ζωή τῆς Χάριτος, ὅπως αὐτή μας τήν διδάσκουν οἱ ἅγιοί της Ἐκκλησίας μας, καί τέλος νά ἀξιωθοῦμε κι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι, ἔμπλεοί της χαρᾶς τοῦ Παναγίου Πνεύματος, καί ἐκ μέσης καρδίας νά ἀναμέλψουμε τό “νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλον σου Δέσποτα”.