Τὸ ζήτημα τῶν ἀπαλλαγῶν ἀπὸ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ταλάνισε τὰ προηγούμενα χρόνια τὴν ἐκπαιδευτικὴ κοινότητα καὶ κυρίως τὸν θεολογικὸ κόσμο τῆς χώρας. Τὸ θέμα πῆρε μεγάλες διαστάσεις ἐξαιτίας ὄχι τόσο τῆς πάγιας θέσης τῆς Ἕνωσης Ἀθέων, ποὺ ζητᾶ ἐπιτακτικὰ καὶ μέσῳ τῆς δικαστικῆς ὁδοῦ ἀπροϋπόθετες ἀπαλλαγὲς γιὰ ὅλους τοὺς μαθητές, ὅσο γιατί μία ὁμάδα «ἐκσυγχρονιστῶν» θεολόγων πίστεψε ὅτι μπορεῖ νὰ χρησιμοποιήσει τὶς ἀπαλλαγὲς ὡς ἐργαλεῖο γιὰ τὴ μετάλλαξη τοῦ ὀρθόδοξου χριστιανικοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν καὶ τὴ μετατροπή του σὲ θρησκειολογικό. Τὸ ἐπιχείρημα τῶν θεολόγων αὐτῶν ἦταν ὅτι μὲ τὴν ἀλλαγὴ αὐτὴ θὰ μποροῦσε νὰ ὑπάρξει ἕνα «μάθημα Θρησκευτικῶν γιὰ ὅλους» τοὺς μαθητὲς ἀνεξαρτήτως θρησκεύματος καὶ οἱ ἀπαλλαγὲς θὰ ἔπαυαν νὰ ὑπάρχουν. Σὲ διαφορετικὴ περίπτωση, ἰσχυρίζονταν οἱ «ἐκσυγχρονιστὲς» θεολόγοι, τὸ ὀρθόδοξο μάθημα θὰ μετατρεπόταν... ἀναγκαστικὰ σὲ προαιρετικὸ καὶ θὰ ὑπῆρχε ραγδαία αὔξηση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ἀπαλλαγῶν. Γιὰ τὴν ἀνατροπὴ ὅλου αὐτοῦ τοῦ κλίματος χρειάστηκαν πολλοί, ἐπίμονοι καὶ ἐπίπονοι ἀγῶνες τῆς Πανελλήνιας Ἕνωσης Θεολόγων, τῆς πλειονότητας τῶν διδασκόντων τὸ μάθημα ἐκπαιδευτικῶν, Μητροπολιτῶν καὶ ἁπλῶν πιστῶν, ἀγῶνες ποὺ στέφθηκαν μὲ ἐπιτυχία καὶ ὁλοκληρώθηκαν μὲ τὴν ἔκδοση σειρᾶς ἀποφάσεων τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας (ΣτΕ). Οἱ ἀποφάσεις αὐτὲς τοῦ ΣτΕ ὑποχρέωσαν τὴν Πολιτεία νὰ ἀποσύρει τὰ «νέα» Προγράμματα Σπουδῶν καὶ τοὺς Φακέλους Μαθήματος καὶ τοὺς «ἐκσυγχρονιστὲς» θεολόγους νὰ παραδεχθοῦν ἄλλοτε ἄμεσα καὶ ἄλλοτε ἔμμεσα τὴν ἧττα τους, ἐπικρίνοντας αὐτὴ τὴ φορὰ ὄχι μόνο τοὺς παραδοσιακοὺς θεολόγους γιὰ τὶς ἀπόψεις τους, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἀνώτατους δικαστὲς γιὰ τὶς ἀποφάσεις τους!
Μὲ τὶς ἀποφάσεις τοῦ ΣτΕ ξεκαθαρίστηκε ὅτι τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα πρέπει νὰ εἶναι ὀρθόδοξο χριστιανικό, ἀπαλλαγμένο ἀπὸ θρησκειολογικὴ σύγχυση καὶ ὅτι δικαίωμα ἀπαλλαγῆς ἔχουν μόνο οἱ ἄθεοι, ἀλλόθρησκοι καὶ ἑτερόδοξοι μαθητές, μὲ τὴν ὑποβολὴ σχετικῆς αἴτησης, στὴν ὁποία πρέπει νὰ γίνεται ἐπίκληση λόγων θρησκευτικῆς συνείδησης. Γιὰ τοὺς μαθητὲς αὐτοὺς οἱ ἀποφάσεις τοῦ ΣτΕ προβλέπουν ὅτι ὅσοι «ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὴ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν, καὶ προκειμένου νὰ ἀποτραπεῖ ἡ δημιουργία “ἐλεύθερης ὥρας” καί, ἐντεῦθεν, ὁ κίνδυνος ἀπομακρύνσεως τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὸ ἀνωτέρω, συνταγματικῶς ἐπιβαλλόμενο, μάθημα χωρὶς ἀποχρῶντα λόγο, ἡ Πολιτεία ὀφείλει νὰ προβλέψει τὴ διδασκαλία ἰσότιμου μαθήματος, συναφοῦς κατὰ τὴν ἀντίληψή της περιεχομένου (π.χ. μαθήματος ἠθικῆς), ἐφόσον βεβαίως συγκεντρώνεται ἱκανὸς ἀριθμὸς μαθητῶν, κατὰ τὴν ἀντίληψη πάντοτε τῆς Πολιτείας». Περαιτέρω μάλιστα τὸ ΣτΕ ἔθεσε ὡς χρονικὸ ὅριο γιὰ τὴν δημιουργία καὶ ἐφαρμογὴ τοῦ ἰσότιμου μαθήματος τὸ τέλος τοῦ σχολικοῦ ἔτους 2022-2023. Καθὼς τὸ χρονικὸ ὅριο παρῆλθε καὶ τὸ ἰσότιμο μάθημα δὲν ἑτοιμάστηκε οὔτε ἐφαρμόστηκε στὰ σχολεῖα ὑπῆρξαν δύο νέες προσφυγὲς στὸ ΣτΕ ἐναντίον τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας γιὰ τὴν παράλειψή του νὰ φτιάξει ἰσότιμο μάθημα. Ἡ συζήτηση τῶν προσφυγῶν αὐτῶν στὸ ΣτΕ ἔγινε τὸν περασμένο Ἰούνιο τοῦ 2024 καὶ ἀναμένεται ἡ ἀπόφαση. Ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ δικηγόρος τῶν προσφευγόντων, τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας ἔστειλε στὸ ΣτΕ τὶς ἀπόψεις του ἐπὶ τοῦ θέματος, ἀναφέροντας ὅτι δὲν εἶναι ἀκόμη ἕτοιμο τὸ ἰσότιμο μάθημα.
Νὰ σημειωθεῖ ὅτι μετὰ τὴν ἀκύρωση τῶν προγραμμάτων σπουδῶν ποὺ εἶχαν ἐκπονήσει οἱ «ἐκσυγχρονιστὲς» θεολόγοι, πολλοὶ ἐξ αὐτῶν σὲ ἡμερίδες καὶ συνέδρια, ἰσχυρίστηκαν ὅτι πλέον θὰ πρέπει νὰ ἐπικεντρώσουν τὴν προσοχή τους στὸ ἰσότιμο μάθημα καὶ παρουσιάστηκαν πρόθυμοι νὰ ἐργαστοῦν γιὰ αὐτὸ καὶ γιὰ τὸ περιεχόμενό του. Τέτοια ἐργασία ὅμως δὲν ἔγινε ἢ δὲν ὁλοκληρώθηκε μέχρι στιγμῆς τουλάχιστον, καθὼς τὸ Ὑπουργεῖο δὲν φαίνεται νὰ βιάζεται γιὰ κάτι τέτοιο.
Ἀσφαλῶς ὅσοι μὲ εἰλικρίνεια προσεγγίζουν τὸ ζήτημα τοῦ ἰσότιμου μαθήματος βρίσκονται ἐνώπιον πολλῶν ἐρωτημάτων. Ποιὸ θὰ εἶναι τὸ περιεχόμενό του; Θὰ εἶναι μάθημα ἠθικῆς, τί εἴδους ἠθικῆς ἢ φιλοσοφίας; Πόσα σχολικὰ βιβλία ἰσότιμου μαθήματος θὰ συνταχθοῦν, μὲ δεδομένο ὅτι τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν διδάσκεται σὲ δέκα συνολικὰ τάξεις (τέσσερις στὴν Πρωτοβάθμια καὶ ἕξι στὴ Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση); Ποιὸς θὰ διδάσκει αὐτὸ τὸ μάθημα; Ἂν ὑποθέσουμε ὅτι ἡ διδασκαλία του θὰ ἀνατεθεῖ στοὺς Θεολόγους, πῶς θὰ διασφαλιστεῖ ἡ παράλληλη διδασκαλία τοῦ ὀρθόδοξου καὶ τοῦ ἰσότιμου μαθήματος, ποὺ ἀπαιτεῖ τὴν ταυτόχρονη παρουσία δύο τουλάχιστον θεολόγων στὸ ἴδιο σχολεῖο; Ποιὸς θὰ χρηματοδοτήσει τὴν ἐκπόνηση προγραμμάτων σπουδῶν καὶ σχολικῶν βιβλίων τοῦ ἰσότιμου μαθήματος; Ὑπάρχουν καὶ ἄλλα πολλὰ σχετικὰ ἐρωτήματα.
Τὸ σημεῖο τῶν ἀποφάσεων τοῦ ΣτΕ ποὺ μέχρι στιγμῆς δὲν ἔχει ἰδιαίτερα ἀναδειχθεῖ καὶ μὲ τὸ παρὸν ἄρθρο ἐπιδιώκουμε νὰ θέσουμε γιὰ προβληματισμό, εἶναι ὅτι ἡ ὑποχρέωση τῆς Πολιτείας νὰ θεσπίσει ἰσότιμο μάθημα συνοδεύεται ἀπὸ τὴν διατύπωση τοῦ ΣτΕ «ἐφόσον βεβαίως συγκεντρώνεται ἱκανὸς ἀριθμὸς μαθητῶν, κατὰ τὴν ἀντίληψη πάντοτε τῆς Πολιτείας». Μέχρι στιγμῆς ἡ Πολιτεία δὲν ἔχει προβεῖ σὲ καμία ἀπόφαση σχετικὰ μὲ τὸ ποιὸς θεωρεῖται κατὰ τὴν ἀντίληψή της ἱκανὸς ἀριθμὸς μαθητῶν, ποὺ θὰ ἀπαιτεῖ τὴν διδασκαλία ἰσότιμου μαθήματος σὲ ἕνα σχολεῖο. Ἴσως σὲ αὐτὴ τὴ σημαντικὴ λεπτομέρεια κρύβεται ἡ λύση τοῦ γόρδιου δεσμοῦ τοῦ ἰσότιμου μαθήματος. Μέσῳ τοῦ πληροφοριακοῦ συστήματος Myschool, στὸ ὁποῖο ἀποτυπώνεται πλήρως ἡ εἰκόνα ὅλων τῶν σχολικῶν μονάδων, τὸ Ὑπουργεῖο μπορεῖ μὲ μία ἁπλὴ κίνηση νὰ δεῖ σὲ πόσα σχολεῖα οἱ ἀπαλλασσόμενοι ἀπὸ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν μαθητὲς εἶναι γιὰ παράδειγμα περισσότεροι ἀπὸ πέντε ἢ ἕξι. Καὶ ἐπιπλέον, σὲ πόσες τάξεις οἱ ἀπαλλασσόμενοι μαθητὲς ἀποτελοῦν ἱκανὸ ἀριθμό, καθὼς τὸ ἰσότιμο μάθημα θὰ προσφέρεται στοὺς ἀπαλλασσόμενους μαθητὲς προφανῶς ἀνὰ τάξη καὶ ὄχι ἕνα κοινὸ μάθημα γιὰ τοὺς ἀπαλλασσόμενους ἀπὸ τὰ Θρησκευτικὰ μαθητὲς ὅλων τῶν τάξεων, πρᾶγμα ποὺ οὔτε παιδαγωγικὰ εἶναι ὀρθὸ οὔτε πρακτικὰ μπορεῖ νὰ λειτουργήσει ἐντὸς τοῦ ὡρολογίου προγράμματος τοῦ σχολείου. Σὲ πόσες λοιπὸν τάξεις ἑλληνικῶν σχολείων ὑπάρχει ἱκανὸς ἀριθμὸς μαθητῶν ποὺ ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὰ Θρησκευτικά, ὥστε νὰ ἀπαιτεῖται ἡ διδασκαλία σὲ αὐτοὺς ἰσότιμου μαθήματος; Γιὰ τὸν καθορισμὸ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν μαθητῶν ποὺ θὰ θεωρεῖται ἱκανός, τὸ ΣτΕ ἀφήνει τὸ Ὑπουργεῖο νὰ ἀποφασίσει κατὰ τὴν ἀντίληψή του.
Σὲ ἄλλες πάντως περιπτώσεις, ὅπως στὴ συγκρότηση τμήματος Ὁμάδας Προσανατολισμοῦ Γενικοῦ Λυκείου, σὲ δυσπρόσιτες μάλιστα σχολικὲς μονάδες, ὁ ἐλάχιστος ἀπαιτούμενος ἀριθμὸς μαθητῶν εἶναι ἕξι (6). Ἡ κατὰ παρέκκλιση τῆς διάταξης αὐτῆς ἔγκριση λειτουργίας τμημάτων μὲ ἀριθμὸ μαθητῶν μικρότερο ἀπὸ αὐτὸν γίνεται λόγω τῆς ἄμεσης σύνδεσης τῆς λειτουργίας τῶν τμημάτων αὐτῶν μὲ τὶς πανελλαδικὲς ἐξετάσεις καὶ τῆς ἀνάγκης ἰσότιμης συμμετοχῆς σὲ αὐτὲς ὅλων τῶν μαθητῶν.
Θὰ εἶχε πάντως ἐνδιαφέρον τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας, πρὶν προχωρήσει στὴν ὀργάνωση τοῦ ἰσότιμου μαθήματος νὰ καθορίσει τὸν ἀριθμὸ τῶν μαθητῶν ποὺ θὰ κρίνει ὡς ἱκανὸ γιὰ τὴν ἀνάγκη παροχῆς ἑνὸς τέτοιου μαθήματος, ἀφοῦ φυσικὰ ἐξετάσει τὸν ἀριθμὸ τῶν ἀπαλλαγμένων ἀπὸ τὰ Θρησκευτικὰ μαθητῶν ἀνὰ τάξη τῶν ἑλληνικῶν σχολείων.
Μολονότι οἱ ἀποφάσεις τοῦ ΣτΕ δὲν ἀναφέρουν ξεκάθαρα τὸν τρόπο ἀπασχόλησης τῶν μαθητῶν ποὺ ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὰ Θρησκευτικά, ὅταν αὐτοὶ εἶναι πολὺ λίγοι ἀριθμητικά, ὅπως συμβαίνει ἄλλωστε στὴν συντριπτικὴ πλειονότητα τῶν σχολείων, στὰ ὁποῖα ὑπάρχουν ἀπαλλαγές, γιὰ τὴ μεταβατικὴ περίοδο ποὺ εἶχε τεθεῖ μέχρι τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ ἰσότιμου μαθήματος τὸ ΣτΕ ἔκρινε ὅτι «ἡ ρύθμιση, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ὁ Διευθυντὴς ἢ ἡ Διευθύντρια τῆς σχολικῆς μονάδας σὲ συνεργασία μὲ τὸν Σύλλογο τῶν διδασκόντων ἀποφασίζουν κατὰ περίπτωση γιὰ τὸν τρόπο ποὺ ἀπασχολοῦνται ὑποχρεωτικὰ οἱ ἀπαλλασσόμενοι/ες μαθητὲς/τριες (ἐνδεικτικὰ διαφορετικὸ διδακτικὸ ἀντικείμενο σὲ ἄλλο τμῆμα τῆς ἴδιας τάξης ἢ ἐρευνητικὴ δημιουργικὴ δραστηριότητα), εἶναι συνταγματικῶς ἀνεκτή, ὡς μεταβατική, μέχρι τὴν ὁριστικὴ ρύθμιση τοῦ θέματος ἐντὸς εὐλόγου χρόνου».
Ἴσως τελικὰ αὐτὸ ποὺ κυρίως προέχει εἶναι μία πιὸ σαφὴς ρύθμιση ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο γιὰ τὸν τρόπο ἀπασχόλησης τοῦ μικροῦ ἀριθμοῦ μαθητῶν ποὺ νομίμως λαμβάνουν ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὰ Θρησκευτικά, μία ρύθμιση ποὺ θὰ βοηθήσει τοὺς Διευθυντὲς τῶν σχολείων καὶ τοὺς Συλλόγους διδασκόντων στὶς σχετικὲς ἀποφάσεις τους. Ἡ μελέτη κάποιων βιβλίων ἠθικῆς ἢ φιλοσοφίας ἢ θρησκευτικῆς λογοτεχνίας, ὑπὸ τὴν ἐπίβλεψη κάποιου ἐκπαιδευτικοῦ κατὰ τὶς ὧρες τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, μπορεῖ νὰ εἶναι ἕνα εἶδος ἀπασχόλησης τῶν ἀπαλλασσόμενων μαθητῶν, τώρα μάλιστα ποὺ τὸ Ὑπουργεῖο ἀνακάλυψε πόσο σημαντικὴ εἶναι ἡ σύνδεση τῶν μαθητῶν μὲ τὴν μελέτη ἔντυπων ἐξωσχολικῶν βιβλίων.
(Σύμφωνα μὲ δημοσιογραφικὲς πληροφορίες, ποὺ κυκλοφόρησαν μετὰ τὴ σύνταξη τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ ἡ Πολιτεία καθόρισε στοὺς 10 τὸν «ἱκανὸ ἀριθμὸ μαθητῶν» καὶ τὴν Ἠθικὴ ὡς τὸ «ἰσότιμο μάθημα»).
Μὲ τὶς ἀποφάσεις τοῦ ΣτΕ ξεκαθαρίστηκε ὅτι τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα πρέπει νὰ εἶναι ὀρθόδοξο χριστιανικό, ἀπαλλαγμένο ἀπὸ θρησκειολογικὴ σύγχυση καὶ ὅτι δικαίωμα ἀπαλλαγῆς ἔχουν μόνο οἱ ἄθεοι, ἀλλόθρησκοι καὶ ἑτερόδοξοι μαθητές, μὲ τὴν ὑποβολὴ σχετικῆς αἴτησης, στὴν ὁποία πρέπει νὰ γίνεται ἐπίκληση λόγων θρησκευτικῆς συνείδησης. Γιὰ τοὺς μαθητὲς αὐτοὺς οἱ ἀποφάσεις τοῦ ΣτΕ προβλέπουν ὅτι ὅσοι «ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὴ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν, καὶ προκειμένου νὰ ἀποτραπεῖ ἡ δημιουργία “ἐλεύθερης ὥρας” καί, ἐντεῦθεν, ὁ κίνδυνος ἀπομακρύνσεως τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὸ ἀνωτέρω, συνταγματικῶς ἐπιβαλλόμενο, μάθημα χωρὶς ἀποχρῶντα λόγο, ἡ Πολιτεία ὀφείλει νὰ προβλέψει τὴ διδασκαλία ἰσότιμου μαθήματος, συναφοῦς κατὰ τὴν ἀντίληψή της περιεχομένου (π.χ. μαθήματος ἠθικῆς), ἐφόσον βεβαίως συγκεντρώνεται ἱκανὸς ἀριθμὸς μαθητῶν, κατὰ τὴν ἀντίληψη πάντοτε τῆς Πολιτείας». Περαιτέρω μάλιστα τὸ ΣτΕ ἔθεσε ὡς χρονικὸ ὅριο γιὰ τὴν δημιουργία καὶ ἐφαρμογὴ τοῦ ἰσότιμου μαθήματος τὸ τέλος τοῦ σχολικοῦ ἔτους 2022-2023. Καθὼς τὸ χρονικὸ ὅριο παρῆλθε καὶ τὸ ἰσότιμο μάθημα δὲν ἑτοιμάστηκε οὔτε ἐφαρμόστηκε στὰ σχολεῖα ὑπῆρξαν δύο νέες προσφυγὲς στὸ ΣτΕ ἐναντίον τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας γιὰ τὴν παράλειψή του νὰ φτιάξει ἰσότιμο μάθημα. Ἡ συζήτηση τῶν προσφυγῶν αὐτῶν στὸ ΣτΕ ἔγινε τὸν περασμένο Ἰούνιο τοῦ 2024 καὶ ἀναμένεται ἡ ἀπόφαση. Ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ δικηγόρος τῶν προσφευγόντων, τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας ἔστειλε στὸ ΣτΕ τὶς ἀπόψεις του ἐπὶ τοῦ θέματος, ἀναφέροντας ὅτι δὲν εἶναι ἀκόμη ἕτοιμο τὸ ἰσότιμο μάθημα.
Νὰ σημειωθεῖ ὅτι μετὰ τὴν ἀκύρωση τῶν προγραμμάτων σπουδῶν ποὺ εἶχαν ἐκπονήσει οἱ «ἐκσυγχρονιστὲς» θεολόγοι, πολλοὶ ἐξ αὐτῶν σὲ ἡμερίδες καὶ συνέδρια, ἰσχυρίστηκαν ὅτι πλέον θὰ πρέπει νὰ ἐπικεντρώσουν τὴν προσοχή τους στὸ ἰσότιμο μάθημα καὶ παρουσιάστηκαν πρόθυμοι νὰ ἐργαστοῦν γιὰ αὐτὸ καὶ γιὰ τὸ περιεχόμενό του. Τέτοια ἐργασία ὅμως δὲν ἔγινε ἢ δὲν ὁλοκληρώθηκε μέχρι στιγμῆς τουλάχιστον, καθὼς τὸ Ὑπουργεῖο δὲν φαίνεται νὰ βιάζεται γιὰ κάτι τέτοιο.
Ἀσφαλῶς ὅσοι μὲ εἰλικρίνεια προσεγγίζουν τὸ ζήτημα τοῦ ἰσότιμου μαθήματος βρίσκονται ἐνώπιον πολλῶν ἐρωτημάτων. Ποιὸ θὰ εἶναι τὸ περιεχόμενό του; Θὰ εἶναι μάθημα ἠθικῆς, τί εἴδους ἠθικῆς ἢ φιλοσοφίας; Πόσα σχολικὰ βιβλία ἰσότιμου μαθήματος θὰ συνταχθοῦν, μὲ δεδομένο ὅτι τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν διδάσκεται σὲ δέκα συνολικὰ τάξεις (τέσσερις στὴν Πρωτοβάθμια καὶ ἕξι στὴ Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση); Ποιὸς θὰ διδάσκει αὐτὸ τὸ μάθημα; Ἂν ὑποθέσουμε ὅτι ἡ διδασκαλία του θὰ ἀνατεθεῖ στοὺς Θεολόγους, πῶς θὰ διασφαλιστεῖ ἡ παράλληλη διδασκαλία τοῦ ὀρθόδοξου καὶ τοῦ ἰσότιμου μαθήματος, ποὺ ἀπαιτεῖ τὴν ταυτόχρονη παρουσία δύο τουλάχιστον θεολόγων στὸ ἴδιο σχολεῖο; Ποιὸς θὰ χρηματοδοτήσει τὴν ἐκπόνηση προγραμμάτων σπουδῶν καὶ σχολικῶν βιβλίων τοῦ ἰσότιμου μαθήματος; Ὑπάρχουν καὶ ἄλλα πολλὰ σχετικὰ ἐρωτήματα.
Τὸ σημεῖο τῶν ἀποφάσεων τοῦ ΣτΕ ποὺ μέχρι στιγμῆς δὲν ἔχει ἰδιαίτερα ἀναδειχθεῖ καὶ μὲ τὸ παρὸν ἄρθρο ἐπιδιώκουμε νὰ θέσουμε γιὰ προβληματισμό, εἶναι ὅτι ἡ ὑποχρέωση τῆς Πολιτείας νὰ θεσπίσει ἰσότιμο μάθημα συνοδεύεται ἀπὸ τὴν διατύπωση τοῦ ΣτΕ «ἐφόσον βεβαίως συγκεντρώνεται ἱκανὸς ἀριθμὸς μαθητῶν, κατὰ τὴν ἀντίληψη πάντοτε τῆς Πολιτείας». Μέχρι στιγμῆς ἡ Πολιτεία δὲν ἔχει προβεῖ σὲ καμία ἀπόφαση σχετικὰ μὲ τὸ ποιὸς θεωρεῖται κατὰ τὴν ἀντίληψή της ἱκανὸς ἀριθμὸς μαθητῶν, ποὺ θὰ ἀπαιτεῖ τὴν διδασκαλία ἰσότιμου μαθήματος σὲ ἕνα σχολεῖο. Ἴσως σὲ αὐτὴ τὴ σημαντικὴ λεπτομέρεια κρύβεται ἡ λύση τοῦ γόρδιου δεσμοῦ τοῦ ἰσότιμου μαθήματος. Μέσῳ τοῦ πληροφοριακοῦ συστήματος Myschool, στὸ ὁποῖο ἀποτυπώνεται πλήρως ἡ εἰκόνα ὅλων τῶν σχολικῶν μονάδων, τὸ Ὑπουργεῖο μπορεῖ μὲ μία ἁπλὴ κίνηση νὰ δεῖ σὲ πόσα σχολεῖα οἱ ἀπαλλασσόμενοι ἀπὸ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν μαθητὲς εἶναι γιὰ παράδειγμα περισσότεροι ἀπὸ πέντε ἢ ἕξι. Καὶ ἐπιπλέον, σὲ πόσες τάξεις οἱ ἀπαλλασσόμενοι μαθητὲς ἀποτελοῦν ἱκανὸ ἀριθμό, καθὼς τὸ ἰσότιμο μάθημα θὰ προσφέρεται στοὺς ἀπαλλασσόμενους μαθητὲς προφανῶς ἀνὰ τάξη καὶ ὄχι ἕνα κοινὸ μάθημα γιὰ τοὺς ἀπαλλασσόμενους ἀπὸ τὰ Θρησκευτικὰ μαθητὲς ὅλων τῶν τάξεων, πρᾶγμα ποὺ οὔτε παιδαγωγικὰ εἶναι ὀρθὸ οὔτε πρακτικὰ μπορεῖ νὰ λειτουργήσει ἐντὸς τοῦ ὡρολογίου προγράμματος τοῦ σχολείου. Σὲ πόσες λοιπὸν τάξεις ἑλληνικῶν σχολείων ὑπάρχει ἱκανὸς ἀριθμὸς μαθητῶν ποὺ ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὰ Θρησκευτικά, ὥστε νὰ ἀπαιτεῖται ἡ διδασκαλία σὲ αὐτοὺς ἰσότιμου μαθήματος; Γιὰ τὸν καθορισμὸ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν μαθητῶν ποὺ θὰ θεωρεῖται ἱκανός, τὸ ΣτΕ ἀφήνει τὸ Ὑπουργεῖο νὰ ἀποφασίσει κατὰ τὴν ἀντίληψή του.
Σὲ ἄλλες πάντως περιπτώσεις, ὅπως στὴ συγκρότηση τμήματος Ὁμάδας Προσανατολισμοῦ Γενικοῦ Λυκείου, σὲ δυσπρόσιτες μάλιστα σχολικὲς μονάδες, ὁ ἐλάχιστος ἀπαιτούμενος ἀριθμὸς μαθητῶν εἶναι ἕξι (6). Ἡ κατὰ παρέκκλιση τῆς διάταξης αὐτῆς ἔγκριση λειτουργίας τμημάτων μὲ ἀριθμὸ μαθητῶν μικρότερο ἀπὸ αὐτὸν γίνεται λόγω τῆς ἄμεσης σύνδεσης τῆς λειτουργίας τῶν τμημάτων αὐτῶν μὲ τὶς πανελλαδικὲς ἐξετάσεις καὶ τῆς ἀνάγκης ἰσότιμης συμμετοχῆς σὲ αὐτὲς ὅλων τῶν μαθητῶν.
Θὰ εἶχε πάντως ἐνδιαφέρον τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας, πρὶν προχωρήσει στὴν ὀργάνωση τοῦ ἰσότιμου μαθήματος νὰ καθορίσει τὸν ἀριθμὸ τῶν μαθητῶν ποὺ θὰ κρίνει ὡς ἱκανὸ γιὰ τὴν ἀνάγκη παροχῆς ἑνὸς τέτοιου μαθήματος, ἀφοῦ φυσικὰ ἐξετάσει τὸν ἀριθμὸ τῶν ἀπαλλαγμένων ἀπὸ τὰ Θρησκευτικὰ μαθητῶν ἀνὰ τάξη τῶν ἑλληνικῶν σχολείων.
Μολονότι οἱ ἀποφάσεις τοῦ ΣτΕ δὲν ἀναφέρουν ξεκάθαρα τὸν τρόπο ἀπασχόλησης τῶν μαθητῶν ποὺ ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὰ Θρησκευτικά, ὅταν αὐτοὶ εἶναι πολὺ λίγοι ἀριθμητικά, ὅπως συμβαίνει ἄλλωστε στὴν συντριπτικὴ πλειονότητα τῶν σχολείων, στὰ ὁποῖα ὑπάρχουν ἀπαλλαγές, γιὰ τὴ μεταβατικὴ περίοδο ποὺ εἶχε τεθεῖ μέχρι τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ ἰσότιμου μαθήματος τὸ ΣτΕ ἔκρινε ὅτι «ἡ ρύθμιση, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ὁ Διευθυντὴς ἢ ἡ Διευθύντρια τῆς σχολικῆς μονάδας σὲ συνεργασία μὲ τὸν Σύλλογο τῶν διδασκόντων ἀποφασίζουν κατὰ περίπτωση γιὰ τὸν τρόπο ποὺ ἀπασχολοῦνται ὑποχρεωτικὰ οἱ ἀπαλλασσόμενοι/ες μαθητὲς/τριες (ἐνδεικτικὰ διαφορετικὸ διδακτικὸ ἀντικείμενο σὲ ἄλλο τμῆμα τῆς ἴδιας τάξης ἢ ἐρευνητικὴ δημιουργικὴ δραστηριότητα), εἶναι συνταγματικῶς ἀνεκτή, ὡς μεταβατική, μέχρι τὴν ὁριστικὴ ρύθμιση τοῦ θέματος ἐντὸς εὐλόγου χρόνου».
Ἴσως τελικὰ αὐτὸ ποὺ κυρίως προέχει εἶναι μία πιὸ σαφὴς ρύθμιση ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο γιὰ τὸν τρόπο ἀπασχόλησης τοῦ μικροῦ ἀριθμοῦ μαθητῶν ποὺ νομίμως λαμβάνουν ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὰ Θρησκευτικά, μία ρύθμιση ποὺ θὰ βοηθήσει τοὺς Διευθυντὲς τῶν σχολείων καὶ τοὺς Συλλόγους διδασκόντων στὶς σχετικὲς ἀποφάσεις τους. Ἡ μελέτη κάποιων βιβλίων ἠθικῆς ἢ φιλοσοφίας ἢ θρησκευτικῆς λογοτεχνίας, ὑπὸ τὴν ἐπίβλεψη κάποιου ἐκπαιδευτικοῦ κατὰ τὶς ὧρες τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, μπορεῖ νὰ εἶναι ἕνα εἶδος ἀπασχόλησης τῶν ἀπαλλασσόμενων μαθητῶν, τώρα μάλιστα ποὺ τὸ Ὑπουργεῖο ἀνακάλυψε πόσο σημαντικὴ εἶναι ἡ σύνδεση τῶν μαθητῶν μὲ τὴν μελέτη ἔντυπων ἐξωσχολικῶν βιβλίων.
(Σύμφωνα μὲ δημοσιογραφικὲς πληροφορίες, ποὺ κυκλοφόρησαν μετὰ τὴ σύνταξη τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ ἡ Πολιτεία καθόρισε στοὺς 10 τὸν «ἱκανὸ ἀριθμὸ μαθητῶν» καὶ τὴν Ἠθικὴ ὡς τὸ «ἰσότιμο μάθημα»).
https://youtu.be/Cr0Kumduzps
ΑπάντησηΔιαγραφή