Τά συγγραφικά ἔργα τῶν ἀσκητῶν Πατέρων συγκαταλέγονται στά σπουδαιότερα κεφάλαια τῆς χριστιανικῆς γραμματείας. Μέ τήν ἄσκηση, τήν προσευχή, τήν νηστεία καί τήν συνεχῆ προσωπική κάθαρση, ὑπερέβησαν τήν πτωτική κατάσταση τῆς φύσεώς τους, καθαρίστηκαν, φωτίστηκαν καί ἁγιάστηκαν. Γι' αὐτό καί κληροδότησαν στήν Ἐκκλησία ἄφθαστα συγγράμματα σοφίας καί πνευματικότητας, ἀσφαλεῖς ὁδηγούς γιά τούς πιστούς ὅλων τῶν ἐποχῶν. Ἕνας ἀπό αὐτούς ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος, μιά μεγάλη ἀσκητική καί πνευματική μορφή, ὁ χαρακτηριζόμενος Μέγας, γιά τά περισπούδαστα συγγράμματά του.
Γεννήθηκε στήν Θηβαΐδα τῆς Αἰγύπτου τό ἔτος 301, ἀπό...εὐσεβῆ οἰκογένεια, ἡ ὁποία τόν ἀνάθρεψε μέ εὐσέβεια καί τοῦ πρόσφερε ἱκανή παιδεία, ὥστε ἀπό τή νεανική του ἡλικία διαφάνηκε ἡ ἁγιότητά του καί ἡ λαμπρή πνευματική του πορεία, μάλιστα κάποιοι τόν ἀποκαλοῦσαν «παιδαριογέροντα». Ἀγαποῦσε τήν ἀρετή καί μισοῦσε τήν ἁμαρτία καί γι' αὐτό κατόρθωσε νά ἔχει ἄμεμπτο νεανικό βίο. Ἀπό μικρός ποθοῦσε τήν μοναχική καί ἀσκητική ζωή. Ἔτσι ὅταν ἔγινε τριάντα ἐτῶν ἀποσύρθηκε στήν ἔρημο τῆς Νιτρίας, τήν μεγάλη αὐτή κοιτίδα τοῦ αἰγυπτιακοῦ μοναχισμοῦ, γιά νά περάσει τόν ὑπόλοιπο βίο του μέ ἄσκηση, προσευχή, μελέτη τῶν Ἁγίων Γραφῶν καί καλλιέργεια τῶν ἀρετῶν.
Ἔμεινε στήν ἔρημο περισσότερο ἀπό ἑξῆντα χρόνια καί ἀπέκτησε μεγάλη φήμη γιά τήν ἁγιότητά του καί τή σοφία του. Σέ ἡλικία σαράντα ἐτῶν ἀξιώθηκε νά χειροτονηθεῖ πρεσβύτερος, ὅπου ὑπηρέτησε ὡς λειτουργός τῶν κελιῶν τῆς περιοχῆς. Ὑπῆρξε δέ γιά μεγάλο διάστημα μαθητής τοῦ Μ. Ἀντωνίου, τοῦ «καθηγητῆ τῆς ἐρήμου», ἀπό τόν ὁποῖο διδάχτηκε τόν πόλεμο κατά τῶν παθῶν καί τήν ἀκρίβεια τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς. Προσευχόταν ἀδιάκοπα καί ταυτόχρονα ἐργαζόταν τό ἐργόχειρό του, ὥστε ὁ διάβολος δέν τόν ἔβρισκε ποτέ εὔκαιρο καί «ἀργόσχολο», γιά νά τόν πειράξει καί νά τόν προσβάλει. Ἀγρυπνοῦσε καί τρέφονταν μέ ἐλάχιστη τροφή, ἀπό μουσκεμένα ὄσπρια καί χόρτα τῆς ἐρήμου. Χάρις στήν πνευματική του προκοπή καί τήν ἁγιότητά του ἀξιώθηκε τοῦ χαρίσματος τῆς θεραπείας. Γι' αὐτό καί ἔτρεχε πληθώρα ἀναξιοπαθούντων καί ἀσθενῶν ἀνθρώπων στό ἀσκητήριό του γιά νά λάβουν βοήθεια καί θεραπεία. Ἐπίσης ὁ Θεός τόν ἀντάμειψε καί μέ τό χάρισμα τῆς προφητείας.
Γιά μεγαλύτερη ἡσυχία καί νά μένει ἀπερίσπαστος στόν πνευματικό του ἀγῶνα, ἀποφεύγοντας τούς πολυάριθμους ἐπισκέπτες του, ἔσκαψε ὁ ἴδιος μιά μυστική ὑπόγεια στοά, κάτω ἀπό τό κελί του. Ἡ στοά ὁδηγοῦσε σέ μιά σπηλιά, τήν ὁποία εἶχε διαμορφώσει σέ μυστικό κελί. Ἔτσι ὅταν αἰσθανόταν τήν ἀνάγκη τῆς ἀπομόνωσης καί νά μήν τόν ἐνοχλοῦν οἱ πολυάριθμοι ἐπισκέπτες του, κατέβαινε στήν στοά καί κρύβονταν στό σπήλαιο γιά νά μήν μπορεῖ νά τόν βρεῖ κανείς, κάνοντας ἀπερίσπαστος τόν πνευματικό του ἀγῶνα.
Ὅσο περνοῦσαν τά χρόνια ἀνέρχονταν σέ ἀνώτερες πνευματικές καταστάσεις καί ἀναδεικνύονταν ἡ ἁγιότητά του. Μάλιστα τόν θαύμαζε γιά τίς ἀρετές του καί ὁ ἴδιος ὁ δάσκαλός του ὁ Μ. Ἀντώνιος, στόν ὁποῖο κάποτε εἶπε: «Ἰδού, ἐπαναπαύθηκε ἐπί σέ τό Πνεῦμα τό Ἅγιον καί στό ἑξῆς θά εἶσαι κληρονόμος τῶν ἀγώνων μου».
Ἀλλά ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος λυσσομανοῦσε γιά τήν πνευματική πρόοδο τοῦ ἁγίου ἀσκητῆ, κατόρθωσε κάποτε νά τόν πειράξει μέ τόν πειρασμό τῆς πορνείας. Ἐκεῖνος μόλις ἀντιλήφτηκε τήν παγίδα τοῦ πονηροῦ, ἐγκατέλειψε ἀμέσως τό κελί του καί κατέφυγε σέ ἄλλο τόπο, ἀπόλυτα ἀφιλόξενο καί σκληρό, μιά ἔρημη καί ἑλώδη περιοχή, ὅπου ἔμεινε ἀγωνιζόμενος κατά τοῦ δαιμονικοῦ πάθους ἕξι μῆνες. Ἐκεῖ τόν βασάνιζαν φρικτά τά πολυάριθμα σμήνη κουνουπιῶν καί σφηκῶν, τά ὁποῖα μέ τά
τσιμπήματα τούς καταπλήγωνα ὅλο τό σῶμα του. Τό μαρτύριο αὐτό ἦταν τρομερό. Ὅταν εἶχε γυρίσει ξανά στό κελί του, οἱ περίοικοι ἀσκητές δέν μπόρεσαν νά τόν ἀναγνωρίσουν, ἀπό τίς πληγές καί τήν παραμόρφωση τοῦ σκελετωμένου σώματός του καί μόνο ἀπό τή φωνή του κατάλαβαν ὅτι ἦταν ὁ Μακάριος!
Ὁ ἅγιος ἀσκητής εἶχε ἀποκτήσει καί μιά ἄλλη μεγάλη ἀρετή, τῆς ἱερᾶς μιμήσεως. Κάθε φορά πού ἀντιλαμβάνονταν ὅτι κάποιος ἀποκτοῦσε κάποια ἀρετή, παρακινοῦνταν ἀπό ἱερό ζῆλο καί ἤθελε νά τόν μιμηθεῖ, νά προσπαθήσει καί αὐτός νά ἐπιτελέσει αὐτό τό ἀγώνισμα. Ἔτσι ὅταν πληροφορήθηκε ὅτι οἱ μοναχοί τῆς νήσου τοῦ Νείλου Ταβεννήσου, καθ' ὅλη τή διάρκεια τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς δέν ἔτρωγαν μαγειρεμένο φαγητό, ἀλλά ὠμά ὄσπρια, πῆρε τή μεγάλη ἀπόφαση νά μήν φάει μαγειρεμένο φαγητό γιά ἑπτά ὁλόκληρα χρόνια! Τρέφονταν μέ ὠμά λάχανα καί ὄσπρια.
Ἐπίσης παροιμιώδης ὑπῆρξε ἡ ὀλιγάρκεια τοῦ ὕπνου του. Γιά νά καταπολεμήσει τήν νύστα δέν κοιμήθηκε γιά εἴκοσι χρόνια κάτω ἀπό στέγη, μέ ἀποτέλεσμα νά φλέγεται ἀνελέητα τήν ἡμέρα ἀπό τόν καυτό ἥλιο καί ξεπαγιάζει τά βράδια ἀπό τό δριμύ ψῦχος τῆς αἰγυπτιακῆς ἐρήμου.
Λέγεται πώς κάποια μέρα πού καθόταν καί δίδασκε στούς μαθητές καί ἐπισκέπτες του ὠφέλιμους πνευματικούς λόγους, εἶδαν ξαφνικά μιά ὕαινα νά φέρνει στό στόμα της τό νεογνό της, τό ὁποῖο εἶχε γεννηθεῖ τυφλό. Τό ἄγριο καί αἱμοβόρο ζῶο πλησίασε τόν ἅγιο ἀσκητή καί ἀπίθωσε τό ἄρρωστο νεογνό του στά πόδια του. Τότε ὁ Μακάριος τό πῆρε στά χέρια του, ἔφτυσε τά μάτια του καί τοῦ χάρισε τό φώς του! Ἡ ἄγρια ὕαινα πῆρε τό μωρό της καί γεμάτη χαρά ἔφυγε τρέχοντας πρός τήν ἔρημο, πρός μεγάλη ἔκπληξη τῶν παρόντων στό θαῦμα. Τότε ἐκεῖνος τούς ἐξήγησε πώς τά πάντα, ὅπως καί τά ζῶα, εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καί χρήζουν τῆς συμπάθειάς μας καί τῆς φροντίδας μας. Ὁ ἄνθρωπος, ὡς ἡ κορωνίδα τῆς θείας δημιουργίας καί μετέχων ταυτόχρονα τοῦ θείου καί τοῦ κόσμου, ἦταν ὁ σύνδεσμος αὐτοῦ μέ το Θεό καί ἡ δίοδος τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν Του. Ὅμως μετά τήν πτώση του ἔχασε αὐτή τήν λειτουργία καί γι' αὐτό ὑποφέρει μαζί του καί ὁλόκληρη ἡ ὑλική κτίση.
Ὑπάρχει καί ἕνα ἄλλο διδακτικό περιστατικό ἀπό τή ζωή τοῦ μεγάλου ἀσκητοῦ. Κάποτε περπατοῦσε στήν ἔρημο, συλλογιζόμενος γιά τήν κατάσταση τῶν ψυχῶν στήν ἄλλη ζωή. Ξαφνικά βρῆκε ἕνα ἀνθρώπινο κρανίο, τό ὁποῖο πῆρε στά χέρια του καί τό ρώτησε σέ ποιόν ἀνήκει. Ἐκεῖνο τοῦ ἀπάντησε ὅτι ἀνήκει σέ ἱερέα τῶν εἰδώλων καί μάγο καί τόν παρακάλεσε νά προσεύχεται γιά ἐκεῖνον γιά τήν ἀνακούφιση τῆς ψυχῆς του, πού βρισκόταν στήν κόλαση, ἀποδεικνύοντας τήν ὀρθότητα τῆς Ἐκκλησίας μας νά δέεται ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων, πρακτική πού ἀρνοῦνται οἱ πλανεμένοι αἱρετικοί.
Ὅμως ὁ μεγάλος ἀσκητής ἔμελλε στά βαθειά του γεράματα νά πιεῖ τό πικρό ποτήρι τῶν διώξεων. Στά χρόνια του ἡ Ἐκκλησία συνταράζονταν ἀπό τή φοβερή ἀρειανική αἵρεση. Οἱ αἱρετικοί ἀρειανοί, μέ τήν στήριξη τῆς Πολιτείας εἶχαν ἀνεβάσει στούς θρόνους τῶν περισσότερων Ἐπισκοπῶν ὁμόφρονές τους Ἐπισκόπους, οἱ ὁποῖοι καταδίωκαν μέ δαιμονική μανία τούς ὀρθοδόξους. Ἔτσι ὁ ἀρειανός Ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας Λούκιος ἔβαλε ὡς στόχο του τόν Μακάριο, ὁ ὁποῖος μάχονταν τή φοβερή καί βλάσφημη αἵρεση καί διαφώτιζε τούς μαθητές καί ἐπισκέπτες του. Γι' αὐτό καί τόν ἐξόρισε σέ μιά ἐρημική καί ἀπομονωμένη νησῖδα τοῦ Νείλου, νά μή μπορεῖ νά ἔχει ἐπαφῆ μέ κανέναν.
Ὁ Μακάριος ὑπῆρξε καί αὐτός στῦλος τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς μόνης σώζουσας πίστεως. Θεωροῦσε τήν αἵρεση ὡς χείριστη δαιμονική παγίδα καί πλάνη, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ τόν πλανεμένο στήν καταστροφή. Κάποτε τόν εἶχε ἐπισκεφτεῖ ἕνας αἱρετικός, ὁ ὁποῖος τόν προκαλοῦσε, ὑποστηρίζοντας ὅτι δέν ὑπάρχει ἀνάσταση νεκρῶν. Ἐν τῷ
μεταξύ εἶχε πεθάνει ἕνας μοναχός καί ὁ ἅγιος, ὕστερα ἀπό θερμή προσευχή τόν ἀνέστησε, πρός καταισχύνη τοῦ αἱρετικοῦ. Δίδασκε πώς ὑπάρχουν δύο τάξεις δαιμόνων, ἡ μία παρασύρει τούς ἀνθρώπους σέ ἀκατανόμαστα καί τερατώδη πάθη, ἀτιμίες καί ἁμαρτήματα καί ἡ ἄλλη, χειρότερη τῆς πρώτης, ἔχει ὡς ἔργο νά παρασύρει τούς ἀνθρώπους στίς πλάνες καί αἱρέσεις. Αὐτή τή δαιμονική ὁμάδα στέλνει ὁ Σατανᾶς στούς μάγους καί στούς αἰρεσιάρχες.
Στό ἐρημικό ἐκεῖνο νησί τοῦ μεγάλου ποταμοῦ κοιμήθηκε εἰρηνικά, σέ ἡλικία ἐνενῆντα ἐτῶν, τό ἔτος 391. Ἡ μνήμη του τιμᾶται στίς 19 Ἰανουαρίου.
Ὁ ἅγιος Μακάριος ἀνήκει στούς μεγάλους νηπτικούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας καί τούς στοχαστές. Μᾶς διασώθηκε ἕνα σημαντικό μέρος τοῦ συγγραφικοῦ του ἔργου, τό ὁποῖο τόν κατατάσσει στούς πλέον βαθυστόχαστους θεολόγους, παρά τό γεγονός ὅτι κάποιοι ἀμφισβητοῦν τή γνησιότητα τῶν συγγραμμάτων. Σύγχρονος ἑρμηνευτής του ὑπῆρξε ὁ νεοφανής ἅγιος τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας καί μέγιστος θεολόγος τοῦ 20ου αἰῶνος, ὅσιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς, τοῦ ὁποίου ἡ διδακτορική διατριβή εἶχε τίτλο: «Τό πρόβλημα τοῦ προσώπου καί τῆς γνώσεως κατά τόν ἅγιο Μακάριο τόν Αἰγύπτιο». Σέ αὐτό ὁ μεγάλος σύγχρονος θεολόγος ἀναλύει σέ βάθος τήν ὑψηλή θεολογία τοῦ μεγάλου διδασκάλου τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου