Ὁ Ἅγιος Δημήτριος: Ὁ ἡρωικός Μεγαλομάρτυς τοῦ Χριστοῦ (26 Ὀκτωβρίου †)

 ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητοῦ

Οἱ Μάρτυρες κατέχουν τήν πρωτοπορία στή χορεία τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, διότι ἔδωσαν τή μαρτυρία τους γιά τό Χριστό καί τήν ἐπισφράγισαν μέ τό μαρτύριό τους. Ἀντάλλαξαν τή ζωή τους μέ τήν πίστη στόν ἀληθινό Θεό, δίνοντας ἔμπρακτα τό παράδειγμα τοῦ πιό μεγάλου ἡρωισμοῦ στήν ἱστορία τοῦ κόσμου, ἀψηφῶντας τούς φρικτούς διωγμούς τῶν εἰδωλολατρῶν.

Ἕνας ἀπό αὐτούς εἶναι καί ὁ Μεγαλομάρτυς ἅγιος Δημήτριος. Γεννήθηκε καί ἔζησε στή Θεσσαλονίκη στά χρόνια τῶν αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ (284-304) καί Μαξιμιανοῦ (286-305), σέ μιά ἐποχή ἐξαιρετικά δύσκολη γιά τήν Ἐκκλησία, διότι... στά χρόνια αὐτά εἶχαν ξεσπάσει οἱ φοβερότεροι διωγμοί κατά τῶν Χριστιανῶν, ὅπου ὁλόκληρα νέφη μαρτύρων ἔχυσαν τό αἷμα τους γιά τήν πίστη τους στό Χριστό.

Ἀπό τούς πιστούς γονεῖς του κληρονόμησε βαθιά εὐσέβεια. Αὐτό τόν ἔκανε νά γίνει ἕνας ἔνθερμος  χριστιανός νέος, στολισμένος μέ τίς ἀρετές καί τά χαρίσματα πού ἀπορρέουν ἀπό τή χριστιανική ζωή. Ἡ ἀξιόλογη μόρφωσή του τόν ἀνέδειξε καί δάσκαλο τῆς χριστιανικῆς πίστης. Οἱ γνώσεις του καί προπαντός τό λαμπρό του παράδειγμα ἕλκυε πλῆθος εἰδωλολατρῶν στή σώζουσα πίστη τοῦ Χριστοῦ.

Ὡς ἔφηβος κλήθηκε νά ὑπηρετήσει στό ρωμαϊκό στρατό. Θεώρησε ὅμως καθῆκον του νά κάνει γνωστό στό νέο περιβάλλον το Σωτῆρα Χριστό, ὡς τόν ἀληθινό Θεό. Ὁ ἐνθουσιασμός του καί τό λαμπρό παράδειγμά του μετέστρεψαν πλῆθος στρατιωτῶν στή νέα πίστη.

Αὐτό ὅμως δέν κράτησε πολύ. Τό ρωμαϊκό κράτος καί ἰδιαίτερα ὁ ρωμαϊκός στρατός, ἔτρεφε φοβερό μῖσος κατά τοῦ Χριστιανισμοῦ. Κατά χιλιάδες συλλαμβάνονταν οἱ χριστιανοί καί ὁδηγοῦνταν στά μαρτύρια. Ὁ φημισμένος Δημήτριος δέ θά μποροῦσε νά μείνει κρυφός. Μέ τήν ἐπίσκεψη τοῦ φοβεροῦ Μαξιμιανοῦ στή Θεσσαλονίκη, ἦταν ἀπό τούς πρώτους πού συνελήφθη. Ἀφοῦ ὁμολόγησε μέ θάρρος τήν πίστη του στό Χριστό, κλείστηκε στίς φυλακές καί περίμενε μέ καρτερία τό μαρτύριο.

Ὁ ὑπερφίαλος καί ἀλαζονικός αὐτοκράτορας ἔφερε μαζί του ἕναν φοβερό γιγαντόσωμο καί κακοῦργο στρατιώτη τόν Λυαῖο, ὁ ὁποῖος καυχιόταν πώς οἱ «θεοί» του εἶχαν δώσει ἀνίκητη δύναμη ὥστε νά νικᾶ κάθε μή πιστό τῆς εἰδωλολατρίας. Ἐπιδεικτικά ὁ Μαξιμιανός ὀργάνωσε στό στάδιο τῆς πόλης ἀγῶνες, καλῶντας ὅλους ὅσοι ἤθελαν νά πολεμήσουν μαζί του, μέ σκοπό νά μειώσει το Θεό τῶν Χριστιανῶν στά μάτια τοῦ εἰδωλολατρικοῦ ὄχλου. Φόβος καί τρόμος κατέλαβε τούς Θεσσαλονικεῖς, διότι πίστευαν ὅτι δέν θά ἔβγαιναν ζωντανοί ἀπό τά χέρια τοῦ γίγαντα εἰδωλολάτρη. Ἕνας ὅμως πιστός νέος ἀπό τόν κύκλο τοῦ Δημητρίου, ὀνόματι Νέστωρ, θεώρησε μεγάλη προσβολή τήν πρόκληση τῶν μισαλλόδοξων εἰδωλολατρῶν καί ἀποφάσισε νά παλέψει μέ τόν Λυαῖο. Πρῶτα ὅμως ἔσπευσε στή φυλακή νά συμβουλευθεῖ το Δημήτριο κά νά ἐνδυναμωθεῖ ἀπό αὐτόν. Ὁ Νέστωρ πῆρε μεγάλο θάρρος, πῆγε στό στάδιο, ἀντιπαρατάχτηκε μέ τόν ἀλαζονικό Λυαῖο καί τόν θανάτωσε, πρός μεγάλη ἀπογοήτευση καί καταισχύνη τοῦ εἰδωλολατρικοῦ ὄχλου καί ἀνείπωτη χαρά τῶν Χριστιανῶν.

Ὁ φοβερός Μαξιμιανός καταντροπιάστηκε ἀπό τό γεγονός αὐτό. Δέν περίμενε ἕνας ἀδύναμος νέος νά σκοτώσει τό καύχημά του, τόν γίγαντα Λυαῖο. Τό γεγονός αὐτό τόν ἐξαγρίωσε καί  τόν ἔστρεψε κατά τοῦ δέσμιου Δημητρίου. Ἔδωσε διαταγή νά μεταβεῖ ἕνα ἀπόσπασμα στρατιωτῶν στίς φυλακές,  νά  κατατρυπήσουν τό δέσμιο Δημήτριο μέ τίς λόγχες τους, ὥστε νά ὑποστεῖ ἀργό καί βασανιστικό θάνατο. Ὁ ἅγιος ὑπέμεινε μέ πρωτοφανές θάρρος τό μαρτύριο, συγχωρῶντας τούς δημίους του καί δοξολογῶντας το Θεό. Ὁ ἔνδοξος Μεγαλομάρτυς Δημήτριος παρέδωσε τήν ἁγία του

ψυχή στόν Κύριο, λαβαίνοντας τόν τιμημένο καί ἀμάραντο στέφανο τοῦ μαρτυρίου. Κατόπιν ἀποκεφάλισαν καί τόν ἅγιο Νέστορα. Τό τίμιο λείψανό του, ὅπως καί τοῦ ἁγίου Νέστορα, τά παρέλαβαν οἱ πιστοί μέ μεγάλη εὐλάβεια, ὅπως ταιριάζει σέ ἥρωες τῆς πίστης τοῦ Χριστοῦ καί τά ἐνταφίασαν μέ τιμές.

Ὁ Ἅγιος Δημήτριος καί μετά το θάνατό του εὐεργετοῦσε τούς Θεσσαλονικεῖς μέ ἄπειρα θαύματα. Κάποιος συγκρατούμενος τοῦ Ἁγίου ὀνόματι Λοῦπος, κατά τήν ὥρα τοῦ μαρτυρίου, ἔβαψε τό δακτυλίδι τοῦ μάρτυρα στό τίμιο αἷμα του, μέ τό ὁποῖο κατόπιν ἔκανε πολλά  θαύματα. Ἀλλά συνελήφθη καί αὐτός καί ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο. Ὁ τάφος τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἀνέβλυζε πολύτιμο μύρο, θεραπεύοντας πλῆθος ἀσθενῶν, ἀκόμα καί εἰδωλολάτρες, οἱ ὁποῖοι γινόταν κατόπιν ἔνθερμοι Χριστιανοί. Ὁ ἅγιος καί νεκρός ἀκόμα συνέχιζε νά μεταστρέφει ἀνθρώπους στό Χριστό!

Ἐπί Μεγάλου Κωνσταντίνου, ὅταν σταμάτησαν οἱ διωγμοί κατά τῆς Ἐκκλησίας, οἱ πιστοί τῆς Θεσσαλονίκης ἔκτισαν ναό στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἁγίου καί τόν ἀνακήρυξαν προστάτη τῆς πόλης τους. Ἀργότερα τόν 5ο αἰῶνα κατεδαφίστηκε ὁ παλιός ναός καί στή θέση του κτίστηκε μεγαλόπρεπη βασιλική, ἡ ὁποία δεσπόζει μέχρι σήμερα στήν συμπρωτεύουσα καί μέσα σ' αὐτή φυλάσσονταν τά θαυματουργά λείψανά του. Αὐτά ὅμως ἀργότερα, τήν ἐποχή τῆς Φραγκοκρατίας, τά ἅρπαξαν οἱ αἱρετικοί παπικοί Φράγκοι καί τά μετέφεραν στή Δύση, πρός μεγάλη λύπη τῶν πιστῶν τῆς Θεσσαλονίκης καί ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων. Μόνο τό κενό μνημεῖο τοῦ ἁγίου ἔμεινε στά ὑπόγεια τοῦ μεγαλόπρεπου ναοῦ, γιά παρηγοριά τῶν πιστῶν. Εὐτυχῶς ὅμως πρίν λίγα χρόνια, ἡ παπική «ἐκκλησία» ἐπέστρεψε στήν πόλη τοῦ ἁγίου τήν τίμια κάρα του, ἡ ὁποία φυλάσσεται στό ναό του, ὡς τό πολυτιμότερο σέβασμα τῆς πόλεως.

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἑορτάζεται στίς 26 Ὀκτωβρίου καί τοῦ ἁγίου Νέστορα τήν ἑπομένη ἡμέρα. Οἱ Θεσσαλονικεῖς, ὅπως καί ὅλοι οἱ ὅπου γῆς ὀρθόδοξοι, τιμοῦν ὅπως ταιριάζει τόν προστάτη καί πολιοῦχο τους καί ἐκεῖνος ἀνταποκρίνεται. Δέν εἶναι βεβαίως τυχαῖο πώς ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης ἔγινε στίς 26 Ὀκτωβρίου 1912, ἡμέρα τῆς μνήμης του!