30 Απρ 2022

Ἅγιος Δονάτος: Παρότι ἡ Παραμυθιά διεκδικεῖ τή δράση του στά μέρη της, τά ἱστορικά στοιχεῖα τόν τοποθετοῦν στήν εὐρύτερη περιοχή τοῦ Βουθρωτοῦ (30 Ἀπριλίου †)

Λεωνίδας Παππᾶς
π. Πρόεδρος ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ
Πολιτικός Μηχανικός
«Σκεφτόμουν νά ἀλλάξω τό ὄνομα μοῦ γιατί νόμιζα ὅτι δέν εἶναι ἑλληνοχριστιανικό» μου εἶπε ὁ Δονάτος ἀπό τό Βαγγαλιάτι ὅταν τόν συνάντησα πέρυσι στό πανηγύρι τοῦ χωριοῦ του, καί συνέχισε «Εἶναι κ' ἄλλοι στό χωριό ἀλλά στήν Ἑλλάδα, ὅταν πρωτοπήγαμε τό 1991, δέ βρῆκα κανέναν Δονάτο καί αἰσθανόμουν ἄβολα. Ὥσπου μιά μέρα, ἕνας κύριος στήν Ἀθήνα ἐντυπωσιάστηκε ἀκούγοντας τό ὄνομα μοῦ καί μοῦ διηγήθηκε τόσα πολλά πού μέ... ἔκανε νά αἰσθανθῶ περήφανα».

Ἤ φήμη τοῦ Ἁγίου Δονάτου, πού ἔζησε τόν 4ο αἰῶνα, δέν περιορίζονταν μόνο στήν Ἤπειρο, πού ἦταν ἐπίσκοπος. Ὅταν ἀρρώστησε ἡ κόρη τοῦ Αὐτοκράτορα Θεοδοσίου τοῦ Α', αὐτόν κάλεσε στήν Κωνσταντινούπολη γιά νά τήν κάνει καλά. Τό πνευματικό καί ποιμενικό του ἔργο πλούσιο, τόν βρίσκουμε καί στά πρακτικά της Β' Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Στό πέρασμα τῶν 17 αἰώνων ὅμως ἡ μνήμη τοῦ θώριασε. Μόνο κάποια τοπωνύμια γύρω ἀπό τό Βουθρωτό θυμίζουν τό πέρασμα τοῦ. Αὐτοί ὅμως πού διατηροῦν πεισματικά τό ὄνομα τοῦ εἶναι τρεῖς κωμοπόλεις τῆς Ἠπείρου: ἡ Παραμυθιά, τό Μουρσί καί τό Βαγγαλιάτι.

Ὡς Ἐπίσκοπο Εὐροίας καί Σωρείας τόν ἀναφέρει ὁ Συναξαριστής. Ἡ Παραμυθιά τόν ἔκανε πολιοῦχο, πῆρε τό σκήνωμα του ἀπό τή Βενετία πού τό εἶχαν πάρει οἱ σταυροφόροι, διεκδικεῖ ὅμως (λανθασμένα) καί ὅλα τά ὑπόλοιπα πού σχετίζονται μέ τόν ἅγιο.
Τό μόνο βέβαιο, ὅπως προκύπτει ἀπό ἀρχαῖες πηγές, εἶναι ὅτι ὁ Ἅγιος Δονάτος σπούδασε στό Βουθρωτό καί ὅτι ἦταν ἐκεῖ μέχρι τά 30 του χρόνια.

Γιά τή θέση τῆς Εὐροίας δέν ὑπάρχει κανέναν ἀποδειχτικό στοιχεῖο ἐνῶ γιά τή Σωρεία δέν διαφωνεῖ κανείς ὅτι ἦταν ἐκεῖ πού στέκει ἀκόμη καί σήμερα τό μοναστήρι τῆς Παναγίας πού διατηρεῖ καί τό ὄνομα τῆς πόλης. Παναγιά τῆς Σωρωνειάς (ἤ Σερωνειάς) τή λέμε ἐμεῖς.

Ἐντελῶς αὐθαίρετα κάποιοι μελετητές, τήν Εὐροία τήν τοποθετοῦν στά ἀρχαῖα ἐρείπια της Γλυκύς, τοῦ Δήμου Παραμυθιᾶς. Ὁ Ἀνδρέας Ζαρμπαλάς στό βιβλίο του : «Ὁ Ἄλλος Χάρτης» καί ὁ Βαγγέλης Ζαφειράτης στό βιβλίο του: «Ἡ Μοναξιά τῆς Πέτρας» ἐπιμένουν μέ βεβαιότητα ὅτι ἡ Εὐροία ἦταν ἐκεῖ πού σήμερα βρίσκεται ἡ Βροίνα (ἤ Βρύνα). Στή «Μοναξιά τῆς Πέτρας» σελ. 190, παρατίθεται δημοσίευμα ἀπό τήν ἐφημερίδα «Φωνή τῆς Ἠπείρου» (φ.394, 8-9-1900) πού ἐνισχύει αὐτή τήν ἄποψη: « Ἡ ἐπισκοπή αὐτή ἔζησε μέχρι τήν καταστροφή τῆς ἀρχαίας πόλης Εὐροίας, ὁπότε ἡ ἕδρα τῆς μεταφέρθει ἀπό τινός ἐπισκόπου Λεοντίου στή Σωρεία ἤ Σωρωνειά, κειμένη,κειμένῃ πρός βορρᾶν, σέ ἀπόσταση τριῶν ὡρῶν περίπου, τά δέ κειμήλια καί πολλά ἀξιόλογα χειρόγραφα τῆς μεταφέρθηκαν - χάριν ἀσφαλείας - στά Μετέωρα».

Ὁ σημαντικότερος ἴσως θρῦλος - θαῦμα τοῦ Ἁγίου Δονάτου εἶναι ἡ ἐξουδετέρωση τοῦ δράκου γιά νά λευθερωθεί ἡ πηγή. Σύμφωνα μέ τούς κατοίκους τῆς περιοχῆς μας αὐτή ἡ πηγή εἶναι κοντά στό Μποῦφο καί ὄχι στή Γλυκή ὅπως τό θέλουν οἱ Θεσπρωτοί.
Τήν ἀλήθεια μόνο ὁ Ἅγιος τήν ξέρει. Ἐμεῖς θεωροῦμε τόν ἑαυτό μας εὐλογημένο πού περπατᾶμε στά ἴδια μέρη, ἀπό Ἀχέροντα μέχρι Χειμάρρα.

Ὅπως εἶπα καί σέ ἄλλες ἀναρτήσεις, τά κείμενα αὐτά δέν στοχεύουν στά νά φωτίσουν (ἤ νά θολώσουν) τή γνώση ἀλλά νά τσιγκλίσουν σπουδαστές καί μελετητές τοῦ τόπου μας καί ὄχι μόνο...

Ὁ Ἅγιος Δονάτος γιορτάζει στίς 30 τοῦ Ἀπρίλη. Στό χωριό Βαγγαλιάτι σώζεται μέρος ἀπό παλιά χειρόγραφη ἀκολουθία. Μέ τή φροντίδα τοῦ π. Νικόδημο Καρκασίνα ἡ ἀκολουθία συμπληρώθηκε ἀπό τούς πατέρες τῆς Μονῆς Σίμωνος Πέτρας τοῦ Ἁγίου Ὄρους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.