Ὁ Ἅγιος Διονύσιος ὁ ἐν Ὀλύμπῳ (23 Ἰανουαρίου †)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητοῦ

Ὁ μοναχισμός ἀποτελεῖ γιά τήν Ἐκκλησία μας τήν ἀδιάκοπη ἐδῶ καί εἴκοσι αἰῶνες μοναδική πολιτεία, τήν ὁποία, λάμπρυναν, σέ ὅλες τίς ἐποχές, μεγάλες ἀσκητικές μορφές. Ἕνας ἀπό αὐτούς εἶναι καί ὁ ἅγιος Διονύσιος ὁ ἐν Ὀλύμπῳ, ἕνας ἀπό τούς σπουδαιότερους ἐκπροσώπους τοῦ μοναχισμοῦ στήν Ἑλλάδα τά νεώτερα χρόνια.

Γεννήθηκε τό 1500 στό χωριό Σκλάταινα Μουζακίου Καρδίτσας, τή σημερινή Δρακότρυπα. Γονεῖς του ἦταν ὁ Νικόλαος καί ἡ Θεοδώρα πτωχοί, ἀλλά εὐσεβεῖς ἄνθρωποι. Σέ αὐτούς χρωστοῦσε ὁ Διονύσιος τήν δική του εὐσέβεια. Ἔβλεπαν στήν κοῦνια του ἕναν φωτεινό σταυρό, ἐκτιμῶντας ὅτι ὁ Θεός τόν προόριζε γιά μεγάλες… τιμές καί προκοπή.

Μέ τά πενιχρά μέσα πού διέθεταν, φρόντισαν νά τόν σπουδάσουν, δείχνοντας μεγάλη ἔφεση γιά τά γράμματα. Τοῦ ἄρεσε νά μελετᾶ τήν Ἁγία Γραφή καί ἄλλα πνευματικά βιβλία. Εἶχε ἐπίσης ἔφεση καί γιά τήν καλλιγραφία, θέλοντας νά ἀντιγράψει τήν Ἁγία Γραφή καί τά λειτουργικά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας, γιά νά ὠφελεῖται ὁ ἴδιος καί ἄλλοι ἄνθρωποι.

Οἱ γονεῖς του πέθαναν ὅταν ἀκόμη ἦταν ἔφηβος καί ἔτσι ἀναγκάστηκε νά ἐργάζεται ὡς δάσκαλος τῶν παιδιῶν τοῦ χωριοῦ του. Παράλληλα μέ τά μαθήματα, τούς δίδασκε καί τήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὅμως γρήγορα πῆρε τήν ἀπόφαση νά γίνει μοναχός. Ἀφορμή στάθηκε ἡ περιοδεία στό χωριό του κάποιος μοναχός, ὀνόματι Ἄνθιμος, ἀπό τά Μετέωρα. Ἀπό συζήτηση πού εἶχε μαζί του, πείστηκε καί τόν ἀκολούθησε. Ἐκεῖ στά Μετέωρα ὑποτάχτηκε, ὡς δόκιμος, σέ κάποιο ἐνάρετο μοναχό Σάββα ὀνομαζόμενο, ὁ ὁποῖος τόν μύησε στόν ὀρθόδοξο μοναχισμό. Αὐτός τόν ὑπηρετοῦσε μέ ὑπακοή καί ταπείνωση, δείχνοντας σημάδια πνευματικῆς ὡριμότητας.

Μετά ἀπό καιρό ἀποφάσισε νά πάει στό Ἅγιο Ὄρος μέ σκοπό νά συναντήσει ἁγίους Γέροντες καί νά ὠφεληθεῖ ἀπό αὐτούς καί νά τούς μιμηθεῖ. Βρῆκε ἕναν ἅγιο ξακουστό γέροντα, τόν ἐνάρετο μοναχό Σεραφείμ, ὁ ὁποῖος τόν δέχτηκε γιά ὑποταχτικό του καί ἐκτιμῶντας τον, τοῦ ἔκαμε τή μοναχική κουρά, δίνοντάς του τό ὄνομα Διονύσιος. Λίγο μετά χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Οἱ πάντες τόν ἀγαποῦσαν καί τόν θαύμαζαν γιά τήν πνευματική του προκοπή.

Ἀργότερα ὁ Διονύσιος ζήτησε τήν εὐλογία τοῦ Γέροντά του νά καταφύγει στό πιό ἐρημικό μέρος τοῦ Ἄθωνα γιά μεγαλύτερη ἡσυχία. Ἔτσι κατέφυγε στή Σκήτη Καρακάλλου, ὅπου ἐγκαταβίωσε σέ ἕνα δύσβατο μέρος, κτίζοντας ἕνα μικρό κελί καί τό ἐκκλησάκι τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἐκεῖ διῆγε μέ προσευχή, νηστεία, ἀγρυπνία, ἄφθονα δάκρια καί ἀνελλιπῆ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Ἔτρωγε μόνο μιά φορά τήν ἡμέρα, μετά τήν θ΄ ὥρα (3μ.μ.). Ἦταν ἀπόλυτα ἀκτήμων, μάλιστα δέν κλείδωνε ποτέ τό κελί του, διότι δέν ὑπῆρξε τίποτε τό σημαντικό νά τοῦ κλέψει κανείς.

Ἔμεινε σ' αὐτό τό ἀπόμερο ἀσκητήριο τρία χρόνια. Κατόπιν τοῦ γεννήθηκε ἡ ἐπιθυμία νά μεταβεῖ στούς Ἁγίους Τόπους γιά νά προσκυνήσει τά Ἱερά Προσκυνήματα. Ὄντως τόν ἀξίωσε ὁ Θεός καί πραγματοποίησε τήν ἐπιθυμία του, ἀποκομίζοντας μεγάλη ὠφέλεια ἀπό αὐτό τό προσκύνημα. Γύρισε ξανά στό κελί του καί ἔμεινε ἄλλα δέκα χρόνια, ἐντείνοντας τόν πνευματικό του ἀγῶνα καί βιώνοντας σπάνιες πνευματικές ἐμπειρίες καί θαύματα.

Ἡ φήμη του ἁπλώθηκε σέ ὅλο τό Ἅγιο Ὄρος. Τοῦ προτάθηκε νά γίνει ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φιλοθέου (βουλγαρική τότε). Παρά τίς ἀντιρρήσεις του, δέχτηκε καί ἀνάλαβε μεγάλη προσπάθεια γιά τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ σχεδόν ἐρειπωμένης Μονῆς. Ταξίδεψε ὡς τήν Κωνσταντινούπολη νά βρεῖ χορηγούς. Ἐκεῖ κατόρθωσε καί συγκέντρωσε ἀρκετά χρήματα. Τόν ἀκολούθησαν καί ἀρκετοί νέοι. Στήν προσπάθειά του νά μεταβάλλει τή Μονή ἑλληνική, βρῆκε μεγάλη ἀντίδραση ἀπό τούς Βουλγάρους καί κατασυκοφαντήθηκε. Γι' αὐτό καί ἀποφάσισε νά φύγει.

Στά 1524 ἀποχαιρέτησε τούς ἀδελφούς τῆς Μονῆς καί ἀναχώρησε γιά μιά Σκήτη στή Βέροια. Ἔκτισε τήν Ἱερά Μονή τοῦ Τιμίου Προδρόμου, ἀρχίζοντας μιά νέα περίοδο πνευματικοῦ ἀγῶνα. Ἡ φήμη του διαδόθηκε σέ ὅλη την γύρῳ,γύρω περιοχή. Χιλιάδες ἄνθρωποι ἔτρεχαν κοντά του νά πάρουν τήν εὐλογία του καί νά τόν συμβουλευτοῦν. Ὅταν χήρεψε ἡ ἐπισκοπή Βεροίας, τοῦ προτάθηκε νά πάρει τή θέση τοῦ ἐπισκόπου, ὅμως ἐκεῖνος ἀρνήθηκε κατηγορηματικά.

Μετά ἀπό καιρό, θέλοντας νά ζήσει σέ ἡσυχία ἔφυγε γιά τόν Ὄλυμπο, κοντά στό ἔρημο μοναστήρι τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὅπου ἐγκαταστάθηκε σέ παρακείμενο σπήλαιο. Ὅταν ἐμφανίστηκε κάποιος μοναχός, ἄφησε τή σπηλιά καί ἐγκαταστάθηκε μέ τόν ἀδελφό στή Μονή, ἀρχίζοντας τήν ἀνοικοδόμηση. Συνάντησε ὅμως τήν ἰσχυρή ἀντίδραση τοῦ τοπικοῦ ἄρχοντα. Ὁ τοῦρκος δικαστής τῆς Λάρισας διέταξε καί τούς ἔφεραν δεμένους στήν θεσσαλική πρωτεύουσα, μέ τήν κατηγορία ὅτι ἀνακαίνιζαν τή Μονή χωρίς ἄδεια. Πραγματικοί ὑποκινητές ἦταν κάτοικοι τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι λυμαίνονταν τήν περιουσία τῆς Μονῆς. Ἐξορίστηκαν στό Πήλιο, κοντά στή Ζαγορά, ὅπου οἰκοδόμησαν τή Μονή τῆς Ἁγίας Τριάδας Σουρβίας. Ὅμως τότε συνέβη τό ἀπροσδόκητο: ἔπεσε μεγάλη ξηρασία στήν περιοχή. Οἱ κάτοικοι ἀπέδωσαν τή θεομηνία στήν ἄδικη δίωξη τῶν δύο μοναχῶν. Μιά ἐπιτροπή πῆγε στό Πήλιο, παρακαλῶντας τόν Διονύσιο νά τους συγχωρήσει καί νά πάψει ἡ φονική ξηρασία. Εἶχαν μαζί τους ἔγγραφο τοῦ τοπικοῦ ἄρχοντα, μέ τό ὁποῖο τούς ἐπέτρεπαν νά γυρίσουν στήν Ἱερά Μονή. Ὁ Διονύσιος τούς συγχώρεσε, ἔπαψε ἡ ξηρασία καί ἐκεῖνος γύρισε ξανά, μέ τόν ἄλλο μοναχό, στήν Μονή, ὅπου συνέχισε τό ἔργο τῆς ἀνοικοδόμησης καί τῆς πνευματικῆς ἐξύψωσης τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς. Δύο φορές το χρόνο, (20 Ἰουλίου καί 6 Αὐγούστου), ἀνέβαινε στήν κορυφή τοῦ Ὀλύμπου καί λειτουργοῦσε. Εἶχε ἀναπτύξει ἐπίσης καί μεγάλη ἐθνική δράση.

Στό τέλος τῆς ζωῆς του ἔφτασε σέ ὕψη ἁγιότητας. Εἶχε ἀξιωθεῖ νά ἔχει προορατικό καί διορατικό χάρισμα. Εἶχε ἀποκαλύψει στόν ἡγούμενο Παρθένιο το χρόνο τοῦ θανάτου του. Ὕστερα ἀπό θερμή προσευχή, κοιμήθηκε εἰρηνικά στίς 23 Ἰανουαρίου τοῦ ἔτους 1542. Τό σῶμα του ἐνταφιάστηκε στό νάρθηκα τῆς Μονῆς. Ἀργότερα, ὅταν ἔγινε ἡ ἐκταφῆ τῶν λειψάνων του, βρέθηκαν νά εὐωδιάζουν καί νά θαυματουργούν. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 23 Ἰανουαρίου.