Σωστὰ κ. Πρετεντέρη, θὰ πεθάνουμε γιὰ τὸ Καστελλόριζο !

Σχόλιο Ρωμαΐικο Οδοιπορικό: «Νὰ πεθάνουμε γιὰ τὸ Καστελλόριζο;»... Ἦρθε λοιπὸν ὁ καιρὸς ὅπου οἱ ρητορικὲς ἐρωτήσεις ἐνδεχομένως θὰ ἐπιδέχονται καὶ ἀπάντηση... Εὔστοχο τὸ παράδειγμα τοῦ Περικλῆ ποὺ λέει στοὺς συμπολίτες του ὅτι «δὲν πρέπει νὰ ὑποχωρήσωμεν»... Διότι ὄχι μόνο γιὰ τὸ Καστελλόριζο θὰ πεθαίναμε, ἀλλὰ σαφῶς καὶ γιὰ ὁτιδήποτε ἄλλο προέκυπτε γιὰ τὴν προάσπιση τῆς ἐδαφικῆς μας κυριαρχίας. Ἡ βαριὰ ἱστορία ποὺ κουβαλᾶμε καὶ μᾶς κληροδότησαν μὲ ἡρωικοὺς ἀγῶνες οἱ παπποῦδες μας, μᾶς ὑπενθυμίζει ἀδιαλείπτως ὅτι τ

ὸ ἐλάχιστο ποὺ ὀφείλουμε νὰ κάνουμε εἶναι νὰ διατηρήσουμε στὸ ἀκέραιο ὅ,τι μᾶς παρέδωσαν! Σὲ αὐτὸ τὸ βιβλίο τῶν ἡρώων... πού δὲν ὑπάρχουν ρητορικὲς ἐρωτήσεις... «Θὰ πεθάνουμε γιὰ τὸ Καστελλόριζο!»

Διαβάστε παρακάτω τὸ ἄρθρο τοῦ Γ. Πρετεντέρη...

Στὶς 4 Μαΐου 1939, ἡ γαλλικὴ ἐφημερίδα «L’ Oeuvre» δημοσίευσε ἕνα ἄρθρο μὲ τίτλο «Νὰ πεθάνουμε γιὰ τὸ Ντάντσιχ;».

Τὸ ὑπέγραφε ὁ σοσιαλιστὴς καὶ εἰρηνιστὴς βουλευτὴς Μαρσὲλ Ντεά. Ὁ λεγόμενος «πολωνικὸς διάδρομος» ἢ «διάδρομός του Ντάντσιχ» δημιουργήθηκε μετὰ τὸν Ἃ’ Παγκόσμιο Πόλεμο σὲ βάρος τῆς ἡττημένης Γερμανίας κι ἐπέτρεπε στὴν Πολωνία νὰ...
ἔχει πρόσβαση στὴ Βαλτική. Ταυτοχρόνως ὅμως χώριζε τὴν Ἀνατολικὴ Πρωσία ἀπὸ τὴν ὑπόλοιπη Πρωσία. Τὸ γερμανόφωνο Ντάντσιχ (σημερινὸ Γκντὰνσκ) εἶχε κηρυχθεῖ αὐτόνομη πόλη. 

Ἡ ἀπαίτηση τῆς χιτλερικῆς Γερμανίας ἦταν νὰ τῆς ἐπιστραφεῖ ὁ διάδρομος ὥστε νὰ ἑνοποιήσει ἐκ νέου τὸν ἐθνικό της χῶρο. 

Ἡ ἀπαίτηση αὐτὴ ἀποτέλεσε τελικὰ τὸ πρόσχημα ποὺ χρησιμοποίησε λίγους μῆνες ἀργότερα ὁ Χίτλερ γιὰ νὰ εἰσβάλει στὴν Πολωνία τὴν 1η Σεπτεμβρίου 1939. Ἡ Γαλλία κι ἡ Ἀγγλία ἔσπευσαν στὸ πλευρὸ τῆς Πολωνίας μὲ τὴν ὁποία εἶχαν συμμαχία κι ἔτσι ξεκίνησε ὁ Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος 

Τὸ ἄρθρο τοῦ Ντεᾶ ἔβρισκε τὴ γερμανικὴ ἀπαίτηση «πολὺ λογικὴ» καὶ θεωροῦσε τὸ ἀντικείμενο τῆς διαμάχης μακρινὸ κι ἀδιάφορο γιὰ τὴ Γαλλία. 

Ἀναρωτιόταν ὡς ἐκ τούτου στὸ τέλος ἂν ἀξίζει «νὰ πεθάνουμε γιὰ τὸ Ντάντσιχ». Γιὰ νὰ ἀπαντήσει κατηγορηματικὰ «Ὄχι!». 

Ἡ ἀπορία «γιατί νὰ πεθάνουμε γιὰ τὸ Ντάντσιχ;» καθιερώθηκε ἔκτοτε ὡς ἔκφραση ἐνδοτισμοῦ. Καὶ ἀπὸ αὐτὴν χαρακτηρίστηκαν «πουρκουάδες» ὅσοι τὴν υἱοθετοῦσαν. 

Τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν καὶ σχηματικά, ἡ χώρα μᾶς ἀντιμετωπίζει σήμερα ἕνα παρόμοιο δίλημμα ἀπέναντι στὴν Τουρκία. Ἀξίζει νὰ πεθάνουμε γιὰ τὸ Καστελλόριζο; 

Διάφορες παρεμβάσεις τελευταία θέτουν σὲ ἀμφισβήτηση πάγιες παραδοχὲς τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς μας. 

Ὁ Χρ. Ροζάκης ὑποστηρίζει ὅτι «ἐμεῖς ἔχουμε ἀναπτύξει μία μαξιμαλιστικὴ θέση ἢ μία σειρὰ μαξιμαλιστικῶν θέσεων. Τὸ Διεθνὲς Δίκαιο (…) δὲν μᾶς προστατεύει πάντα». 

Καὶ προσθέτει μὲ προφανὲς νόημα ὅτι «τὸ Καστελλόριζο εἶναι ἀπομακρυσμένο ἀπὸ τὴ Ρόδο ἀλλὰ εἶναι κοντὰ στὶς ἀκτὲς τὶς τουρκικὲς» (Κρήτη TV). 

Ἐπικαλούμενος τὸ θετικὸ (γι’ αὐτὸν) παράδειγμα τῶν Πρεσπῶν, τὸ Προσφυγικὸ καὶ τὸ ἐνδεχόμενο προσφυγῆς στὴ Χάγη γιὰ τὰ ἑλληνοτουρκικά, ὁ Ν. Μουζέλης μᾶς καλεῖ «νὰ πάρουμε ἀλλὰ καὶ νὰ δώσουμε» διότι διαφορετικὰ «τὸ κομματικὸ συμφέρον ὑπερισχύει τοῦ ἐθνικοῦ» («Τὸ Βῆμα», 28/6). 

Ἐνῶ καὶ ὁ πρόεδρος τοῦ ΕΛΙΑΜΕΠ Λ. Τσούκαλης παρατηρεῖ ὅτι «τὸ πολιτικό μας σύστημα δὲν ἀντέχει νὰ προχωρήσει σὲ ἔντιμους συμβιβασμοὺς μὲ τοὺς γείτονες γιατί φοβᾶται τὸ πολιτικὸ κόστος». 

Θεωρεῖ «προφανέστατη ἀσυνέπεια» νὰ λέμε «δὲν μποροῦμε νὰ πᾶμε στὴ Χάγη γιατί ἐνδεχομένως ἡ Χάγη δὲν θὰ ἱκανοποιήσει ὅλες τὶς διεκδικήσεις μας. Ἢ πιστεύεις στὸ διεθνὲς δίκαιο, τὸ στηρίζεις, τὸ σέβεσαι (…) ἢ δὲν τὸ κάνεις» (29/6). 

Φυσικὰ τίποτα δὲν ἀπαγορεύει νὰ ἀναιροῦνται, νὰ ἀναθεωροῦνται ἢ ἀκόμη καὶ νὰ ἀκυρώνονται οἱ ὅποιες παραδοχὲς στὴν ἐξωτερικὴ πολιτική. 

Οὔτε μπορεῖ κάποιος νὰ ἀπορρίπτει τὴν εἰρηνικὴ διευθέτηση μίας διαφορᾶς, ἰδίως ἂν ἡ ἐπίλυση στηριχτεῖ στὸ διεθνὲς δίκαιο καὶ σὲ ἕνα διεθνὲς δικαστήριο, ὅπως ἡ Χάγη. 

Στὴν προκειμένη περίπτωση ὅμως ἡ συζήτηση πάσχει σὲ τρία σημεῖα. 

Πρῶτον, ἡ ἐπίλυση μίας διαφορᾶς εἶναι σὰν τὸ τανγκό. Χρειάζεται δύο. Καὶ πρὸς τὸ παρὸν δὲν βλέπω τὸν δεύτερο ἐνδιαφερόμενο. 

Ἔχουμε μείνει νὰ διαπραγματευόμαστε μεταξύ μας καὶ χωρὶς ἀντίκρισμα! 

Δεύτερον, συζητοῦμε πῶς θὰ λυθεῖ μία διαφορὰ χωρὶς νὰ ἔχουμε ἀκόμη συμφωνήσει ποιὰ εἶναι ἡ διαφορά. Ἡ ὑφαλοκρηπίδα; Τὸ καθεστὼς τῶν νησιῶν; Η ΑΟΖ; Ἡ ἐκμετάλλευσή της; Ὁ ἐναέριος χῶρος; Τὰ χωρικὰ ὕδατα; 

Ἢ μήπως ἡ ἐπιθετικὴ πολιτικὴ ἰσχύος καὶ ἡ προσπάθεια ἐπιβολῆς τῆς Τουρκίας στὴν εὐρύτερη περιοχή; Διότι ἂν πρόκειται γιὰ τὸ τελευταῖο δὲν βλέπω τί δουλειὰ ἔχουν τὸ διεθνὲς δίκαιο καὶ ἡ Χάγη. 

Τρίτον, τί ἀκριβῶς ἐπιδιώκουμε. Τί «θὰ πάρουμε» καὶ τί «θὰ δώσουμε» στὸ νταραβέρι. Τί θεωρεῖται «ἔντιμος συμβιβασμὸς μὲ τοὺς γείτονες». Ποιὲς θέσεις εἶναι μαξιμαλιστικὲς καὶ ποιὲς μινιμαλιστικές. 

Τελικὰ δηλαδὴ ἀξίζει νὰ πεθάνουμε γιὰ τὸ Καστελλόριζο ἢ δὲν ἀξίζει; 

Τὸ 432 π.Χ. ὁ Περικλῆς δίνει μία ἀπάντηση στὴ συζήτηση γιὰ τὸ «Μεγαρικὸ Ψήφισμα» ὅπως τὴν μεταφέρει ὁ Θουκυδίδης. 

Ἡ Ἀθήνα κήρυξε ἐμπάργκο στὰ Μέγαρα καὶ τὰ Μέγαρα ὑποκινοῦσαν τοὺς Πελοποννήσιους συμμάχους τους νὰ ἐπιτεθοῦν στὴν Ἀθήνα. Ἂν δὲν ἀνακαλέσουν οἱ Ἀθηναῖοι τὸ ψήφισμα θὰ ξέσπαγε πόλεμος. 

Μεταξύ μας, τὸ θέμα δὲν ἦταν ἰδιαίτερα σοβαρὸ – ἄλλωστε ὁ Ἀριστοφάνης τὸ διακωμώδησε λίγο ἀργότερα στοὺς «Ἀχαρνεῖς». 

Ὁ Περικλῆς ὅμως λέει στοὺς συμπολίτες του πὼς «δὲν πρέπει νὰ ὑποχωρήσωμεν». 

Οὔτε «νὰ ἀφήσετε ὑφισταμένη εἰς τὴν συνείδησίν σας τὴν μομφὴν ὅτι ἐπολεμήσατε δὶ’ ἀσήμαντον αἰτίαν». 

Καὶ ἐξηγεῖ: «τὸ ἀσήμαντον αὐτὸ ἀποτελεῖ τὴν λυδίαν λίθον πρὸς ἐξακρίβωσιν καὶ δοκιμασίαν τῶν προθέσεών σας. Καθόσον ἐὰν ὑποχωρήσετε ἀπέναντι τῶν θὰ εὑρεθῆτε ἐνώπιον νέας καὶ ἐπαχθεστέρας ἀπαιτήσεως. Διότι θὰ νομίζουν ὅτι καὶ εἰς τοῦτο θὰ ὑποκύψετε ἕνεκα φόβου» («Ἱστορίαι», βιβλίο Ἅ’, μετάφραση Ἔλ. Βενιζέλος). 

Μὲ ἄλλα λόγια ὁ Περικλῆς ἀπαντᾶ ὅπως θὰ ἀπαντοῦσε ὁ Τσόρτσιλ. Ὅτι ἀξίζει νὰ πεθάνει κανεὶς γιὰ τὸ Ντάντσιχ διότι τὸ ζήτημα δὲν εἶναι ἡ ἀπόσταση ἀπὸ τὸ Ντάντσιχ, οὔτε ἡ αὐτοτελὴς σημασία του, ἀλλὰ ὁ ἐχθρὸς ποὺ ἔχεις ἀπέναντί σου. 

Ἐπίλογος. Τελικὰ ὁ σοσιαλιστὴς κι εἰρηνιστὴς Μαρσὲλ Ντεὰ ἀποσχίστηκε ἀπὸ τοὺς σοσιαλιστές. 

Ἵδρυσε τὸ Ἐθνικὸ Λαϊκὸ Κόμμα καὶ τὸ 1944 κατέληξε ὑπουργὸς Ἐργασίας στὴ δωσιλογικὴ κυβέρνηση τοῦ Βισύ. 

Μετὰ τὸν πόλεμο καταδικάστηκε ἐρήμην γιὰ δωσιλογισμὸ καὶ πέθανε φυγάδας καὶ κρυπτόμενος σὲ ἕνα μοναστήρι στὴν Ἰταλία.