Ψηφιακὴ καταγραφὴ τοῦ ἰατρικοῦ ἱστορικοῦ κάτω ἀπὸ τὸ δέρμα

Εἰσαγωγικὸ Σχόλιο: Πολλὰ συζητῶνται τὸ τελευταῖο διάστημα περὶ τῆς ψηφιακῆς πιστοποίησης τῆς ὑγείας τῶν πολιτῶν σὲ παγκόσμια ἐμβέλεια μὲ ἀφορμὴ τὴν ἔξαρση τοῦ κορωνοϊοῦ. Προσφάτως (18 Δεκεμβρίου 2019) ἡ Katherine J. Wu, διδάκτωρ Μικροβιολογίας καὶ Ἀνοσολογίας στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Harvard, δημοσίευσε ἕνα ἄρθρο στὸ γνωστὸ ἀμερικανικὸ ἐπιστημονικὸ περιοδικὸ Smithsonian, στὸ ὁποῖο παρουσιάζει μία νέα ἐπιστημονικὴ μέθοδο καταγραφῆς κάτω ἀπὸ τὸ δέρμα (ἐν εἴδει δερματοστιξίας) τοῦ ἱστορικοῦ ἐμβολιασμῶν τοῦ ἀσθενοῦς. Ἡ Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη παρουσιάζει τὸ κείμενο μεταφρασμένο στὰ ἑλληνικά. 

Ἡ μικροσκοπικὴ ἀγκαθωτὴ ταινία θὰ μποροῦσε νὰ καταγράφει ἀόρατα κάτω ἀπὸ τὸ δέρμα τὸ ἱστορικὸ τῶν ἐμβολιασμῶν. Ἀλλὰ οἱ ἠθικοὶ ἐνδοιασμοὶ ποὺ προκαλεῖ ἡ τεχνολογία θὰ μποροῦσαν νὰ φρενάρουν τὴν ἐξέλιξή της 

Γράφει ἡ Katherine J. Wu, Διδάκτωρ Μικροβιολογίας καὶ Ἀνοσολογίας στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Harvard 

Τὸ ἀνθρώπινο σῶμα εἶναι ἐξαιρετικὸ στὴν καταγραφὴ ἀρχείων πληροφοριῶν. Κάθε παλιὸ τραῦμα εἶναι «καταχωρημένο» στὴν ἐπιδερμίδα μὲ τὴ μόνιμη οὐλὴ ποὺ ἀφήνει. Τὸ πέρασμα κάθε...
παλιᾶς λοίμωξης εἶναι «ἀρχειοθετημένο» στὰ κύτταρα τοῦ ἀνοσοποιητικοῦ συστήματος. 

Ὅταν, ὡστόσο, αὐτὸ τὸ ἱστορικὸ μετατρέπεται σὲ γραπτὸ ἰατρικὸ ἱστορικό, τὰ πράγματα μπορεῖ νὰ γίνουν ἐπικίνδυνα. Ἀπὸ κάθε τμῆμα τοῦ γραμμένου ἱστορικοῦ ποὺ μπορεῖ νὰ χαθεῖ ἢ μία λάθος ἑρμηνεία μίας στατιστικῆς μπορεῖ νὰ προκύψει ὁ κίνδυνος ἀνεπαρκοῦς ἰατρικῆς φροντίδας. Αὐτὸ εἶναι ἕνα ζήτημα ἰδιαίτερα σοβαρὸ σὲ χῶρες μὲ χαμηλὰ ἢ μέτρια εἰσοδήματα χῶρες ὅπου οἱ πόροι γιὰ ἰατρικὴ φροντίδα εἶναι ἐλλιπεῖς ἢ μὴ προσβάσιμοι. 

Οἱ ἐπιπτώσεις (τοῦ ἀνεπαρκοῦς ἰατρικοῦ ἱστορικοῦ) εἶναι κάτι πολὺ περισσότερο ἀπὸ ἕνα ἐμβόλιο ποὺ ἁπλὰ δὲν ἔγινε. Πιστεύεται ὅτι ἡ πλημμελὴς καταγραφὴ τοῦ ἰατρικοῦ ἱστορικοῦ εὐθύνεται σὲ μεγάλο βαθμὸ γιὰ τὸ 1,5 ἐκ. θανάτους ἐτησίως, θάνατοι οἱ ὁποῖοι ἀποδίδονται στὸν ἀνεπαρκῆ ἐμβολιασμό. 

Πρόσφατα, μία ὁμάδα ἐπιστημόνων ἀπὸ τὸ ΜΙΤ ἔχει παρουσιάσει μία χρυσὴ πρόταση. Ἡ πρόταση αὐτὴ ἀφορᾶ στὴ δυνατότητα νὰ γράφεται μὲ εὐανάγνωστο τρόπο τὸ ἱστορικὸ ἐμβολιασμῶν στὸν ἴδιο τὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμό. Ὅπως ὑποστηρίζουν ἡ λύση στὸ γρίφο ποὺ λέγεται «καταγραφὴ τοῦ ἰατρικοῦ ἱστορικοῦ» μπορεῖ ἁπλὰ νὰ περιλαμβάνει τὴν ἐμφύτευση μικροσκοπικῶν σχηματισμῶν ποὺ ἀποτελοῦνται ἀπὸ νανοσωματίδια κάτω ἀπὸ τὸ δέρμα. Ὅπως οἱ κωδικοὶ QR, αὐτοὶ οἱ σχηματισμοὶ θὰ μποροῦν νὰ σαρώνονται καὶ νὰ μεταφράζονται ἀπὸ «ἔξυπνες» συσκευὲς (smartphones), καὶ κάποια μέρα νὰ ἐπιτρέψουν σὲ παρόχους ὑγείας νὰ ἀρχειοθετήσουν καὶ νὰ ἔχουν πρόσβαση στὸ ἱστορικὸ τῶν ἐμβολίων ἀσθενῶν χωρὶς τὸν ὄγκο καὶ τὴ φασαρία τῶν ἐξωτερικῶν ἀρχείων. 

Ἡ συγκεκριμένη τεχνολογία τῆς δερματοστιξίας (σὰν τατουάζ), ὅπως περιγράφεται σήμερα στὸ περιοδικὸ Science Translational Medicine, βρίσκεται ἀκόμη στὰ ἀρχικὰ στάδια τῆς ἀνάπτυξης καὶ δὲν ἔχει γίνει μελέτη σὲ ἀνθρώπους. Ὡστόσο, τὰ πειράματα τῆς ἐπιστημονικῆς ὁμάδας σὲ ποντίκια δείχνουν ὅτι αὐτὰ τὰ ἰατρικὰ σημάδια εἶναι ἀφενὸς ἀσφαλῆ καὶ ἀφετέρου δὲν «ξεθωριάζουν» σὲ βάθος χρόνου. Ἐπιπλέον, μποροῦν νὰ χορηγοῦνται ταυτόχρονα μὲ τὰ ἐμβόλια χωρὶς νὰ τίθεται σὲ κίνδυνο ἡ ἀποτελεσματικότητά τους. 

Ὅταν ἡ ἐπιστημονικὴ ἔρευνα προχωρήσει, οἱ προσπάθειες θὰ συγκεντρωθοῦν στὴν ἐφαρμογὴ τῆς τεχνολογίας αὐτῆς σὲ παιδιὰ σὲ χῶρες μὲ χαμηλὰ ἢ μέτρια εἰσοδήματα, περιοχὲς ὅπου τὸ ἱστορικὸ τῶν ἐμβολιασμῶν βασίζεται σὲ ἔντυπες κάρτες ἢ πιστοποιητικά. Εἰδικοί, ὡστόσο, ἐπισημαίνουν ὅτι τόσο τεχνικὰ ὅσο καὶ ἠθικὰ ζητήματα πιθανὸν νὰ ἐμποδίσουν τὴν υἱοθέτηση τῆς νέας τεχνολογίας ἀκόμη καὶ σὲ περιοχὲς ὅπου ἀπαιτοῦνται ἄμεσα νέα ἐργαλεῖα γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τῆς διάδοση μίας νόσου. 

Η Nancy Kass, βιοχημικὸς στὸ πανεπιστήμιο τοῦ John Hopkins, ἡ ὁποία δὲν ἀποτελεῖ μέλος τῆς ἐπιστημονικῆς ὁμάδας ποὺ ἀσχολήθηκε μὲ τὸ παραπάνω πρόγραμμα, λέει ὅτι ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ συστήματος ὑγείας καὶ τῆς δημόσιας ὑγείας εἶναι πολὺ σημαντικὸ νὰ ἀποσαφηνιστεῖ ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο θὰ ἰχνηλατεῖται ὁ ἐμβολιασμός. Παρόλαυτα, ἐνέσιμα νανοσωματίδια ποὺ ἀποκαλύπτουν εὐαίσθητα προσωπικὰ δεδομένα γιὰ κάποιον ἀσθενῆ «μποροῦν νὰ ἀποτελέσουν ἀντικείμενο γιὰ παρερμηνεῖες καὶ φῆμες». Κάτι τέτοιο εἶναι πολὺ πιθανὸ ἂν λάβει κανεὶς ὑπόψη τὴν πληθώρα ἀπὸ διάφορες φῆμες ποὺ συνοδεύουν τὰ ἐμβόλια σὲ ὅλα τὰ κοινωνικὸ-οἰκονομικὰ στρώματα, συμπεριλαμβανομένων τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν. 

Ἔχοντας παρόμοια ζητήματα κατὰ νοῦ, οἱ ἐρευνητὲς μὲ ἐπικεφαλῆς τοὺς βιοχημικοὺς Robert Langer καὶ Ana Jaklene, ἑτοιμάζουν ἔρευνες γιὰ νὰ ἐκτιμήσουν κατὰ πόσον αὐτὰ τὰ ἀόρατα ἰατρικὰ σημάδια (σὰν tattoo) θὰ γίνουν ἀποδεκτὰ ἀπὸ τοὺς ντόποιους σὲ περιοχὲς μὲ ὑψηλὴ προτεραιότητα. Οἱ συνεντεύξεις στὸ Μαλάουι, στὸ Μπαγκλαντές, στὸ Μπενιν καὶ στὴν Κένυα ποὺ ὑποστηρίζονται ἀπὸ τὸ ἵδρυμα Bill & Melinda Gates θὰ ξεκινήσουν στὶς ἀρχὲς τοῦ ἑπόμενου ἔτους. 

«Θέλουμε οἱ ἄνθρωποι νὰ νιώθουν ἄνετα», λέει ὁ Kevin McHugh, συγγραφέας τῆς μελέτης καὶ βιοχημικὸς στὸ Rice University. «Στόχος μᾶς εἶναι νὰ υἱοθετηθεῖ ἀπὸ τὸ εὐρὺ κοινό». 

Παρόλο ποὺ τὰ «ἰατρικὰ σημάδια» συγκρίνονται μὲ τὰ τατουὰζ (δερματοστιξία) δὲν ἔχουν καμία σχέση μὲ τὸ παραδοσιακὸ μελάνι. Χορηγοῦνται μὲ μία μικροβελόνα ποὺ φέρει ἕνα πλέγμα μικροσκοπικῶν διαστάσεων – μία ἐπιφάνεια τέσσερα ἐπὶ τέσσερά του 1.5 mm – μὲ μακρυὲς ἀκίδες ποὺ πληγώνουν λιγότερο ἀπὸ τὶς κλασσικὲς ἐμπάρσεις βελόνων-ἀποτελοῦνται ἀπὸ νανοσωματίδια ποὺ δὲν εἶναι ἀνιχνεύσιμα στὸ ὁρατὸ φῶς καὶ λάμπουν κάτω ἀπὸ τὸ ὑπεριῶδες φῶς. 

Μὲ μία διαδικασία διάρκειας δύο λεπτῶν, τὰ νανοσωματίδια μεταφέρονται μὲ τὴ μικροβελόνα ἀπὸ τὸ ἐσωτερικό της σὲ ἕνα ἐπιφανειακὸ στρῶμα τῆς ἐπιδερμίδας ὅπου καὶ διαχέονται. Ἐκεῖ παραμένουν σὲ ἁπλὰ σχέδια ἀποτελούμενα ἀπὸ τελεῖες, καθένα ἀπὸ τὰ ὁποία εἶναι μικρότερα ἀπὸ τὴν ποικιλία σπόρων φακῆς ποὺ ἔχετε γιὰ τὸν κῆπο σας. Στὴ συνέχεια, ἡ μικρὴ ἐπίπεδη ἐπιφάνεια πάνω στὴν ὁποία εἶναι τοποθετημένα τὰ νανοσωματίδια ἀπομακρύνεται ἀφήνοντας στὸ δέρμα ἕνα λεπτὸ σημάδι. Τὸ σημάδι αὐτό, ὅπως δείχνουν τὰ πειράματα τῆς ἐπιστημονικῆς ὁμάδας, μπορεῖ νὰ γίνεται ὁρατὸ ἀκόμα καὶ ὅταν ἐκτεθεῖ σὲ φῶς ποὺ ἀντιστοιχεῖ μὲ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου μίας πενταετίας. 

«Αὐτὸ δένει τὸ ἐμβόλιο μὲ τὸ ἴδιο τὸ ἱστορικό, καὶ τὸ ἱστορικὸ μὲ τὸ ἄτομο», λέει ὁ McHugh. «Ἔτσι δὲν μπορεῖ νὰ χαθεῖ οὔτε νὰ πλαστογραφηθεῖ». 

Μετὰ ἀπὸ τὰ παραπάνω ἡ ἀνάγνωση τοῦ σημαδιοῦ ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ τελεῖες μοιάζει πολὺ μὲ τὸ σκανάρισμα κωδικοῦ QR. Ἡ ἐπιστημονικὴ ὁμάδα βρῆκε ὅτι ἂν καὶ ἀόρατες μὲ γυμνὸ μάτι, αὐτὲς οἱ τελεῖες ποὺ ἔχουν σφραγιστεῖ σὲ τμήματα δέρματος χοίρων καὶ ἀνθρώπων, ἐμφανίζουν καλοσχηματισμένα σχήματα/μοτίβα – ὅπως κύκλο, ὀρθογώνιο ἢ σταυρὸ – ὅταν φωτιστοῦν κατάλληλα, ὅποτε καὶ μποροῦν νὰ διαβαστοῦν μὲ κάποια «ἔξυπνη» συσκευὴ (smartphone) ἡ ὁποία ἔχει ἐνσωματωμένο ὑπεριῶδες φίλτρο. Σύμφωνα μὲ τὸν McHugh, θεωρητικὰ τὸ κάθε σύμβολο μπορεῖ νὰ ὑποδηλώνει ἕνα διαφορετικὸ τύπο ἐμβολίου, καὶ μπορεῖ νὰ διαβάζεται μὲ ἕναν ἁπλὸ ἀλγόριθμο ἀπὸ συσκευές. Ἡ ὁμάδα ἔχει ἤδη γράψει καὶ ἐλέγξει τὸν ἀλγόριθμο. Ἀκόμη κι ἂν γίνουν πολλὲς δόσεις ἐμβολίων, προσθέτει, τὰ «σημάδια» θὰ εἶναι ἀρκετὰ μικρὰ ὥστε «τὸ σύνολο τῶν στιγμάτων τῶν ἐμβολίων νὰ χωροῦν σὲ μέσα σὲ περίπου δύο ἴντσες». 

Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ νανοσωματίδια δὲν περιέχουν οὐσίες ποὺ νὰ ἔχουν σχέση μὲ φάρμακα, οἱ ἐπιστήμονες τὰ χορήγησαν μὲ ἀσφάλεια σὲ ποντικοὺς σὲ συνδυασμὸ μὲ κάποιο ἐμβόλιο πολυομυελίτιδας, καὶ αὐτὸ ἔγινε χωρὶς νὰ ἐπηρεαστεῖ ἡ προστασία ποὺ προσφέρει τὸ ἐμβόλιο. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ τελικὸς στόχος, σύμφωνα μὲ τὸ McHugh: νὰ χορηγεῖται πάντοτε τὸ φάρμακο μαζὶ μὲ τὸ σημάδι τοῦ ταυτόχρονα, ἔτσι δὲν ὑπάρχει ὁ κίνδυνος νὰ χορηγηθεῖ τὸ ἕνα χωρὶς νὰ χορηγηθεῖ καὶ τὸ ἄλλο. Ὅταν οἱ ποντικοὶ ἐλέγθηκαν ἐννέα μῆνες ἀργότερα, τὰ «σημεῖα« ποὺ εἶχε ἀφήσει ἡ στίξη μὲ τὴ μικροβελόνα μποροῦσαν ἀκόμη νὰ ταυτοποιηθοῦν. 

Ἐννέα μῆνες εἶναι ἕνα ἀρκετὸ χρονικὸ διάστημα γιὰ τοὺς ποντικοὺς ποὺ ζοῦν περίπου δύο χρόνια, ἀλλὰ γιὰ τὸ ἀνθρώπινο ἀνοσοποιητικὸ σύστημα εἶναι μία ἐλάχιστη διάρκεια. Τὸ ἑπόμενο βῆμα λοιπόν, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ McHugh, εἶναι νὰ δοκιμαστεῖ ἕνα παρόμοιο πρωτόκολλο σὲ ζῶα μὲ μεγαλύτερη διάρκεια ζωῆς ὅπως οἱ χοῖροι, ζῶα τὰ ὁποῖα ἔχουν καὶ πολλὲς ἀνατομικὲς ὁμοιότητες μὲ τὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμὸ – ἀνάμεσα σὲ αὐτὲς εἶναι καὶ ἡ δομὴ τῆς ἐπιδερμίδας. Ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ τὰ περισσότερα ἐμβόλια χορηγοῦνται στὴ πρώτη παιδικὴ ἡλικία, τὸ ἰδανικό, σύμφωνα μὲ τὸν McHugh, θὰ ἦταν τὰ στίγματα νὰ παραμένουν ἀνιχνεύσιμοι γιὰ τουλάχιστον κάποια χρόνια, ἴσως καὶ περισσότερο. Τέτοια πειράματα μὲ μεγαλύτερη χρονικὴ διάρκεια θὰ δώσουν στοὺς ἐπιστήμονες τὴν εὐκαιρία νὰ μελετήσουν καλύτερα τὴν τοξικότητα καὶ τὶς ἄλλες παρενέργειες. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι ἡ λάμψη (κάτω ἀπὸ κατάλληλο φωτισμὸ) τῶν νανοσωματιδίων τελικὰ ξεθωριάζει , ὡστόσο αὐτὰ παραμένουν στὸ σημεῖο ποὺ χορηγήθηκαν γιὰ πάντα. 

Πρὸς τὸ παρόν, τὰ στίγματα μποροῦν νὰ κωδικοποιοῦν μόνο λίγα ἁπλὰ σχήματα. Ὡστόσο, ἡ προσθήκη περισσότερων μικροβελονῶν θὰ μποροῦσαν νὰ κάνουν τὰ σχήματα περισσότερο πολύπλοκα, πιθανὸν καλύπτοντας πληροφορίες γιὰ κάποιον ἐμβολιασμὸ ὅπως ἡμερομηνία, δόση, ἀριθμὸ παρτίδας καὶ ἀκόμη περισσότερες. O Jaklene ἐπισημαίνει, «γιὰ νὰ ἐξαλείψεις νόσους ὅπως ἡ πολυομυελίτιδα καὶ ἡ ἱλαρὰ χρειάζεσαι ὁπωσδήποτε αὐτὲς οἱ πληροφορίες». 

Ὡστόσο, ὅσο αὐξάνεται ἡ περιπλοκότητα αὐξάνει καὶ ἡ πιθανότητα γιὰ περισσότερα σφάλματα. H Grace Lee, ἡ ὁποία εἶναι παιδίατρος μὲ εἰδίκευση στὶς λοιμώδεις νόσους στὸ νοσοκομεῖο Lucile Packard Children τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Stanford καὶ δὲν συμμετεῖχε στὴ μελέτη, σημειώνει ὅτι ἂν τὰ νανοσωματίδια δὲν ἐφαρμοστοῦν σωστά, ὑπάρχει ὁ κίνδυνος νὰ ἐμφανιστοῦν προβλήματα ὅπως στίξεις ποὺ ξεθωριάζουν σύντομα μετὰ τὴν ἐφαρμογή τους, στίξεις ποὺ δὲν ἀπεικονίζονται καθαρὰ ἢ μεταφράζονται λανθασμένα. Αὐτὸ θὰ μποροῦσε νὰ φέρει τοὺς ἁρμόδιους γιὰ θέματα δημόσιας ὑγείας καὶ πάλι στὸ σημεῖο μηδὲν στὸ μέτωπο τῆς μάχης γιὰ ἀκριβῆ καταγραφὴ τοῦ ἰατρικοῦ ἱστορικοῦ. 

Ο Darrick Carter εἶναι εἰδικὸς στὴν κατασκευὴ ἐμβολίων στὸ Ἰνστιτοῦτο Ἐρευνῶν Λοιμωδῶν Νόσων τοῦ Seatle καὶ δὲν συμμετεῖχε στὴν ἔρευνα, ἐπισημαίνει τὴ σημασία τῆς ἐπιστημονικῆς αὐτῆς μελέτης. Τὴν ἐντοπίζει στὸ γεγονὸς ὅτι ἀντικατοπτρίζει τὴν πρώτη ἔγκριση γιὰ ἕνα προϊὸν ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ πάρει πολὺ καιρὸ – ἀκόμη καὶ δεκαετίες – γιὰ νὰ ἀναπτυχθεῖ (στὰ ἐργαστήρια) καὶ νὰ περάσει μὲ ἐπιτυχία τοὺς πιὸ αὐστηροὺς κανονισμοὺς ἀσφάλειας. Καὶ συνεχίζει, «εἶναι ἤδη πάρα πολὺ δύσκολο νὰ ἐγκριθεῖ ἡ χρήση τῶν ἐμβολίων σὲ κάποιες χῶρες». Μία ἐπιπλέον βοηθητικὴ διαδικασία, προσθέτει, θὰ συναντήσει ἀκόμη περισσότερη ἀντίσταση. 

Καὶ αὐτὸ εἶναι μόνο ἡ πρακτικὴ πλευρὰ τοῦ θέματος. Τὸ νὰ κάνεις κάποια τεχνολογία εὔχρηστη δὲν ἐγγυᾶται καὶ τὴ χρήση της, καὶ ὑπάρχουν πολλοὶ λόγοι γιὰ τοὺς ὁποίους οἱ ἀσθενεῖς θὰ δίσταζαν νὰ ὑπογράψουν γιὰ μία τέτοια διαδικασία. Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ σημαντικὰ ζητήματα, ὅπως ἀναφέρει ἡ Lee, εἶναι ἡ ἰδιωτικότητα, ζήτημα τὸ ὁποῖο εἶναι ἤδη ἀντικείμενο ἔντονης συζήτησης ὅταν γίνεται ἀναφορὰ σὲ ἰατρικὸ ἱστορικό. Τὸ νὰ φέρει κανεὶς ἰατρικὲς πληροφορίες στὸ σῶμα τοῦ – ἀκόμη καὶ σὲ μορφὴ ποὺ δὲν θὰ εἶναι «ὁρατὴ» παρὰ μόνο κάτω ἀπὸ εἰδικὸ φίλτρο – θὰ μποροῦσε νὰ στιγματίσει κάποιον, νὰ γίνει ἀφορμὴ διακρίσεων καὶ ἄλλων χειρότερων καταστάσεων. 

Η Kendall Hoy ἀπὸ τὸ Dartmouth Colleges Giesel School of Medicine ποὺ εἶναι εἰδικὸς σὲ θέματα ἀσφάλειας σὲ βιολογικὲς ἐφαρμογὲς καὶ δὲν συμμετεῖχε στὴν ἔρευνα, προσθέτει ὅτι ἡ ἰδέα τῆς «μαζικῆς» χορήγησης δερματοστιξίας (τατουὰζ) δὲν θὰ γίνει εὔκολα ἀποδεκτή. Οἱ πιθανοὶ ἀσθενεῖς θὰ μποροῦσαν νὰ ἀπορρίψουν τὴν διαδικασία ἐξαιτίας τοῦ φόβου, τῆς ἔλλειψης ἐμπιστοσύνης, ἢ ἀνησυχίας, ὅτι γιὰ παράδειγμα οἱ ἀρχὲς χρησιμοποιοῦν τὴν τεχνολογία αὐτὴ γιὰ νὰ «κρυπτογραφήσουν» πληροφορίες στοὺς ἀνθρώπους. Καὶ συνεχίζει ἡ ἴδια ἐπιστήμονας, ἂν προσθέσεις τὸν ἀντίκτυπο ποὺ θὰ ἔχει (ἡ ἐφαρμογὴ τῆς δερματοστιξίας) στὸν ἴδιο τὸν ἐμβολιασμὸ στὸ σύνολό του, θὰ προκύψει μία κατάσταση ποὺ θὰ χαρακτηρίζεται ἀπὸ ἀμφιβολία καὶ παραπληροφόρηση. 

Δεδομένης τῆς φύσεως αὐτῶν τῶν ζητημάτων, ὑπάρχει περίπτωση ἡ χρήση τῆς δερματοστιξίας ποὺ μελετᾶ ἡ ἐπιστημονικὴ ὁμάδα νὰ καταλήξει τελικὰ νὰ μεγαλώσει τὸ χάσμα μεταξὺ τῶν ἀσθενῶν καὶ τῶν φορέων ποὺ συμμετέχουν στὴν παροχὴ ὑγείας εἴτε εἶναι τοπικοὶ εἴτε ξένοι, λέει ἡ Kass. Ἂν ἡ ἐπικοινωνία ποὺ ἀφορᾶ στὸ προϊὸν δὲν ξεκινήσει ἐγκαίρως, «ἀνησυχῶ γιὰ τὶς ἀπρόβλεπτες συνέπειες», ἐπισημαίνει, «θὰ μποροῦσε νὰ κάνει τὰ πράγματα πολὺ χειρότερα ἀπὸ ὅτι εἶναι ἤδη». 

Ο Mchugh ξεκαθαρίζει ὅτι ἂν κάποτε ἡ τεχνολογία μὲ τὶς μικροβελόνες καταφέρει νὰ βγεῖ ἀπὸ τὰ ἐργαστήρια γιὰ εὐρεία ἐφαρμογή, δὲν θὰ εἶναι ὑποχρεωτικὴ ἡ ταυτόχρονη χρήση τῆς μαζὶ μὲ τὸν ἐμβολιασμό, καὶ ὅτι θὰ ὑπάρχουν καὶ φόρμουλες (ἐμβολίων) πρὸς χρήση ποὺ δὲν θὰ ἔχουν τὰ νανοσωματίδια. Προσθέτει ἐπίσης, ὅτι οἱ ἐπερχόμενες ἔρευνες θὰ βοηθήσουν τοὺς ἐπιστήμονες νὰ προσαρμόσουν τὸ προϊόν τους στὶς ἀνάγκες, τὶς ἐπιθυμίες καὶ στὶς ἀνησυχίες τῶν ἀσθενῶν. 

Ὅπως λέει ἡ Kass, αὐτὸ εἶναι πολὺ σημαντικό. Χρειάζεται νὰ φέρεις ἐγκαίρως σὲ ἐπαφὴ τὶς φωνὲς καὶ τὶς ἀπόψεις αὐτῶν ποὺ ἀντιπροσωπεύουν τὸ προϊὸν μὲ αὐτοὺς ποὺ θὰ ὠφεληθοῦν ἀπὸ αὐτό. Ἄλλωστε, δὲν ἔχει νόημα νὰ προσπαθεῖς νὰ βελτιώσεις μία τεχνολογία ἡ ὁποία δὲν πρόκειται νὰ χρησιμοποιηθεῖ. 

Σύμφωνα μὲ τὸν Hoyt, ἡ ρίζα τοῦ προβλήματος παραμένει ἡ δερματοστιξία. Καὶ θὰ πρέπει τὸ ζήτημα αὐτὸ νὰ τὸ προσεγγίσουμε μὲ τὸν κατάλληλο τρόπο. 

Χρειάζεται νὰ διερευνηθεῖ σὲ ποιὸ βαθμὸ αὐτὰ τὰ “στίγματα” μὲ τὶς μικροβελόνες εἶναι ἡ κατάλληλη λύση στὸ πρόβλημα. H Lee ἀναφέρει ὅτι ὅταν αὐτὸ ξεκαθαριστεῖ θὰ πρέπει νὰ γίνει μία τολμηρὴ συζήτηση γιὰ νὰ βελτιωθεῖ ἡ χρήση αὐτῆς τῆς τεχνολογίας μὲ ἕναν τρόπο ποὺ θὰ εἶναι ἠθικὰ ἀποδεκτός. Καὶ προσθέτει: «Θέλεις νὰ ἐξελίξεις τὴν ἐπιστήμη. Ἀλλὰ θὰ πρέπει νὰ εἶσαι πολὺ προσεκτικὸς γιὰ τὶς πιθανὲς ἐπιπτώσεις ποὺ αὐτὴ ἡ ἐπιστήμη μπορεῖ νὰ ἔχει». 

enromiosini