17 Νοε 2025

Ἡ καθαρὴ προσευχή

Ἅγιος Σωφρόνιος Σαχάρωφ

Τὸ πρόβλημα τῆς καθημερινῆς ζωῆς ἀπὸ ἀσκητικὴ ἄποψη συνδέεται μὲ τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸς ὁ φόβος εἶναι δῶρο ἐξαιρετικὰ πολύτιμο. Μέσῳ αὐτοῦ ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ μᾶς καθοδηγεῖ στὴν καθημερινὴ ζωή, σὲ κάθε στιγμή. Ἀνεπαίσθητα, μὲ μιὰ ἐνέργεια τῆς χάριτος ποὺ ξεφεύγει ἀπὸ τὴ λογική μας, εἰσερχόμαστε στὴν ἐλευθερία τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ.
Ἂς παραμένουμε κάθε στιγμὴ στὸ φόβο τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι θὰ κατορθώσουμε νὰ διακονοῦμε τον πλησίον καὶ νὰ οἰκοδομοῦμε τὴ σωτηρία μας.
Μὴν παραλείπετε νὰ παρακαλεῖτε κάθε μέρα τὸν Θεὸ νὰ σᾶς δίνει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὴ χάρη, γιὰ νὰ ἐκπληρώνετε καὶ νὰ ἀφομοιώνετε τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, μέχρις ὅτου γίνουν δεύτερη φύση σας.
Ὁ τελικὸς σκοπὸς εἶναι νὰ βρίσκεται ὁ νοῦς μας πάντοτε ἑνωμένος μὲ τὴν καρδιά. Ἡ ἕνωση αὐτὴ τῆς καρδιᾶς καὶ τοῦ νοῦ εἶναι ὁ καθαυτὸ τόπος τῆς προσευχῆς.
Στὴν πράξη τὶς περισσότερες φορὲς εἴμαστε καθισμένοι καὶ προφέρουμε... τὴν εὐχὴ χωρὶς φωνὴ στὸν τόπο τῆς καρδιᾶς. Στὴν ἀρχὴ πρέπει νὰ συνδέουμε τὴν εὐχὴ μὲ τὴν ἀναπνοή. Ὅταν εἰσπνέουμε, λέμε: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ Υἱὲ τοῦ Θεοῦ». Ὕστερα, μὲ τὴν ἐκπνοή, συμπληρώνουμε: «Ἐλέησόν με». Συγκεντρώνουμε ὅλη τὴν προσοχή μας στὸ Ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ στὸ λόγο: «Ἐλέησόν με». Δὲ δεχόμαστε καμιὰ ἄλλη σκέψη. Στὴν ἀρχὴ ἡ πράξη αὐτὴ ἡ φαινομενικὰ τόσο ἁπλῆ, εἶναι δύσκολη· ἀντὶ νὰ εἴμαστε εἰρηνικοί, παλεύουμε. Ὡστόσο, σιγά-σιγά, συνηθίζουμε νὰ κρατοῦμε τὴν προσοχή μας στὸ ὑψηλότερο μέρος τῆς καρδιᾶς. Προοδευτικὰ ἀποκτοῦμε τὴ συνήθεια τῆς εὐχῆς.

Ὅταν ἀρχίζουμε νὰ προφέρουμε τὸ Ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἕνα πλῆθος «λογισμῶν» μᾶς κατακλύζει. Μόλις ἡ εὐχὴ τελειώσει, λογισμοὶ ἐξαφανίζονται. Ἐξερχόμαστε μὲ τὸ νοῦ ἐλεύθερο ἐνῷ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς προσευχῆς οἱ «λογισμοί» μᾶς ἐνοχλοῦσαν. Ἡ προσευχὴ ἀποκαλύπτει τὰ πάθη ποὺ ἔχουμε μέσα μας. Οἱ ἐπιθέσεις αὐτὲς συνήθως ἀποκαλύπτουν τὸ περιεχόμενο τοῦ εἶναι μας. Τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς παλεύουμε μὲ ὅλες αὐτὲς τὶς εἰκόνες, ὅλα αὐτὰ τὰ πάθη καὶ τὶς προλήψεις, γιὰ νὰ προφέρουμε τὸ Ὄνομα τοῦ Χριστοῦ μὲ καθαρὸ νοῦ.

Ἂν αἰσθανόμαστε κάποια ἀντιπάθεια γιὰ κάποιον, τὸ καλύτερο εἶναι νὰ μὴ φέρουμε στὸ νοῦ τὴν εἰκόνα αὐτοῦ τοῦ προσώπου, οὔτε τὴν αἰτία αὐτῆς τῆς ἀντιπάθειας, ἀλλὰ νὰ προσευχόμαστε ἔξω ἀπ’ ὅλα αὐτά. Μὲ τὴν ἐσωτερικὴ αὐτὴ ἐργασία μποροῦμε νὰ ὑπερβοῦμε τὴν ἀντιπάθεια, ν’ ἀρνηθοῦμε τὴν εἰκόνα ποὺ γεννοῦν τὰ πάθη μας.

Ἂν «λογισμοί» μᾶς προσβάλλουν καὶ μᾶς ἐμποδίζουν νὰ προσευχόμαστε μὲ καθαρὸ τρόπο, πρέπει νὰ εἴμαστε ὑπομονητικοὶ καὶ νὰ κράζουμε: «Ἐλέησον με»! Μὲ τὴν ἐνεργὸ αὐτὴ ἀντίσταση μεταμορφώνουμε σιγά-σιγά τὴν ἐκπεσμένη ἀνθρώπινη φύση, ποὺ μᾶς κάνει τέκνα τοῦ πρώτου Ἀδάμ. Παλεύουμε, καὶ ὁ ἀγῶνας αὐτὸς ὀφείλει νὰ εἶναι ἀληθινὰ βαρύς, νὰ ἐνδύεται παγκόσμιο χαρακτῆρα. Ὄχι, δὲν εἴμαστε ἁπλῶς ἄτομα ποὺ προσβάλλονται ἀπὸ τοὺς «λογισμούς». Μὲ ὑπομονὴ ἂς κράζουμε: «Ἐλέησον με, ἐλέησον με»! Ἰδοὺ ὁ τρόπος γιὰ νὰ ἀντισταθοῦμε στοὺς κακοὺς «λογισμούς», νὰ τοὺς ἐμποδίσουμε νὰ μᾶς αἰχμαλωτίσουν.

Μὴν ἀποθαρρύνεσθε γρήγορα, ἀλλὰ νὰ ἐπαναλαμβάνετε τὴν εὐχὴ μέχρις ὅτου εἰσχωρήσει στὰ ἔγκατα τῆς συνειδήσεως σας.
«Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησον ἡμᾶς». Ὅταν λέμε τὴν προσευχὴ αὐτή, συνάπτουμε μὲ τὸν Χριστὸ μιὰ προσωπικὴ σχέση, ποὺ ξεπερνᾷ τὴ λογική. Ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ εἰσχωρεῖ σιγά-σιγά μέσα μας.
Μερικοὶ προσεύχονται μὲ τὴ σκέψη, μὲ τὴ διάνοια. Δὲν εἶναι δυνατὸ ὅμως νὰ ὑπάρξει προσευχὴ χωρὶς τὴ συμμετοχὴ τῆς καρδιᾶς. Στὴν προσευχὴ ἡ καρδιὰ καὶ ὁ νοῦς εἶναι ἀρρήκτως ἑνωμένα.

Νὰ προσεύχεσθε στὸ κελλί σας. Μερικοὶ μποροῦν νὰ ξυπνοῦν μία ὥρα νωρίτερα, ἄλλοι μισὴ ἄλλοι ἕνα τέταρτο ἢ δέκα λεπτά. Αὐτὸ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὶς δυνάμεις τοῦ καθενός. Ἀλλὰ πρέπει νὰ γίνεται. Ἡ καρδιὰ καὶ ὁ νοῦς σας θὰ συνηθίσουν ἔτσι νὰ ζοῦν παντοῦ καὶ πάντοτε μὲ τὴν εὐχή. Ὅταν λέτε τὴν εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ, ἐμποδίζετε κάθε λογισμὸ νὰ σᾶς προσβάλλει. Οἱ ἀρχάριοι τῆς πνευματικῆς ζωῆς ὀφείλουν νὰ μάθουν νὰ ἀγωνίζονται ἐναντίον τῶν ἀπαιτήσεων τοῦ σώματος.

Νὰ προσεύχεσθε τὸ βράδυ, τὸ πρωΐ καὶ τὶς ἄλλες στιγμὲς τῆς καθημερινῆς σας ζωῆς. Νὰ προσεύχεσθε γιὰ τοὺς ἄλλους. Μόνο μὲ τὴν ἑνότητα ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ θὰ μπορέσετε νὰ οἰκοδομήσετε τὴ σωτηρία σας. Νὰ προσεύχεσθε γιὰ τοὺς γύρω σας καὶ νὰ ζητεῖτε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ σᾶς εὐλογεῖ διὰ τῶν προσευχῶν τους.

Ὅταν προσευχόμαστε γιὰ κάποιον ἄρρωστο, μνημονεύουμε τὸ ὄνομα του ζητῶντας ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ τὸν θεραπεύσει. Αὐτὸ δὲν εἶναι πλάνη, ἀλλὰ πραγματικότητα. Δὲν πρόκειται γιὰ πάθος, ἀλλὰ γιὰ στάση χριστιανικῆς ἀγάπης πρὸς τὸν ἀδελφό μας.
Ὅταν ὁ νοῦς μας εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου στραμμένος πρὸς τὸν Θεό, παύουν ὅλα τὰ ἐρωτήματα. Δὲν ὑπάρχει πιὰ παρὰ ἕνα ἐρώτημα: Πῶς νὰ ἀποκτήσουμε τὸ Πνεῦμα μέσα μας καὶ νὰ τὸ φυλάξουμε.

Μὲ τὴν ὁρμὴ τοῦ πνεύματος μας πρὸς τὸν Θεὸ εἶναι δυνατὸ νὰ φθάσουμε στὴν κατάσταση τῆς καθαρᾶς προσευχῆς. Ὅταν ἡ προσευχὴ γίνεται καθαρά, μία θεωρία ἄλλης τάξεως γεννιέται στὸν ἄνθρωπο. Καθετὶ ποὺ ἀφομοίωσε στὸν κόσμο αὐτὸν ἀπὸ τὴν ἐμπειρία ἢ τὴ μελέτη ξεπερνιέται. Στὴν κατάσταση τῆς προσευχῆς ὁ ἄνθρωπος δὲν γνωρίζει οὔτε τὴν ἡλικία οὔτε τὴν κοινωνικὴ καὶ ἱεραρχική του θέση. Ὅλες οἱ λεπτομέρειες τῆς ἐπίγειας ζωῆς ὑπερβαίνονται. Ἔτσι κατανοεῖται καλύτερα τὸ νόημα τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ: «Ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ Ἐμὲ οὐκ ἐρωτήσετε οὐδὲν» (Ιωάν. 16,23).

Ποιά στάση νὰ κρατᾶμε στὴν ἐκκλησία; Πρέπει νὰ στεκόμαστε μὲ ἔνταση καὶ αὐτοσυγκέντρωση· νὰ ἔχουμε ἔνταση, δηλαδὴ μεγάλη προσοχή, ὥστε νὰ μὴν διαχέεται ὁ νοῦς μας μὲ ἐπιφανειακὰ πράγματα καὶ ἀλλότριες σκέψεις.

Ὅταν ὁ νοῦς μας εἶναι ἐλεύθερος ἀπὸ τὰ πάθη, ἡ παραμορφωμένη ἀπὸ τὴν πτώση φύση μας ἀποκαθίσταται στὸ πρωτόκτιστο κάλλος της. Ἂν εἴμαστε κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ οἱ ἀποκαλύψεις γίνονται φυσιολογικὰ φαινόμενα. Ἡ χριστιανικὴ ὁδὸς συνίσταται στὴν πλήρωση τοῦ νοῦ καὶ τῆς καρδιᾶς μας ἀπὸ τὴν ὑπερβατικὴ γνώση τοῦ Θεοῦ.
Μόνο μὲ μακρόχρονη ἐμπειρία, ποὺ μπορεῖ νὰ διαρκέσει μῆνες καὶ χρόνια, ἀποκτᾷ κάποιος βαθμηδὸν χριστιανικὴ στάση στὴν προσευχή.
Νὰ γίνετε μωροί, μωροὶ σὰν τοὺς ἀληθινοὺς ἀσκητές! Γιατί μωροί; Γιατί νὰ εἶναι κάποιος χριστιανὸς σημαίνει νὰ ζεῖ συγχρόνως σὲ δύο ἐπίπεδα: στὸ παρὸν καὶ στὴν αἰωνιότητα.

Ἐπαναλαμβάνω: Ἂς αὐξήσουμε τώρα τὴν προσοχή μας στὸ νὰ οἰκοδομήσουμε τὴ ζωή μας.
Φυλάξτε ὅλα αὐτὰ στὴ συνείδησή σας, καὶ ἡ ζωή σας θὰ εἶναι γεμάτη ἔμπνευση, ὄχι μόνο κάθε μέρα ἀλλὰ κάθε στιγμή.
Μὴν ξεχνᾶτε αὐτὰ τὰ λόγια. Ὁ Θεός σᾶς ἔδωσε χρόνο γιὰ νὰ οἰκοδομήσετε τὴν αἰώνια σωτηρία σας. Μὴν τὸν σπαταλᾶτε!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.