Οἱ ἐξελίξεις τῶν ἑλληνοτουρκικῶν διαφορῶν γιὰ τὸν προσδιορισμὸ τῶν ΑΟΖ

Νικόλαος Ἰντζεσίλογλου, Ὁμότιμος Καθηγητὴς τοῦ ΑΠΘ, τέως Κοσμήτορας τῆς Σχολῆς ΝΟΠΕ τοῦ ΑΠΘ

Παρακολουθώντας ὡς ἁπλὸς πολίτης τὶς πρόσφατες τουλάχιστον ἐξελίξεις, ὅσον ἀφορᾶ τὸν προσδιορισμὸ τῶν ΑΟΖ τῆς Ἑλλάδας καὶ τῆς Τουρκίας, ἔχω τὴν πεποίθηση ὅτι ἰσχύουν οἱ παρακάτω ἀποδοχές:
1) Ὑπὸ τὶς συνήθεις πολιτικὲς συνθῆκες, εἶναι πολὺ δύσκολο ἕως ἀδύνατο νὰ βρεθεῖ Τοῦρκος πολιτικὸς ποὺ νὰ δεχθεῖ (ἀκόμη κι ἂν θὰ τὸ ἤθελε) νὰ παραμένει ἡ Τουρκία παθητικὸς παρατηρητὴς τῆς ἐκμετάλλευσης τῶν ὑποθαλάσσιων πηγῶν ἐνέργειας πέριξ τῶν ἐκτεταμένων ἀκτῶν της, ἔστω καὶ ἂν γίνει δεκτὸ ὅτι σύμφωνα μὲ τοὺς γενικῶς ἰσχύοντες κανόνες τοῦ διεθνοῦς δικαίου τῆς θάλασσας, ἡ Τουρκία δὲν δικαιοῦται νὰ ἔχει πρόσβαση στὶς ἐν λόγω πηγὲς ἐνέργειας.
2) Ὑπὸ τὶς συνήθεις πολιτικὲς συνθῆκες, εἶναι πολὺ δύσκολο ἕως ἀδύνατο νὰ βρεθεῖ Ἕλληνας πολιτικὸς ἡγέτης, ποὺ νὰ δεχθεῖ (ἀκόμη κι ἂν θὰ τὸ ἤθελε) νὰ συμφωνήσει στὴν ἐκχώρηση κυριαρχικῶν δικαιωμάτων τῆς Ἑλλάδας, ὅπως αὐτὰ προκύπτουν ἀπὸ τοὺς γενικῶς ἰσχύοντες κανόνες τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου τῆς Θάλασσας, καὶ τοὺς ὁποίους μέχρι τώρα....

ἐπικαλεῖται ἡ Ἑλλάδα. Τουλάχιστον ἡ κοινὴ γνώμη στὴν Ἑλλάδα δὲν εἶναι προετοιμασμένη γιὰ κάτι τέτοιο, καὶ οἱ ἔνοπλες δυνάμεις τῆς Ἑλλάδας φαίνονται ἐπαρκεῖς γιὰ τὴν ὑπεράσπιση τῶν κυριαρχικῶν δικαιωμάτων τῆς Ἑλλάδας.
3) Ἂν δεχθοῦμε τὴν ἀπολύτως ρεαλιστικὴ ἐκδοχὴ ὅτι ἡ Ἑλλάδα διαθέτει ἐπαρκεῖς ἔνοπλες δυνάμεις, καὶ ὅτι ἔχει τὴ στήριξη τῆς ΕΕ καὶ ἰσχυρῶν χωρῶν τοῦ εὐρωπαϊκοῦ νότου (κυρίως Γαλλία καὶ Ἰταλία), καθὼς ἐπίσης καὶ δίκτυο συμμαχιῶν μὲ Ἰσραήλ, Αἴγυπτο, Ἰορδανία καὶ φυσικὰ Κύπρο, τέσσερα διαφαίνονται ὅτι εἶναι, ἀπὸ καθαρὰ λογικὴ ἄποψη, τὰ πιθανὰ σενάρια ἐξέλιξης τῶν πραγμάτων, ὅσον ἀφορᾶ τὶς διαφορές μας μὲ τὴν Τουρκία γιὰ τὴν ΑΟΖ:
α) Λόγω τῶν διεθνῶν πιέσεων καὶ τῆς διεθνοῦς ἀπομόνωσης τῆς Τουρκίας, ὅσον ἀφορᾶ τὸ θέμα τοῦ προσδιορισμοῦ τῆς ΑΟΖ, νὰ προκύψουν ἔκτακτες ἐσωτερικὲς οἰκονομικὲς καὶ πολιτικὲς συνθῆκες διακινδύνευσης στὴν Τουρκία, ποὺ νὰ ἐπιτρέψουν στὴν ὁποιαδήποτε πολιτικὴ ἡγεσία τῆς Τουρκίας νὰ δικαιολογήσει μία ἀπόφαση ἀναστολῆς τῶν θεωρούμενων ὡς παράνομων διεκδικήσεων, ὅσον ἀφορᾶ τὴν ὁριοθέτηση καὶ ἐκμετάλλευση τῆς τουρκικῆς ΑΟΖ.
β) Πολεμικὴ ἐμπλοκὴ (περιορισμένης ἔκτασης ἢ γενικευμένος πόλεμος), μὲ συνέπεια (ἀνάλογα μὲ τὴν ἔκταση τῆς πολεμικῆς σύγκρουσης) εἴτε τὸν de facto περιορισμὸ τῶν διεκδικήσεων ἐκ μέρους τοῦ ἡττηθέντος, εἴτε τὴ συνομολόγηση διεθνοῦς συνθήκης, ποὺ θὰ ρυθμίζει καὶ τὰ θέματα τῶν διαφορῶν, ὅσον ἀφορᾶ τὸν προσδιορισμὸ τῶν ΑΟΖ.
γ) Προσφυγὴ στὴ διεθνῆ δικαιοδοσία (ὑπάρχει μία δυσκολία γιὰ νὰ καταλήξουν τὰ ἀντίδικα μέρη σὲ συμφωνία ὡς πρὸς τὸν προσδιορισμὸ τοῦ ἐπίδικου ἀντικειμένου τῆς μεταξύ τους διαφορᾶς, ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἡ διεθνὴς δικαιοδοσία θὰ κληθεῖ νὰ ἀποφασίσει).
δ) Ἡ Τουρκία, ὅπως καὶ στὴν περίπτωση τῆς συνέχισης τῆς στρατιωτικῆς κατοχῆς τοῦ βόρειου τμήματος τῆς Κύπρου, θὰ συνεχίσει νὰ καταδικάζεται διεθνῶς μὲ δηλώσεις-ἀποφάσεις ὡς παρανομοῦσα, καὶ αὐτὴ ἀδιαφοροῦσα καὶ ἐπικαλούμενη τὴν ἀρχὴ τῆς εὐθυδικίας (ὅπως κάνει καὶ τώρα) θὰ συνεχίζει τὶς ἔρευνες καὶ τὶς γεωτρήσεις, ὅπου αὐτὴ κρίνει ὅτι δικαιοῦται καὶ στὸ βαθμὸ ποὺ δὲν ἔρχεται σὲ σύγκρουση μὲ συμφέροντα ἐταιριῶν ποὺ συνδέονται μὲ τὶς λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις, καὶ στὸ βαθμὸ ἐπίσης ποὺ εἶναι ἱκανὴ νὰ ἔχει ἀποτελέσματα μὲ δικά της τεχνικὰ μέσα. Καὶ ἡ Κύπρος καὶ ἡ Ἑλλάδα, θὰ χορηγοῦν ἄδειες σὲ ξένες ἑταιρεῖες γιὰ ἔρευνες καὶ γεωτρήσεις, καὶ παραλληλα θὰ συνεχίσουν νὰ καταγγέλλουν τὴν Τουρκία ὡς παρανομοῦσα, σύμφωνα μὲ τοὺς γενικῶς ἰσχύοντες κανόνες τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου τῆς Θάλασσας, τοὺς ὁποίους ἐπικαλοῦνται ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Κύπρος.
Τὰ δύο τελευταία σενάριά μου φαίνονται ὡς πιὸ πιθανὸν νὰ πραγματοποιηθοῦν στὸ ἄμεσο τουλάχιστον μέλλον, ἐνῶ τὸ σενάριο τοῦ πολέμου ἔχει ἐλάχιστες ἕως μηδενικὲς πιθανότητες πραγματοποίησης, τόσο διότι καμιὰ ἀπὸ τὶς δύο πλευρὲς δὲν τὸ ἐπιθυμεῖ, ὅσο καὶ διότι σὲ καμιὰ ἀπὸ τὶς δύο χῶρες δὲν συμφέρει.

anixneuseis