Ἀνακοίνωσή τῆς Ἕνωσης Θεολόγων Νομοῦ Ἠμαθίας σχετικὰ μὲ τὸ νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν γιὰ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στὴν Πρωτοβάθμια καὶ Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση

Βέροια, 27 Σεπτεμβρίου 2017                     

Στὸ ὑπ’ ἀρ. φ. Β 2920/13-9-2016 ΦΕΚ, δημοσιεύθηκε ἡ ὑπ’ ἀρ. πρώτ. 143575/Δ2/7-9-2016 ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργοῦ Παιδείας, Ἔρευνας καὶ Θρησκευμάτων μὲ θέμα «Πρόγραμμα Σπουδῶν τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο».

Ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὸ ἴδιο το κείμενο τοῦ μόνου ἄρθρου τῆς προσβαλλομένης, μὲ τὴν ἀνωτέρω ἀπόφαση πραγματοποιεῖται μία ριζικὴ ἀλλαγὴ στὸ χαρακτήρα τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο, ἀλλοιώνοντας τὸν ἀπὸ ἱδρύσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους μέχρι σήμερα χαρακτήρα του. Συγκεκριμένα, τὸ μέχρι προτινὸς διδασκόμενο μάθημα τῶν θρησκευτικῶν,  ὅπως αὐτὸ ὁρίστηκε ἀπὸ τὴ Διεθνῆ Σύμβαση τῆς Ρώμης τῆς 4ης Νοεμβρίου 1950, τὸ Σύνταγμα, τὸ Νόμο καὶ τὶς Δικαστικὲς Ἀποφάσεις, εἶχε χαρακτήρα διδακτικό τῆς θρησκείας τῶν μαθητῶν, οἱ ὁποῖοι εἶναι στὴ συντριπτική τους πλειοψηφία στὴν Ἑλλάδα, βαπτισμένοι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ἐνῶ παράλληλα, ὑπῆρχαν καὶ στοιχεῖα θρησκειολογίας διδασκόμενα ἀπὸ τὴν Στ’ Δημοτικοῦ καὶ μέχρι τὴν Γ’ Λυκείου, καὶ πάντως σὲ χωριστὰ κεφάλαια καὶ ὄχι ἀναμεμιγμένα μὲ....

τὴ διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Πίστης, τὴν ὁποία δικαιωματικὰ διδάσκονταν οἱ Ὀρθόδοξοι μαθητές.

Παράλληλα, παρεχόταν ἡ δυνατότητα ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὸ μάθημα γιὰ τοὺς μὴ Ὀρθοδόξους μαθητές, ἐνῶ ὑπάρχει καὶ διδάσκεται ἐναλλακτικά, ὁμολογιακοῦ περιεχομένου μάθημα τῶν θρησκευτικῶν γιὰ τοὺς Ἕλληνες Μουσουλμάνους, Ἑβραίους καὶ Ρωμαιοκαθολικούς, μὲ τὸ ὁποῖο οἱ ἐτερόθρησκοι καὶ ἑτερόδοξοι αὐτοὶ μαθητές, διδάσκονται, ὡς δικαιοῦνται, τὴν πίστη τῶν γονέων τοὺς σύμφωνα μὲ τὸ ἀνωτέρω νομοθετικὸ πλαίσιο καὶ τὸ ἄρθρο 55 § 5 τοῦ ν. 4386/2016.

Μὲ τὸ νέο πρόγραμμα σπουδῶν ποὺ εἰσάγει τὸ Νέο Πρόγραμμα Θρησκευτικῶν, τὸ μέχρι προτινὸς Χριστιανικὸ Ὀρθόδοξο μάθημα, μετατρέπεται σὲ ἰδιότυπη θρησκειολογία, στὴν ὁποία ἀναμειγνύονται ἡ Ὀρθόδοξη Πίστη μὲ τὰ ὑπόλοιπα Δόγματα καὶ Θρησκεύματα, δημιουργώντας σύγχυση στοὺς μαθητές, ἰδιαίτερα σὲ ἐκείνους τῶν τάξεων τοῦ Δημοτικοῦ καὶ τοῦ Γυμνασίου, οἱ ὁποῖοι κατὰ κανόνα λόγω τοῦ νεαροῦ τῆς ἡλικίας τοὺς ἀγνοοῦν καὶ τὰ βασικότερα σημεῖα τῆς πίστης στὴν ὁποία ἀνήκουν, ὡς βαπτισμένοι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί.

 Στὴ διάταξη τοῦ ἄρθρου 3 τοῦ ἰσχύοντος Συντάγματος, στὴν κεφαλίδα τοῦ ὁποίου γίνεται ρητὴ ἐπίκληση τῆς "Ἁγίας καὶ Ὁμοουσίου καὶ Ἀδιαιρέτου Τριάδος", ὁρίζεται ὅτι: "1. Ἐπικρατοῦσα θρησκεία στὴν Ἑλλάδα εἶναι ἡ θρησκεία τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ταυτόχρονα, στὴ διάταξη τοῦ ἄρθρου 16 [πάρ. 2] τοῦ Συντάγματος ὁρίζεται ὅτι : "Ἡ παιδεία ἀποτελεῖ βασικὴ ἀποστολὴ τοῦ κράτους καὶ ἔχει σκοπὸ τὴν ἠθική, πνευματική, ἐπαγγελματικὴ καὶ φυσικὴ ἀγωγὴ τῶν Ἑλλήνων, τὴν ἀνάπτυξη τῆς ἐθνικῆς καὶ θρησκευτικῆς συνείδησης καὶ τὴ διάπλασή τους σὲ ἐλεύθερους καὶ ὑπεύθυνους πολίτες".

  Ἡ ἐπιχειρούμενη μὲ τὴν προσβαλλόμενη ὑπουργικὴ ἀπόφαση μετατροπὴ τοῦ χαρακτήρα τοῦ μαθήματος, ἀπὸ ὀρθόδοξο μάθημα, σὲ μάθημα γνώσεων τῶν θρησκειῶν, οὐσιαστικὰ ἀκυρώνει τὸ ἀναμφισβήτητο δικαίωμα τῶν γονέων καὶ τῶν μαθητῶν γιὰ παροχὴ θρησκευτικῆς ἐκπαίδευσης, σύμφωνα μὲ τὶς δικές τους θρησκευτικὲς πεποιθήσεις. Ὁ δὲ χῶρος ποὺ δίνεται στὴ διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Πίστης ἀνάμεσα στὰ ἄλλα θρησκεύματα, δὲν εἶναι ἐπαρκὴς – οὔτε καν πρωτεύων - καὶ δὲν καλύπτει τὸ δικαίωμα θρησκευτικῆς ἐκπαίδευσης κατὰ τὰ δεδομένα τῆς κοινῆς πείρας καὶ ἐν ὄψει τοῦ εἰδικοῦ σκοποῦ στὸν ὁποῖον ἀποβλέπει τὸ Σύνταγμα, οἱ Διεθνεῖς Συνθῆκες καὶ ἡ κείμενη νομοθεσία.

Ἐπιπλέον, ἡ συνύπαρξη στὰ διδασκόμενα κεφάλαια στοιχείων ἀπὸ διαφορετικὲς θρησκεῖες, δημιουργεῖ σύγχυση στοὺς μαθητὲς καὶ ὄχι μόνο δὲν καλύπτει τὸ δικαίωμα στὴ θρησκευτική τους ἐκπαίδευση, ἀλλὰ ἀναμφισβήτητα καλλιεργοῦνται ἀμφιβολίες στοὺς ἄπειρους καὶ χωρὶς ἐπαρκῆ βαθμὸ γιὰ κρίση νεαροὺς μαθητές, σχετικὰ μὲ τὴ θρησκεία στὴν ὁποία ἀνήκουν.

Ἐπιπρόσθετα, λόγω του ὅτι μὲ τὴν προσβαλλομένη εἰσάγεται ἡ ταυτόχρονη διδασκαλία διαφορετικῶν προσεγγίσεων τῶν ἐπὶ μέρους θρησκειῶν σὲ διάφορα κοινωνικὰ θέματα ποὺ ἀφοροῦν τοὺς μαθητὲς δημιουργεῖται ὁ ἄμεσος κίνδυνος οἱ μαθητὲς μὲ τὰ νέα προγράμματα σπουδῶν νὰ υἱοθετοῦν ἄκριτα, πεποιθήσεις καὶ παραδοχές, ξένες πρὸς τὴ δική τους πίστη. Ἐπιχειρεῖται, δηλαδή, μὲ τὰ νέα προγράμματα σπουδῶν μία διείσδυση στὴ θρησκευτική τους συνείδηση, μὲ σκοπὸ τὴ μεταβολή της, καθὼς ἀκόμη καὶ στὴν ἴδια τὴν εἰσηγητικὴ ἔκθεση ποὺ περιέχεται στὴν προσβαλλόμενη ἀπόφαση, γίνεται λόγος γιὰ «ἀναστοχασμὸ» τῶν μαθητῶν πάνω στὰ θέματα τῆς θρησκείας.

Στὸ δὲ ὁδηγὸ ἐκπαιδευτικοῦ τοῦ «Προγράμματος σπουδῶν» σχετικὰ μὲ τὴ νέα ὕλη τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν ἀναφέρεται ἐπὶ λέξει ὅτι αὐτὸ ἀποσκοπεῖ εἴς τὸ:

«Νὰ ἀφυπνίσει τὴν ἀντίληψη τοῦ μαθητῆ, ὥστε νὰ συνειδητοποιήσει τὶς θρησκευτικὲς «προκατανοήσεις του, δηλαδὴ τὴν λανθάνουσα μερικῶς ἀρθρωμένη θρησκευτική του «παράδοση. Νὰ τὸν βοηθήσει νὰ μετακινηθεῖ ἀπὸ τὶς προκατανοήσεις του καὶ νὰ «διαλεχθεῖ μὲ τὶς ἀφηγήσεις καὶ τὸν λόγο βασικῶν θρησκευτικῶν ἀλλὰ καὶ κοσμικῶν «παραδόσεων, ποὺ ἀρνοῦνται τὴν θρησκευτικὴ ἀλήθεια.

Ἄλλο ἀπόσπασμα ἐπεξηγεῖ, ὅτι:  «Οἱ μαθητὲς εἶναι ἀνάγκη, νὰ μὴν διαποτίζονται σὲ μία θρησκευτικὴ ἄποψη, ὁπότε τὸ «προτεινόμενο πρόγραμμα σπουδῶν τοὺς προσφέρει εὐκαιρίες νὰ μελετήσουν καὶ νὰ «στοχαστοῦν πάνω σε διαφορετικὲς θρησκευτικὲς καὶ φιλοσοφικὲς θεωρήσεις»

Κατ' ἀπόλυτη ἀντιστοιχία ἡ διδασκαλία τοῦ μαθήματος ὅπως ἐπιβάλλεται διὰ τῆς προσβαλλομένης καθίσταται μὴ λειτουργικὴ καὶ ἀναποτελεσματικὴ γιὰ τοὺς μαθητές, καθὼς αὐταπόδεικτα δὲν παρέχονται οἱ ἀπαιτούμενες γνώσεις πάνω στὴν πίστη τους, ἐν προκειμένω πάνω στὴν Ὀρθόδοξη Χριστιανικὴ πίστη, στὴν ὁποία κατὰ τεκμήριο ἀνήκουν οἱ περισσότεροι Ἕλληνες.

Ἡ πολυθρησκειακὴ προσέγγιση τῶν νέων Προγραμμάτων Σπουδῶν στὰ Θρησκευτικά, ὄχι μόνο δὲν λύνει τὶς ἀπορίες τους, ἀλλὰ ἀντιθέτως τὶς αὐξάνει, ὀδηγώντας τους σὲ σύγχυση καὶ πιθανὸν σὲ ἀπόρριψη ὁποιασδήποτε θρησκευτικῆς παραδοχῆς, μὲ τὸ πρόσχημα τῆς δῆθεν ἀπόλυτης ταύτισής τους.

Συμπερασματικά:

 1. Τὸ νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν γιὰ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ἀλλοιώνει τὸν μέχρι σήμερα Ὀρθόδοξο κατὰ βάση χαρακτήρα τοῦ μαθήματος, ἐντάσσοντας στὴν πράξη ἕνα μοντέλο διδασκαλίας ποὺ ἔχει ὄχι ἁπλῶς οὐδετερόθρησκο, παρὰ κυρίως πανθρησκειακὸ χαρακτήρα.

2. Μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἐπιβάλλεται νὰ γίνει ἡ διδασκαλία δημιουργεῖται ἰδεολογικὴ καὶ πνευματικὴ σύγχυση στοὺς μαθητές, οἱ ὁποῖοι λόγω ἡλικίας δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ κατανοήσουν καὶ νὰ ἀντιληφθοῦν νοήματα, ἐξαιτίας κυρίως τῆς ταυτόχρονης σύγκρισης ἰδεολογιῶν, ὁμολογιῶν καὶ θρησκειῶν.

3.  Ἡ δομὴ τοῦ νέου Προγράμματος Σπουδῶν εἶναι ἄκρως προβληματικὴ καὶ ἀντιπαιδαγωγική, γιατί συσσωρεύει ἀνοργάνωτα καὶ ἄτακτα γνώσεις ἀπὸ διάφορους θρησκευτικοὺς χώρους, χωρὶς νὰ ὑπάρχει ἀπὸ πρὶν ἡ στοιχειώδης ἱστορικὴ καὶ βάσει μιᾶς λογικῆς σειρᾶς ἐξέταση τῶν θεμάτων μὲ τὰ ὁποῖα ἀσχολεῖται.

4. Τὸ νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν μετατρέπει τὸν θεολόγο καθηγητὴ σὲ φορέα πανθρησκειακὴς προπαγάνδας καὶ ἐνδεχόμενο ἀσκητὴ προσηλυτισμοῦ εἰς βάρος τῶν μαθητῶν σὲ θρησκεύματα καὶ πνευματικοὺς χώρους ἐπικίνδυνους καὶ πνευματοκτόνους.

5. Τὸ νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν δημιουργήθηκε ἀπὸ μιὰ ἰσχνὴ μειοψηφία ἀνθρώπων τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ χώρου, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔλαβαν ὑπόψη τοὺς οὔτε τὶς θέσεις τῆς Πανελλήνιας Ἕνωσης Θεολόγων, οὔτε τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀλλὰ οὔτε κυρίως τὰ πορίσματα τῆς δοκιμῆς τοῦ Νέου προγράμματος σὲ πιλοτικὰ σχολεῖα.

6. Τὸ νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν δημιουργεῖ ἀδικία καὶ ἀνισονομία σὲ βάρος τῶν Ὀρθοδόξων μαθητῶν, οἱ ὁποῖοι, ἐνῶ συνταγματικὰ ἔχουν κατοχυρωμένο δικαίωμα νὰ διδάσκονται τὰ τῆς θρησκείας τους, μπαίνουν σὲ διαδικασία ἐνασχόλησης μὲ ἄλλες θρησκεῖες καὶ μάλιστα ὑπὸ μορφὴ θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ.

Καὶ τὸ σοβαρότερο:

7.  Τὸ νέο Πρόγραμμα σπουδῶν ἀπευθύνεται μόνο σὲ Ὀρθοδόξους μαθητὲς στοχεύοντας στὴν ἀποδόμηση τῆς πίστης τους, ἐνῶ οἱ Ρωμαιοκαθολικοί, Μουσουλμάνοι καὶ Ἑβραῖοι Ἕλληνες μαθητὲς ἔχουν τὸ προνόμιο νὰ διδάσκονται ἀκραιφνῶς μόνο τα τῆς πίστης τους, δημιουργώντας μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ξεκάθαρα θέμα ἀνισότητας καὶ ἀδικίας στὴν ἀντιμετώπιση τῆς πίστης τῶν Ὀρθοδόξων μαθητῶν.

Κλείνουμε τὴν ἀνακοίνωσή μας μὲ τὰ ἐμπνευσμένα καὶ ἐπίκαιρα λόγια τοῦ Ἁγίου Παϊσίου: «Ἂν οἱ Χριστιανοὶ δὲν ὁμολογήσουν, δὲν ἀντιδράσουν, αὐτοὶ θὰ κάνουν χειρότερα. Ἐνῶ ἂν ἀντιδράσουν, θὰ τὸ σκεφθοῦν. Ἀλλὰ καὶ οἱ σημερινοὶ Χριστιανοὶ δὲν εἶναι γιὰ μάχες. Οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ ἦταν γερὰ καρύδια· ἄλλαξαν ὅλο τὸν κόσμο. Καὶ στὴν βυζαντινὴ ἐποχὴ μιὰ εἰκόνα ἔβγαζαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ ἀντιδροῦσε ὁ κόσμος. Ἐδῶ ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε, γιὰ νὰ ἀναστηθοῦμε ἐμεῖς, καὶ ἐμεῖς νὰ ἀδιαφοροῦμε! Ἂν ἡ Ἐκκλησία δὲν μιλάη, γιὰ νὰ μὴν ἔρθη σὲ ρήξη μὲ τὸ κράτος, ἂν οἱ μητροπολίτες δὲν μιλοῦν, γιὰ νὰ τὰ ἔχουν καλὰ μὲ ὅλους, γιατί τοὺς βοηθᾶνε στὰ  Ἱδρύματα κ.λπ., οἱ Ἁγιορεῖτες πάλι ἂν δὲν μιλοῦν, γιὰ νὰ μὴν τοὺς κόψουν τὰ ἐπιδόματα, τότε ποιὸς θὰ μιλήση;» Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Β/, Πνευματικὴ Ἀφύπνιση, σ. 37.

 Τὸ Δ. Σ. τῆς Ἕνωσης Θεολόγων Νομοῦ Ἠμαθίας