Καταστρέφουν τὰ βυζαντινὰ ἀνάκτορα τῶν Bλαχερνῶν γιὰ νὰ κτίσουν μουσουλμανικὸ Tεκέ

Γράφει ὁ Νίκος Χειλαδάκης,

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

Ἀκόμα καὶ Τοῦρκοι ἔχουν ἀρχίσει καὶ ἀνησυχοῦν ἀπὸ τὴν συνεχιζόμενη κακοποίηση καὶ καταστροφὴ σημαντικῶν βυζαντινῶν μνημείων τῆς Κωνσταντινούπολης ποὺ τὰ τελευταῖα χρόνια ἔχει πάρει τὴν μορφὴ ἐπιδημίας, χωρὶς φυσικά, (αὐτὸ ἔλλειπε), καμία ἀντίδραση ἀπὸ ἑλληνικῆς πλευρᾶς στὰ μεγάλα αὐτὰ πολιτιστικὰ ἀτοπήματα τῆς σύγχρονης Τουρκίας.

Ἔτσι σύμφωνα μὲ ἕνα ἀποκαλυπτικὸ δημοσίευα τῆς τουρκικῆς ἐφημερίδας, Taraf, τὰ ἱστορικὰ ἀνάκτορα τῶν Βλαχερνῶν, ἢ καλλίτερα ὅτι ἔχει ἀπομείνει ἀπὸ τὸ μεγαλοπρεπὲς αὐτὸ βυζαντινὸ κτιριακὸ συγκρότημα, κατεδαφίζεται γιὰ νὰ ἀνεγερθεῖ στὴ θέση τοῦ ἕνας μουσουλμανικὸς τεκὲς μὲ τὴν ὀνομασία, Emir Buhari Tekkesi. Τὰ ὑπολείμματα τῶν σημαντικῶν αὐτῶν ἀνακτόρων εἶχαν γίνει στόχος ἐδῶ καὶ δεκαετίες τῶν διαφόρων αὐθαίρετων κτισμάτων Τούρκων ἐπυλίδων ἀπὸ τὴν Ἀνατολία, τὰ γνωστὰ gecekoydu ποὺ ξεφυτρώνουν μέσα σὲ μιὰ νύχτα καὶ τώρα γκρεμίζονται γιὰ νὰ καθαρίσει, ὅπως ἀναφέρεται ὁ χῶρος, γιὰ νὰ ἀνεγερθεῖ ὁ μουσουλμανικὸς τεκές.  Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἔχει προκαλέσει τὴν ἀντίδραση τοῦ γενικοῦ γραμματέα τοῦ Ἀρχιτεκτονικοῦ Ἐπιμελητηρίου τῆς Κωνσταντινούπολης, Mucella Yapici, ὁ ὅποιος ἀναφέρει ὅτι....

σύμφωνα μὲ τὰ σχέδια θεμελίωσης τοῦ τεκὲ τὰ ἐναπομείναντα ἱστορικὰ τείχη τῶν βυζαντινῶν ἀνακτόρων κατεδαφίζονται χωρὶς νὰ ὑπάρξει καμία πρόνοια γιὰ νὰ διασωθεῖ ὅτι μπορεῖ ἀκόμα νὰ διασωθεῖ ἀπὸ τὸ ἱστορικὸ αὐτὸ κτιριακὸ συγκρότημα τῶν ἀνακτόρων τῶν Βλαχερνῶν. Ὁ ἴδιος παραδέχτηκε στὴ τουρκικὴ ἐφημερίδα ὅτι δὲν βλέπει κάποια ἐλπίδα νὰ δασωθεῖ ἔστω καὶ κάποιο ἴχνος ἀπὸ τὰ ἄλλοτε μεγαλοπρεπῆ βυζαντινὸ ἀνάκτορο, τὸ ὁποῖο, ὅπως διαπιστώνει, θυσιάζεται γιὰ τὸν δερβίσικο τεκέ. 

Νὰ σημειωθεῖ ὅτι οἱ Βλαχέρνες  ἦταν ἕνα σημαντικὸ καὶ ὀνομαστὸ προάστιο τῆς Κωνσταντινούπολης. Βυζαντινὲς πηγὲς ἀναφέρουν ὅτι στὶς Βλαχέρνες ὑπῆρχε μία κρήνη καὶ ἀρκετὲς ἐκκλησίες, ἀνάμεσά σε αὐτὲς καὶ τῆς Ἁγίας Πουλχερίας τοῦ 5ου αἰώνα, καθὼς καὶ τῆς Θεοτόκου, (ἡ γνωστὴ Παναγία τῶν Βλαχερνῶν). Ἀρχικὰ ἡ περιοχὴ ἦταν ἐκτός των πρώτων τειχῶν τῆς πόλης, ὅμως τὸ 627 τὰ Θεοδοσιανὰ τείχη ἐνσωμάτωσαν τὶς Βλαχέρνες στὸ κύριο σῶμα τῆς Κωνσταντινούπολης. Τὸν 11ο αἰώνα ὁ Αὐτοκράτορας Ἀλέξιος A' Κομνηνὸς δημιούργησε τὸ ἀνάκτορο τῶν Βλαχερνῶν, τὸ ὁποῖο ὑπῆρξε ἡ μόνιμη κατοικία τῶν Αὐτοκρατόρων ἀπὸ τὸ 1081 ὡς τὸ 1453.  Τὸ ἀνάκτορο τῶν Βλαχερνῶν βρισκόταν μακριὰ ἀπὸ τὸν συνωστισμὸ τῶν ἀγορῶν τῆς Πόλης καὶ κυρίως τὸν Ἱππόδρομο προσφέροντας ἔτσι στὸν αὐτοκράτορα  ἀπομόνωση  καὶ ἀσφάλεια  ἀπὸ πιθανοὺς λαϊκοὺς ξεσηκωμούς  καὶ ἀπο τις θανατηφόρες ἐπιδημίες  ποὺ συχνὰ τότε μάστιζαν τὶς πόλεις. Τὸ πολυτελέστατο κτίσμα τῶν Βλαχερνῶν ἦταν ἕνα μεγάλο συγκρότημα κτιρίων. Οἱ ξένοι ἐπισκέπτες ποὺ ἔμπαιναν στὸ παλάτι ἔμεναν μὲ ἀνοιχτό το στόμα βλέποντας τὸν πλοῦτο καὶ τὴν χλιδὴ τοῦ τὴν ἴδια περίοδο ποὺ στὴν Εὐρώπη ζοῦσαν μέσα σὲ τρῶγλες. Ὁ ἱστορικός, A.P. Kazhdan Ann Wharton Epstein, στὸ ἔργο του, «Ἀλλαγὲς στὸν βυζαντινὸ πολιτισμὸ κατὰ τὸν 11ο καὶ 12ο αἰώνα», περιγράφει τὸ παλάτι τῶν Βλαχερνῶν ὡς ἑξῆς: «Αὐτὸς ὁ βασιλιὰς Ἐμμανουήλ, (δηλαδὴ ὁ Μανουὴλ A΄ Κομνηνός),  ἔχτισε ἕνα μεγάλο παλάτι ὡς ἕδρα τῆς κυβέρνησής του πάνω στὴν παραλία, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ παλάτια ποὺ εἶχε χτίσει ὁ πατέρας του, καὶ τὸ ὀνόμασε Βλαχέρνες. Τὶς κολόνες καὶ τοὺς τοίχους τοῦ τὰ ἐπένδυσε μὲ χρυσάφι καὶ ἀσήμι, καὶ πάνω τους σκάλισε εἰκόνες μὲ μάχες ποὺ ἔγιναν πρὶν ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ ἀλλὰ καὶ μὲ μάχες δικές του. Ἔστησε ἐπίσης ἕνα θρόνο, ὥστε αὐτὸς νὰ κάθεται ἀποκάτω. Ἦταν γεμάτο πετράδια ἀνυπολόγιστης ἀξίας, καὶ τὴ νύχτα δὲν χρειάζονταν φῶτα, γιατί ὅλοι μποροῦσαν νὰ δοῦν ἀπὸ τὸ φῶς ποὺ ἔβγαζαν τὰ πετράδια».

Ἡ περιοχὴ τῶν Βλαχερνῶν ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ ἀδύνατα σημεῖα τῆς Κωνσταντινούπολης στὸν ἀμυντικὸ σχεδιασμό της. Ἡ ἀδυναμία νὰ ὀχυρωθεῖ ἡ ἐν λόγω περιοχὴ διαφάνηκε ἀκόμα ἀπὸ τὴν Δ' Σταυροφορία (1204). Ὅπως ἀναφέρει ἡ ἱστορία, οἱ Σταυροφόροι διείσδυσαν στὴν πόλη ἀπὸ τὴν περιοχὴ τῶν Βλαχερνῶν καὶ κατέλαβαν καὶ λεηλάτησαν τὴν Κωνσταντινούπολη. Κατὰ τὴν Αλωση ἀπὸ τοὺς Τούρκους, τὸ 1453, τὰ τείχη στὸν τομέα τῶν Βλαχερνῶν καταστράφηκαν ὁλοσχερῶς ἀπὸ τοὺς ἀνελέητους βομβαρδισμούς. Μετὰ τὴν ὀθωμανικὴ κατάκτηση ἡ περιοχὴ περιέπεσε σὲ ἀφάνεια καὶ μόνο τα ἐρείπια τῶν ἀνακτόρων θύμιζαν τὴν ἔνδοξη βυζαντινὴ περίοδο.