Θεολογία καὶ Βιολογία

Φιλίππου Χαράλαμπος, πτυχιούχος Θεολογίας

Μὲ αὐτὴ τὴν εἰσήγησή μου θὰ προσπαθήσω νὰ ἀπαντήσω στὸ κ. Ἀνδρέα Νικολάου, -ὁ ὁποῖος σὲ ἄρθρο του στὸν τύπο τὴν Κυριακὴ 3 Ἀπριλίου μὲ τίτλο «Ὁ βιολόγος καὶ ὁ θεολόγος»- ἔθεσε εὔλογους προβληματισμοὺς καὶ ἐρωτήματα ὡς πρὸς τὶς θέσεις τῆς θεολογίας καὶ τῆς βιολογίας γύρω ἀπὸ τὸ θέμα τῆς δημιουργίας τοῦ σύμπαντος καὶ τοῦ ἀνθρώπου.

Καταρχὴν πρέπει νὰ γίνει σαφὲς ὅτι ἡ ἐπιστήμη δὲν ἐναντιώνεται στὴν πίστη. Οἱ φυσικὲς ἐπιστῆμες ἐρευνοῦν τὸν ἐπιστητό, τὸν ὁρατὸ δηλαδὴ κόσμο μὲ τὸ μαθηματικὸ λογισμὸ καὶ τὴν παρατήρηση, πραγματοποιώντας πειράματα μὲ τὰ διάφορα ἐργαλεῖα ποὺ ἔχουν (ὅπως μικροσκόπιο, τηλεσκόπιο κ.λπ ), προκειμένου νὰ ἑρμηνεύσουν καὶ νὰ δώσουν λύσεις σὲ διάφορα φυσικὰ φαινόμενα ὅπως τοὺς σεισμούς, τὶς ἀσθένειες κ.α.. Τὰ τελευταία χρόνια ἡ ἐπιστήμη ἔχει πραγματοποιήσει ραγδαία βήματα, παρόλα αὐτὰ (ἡ ἐπιστήμη) δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει ἀκριβεῖς ἀπαντήσεις γιὰ τὸ Θεό, γιὰ τὸ ἂν ὑπάρχει ψυχὴ καὶ γιὰ τὸ τί συμβαίνει μετὰ τὸ θάνατο. Γιὰ τὰ θέματα τὰ ὑπερφυσικά, τὰ μεταφυσικὰ καὶ τὸ θέμα τῆς κοσμογονίας, τὸ δικαίωμα καὶ τὴν ἁρμοδιότητα τὴν ἔχει ἡ πίστις τῶν ἀνθρώπων. Οἱ ἐπιστήμονες προσπαθοῦν νὰ κατανοήσουν τὶς δομὲς καὶ τοὺς νόμους τῆς φύσης μὲ βάση τοὺς ὁποίους ζοῦμε, ἐνῶ ἡ θεολογία ἐρευνᾶ τὸ ποιὸς καὶ γιατί....

 δημιούργησε τὸν κόσμο. Ἔτσι ἐκ τῶν πραγμάτων ἡ ἐπιστήμη καὶ ἡ θεολογία δὲν συμφωνοῦν, οὔτε διαφωνοῦν, ἀλλὰ ὀφείλουν νὰ συνεργάζονται. Ὁ νομπελίστας - λόγω  τῆς ἀνακάλυψης τῆς δομῆς τοῦ DNA -  Φράνσις Κρὶκ θέτει τὰ ὅρια τῆς ἐπιστήμης: τὴν ὁρίζει ὡς «μία ἀνώτερη δύναμη ποὺ κατευθύνει τὴ ζωὴ καὶ τὴ συμπεριφορὰ τῶν ζωτικῶν συστημάτων, ὅμως αὐτὴ δὲν μπορεῖ νὰ ἐξηγηθεῖ μὲ τὶς ἐπιστημονικὲς δοξασίες μας».    

  Ἡ θεολογία ἐπικεντρώνεται καὶ «εἰδικεύεται» στὸ ποιὸς καὶ τὸ γιατί δημιούργησε τὸν κόσμο, ἐνῶ ἡ  ἐπιστήμη στὸ πῶς δημιουργήθηκε ὁ κόσμος.

  Κατὰ τὴν χριστιανικὴ διδασκαλία, ὁ κόσμος εἶναι “τὸ σύνολο τῶν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ δημιουργηθέντων ὁρατῶν ἐνόργανων καὶ ἀνόργανων, ἐμψύχων καὶ καὶ ἀψύχων κτισμάτων”. Δημιουργήθησαν ἀπὸ τὸν Θεὸ “ἐκ τοῦ τοῦ μηδενός”, καὶ διακρίνονται σὲ ὑλικὸ καὶ πνευματικὸ κόσμο. Εἶναι θέμα πίστεως.

Οἱ φιλόσοφοι ἔχουν ἀναπτύξει τὴ δική τους κοσμογονία, κατὰ τὶς προσωπικὲς ἀντιλήψεις ἑκάστου γιὰ τὸν κόσμο καὶ τὴ ζωή. Ἡ φιλοσοφική τους μάλιστα κοσμογονία εἶναι περισσότερο «φιλικὴ» διακείμενη πρὸς τὴν «αὐτόματη γένεση».

Ἡ ἐπιστήμη ἀδυνατεῖ νὰ ἀπαντήσει σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ στὴν προέλευση τῆς ζωῆς, ὅπως ἄλλωστε καὶ τοῦ σύμπαντος, ἐπειδή, (α) δὲν ὑπάρχουν στὴ διάθεση τῆς τὰ τότε πραγματικὰ γεγονότα πρὸς παρατήρηση καὶ (β) δὲν μποροῦν αὐτὰ νὰ ἀναπαραχθοῦν σὲ ἐργαστήριο γιὰ πειραματικὴ ἐπαλήθευση. Ἑπομένως, κατ' ἀνάγκη διατυπώθηκαν διάφορες «θεωρίες», δηλαδὴ «ὑποθέσεις» πρὸς ἀπόδειξη, οἱ σπουδαιότερες ἐκ τῶν ὁποίων, χρονολογικῶς, εἶναι οἱ ἑξῆς: α) ἡ θεωρία τοῦ Λαμὰρκ (Lamarck, 1744-1829) γιὰ τὴν «προσαρμογὴ» στὸ περιβάλλον, β) τοῦ Δαρβίνου (Charles Darwin, 1889-1882) γιὰ τὴν ἐξέλιξη μὲ τὴ «φυσικὴ ἐπιλογή», γ) τοῦ Ντὲ Βρὶς (De Vris, 1848-1935) γιὰ τὶς «μεταλλάξεις» καί, δ) τοῦ Ζὰκ Μόνο (Jacques Monod, 1910-1972) γιὰ τὴν «καθαρὴ τύχη».  Ὅπως σημειώνει καὶ ὁ καθηγητὴς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἀθανάσιος Ἀβραμίδης, «ἡ ἀπολυτότητα τῆς ἀλήθειας στὶς γνώσεις τῶν θετικῶν ἐπιστημῶν δὲν εἶναι καὶ τόσον βεβαῖα, ὅσο κοινῶς θεωρεῖται, διότι καὶ αὐτὲς βασίζονται σὲ «αὐθαίρετες καὶ ἀναπόδεικτες ἀλήθειες», ὅπως τὰ «ἀξιώματα», τὶς «ἀρχὲς» καὶ τὶς «σταθερές». Τὰ «ἀξιώματα», εἶναι «θεμελιώδεις ἀρχές», ποὺ «δὲν χρειάζονται ἀπόδειξη» οὔτε καὶ στὰ μαθηματικά…

Ἔχει, ἑπομένως, καὶ ἡ ἐπιστήμη τὰ δικά της «δόγματα» καὶ τὰ δικά της «πιστεύω», ὥστε νὰ παραμένει καὶ γιὰ τὴν Ἐπιστήμη ὡς «ζητούμενον» τὸ «Τί ἐστιν ἀλήθεια» (Ἰωάν. ἰη' 38).

Ἡ θεωρία τοῦ Δαρβίνου περὶ «καταγωγῆς τῶν εἰδῶν», ἀπὸ τὴ δημοσίευση τῆς ὁποίας ἔχουν περάσει 150 καὶ πλέον χρόνια (1859), ἐξακολουθεῖ καὶ παραμένει ἀναπόδεικτη, παρὰ τὶς («)φιλότιμες(») προσπάθειες πολλῶν Νεοδαρβινιστῶν καὶ τοὺς ποικίλους μετασχηματισμοὺς ἢ τροποποιήσεις της.

Ἡ θεωρία τοῦ Μόνο μὲ τὶς πολλὲς ἀμφισημίες της, μετὰ (καὶ) τὴν πλήρη ἀποκωδικοποίηση τοῦ DΝA ἀποδεικνύεται πλέον ἀναχρονιστικὴ καὶ ξεπερασμένη ἀπὸ τὴν ἐξέλιξη τῆς «ἀναπτυξιακῆς βιολογίας», διότι ἡ «καθαρὴ τύχη καὶ ἡ ἀναγκαιότητα» δὲν ἀντέχουν στὸν ἄτεγκτο νόμο τῶν πιθανοτήτων.

Ἡ Ἐξελικτικὴ Βιολογία, ἡ Γενετικὴ καὶ ἡ Ἐξελικτικὴ Ἀναπτυξιακὴ Βιολογία, μετὰ τὴν ἀνάγνωση τοῦ ἀνθρωπίνου γονιδιώματος ἔχουν συμβάλει στὴ διάλυση πολλῶν σκοτεινῶν σημείων ἐκ τοῦ «γνόφου» περὶ τῆς «καταγωγῆς τῶν εἰδῶν» καὶ τῆς «ἐξέλιξης τῶν ὄντων».» (Ἀπὸ τὸ ὑπὸ ἔκδοσιν βιβλίο τοῦ Ἀθανασίου Β. Ἀβραμίδη, Ἀπὸ τύχην, ἐξέλιξιν ἢ δημιουργίαν; )

Ἔτσι καταλήγουμε στὸ συμπέρασμα, ὅτι καὶ ἡ ἴδια ἡ Ἐπιστήμη δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ μᾶς δώσει μία τελικὴ ἀπάντηση γύρω ἀπὸ τὸ θέμα τῆς δημιουργίας, ἀντίθετα ἡ Ὀρθόδοξη Πίστη ἔχει δώσει τὴν ἀπάντησή της, αἰῶνες τώρα μέσω τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως, καὶ τὴν ἀναπτύσσει ἀκόμη λεπτομερέστερη μέσα ἀπὸ τὴ φώτιση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ φώτισε καὶ φωτίζει τοὺς Ἅγιους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας (ὅπως ὁ Ἅγιος Βασίλειος, ὁ Ἰωάννη ὁ Χρυσόστομος κ.α.) καθὼς καὶ μέσα ἀπὸ σύγχρονους θεολόγους, ἕνας ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι καὶ ὁ π.Σεραφεὶμ Ρόουζ.

Εὐχαριστῶ,

Γιὰ περισσότερο ὑλικό, μπορεῖτε νὰ ἀπευθυνθεῖτε στὴν ἠλεκτρονική μου διεύθυνση στὸ paphos88@hotmail.com

Πηγὲς-Βιβλιογραφία:

-π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ, « ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ» Ἔκδ. Π.Ε.Γ. ,Ἀθήνα 1997.

-Μητροπολίτου Πειραιῶς κ. Σεραφεὶμ , Ἄρθρο: «ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΟΠΑΔΟΥΣ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ» Ἐφημερίδα «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ», 25 -12-2009.

-ΦΡΑΓΚΟΥ.Α, «Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ» Ἔκδ. Ὁ Σταυρός.

-π. Σεραφεὶμ Ρόουζ (Εἰσαγωγὴ τοῦ Phillip E. Johnson), Genesis and Early Man: The Orthodox Patristic Understanding, (Ἡ Γένεσις καὶ ὁ Πρώιμος Ἄνθρωπος: Μία Ὀρθόδοξη Πατερικὴ Κατανόηση)

*Ἡ φωτογραφία, εἶναι ἀπὸ τὸ ἐξώφυλλο τοῦ βιβλίου τοῦ  PH.D Benjamin Wiker «Ὁ Δαρβίνος Μύθος: Ἡ ζωὴ καὶ ψέματα τοῦ Κάρολου Δαρβίνου»