Πολλοί βυζαντινοί αὐτοκράτορες ἔζησαν ἁγία ζωή καί συγκαταλέγονται στούς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, καθ' ὅτι δέν ἀλλοτριώθηκαν ἀπό τήν ἐγκόσμια δόξα καί ἐξουσία, γενόμενοι διάκονοι τοῦ Θεοῦ καί τοῦ λαοῦ Του. Ἀνάμεσά τους συγκαταλέγεται ἡ ἁγία Θεοφανώ ἡ ἐλεήμων βασίλισσα τοῦ Βυζαντίου.
Γεννήθηκε τό 862 στήν Κωνσταντινούπολη ἀπό γονεῖς πατρικίους, τόν Κωνσταντῖνο καί τήν Ἄννα. Τήν ἀπέκτησαν κατόπιν προσευχῆς, καθ' ὅτι ἦταν ἄτεκνοι. Ἀλλά ἡ χαρά τους γιά τή γέννηση τῆς μικρῆς Θεοφανούς μεταβλήθηκε σέ λύπη, ἀφοῦ ἡ μητέρα της πέθανε ἀπό δυστοκία. Τήν ἀνατροφή της ἀνάλαβε μιά ἀφοσιωμένη τροφός τοῦ ἀρχοντικοῦ της. Ὁ πατέρας της φρόντισε νά τή μορφώσει, ὅπως ταίριαζε στίς βυζαντινές... ἀρχοντοποῦλες. Ἕνας εὐλαβής καί σοφός δάσκαλος εἶχε ἀναλάβει τήν διαπαιδαγώγησή της. Ἡ Θεοφανώ μεγάλωσε μέ θεοσέβεια καί ἀποκτοῦσε ἀρετές καί ἦταν προικισμένη μέ σπάνιο σωματικό κάλλος.
Ὅταν ἔφτασε σέ ἡλικία γάμου, ὁ αὐτοκράτορας Βασίλειος Α΄ (867-886) καί ἡ αὐτοκράτειρα Εὐδοκία ἔμαθαν γιά τήν ὄμορφη, ἐνάρετη καί καλλιεργημένη Θεοφανώ, τήν ὁποία ζήτησαν ὡς σύζυγο, ἀπό τόν πατέρα της, γιά τόν γιό τους Λέοντα, (τόν μετέπειτα αὐτοκράτορα) Στ΄ τόν Σοφό. Ὅμως ὁ Λέων δέν τήν ἤθελε, διότι συμπαθοῦσε τήν Ζωή Ζαούτζαινα. Ὅμως ὁ τραχύς Βασίλειος τόν νύμφευσε μέ τό ζόρι μέ τήν Θεοφανώ, χωρίς ὁ Λέων νά τό θέλει καί ἡ Θεοφανώ νά τό γνωρίζει! Ὁ γάμος πραγματοποιήθηκε μέ μεγαλοπρέπεια, χωρίς οὐσιαστικά τή θέληση τῶν νεόνυμφων! Ὁ πνευματικός της γέροντας Εὐσέβιος εἶχε ἀναλάβει νά τούς στηρίξει καί νά τούς ἑνώσει ψυχικά.
Σέ λίγο καιρό ἡ Θεοφανώ ἔμεινε ἔγκυος, γεγονός πού γέμισε χαρά τό παλάτι. Γέννησε ἕνα πανέμορφο κοριτσάκι, τήν Εὐδοκία. Ὁ Λέων προσποιήθηκε ὅτι χάρηκε, διότι εἶχε το νοῦ του στή Ζωή, τήν ὁποία δέν μποροῦσε νά ξεχάσει. Τό συναισθηματικό κενό πού τούς χώριζε ἦταν ἐμφανές. Ἡ Θεοφανώ ἔβλεπε αὐτή τήν ἀνυπόφορη κατάσταση καί ἡ μόνη παρηγοριά της ἦταν ἡ προσευχή. Ζοῦσε ὡς μοναχή καί μάλιστα λέγεται πώς κάτω ἀπό τά πολυτελῆ της ἐνδύματα φοροῦσε τρίχινο ράκος!
Μιά φρικτή συκοφαντία ἀπό κάποιον μάγο καί ἀγύρτη ὁδηγεῖ το Βασίλειο νά στείλει ἐξορία τόν Λέοντα στή Θεσσαλονίκη, ὅτι δῆθεν ἑτοίμαζε δολοφονία του. Τόν ἀκολούθησε καί ἡ Θεοφανώ μέ τήν κόρη τους Εὐδοκία. Μαζί τους πῆγε καί ὁ πνευματικός τους Εὐσέβιος. Ἡ Θεοφανώ συμπαραστέκεται στόν Λέοντα καί τόν ἀπέτρεψε ἀπό τήν αὐτοκτονία. Μετά ἀπό τρία χρόνια ἀποκαλύφτηκε ἡ ἀλήθεια καί ἐπέστρεψε τό πριγκιπικό ζευγάρι στή Βασιλεύουσα.
Μετά ἀπό λίγο καιρό πέθανε ἡ πεθερά της Εὐδοκία καί ἡ Θεοφανώ στέφτηκε Αὐγούστα. Ἀπό τή θέση της αὐτή ἀσκεῖ μιά πρωτόγνωρη φιλολαϊκή ἐξουσία. Γίνεται ἡ προστάτης τῶν φτωχῶν καί κατατρεγμένων. Ἱδρύει φιλανθρωπικά ἱδρύματα καί ἐνισχύει οἰκονομικά χιλιάδες ἐνδεεῖς. Ὅμως ἡ σχέση της μέ τόν Λέοντα χειροτερεύουν, ἀφοῦ ἐκεῖνος συνάπτει ἐρωτικές σχέσεις μέ τή Ζωή, παραμελῶντας ἐπιδεικτικά τήν Θεοφανώ. Ὁ Βασίλειος διέταξε τήν μαστίγωση τοῦ Λέοντα καί τήν ἐξορία τῆς Ζωῆς. Ἡ Θεοφανώ κρατᾶ ἀπίστευτη στάση ἀξιοπρέπειας καί ἀνεξικακίας, προσευχόμενη γιά τό ἀτόπημα τοῦ συζύγου της.
Ὅμως τό 886 ὁ Βασίλειος πεθαίνει καί ὁ Λέων γίνεται αὐτοκράτορας. Πρῶτο του μέλημα ἦταν νά φέρει στό παλάτι τήν Ζωή καί νά ἀνακηρύξει τόν πατέρα τῆς «βασιλοπάτορα» καί πρωθυπουργό καί νά ὑποβιβάσει τήν Θεοφανώ σέ ἁπλή σύμβουλό του! Ἐπειδή δέν εἶχε ἀποκτήσει ἀγόρι ἀπό τήν Θεοφανώ ζητοῦσε νά ἀποκτήσει ἀπό τή Ζωή.
Στό μεταξύ ἔρχεται ἕνα ἀκόμα τραγικό συμβάν γιά τήν Θεοφανώ. Ἀρρώστησε ξαφνικά καί πέθανε ἡ ἐννιάχρονη κόρη της Εὐδοκία. Ὁ χαμός της γέμισε μέ ἀπέραντη ἀπελπισία τήν Θεοφανώ καί τήν ἀπομάκρυνε ἀκόμα περισσότερο ἀπό τήν καρδιά τοῦ Λέοντα. Ἐπίσης ἡ ἀκόλαστη Ζωή τή διέβαλε συνεχῶς στόν Λέοντα, ὥστε ἄρχισε νά καλλιεργεῖ στήν ψυχή του, ὄχι ἁπλά ἀποστροφή γιά ἐκείνη, ἀλλά μῖσος. Ὅταν ὁ πνευματικός της Εὐσέβιος θέλησε νά μιλήσει στόν αὐτοκράτορα γιά τήν κατάσταση, ἐκεῖνος τόν ἔστειλε ἐξορία.
Ἡ Θεοφανώ δέν ἔχει ἄλλο στήριγμα ἀπό το Θεό καί τήν Παναγία. Ὧρες ὁλόκληρες ἔμεινε κλεισμένη στό δωμάτιό της προσευχόμενη. Ἡ θερμή προσευχή τήν γαληνεύει καί τή δίνει κουράγιο νά ζήσει. Παράλληλα ἄρχισε νά διαφαίνεται καί ἡ ἁγιότητά της. Σώζει θαυματουργικά ἕνα ἑτοιμοθάνατο κορίτσι. Ἡ εἴδηση ἔφτασε σέ ὅλη τήν αὐτοκρατορία. Ὁ λαός ἐκφράζει τήν ἀγάπη του καί τήν συμπάθειά του γιά ἐκείνη. Ἀλλά αὐτή παραμένει ταπεινή καί ἐντείνει τήν φιλανθρωπική της δράση. Μεταβάλλει τή θλίψη της σέ κοινωνική προσφορά. Ὁλημερίς τρέχει στά ἱδρύματα καί στά νοσοκομεῖα, περιθάλποντας τούς ἀσθενεῖς. Ἔκτισε δέ καί τήν Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας Φαρμακολύτριας στή Χαλκιδική.
Περί τό 893 ἀποσύρθηκε σέ ἕνα μοναστήρι στίς Βλαχέρνες, δίνοντας τήν εὐκαιρία νά παντρευτεῖ ὁ Λέων τήν Ζωή.
Ὅμως ἔρχεται καί ἡ ἀρρώστια. Οἱ συνεχεῖς θλίψεις, ἡ συζυγική ἀπόρριψη καί κύρια ὁ θάνατος τῆς πολυαγαπημένης κόρης της κλόνισαν τήν ὑγεία της. Ἀρρώστησε βαριά. Τό δυσάρεστο νέο διαδόθηκε σέ ὅλη τήν Πόλη. Ὁ λαός, ὁ ὁποῖος τήν ὑπεραγαποῦσε, συγκλονίστηκε θρηνοῦσε καί προσεύχονταν γιά τήν ἀγαπημένη του βασίλισσα. Πανέτοιμη γιά τό μεγάλο της ταξίδι, ξαπλωμένη στό νεκροκρέβατό της, βλέπει τόν Κύριο νά τήν περιμένει μέσα σέ ἕνα ἐκτυφλωτικό φῶς. Τῆς ἐμφανίζεται ἐπίσης ἡ κορούλα της Εὐδοκία χαρούμενη νά τήν περιμένει!
Ζήτησε νά δεῖ καί τόν Λέοντα. Τοῦ φιλάει τά χέρια καί τοῦ ζητᾶ συγνώμη γιά τίς τυχόν παραλήψεις της καί τοῦ εὔχεται μακροημέρευση καί ἐπιτυχία στό ἔργο του. Μετά κοιμήθηκε εἰρηνικά, τό 893. Ἡ ψυχή της φτερούγισε στόν οὐρανό, νά συναντήσει τόν Σωτῆρα Χριστό καί τήν κορούλα της Εὐδοκία. Ἦταν μόλις 31 ἐτῶν! Τό τίμιο λείψανό της, ὅταν ἔγινε ἡ ἐκταφῆ του, βρέθηκε ἄφθορο καί πραγματοποιοῦσε ἄπειρα θαύματα. Ἡ Ἐκκλησία μας τήν ἀνακήρυξε ἁγία καί ἡ μνήμη της ἑορτάζεται στίς 16 Δεκεμβρίου. Τό χαριτόβρυτο λείψανό της βρίσκεται σήμερα στόν Πατριαρχικό Ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στό Φανάρι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου