Γερμανία: Ἀνώτατο δικαστήριο ἐπικυρώνει τὸ δικαίωμα τῆς ὑποβοηθούμενης αὐτοκτονίας

Τὰ κινήματα εὐθανασίας σὲ ὅλο τὸν κόσμο ἔχουν ἐνισχυθεῖ ἀπὸ τὸ Ὁμοσπονδιακὸ Συνταγματικὸ Δικαστήριο τῆς Γερμανίας. Πρόσφατα ἔδωσε μία ἀπὸ μακροῦ ἀναμενόμενη ἀπόφαση ποὺ ἐπικυρώνει τὴ νομιμότητα τῆς ὑποβοηθούμενης αὐτοκτονίας. 

Ἀποφάσισε ὅτι ἕνας νόμος ποὺ ἀπαγόρευε τὴν αὐτοκτονία μὲ ἐπαγγελματικὴ βοήθεια ἦταν ἀντισυνταγματικός, καθὼς στεροῦσε τελικὰ ἀπὸ τοὺς ἀσθενείς «τὸ δικαίωμα σὲ αὐτοκαθορισμένο θάνατο». 

Ὁ δικαστὴς Andreas Vosskuhle, τοῦ Bundesverfassungsgericht, δήλωσε ὅτι αὐτὸ τὸ δικαίωμα περιελάμβανε «τὴν ἐλευθερία νὰ ἀναλάβει κανεὶς τὴ ζωή του καὶ νὰ ζητήσει βοήθεια γιὰ νὰ τὸ πράξει». 

Ἡ ὑποβοηθούμενη αὐτοκτονία καὶ ἡ εὐθανασία εἶναι βαθιὰ ἀμφισβητούμενες στὴ Γερμανία ἐξαιτίας τῆς καταγραφῆς τῶν τρομερῶν παραβιάσεων τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων κάτω...
ἀπὸ τὸν Χίτλερ. Τὸ ναζιστικὸ καθεστὼς θέσπισε τὸ πρόγραμμα Aktion T4 γιὰ τὴν ἀκούσια εὐθανασία, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο δολοφονήθηκαν ἑκατοντάδες χιλιάδες ἄρρωστοι καὶ ἀνάπηροι. 

Ὁ ἰσχύων νόμος, ἄρθρο 217 τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα τῆς Γερμανίας, ἐγκρίθηκε τὸ 2015 γιὰ νὰ ἐμποδίσει τὸ εἶδος τῆς ὑποβοηθούμενης αὐτοκτονίας ποὺ εἶναι νόμιμο στὴ γειτονικὴ Ἐλβετία, εἴτε ἀμείβεται εἴτε ὄχι. Ἐπιτρεπόταν ἀκόμη ἡ ὑποβοηθούμενη αὐτοκτονία γιὰ «ἀλτρουιστικὰ κίνητρα». 

Ἡ κυβέρνηση ἀναφέρει ὅτι πρέπει νὰ μελετήσει τὴν ἀπόφαση πρὶν τροποποιήσει τὴ νομοθεσία. Τὸ δικαστήριο παραδέχθηκε ὅτι ὁρισμένοι περιορισμοὶ ἐξακολουθοῦν νὰ εἶναι ἐφικτοὶ - ὅσο «παραμένει ἐπαρκὴς χῶρος γιὰ τὸ ἄτομο νὰ ἀσκήσει τὸ δικαίωμά του σὲ αὐτοπεριορισμένο θάνατο καὶ νὰ ἐπιδιώξει καὶ νὰ ἐκτελέσει τὴν ἀπόφαση νὰ τερματίσει τὴ ζωή του μὲ τοὺς δικούς του ὅρους». 

Τὸ κίνημα γιὰ τὸ δικαίωμα στὸ θάνατο, εἰδικὰ στὴ Δυτικὴ Εὐρώπη, ἐκφράζει ἐνθουσιασμὸ μὲ αὐτὴ τὴν ἐξέλιξη. Ἡ Πορτογαλία βρίσκεται στὸ χεῖλος τῆς νομιμοποίησης τῆς εὐθανασίας. Τὸ ἱσπανικὸ κοινοβούλιο πρόκειται νὰ τὸ συζητήσει ἀργότερα φέτος. Οἱ ἀκτιβιστὲς σὲ χῶρες ὅπως τὸ Ἡνωμένο Βασίλειο καὶ ἡ Σουηδία θὰ χρησιμοποιήσουν τὴ συλλογιστική του δικαστηρίου γιὰ νὰ πιέσουν γιὰ ἀλλαγή. 

Καὶ αὐτὸς ὁ συλλογισμὸς εἶναι ἀκόμη πιὸ ριζοσπαστικὸς ἀπὸ ὅτι στὶς Κάτω Χῶρες καὶ τὸ Βέλγιο, ὅπου ἡ εὐθανασία ἦταν νόμιμη ἀπὸ τὸ 2001 καὶ τὸ 2002 ἀντίστοιχα. Ὅπως συνόψισε ἕνας παρατηρητής, στὴ Γερμανία τώρα «ὅλοι ἔχουν δικαίωμα αὐτοκτονίας, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν ἡλικία καὶ τὴν ἀσθένεια». Τὸ ἀνώτατο δικαστήριο, ποὺ ὄχι μόνο ἀπαγόρευε τὴν αὐτοκτονία, ἔχει χαρακτηρίσει τὴν αὐτοκτονία ὡς θεμελιῶδες ἀνθρώπινο δικαίωμα. 

Ἡ ἀπόφαση ὅπως περιγράφεται στὸ ἐπίσημο δελτίο τύπου τοῦ δικαστηρίου εἶναι ἕνα ἐκπληκτικὸ σύνολο ἀκραίας ἐλευθεριαρχίας. 

Ἡ αὐτοκτονία «πρέπει καταρχὴν νὰ γίνεται σεβαστὴ ἀπὸ τὸ κράτος καὶ τὴν κοινωνία ὡς πράξη αὐτόνομης ἐπιλογῆς». Τὸ δικαστήριο εἶναι σύμφωνο μὲ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Σύμβαση γιὰ τὰ Δικαιώματα τοῦ Ἀνθρώπου καὶ τὶς ἀποφάσεις τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Δικαστηρίου Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στὴν πραγματικότητα, ἐπὶ τοῦ παρόντος δὲν ὑπάρχει συναίνεση στὴν Εὐρώπη γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ - ἀλλὰ ἡ ἀπόφαση τοῦ Bundesverfassungsgericht θὰ ἔχει ἰσχυρὴ ἐπιρροὴ στὴ δικαιοσύνη καὶ σὲ ἄλλες χῶρες. 

Δὲν μιλᾶμε ἐδῶ γιὰ αὐτοκτονία ὡς ἔσχατη λύση γιὰ ἀφόρητο πόνο. Ἂν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θὰ ἦταν ἡ καλύτερη παρηγορητικὴ φροντίδα. Ἀλλὰ τὸ δικαστήριο λέει ὅτι ἡ παρηγορητικὴ φροντίδα δὲν κάνει τὴν αὐτοκτονία περιττή, ἐπειδὴ ἡ αὐτοκτονία εἶναι δικαίωμα. «Τὸ δικαίωμα σὲ αὐτοπεριορισμένο θάνατο δὲν περιορίζεται σὲ καταστάσεις ποὺ καθορίζονται ἀπὸ ἐξωτερικὲς αἰτίες ὅπως σοβαρὲς ἢ ἀνίατες ἀσθένειες, οὔτε ἰσχύει μόνο σὲ ὁρισμένα στάδια ζωῆς ἢ ἀσθένειας. Ἀντίθετα, αὐτὸ τὸ δικαίωμα εἶναι ἐγγυημένο σὲ ὅλα τὰ στάδια τῆς ὕπαρξης ἑνὸς ἀτόμου». 

Οἱ συνέπειες αὐτοῦ του προβλήματος εἶναι συναισθηματικές: οἱ ἀσθενεῖς μὲ κατάθλιψη, οἱ ἀσθενεῖς μὲ ψυχικὲς ἀσθένειες, οἱ φυλακισμένοι ποὺ ἐκτίουν ποινὴ ἰσόβιας κάθειρξης, οἱ ἄνθρωποι στὴ μέση ρομαντικῶν ἀναταραχῶν, οἱ ἔφηβοι ποὺ ἔχουν ἀποτύχει στὶς ἐξετάσεις, οἱ γιαγιάδες ποὺ δὲν θέλουν νὰ ἐπιβαρύνουν τὶς οἰκογένειές τους, οἱ μοναχικοὶ χωρὶς οἰκογένειες - ὅλοι τους εἶναι ἐπιλέξιμοι. Πόσοι Γερμανοὶ θὰ καταλήξουν νὰ πεθαίνουν κάθε χρόνο; 

Οἱ ἀντίπαλοι ἑνὸς ἀπεριόριστου δικαιώματος αὐτοκτονίας συχνὰ ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ ἔκφραση τῆς αὐτονομίας καταστρέφοντας τὴν αὐτονομία εἶναι παράλογη. Λάθος, λέει τὸ δικαστήριο. «Ἀντίθετα, ἡ αὐτοπεριορισμένη πράξη τῆς λήξης τῆς ζωῆς εἶναι μία ἄμεση, ἂν καὶ τελική, ἔκφραση τῆς ἐπιδίωξης τῆς προσωπικῆς αὐτονομίας ποὺ εἶναι ἐγγενὴς στὴν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια». 

Ἡ αὐτονομία, μὲ ἄλλα λόγια, εἶναι πιὸ σημαντικὴ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴ ζωή. «Ὅταν ἡ προστασία τῆς ζωῆς ἀντιβαίνει στὴν προστασία τῆς αὐτονομίας, ἀντιβαίνει στὴν κεντρικὴ κατανόηση μίας κοινότητας ποὺ θέτει τὴν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια στὸν πυρήνα τῆς τάξης τῶν ἀξιῶν της καὶ ἔτσι δεσμεύεται νὰ σέβεται καὶ νὰ προστατεύει τὴν ἐλευθερία τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας ὡς τὴν ὑψηλότερη ἀξία τοῦ Συντάγματός της». 

Τί γίνεται μὲ τὸ ἐπιχείρημα ὅτι ἡ νομιμοποιούμενη αὐτοκτονία θὰ τὴν προωθήσει μεταξὺ εὐάλωτων ἀνθρώπων; Εἶναι πολὺ ἄσχημο, λέει τὸ δικαστήριο. «Ὁ στόχος τῆς προστασίας τρίτων - π.χ. μὲ τὴν πρόληψη τῆς πρόληψης τῆς αὐτοκτονίας ἀπὸ τὴ δημιουργία ἀντιγραφῆς καὶ τὴν παρότρυνση ἄλλων νὰ ἀκολουθήσουν τὸ παράδειγμά τους - δὲν δικαιολογεῖ τὸν ἐξαναγκασμὸ τοῦ ἀτόμου νὰ ἀποδεχθεῖ ὅτι τὸ δικαίωμά του στὴν αὐτοκτονία πάσχει πραγματικά».Ὡστόσο, κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ ἀναγκαστεῖ νὰ βοηθήσει κάποιον νὰ αὐτοκτονήσει, λέει τὸ δικαστήριο. Καὶ ἐπειδὴ οἱ περισσότεροι Γερμανοὶ γιατροὶ ἀντιτίθενται, ὑπάρχει προφανῶς μία νόμιμη ἀνάγκη γιὰ ἐμπορικὲς ὑπηρεσίες αὐτοκτονίας. Ἡ ἀπόφαση ἀνοίγει τὴν πόρτα γιὰ μία ξαφνικὴ νέα βιομηχανία τοῦ θανάτου. 

Ἡ κυβέρνηση ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ δημιουργήσει κανονισμοὺς γιὰ νὰ ἐξασφαλίσει τὴν αὐτονομία τῶν ἀνθρώπων ποὺ θέλουν νὰ πεθάνουν ἀπὸ αὐτοκτονία, λέει τὸ δικαστήριο. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν περιλαμβάνει «τὴν ἀνάγκη διάγνωσης ἀνίατων ἀσθενειῶν». Αὐτὸ εἶναι ἀκόμη πιὸ ριζοσπαστικὸ ἀπὸ τὴ νομοθεσία στὸ Βέλγιο καὶ τὶς Κάτω Χῶρες, ὅπου οἱ ἀσθενεῖς ὑποτίθεται ὅτι εἶναι τελικοῦ σταδίου. Στὴ Γερμανία, ὁποιοσδήποτε λόγος θὰ εἶναι ἐπαρκής: ὁ φόβος τῆς ἀσθένειας ἢ τῆς γῆρας, οἱ ρομαντικὲς ἀπογοητεύσεις, ἡ ἐπαγγελματικὴ ἀποτυχία ἢ ἁπλῶς ἡ αἴσθηση ὅτι ἡ ζωὴ δὲν εἶναι πλέον ἐνδιαφέρουσα. 

Δημήτριος Λυγνὸς - Stagiaire ΕΕΒ

Πηγή: BioEdge 

bioethics