Ὁ θάνατος καὶ ἡ Κηδεία τοῦ Ἐθνικοῦ ποιητῆ μας Κωστῆ Παλαμᾶ

Στὶς 27 Φεβρουαρίου τοῦ 1943 φεύγει ἀπὸ τὴν ζωὴ ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους Στοχαστὲς καὶ Πνευματικοὺς Δημιουργούς του Νεώτερου Ἑλληνισμοῦ, ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς. Τόσο ὁ θάνατός του σὲ μία ἀπαισιόδοξη στιγμὴ τῆς Ἱστορίας μας, τὴν Περίοδο τῆς τριπλῆς ξενικῆς Κατοχῆς, ὅσο καὶ ἡ ἀναγνώριση τοῦ ποιητικοῦ του ἔργου διεθνῶς (ὑπῆρξε ὁ ποιητὴς τοῦ «Ὀλυμπιακοῦ Ὕμνου») μετέτρεψαν τὴν Κηδεία του σὲ αὐθόρμητο ξέσπασμα ἐθνικῆς ἀνάτασης γιὰ τοὺς ὑπόδουλους Ἕλληνες.

Γεννημένος τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1859 στὴν Πάτρα, μὲ Μεσολογγίτικη καταγωγή, ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς ὑπῆρξε διαρκῶς παρὼν μὲ τὸ δημιουργικό του Πνεῦμα στὶς Ἀγωνίες καὶ τοὺς Ἀγῶνες τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ ἀπὸ τὶς τελευταῖες δεκαετίες τοῦ 19ου αἰῶνος ὡς τὸ πρῶτο μισό του 20ου. Ἦταν ἡ ἐποχὴ τῶν μεγάλων Ὁραμάτων γιὰ τὸν Ἑλλαδικὸ Ἑλληνισμό.

ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1940 ΚΑΙ  ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ

Κατὰ τὸν Πόλεμο τοῦ 1940  ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς μαζὶ μὲ ἄλλους Ἕλληνες λογίους προσυπέγραψε τὴν ἔκκληση τῶν Ἑλλήνων Διανοουμένων πρὸς τοὺς διανοούμενους ὁλόκληρού του κόσμου, μὲ τὴν ὁποία ἀφ' ἑνὸς μὲν καυτηριάζονταν ἡ κακόβουλη ἰταλικὴ ἐπίθεση, ἀφ' ἑτέρου δέ, διέγειρε τὴν παγκόσμια κοινὴ γνώμη σὲ ἐπανάσταση συνειδήσεων γιὰ κοινὸ νέο πνευματικὸ Μαραθώνα.

Πέθανε στὶς 27 Φεβρουαρίου 1943  ἔπειτα ἀπὸ σοβαρὴ ἀσθένεια 40 ἡμέρες μετὰ τὸ....

θάνατο τῆς συζύγου του (τὸν ὁποῖο δὲν εἶχε πληροφορηθεῖ ἐπειδὴ καὶ ἡ δική του ὑγεία ἦταν σὲ κρίσιμη κατάσταση). Ἡ κηδεία τοῦ ἔμεινε ἱστορική, καθὼς μπροστὰ σὲ ἔκπληκτους Γερμανοὺς κατακτητὲς χιλιάδες κόσμου τὸν συνόδευσε στὴν τελευταία του κατοικία, στὸ Ἃ' Νεκροταφεῖο, τραγουδώντας τὸν Ἐθνικὸ Ὕμνο.

Η ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Ὁ μεγάλος μας ἐθνικὸς ποιητὴς πέθανε στὴν Ἀθήνα μεσούσης τῆς τριπλῆς Κατοχῆς. Ἡ κηδεία τοῦ ἀποτέλεσε ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἀντικατοχικὰ συλλαλητήρια, καθὼς σύσσωμος ὁ πνευματικὸς κόσμος τῆς χώρας ἀλλὰ καὶ ἑκατοντάδες χιλιάδες ἁπλοῦ λαοῦ συνόδεψαν συγκλονισμένοι τὸ σκήνωμα τοῦ Ποιητῆ στὴν τελευταία του κατοικία στὸ Ἃ' Νεκροταφεῖο, τραγουδώντας τὸν Ἐθνικὸ Ὕμνο, κάτω ἀπὸ τὰ σκυθρωπὰ καὶ ἔκπληκτα πρόσωπα τῶν κατακτητῶν.

Ἐκεῖ ἐκ μέρους τοῦ Πνευματικοῦ Κόσμου τὸν ἀποχαιρετᾶ ἄλλος μεγάλος ποιητής μας , ὁ Ἄγγελος Σικελιανὸς μὲ τὸ περίφημο ποίημα τοῦ ΗΧΗΣΤΕ ΣΑΛΠΙΓΓΕΣ:

«Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,

Δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…

Βογγήστε, τύμπανα πολέμου…

Οι φοβερές σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!

Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα!»

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

Βοσκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές

σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα ! Ένα βουνό

με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Όσσα,

κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,

ποιόν κλεί, τι κι αν το πει η δικιά μου γλώσσα;

Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά,

Ήρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ' αστέρια,

μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά

της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ' τον στα χέρια

γιγάντιο φλάμπουρο κι απάνω από μας

που τον υμνούμε με καρδιά αναμμένη,

πες μ' ένα μόνο ανασασμόν: "Ο Παλαμάς !",

ν' αντιβογκήσει τ' όνομά του η οικουμένη !

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές

σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα ! Ένας λαός,

σηκώνοντας τα μάτια του τη βλέπει...

κι ακέριος φλέγεται ως με τ' άδυτο ο Ναός,

κι από ψηλά νεφέλη Δόξας τόνε σκέπει.

Τι πάνωθέ μας, όπου ο άρρητος παλμός

της αιωνιότητας, αστράφτει αυτήν την ώρα

Ορφέας, Ηράκλειτος, Αισχύλος, Σολωμός

την άγια δέχονται ψυχή την τροπαιοφόρα,

που αφού το έργο της θεμέλιωσε βαθιά

στη γην αυτήν με μιαν ισόθεη Σκέψη,

τον τρισμακάριο τώρα πάει ψηλά τον Ίακχο

με τους αθάνατους θεούς για να χορέψει.

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

Βόγκα Παιάνα ! Οι σημαίες οι φοβερές

της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

Άγγελος Σικελιανός

ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ

Μέσα στο Α’ Νεκροταφείο ο υπόδουλος Ελληνισμός αποχαιρετούσε τον Οραματιστή ποιητή του, τον άνθρωπο που έμεινε στις πνευματικές επάλξεις για μισό και πλέον αιώνα. Αναζητούσε ο Έλληνας ένα στήριγμα και το έβρισκα σε έναν νεκρό. Όμως έναν νεκρό μόνο σωματικά διότι η Ψυχή του είχε ήδη ανεβεί στην κορυφή του Παρνασσού του Έθνους.

Μέσα σε συνθήκες δυστυχίας η Κηδεία του Ποιητή θύμιζε στον Λαό μας τις μεγάλες του στιγμές, του θύμιζε τον Έλληνα μαχητή που δύο μόλις χρόνια πριν είχε αποδείξει στα Βορειοηπειρωτικά Βουνά ότι ξέρει να πολεμά για την Ελευθερία του. Και να πεθαίνει για την Ελευθερία αυτή διδάσκοντας τους Ελεύθερους Λαούς τι σημαίνει Ελληνική Ανδρεία.

Όπως ειπώθηκε, οι Κατοχικές αρχές και η κυβέρνηση Λογοθετόπουλου, καταλαβαίνοντας βέβαια τι θα επακολουθούσε, είχαν λάβει τα μέτρα τους. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ωστόσο παρέστη, καθώς επίσης και εκπρόσωποι των Γερμανών και Ιταλών. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς την αθρόα συρροή των κατοίκων της πρωτεύουσας. Ο κόσμος πνιγόταν. Αναζητούσε ένα ξέσπασμα, καθώς οι αντοχές του έφταναν πια στα όρια τους.

Η φήμη του Κωστή Παλαμά υπήρξε Παγκόσμια . Ήταν ο Ποιητής του «Ολυμπιακού Ύμνου», ενός Ύμνου που συνοδεύει (σε μουσική Σπύρου Σαμάρα) κάθε Ολυμπιακή διοργάνωση.

Και αυτή η φήμη έκανε τους ένστολους Κατακτητές, Ιταλούς και Γερμανούς, να στέκονται αποσβολωμένοι θεατές σε αυτό το ξέσπασμα των Σκλάβων Νικητών. Ο ίδιος ο Αδόλφος Χίτλερ έστειλε προσωπικό στέφανο στην μνήμη του Παλαμά, αεροπορικώς από το Βερολίνο .

Σήμερα, επτά  δεκαετίες μετά, το όλο γεγονός του Θανάτου και της Κηδείας του Κωστή Παλαμά το 1943 μας θυμίζει ότι ο Ελληνισμός έχει μέσα του κρυφές και ανεξάντλητες Δυνάμεις. Ακόμα και σε στιγμές δύσκολες. Τις Δυνάμεις αυτές μπορούμε να αναδεικνύουμε και να χρησιμοποιούμε όχι μόνο για αντιμετωπίσουμε πρακτικά προβλήματα της καθημερινότητας, αλλά και να υπερασπιστούμε τις Αξίες του Πολιτισμού μας .

Κάτι τέτοιο έκανε με τον γραπτό του Λόγο ο Κωστής Παλαμάς, ο μεγάλος αυτός Μαχητής του Ελληνικού Πνεύματος .

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας