Ἡ Τουρκία παίζει μὲ τὴν «φωτιὰ» τῶν τζιχαντιστῶν

Γράφει ὁ Νίκος Χειλαδάκης,

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

Λίγους μόλις μῆνες μετὰ τὴν θριαμβευτικὴ ἐκλογὴ τοῦ Ἐρντογάν στὴν τουρκικὴ προεδρία καὶ τὴν πανηγυρικὴ ἀναγγελία τῆς ἀναγέννησης τῆς «Νέας Τουρκίας» μὲ καθαρὰ νεοοθωμανικὸ χαρακτήρα, ἡ Τουρκία βρίσκεται σὲ ἕνα πολύπλοκο ἀδιέξοδο ποὺ παρόμοιό της δὲν ἔχει συναντήσει στὴν σύγχρονη ἱστορία της.

Τὰ δεδομένα εἶναι τὰ ἑξῆς : Οἱ Τζιχαντιστὲς εἶναι ἕνα κατ' ἀρχὴν δημιούργημα τῶν ΗΠΑ, ὅπως ὁμολόγησε δημόσια ὁ πρώην ὑπουργὸς Ἄμυνας τῶν ΗΠΑ, Leon Panetta, ὁ ὁποῖος μάλιστα κατηγόρησε ἀνοιχτὰ τὸν Ὀμπάμα ὅτι ὅταν ἀπὸ τὸ 2011 στήριξε τοὺς Τζιχαντιστὲς μὲ σκοπὸ νὰ ἀνατρέψει τὸ καθεστὼς τοῦ Ἄσαντ, δημιούργησε ἕνα «τέρας» τὸ ὁποῖο τώρα εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ ἀφανιστεῖ προβλέποντας μάλιστα  τριακονταετῆ πόλεμο μὲ τὸ ἰσλαμικὸ χαλιφάτο. Αὐτοὶ οἱ Τζιχαντιστὲς ποὺ στηρίχτηκαν ἀπὸ τὶς ΗΠΑ, εἶχαν ἐπίσης μεγάλη οἰκονομικὴ στήριξη ἀπὸ τὸ Κατᾶρ καὶ μικρότερη ἀπὸ τὴν Σαουδικὴ Ἀραβία ποὺ ἤθελε μιὰ σουνιτικὴ ὀργάνωση ἀντίβαρο στὶς ἐπεκτατικὲς τάσεις τοῦ σιϊτικοῦ Ἰρᾶν τὸ ὁποῖο εἶχε ἐπεκτείνει τὴν ἐπιρροή του καὶ στὸ γειτονικὸ Ἰράκ. Ἐκεῖ ὅμως ποὺ οἱ Τζιχαντιστὲς βρῆκαν  τὴν πιὸ οὐσιαστικὴ στήριξη μὲ μεγάλο λαϊκὸ ἔρεισμα, ἦταν ἡ Τουρκία. Οἱ Τζιχαντιστὲς στὴν Τουρκία εἶχαν μεγάλη διείσδυση ἀκόμα καὶ....

στὸ κυβερνητικὸ στρατόπεδο τοῦ Ἐρντογάν ὁ ὁποῖος πίστεψε ὅτι στηρίζοντας τοὺς Τζιχαντιστὲς θὰ ἔχει ἕνα πολὺ καλὸ ἔρεισμα γιὰ τὶς μελλοντικὲς ἐξελίξεις στὴν Μέση Ἀνατολὴ καὶ κυρίως γιὰ νὰ ἀποτρέψει τὴν ὅποια πιθανότητα καὶ ὅποια δυνατότητα δημιουργίας ἀνεξάρτητου κουρδικοῦ κράτους. Παράλληλα ὁ Ἐρντογάν πίστεψε ὅτι οἱ Τζιχαντιστὲς θὰ κατάφερναν νὰ ἀνατρέψουν τὸν Ἄσαντ, ὁ ὁποῖος προβλήθηκε σὰν ὁ «μέγας δικτάτορας» στὴν περιοχή, στὴν οὐσία ὅμως ἦτα τὸ κύριο ἐμπόδιο γιὰ τὶς ἐνεργειακὲς φιλοδοξίες τῆς Τουρκίας.

Ἡ κατάσταση ἄρχισε νὰ περιπλέκεται ὅταν οἱ Τζιχαντιστὲς ἀφοῦ κατάλαβαν ὅτι εἶχαν ἀποκτήσει μεγάλη δύναμη στὴν Συρία, θέλησαν νὰ ἀποκτήσουν καὶ τὸν ἔλεγχο τῶν πετρελαιοπηγῶν τοῦ Ἰράκ, καθὼς αὐτὸ θὰ τοὺς ἀπέφερε μεγάλα οἰκονομικὰ κέρδη. Ἡ προέλαση τῶν Τζιχαντιστῶν στὸ Ἰράκ, στὴν ἀρχὴ εὐνοήθηκε καὶ ἀπὸ τὴν Τουρκία ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τοὺς Κούρδους τοῦ βορείου Ἰρὰκ γιατί ἔτσι ἀποκόπτονταν ἀπὸ τὴν νόμιμη κυβέρνηση τῆς Βαγδάτης. Ἔτσι τὸ πετρέλαιο ὑπὸ τὸν ἔλεγχο τῶν Κούρδων καὶ τῶν Τζιχαντιστῶν πουλιόνταν μέσω Τουρκίας στὶς ΗΠΑ καὶ στὸ Ἰσραὴλ ἀποφέροντας μεγάλα οἰκονομικὰ κέρδη σὲ ὅλους τους «ἑτέρους». Αὐτὸ ὅμως ἀποθράσυνε τοὺς Τζιχαντιστὲς  ποὺ ἄρχισαν νὰ πιστεύουν πραγματικὰ ὅτι εἶναι θεόσταλτοι καὶ ὅτι τὸ χαλιφάτο τους θὰ γίνονταν παγκόσμια δύναμη. Ἄρχισαν νὰ ξεφεύγουν ἀπὸ τὸν ἔλεγχο τῶν ἄλλων συνεταίρων τους καὶ νὰ ἐπιχειροῦν αὐτόνομα βασιζόμενοι καὶ στὴν μεγάλη οἰκονομικὴ δύναμη ποὺ εἶχαν ἀποκτήσει. Αὐτὴ ἡ οἰκονομικὴ δύναμη τοὺς ἔδινε τὴν δυνατότητα νὰ ἀποκτήσουν ὑπερσύγχρονα ὁπλικὰ συστήματα τὰ ὁποῖα πρόθυμοι πωλητὲς ποὺ δὲν εἶχαν κανένα ἰδεολογικὸ δισταγμὸ τὰ πουλοῦσαν στὸ χαλιφάτο. Χώρια τὰ ὁπλικὰ συστήματα ποὺ ἀπέκτησαν ἀπὸ τὶς ἐπιδρομές τους σὲ ἀποθῆκες ὅπλων στὴν Συρία καὶ στὸ Ἰράκ.

Οἱ πρῶτες συγκρούσεις τῶν Τζιχαντιστῶν μὲ τοὺς Κούρδους ἔδειξαν ὅτι τὰ πράγματα ξέφευγαν ἀπὸ κάθε ἔλεγχο. Στὴ συνέχεια ἡ προέλασή τους στὴν Συρία, ἐνῶ ἄφηναν ἥσυχο τὸν Ἄσαντ, ἐξόργισε τοὺς Ἀμερικανοὺς ποὺ ἔβλεπαν παράλληλά το τηλεοπτικὸ σόου τῶν ἐκτελέσεων Ἀμερικανῶν δημοσιογράφων νὰ προκαλεῖ ἀνοιχτὰ τὴν ἰσχύ τους. Τὰ πράγματα ὅμως εἶχαν περιπλεχτεῖ ἀκόμα περισσότερο καθὼς ἡ Τουρκία ἤδη βρίσκονταν σὲ πολὺ δύσκολη θέση. Ἀπὸ τὴν μιὰ ἐνῶ ἦταν ἡ μόνη ποὺ μποροῦσε νὰ σταματήσει τὸ κίνημα τῶν Τζιχαντιστῶν καὶ ὁ Ἐρντογάν μετὰ ἀπὸ ἔντονες διεθνεῖς πιέσεις δήλωνε πὼς θὰ συμπαραταχτεῖ στὸ μέτωπο ἐναντίον τους, ἀπὸ τὴν ἄλλη ἡ Ἄγκυρα δὲν μποροῦσε νὰ κινηθεῖ ἐξ’ αἰτίας τῶν στενῶν της δεσμῶν μὲ τούς ἐξτρεμιστὲς ἐνῶ πολλοὶ στὴν τουρκικὴ πρωτεύουσα «χαμογελοῦσαν» καθὼς ἔβλεπαν τοὺς Τζιχαντιστὲς νὰ ἐξοντώνουν τὸ κουρδικὸ στοιχεῖο τῆς Συρίας. Αὐτὸ ὅμως ἐπέφερε τὴν μεγάλη ὀργὴ τῶν Κούρδων μὲ τοὺς ὁποίους ὑποτίθεται ὅτι ὁ Ἐρντογάν εἶχε προχωρήσει σὲ μιὰ διαδικασία εἰρηνικῆς ἐπίλυσης τοῦ κουρδικοῦ ζητήματος. Ἡ διαδικασία αὐτὴ  κατέρρεε μὲ τὸ αἷμα τῶν θυμάτων τῶν αἱματηρῶν κουρδικῶν διαδηλώσεων στὴν Τουρκία, ἐνῶ οἱ συγκρούσεις Κούρδων μὲ Τούρκους στὴν Εὐρώπη, ἀναβίωνε μὲ πρωτοφανῆ τρόπο τὸ παλιὸ μίσος μεταξύ τῶν δυὸ πλευρῶν. Τὴν φωτιὰ ποὺ εἶχε ἀνάψει ἡ Τουρκία γιὰ τὸ δικό της ὄφελος, ἔβλεπε τώρα νὲ τσουρουφλίζει  καὶ τὸ δικό της σπίτι.

Ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα τὰ πράγματα δὲν εἶναι καθόλου ἁπλά. Σὲ ἕνα ἐμπεριστατωμένο ἄρθρο της ἡ φιλοκυβερνητικὴ τουρκικὴ ἐφημερίδα, Yeni Safak, στὶς 8/10, μὲ τὸν χαρακτηριστικὸ τίτλο, «Savas otuz yil surecek», ἐκτίμησε ὅτι οὔτε λίγο οὔτε πολὺ ὁ πόλεμος αὐτὸς μπορεῖ νὰ κρατήσει ἀκόμα καὶ δεκαετίες μὲ ὅλες τὶς ὀλέθριες συνέπειες γιὰ τὴν σταθερότητα στὴν περιοχή. Οἱ Τζιχαντιστὲς ἔχουν δημιουργήσει μιὰ τεράστια δύναμη ποὺ πολὺ δύσκολα θὰ ἀνατραπεῖ μὲ τὰ σημερινὰ δεδομένα, καθὼς ἔχουν ἀποκτήσει  πολεμικὲς δυνατότητες ποὺ τοὺς ἐπιτρέπουν νὰ ἐπιχειροῦν ἐπιθέσεις σὲ πολλὰ μέτωπα μὲ μεγάλη ἐπιτυχία. Τὸ ἀδύνατο σημεῖο τοὺς εἶναι ἡ ἀεροπορία, ἀλλὰ καὶ ἐδῶ τα πράγματα δὲν εἶναι καθόλου ἁπλά. Ἡ Τουρκία δὲν θέλει νὰ τοὺς βομβαρδίσει παρὰ μόνο ἂν ὑπάρχει προοπτικὴ νὰ ἀνατραπεῖ ὁ Ἄσαντ, ἐνῶ οἱ Ἀμερικανοὶ κινοῦνται σὲ περιορισμένα ὅρια ζυγίζοντας τὰ ὑπὲρ καὶ τὰ κατὰ σὲ μιὰ πολὺ ἐπικίνδυνη ἰσορροπία σὲ ἕνα πολὺ εὔφλεκτο πεδίο.  

Ὁ ἀπολογισμὸς εἶναι ἕνας πόταμος αἵματος ποὺ θὰ συνεχιστεῖ ὅπως δείχνουν τὰ πράγματα. Ἀλλὰ τὸ πιὸ ἐπίμαχο σημεῖο εἶναι ὅτι ἡ Τουρκία μὲ τὴν κρίση ποὺ ἡ ἴδια συνέβαλε νὰ δημιουργηθεῖ κινδυνεύει, ὅπως ἀναφέρει χαρακτηριστικὰ καὶ ἡ τουρκικὴ ἐφημερίδα, Zaman στὶς 8/10 μὲ τὸν πολὺ ἐνδιαφέρον  τίτλο, «Turkiye nin bolgesel politikasinin sorunlari», καθὼς καὶ σὲ ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικὸ ἄρθρο τοῦ ἀρθρογράφου, Ali Unal ,στὶς 9/10 μὲ τὸν τίτλο, «Turkiye nereye gidiyor i», νὰ ξαναγυρίσει στὴν δεκαετία τοῦ ἐνενήντα ὅταν κάθε μέρα σκοτώνονταν Τοῦρκοι καὶ Κοῦρδοι σὲ ἀτέλειωτες μάχες στὸ τουρκικὸ Κουρδιστᾶν. Καὶ αὐτὴ τὴν φορὰ οἱ Κοῦρδοι δὲν θὰ ἀρκεστοῦν σὲ ἕνα τυπικὸ ἐμφύλιο δολιοφθορᾶς ἀλλὰ θὰ διεκδικήσουν μὲ ἀξιώσεις τὴν πλήρη καὶ οὐσιαστικὴ αὐτονομία  τοὺς ἐνῶ οἱ Τζιχαντιστὲς καραδοκοῦν ἕτοιμοι γιὰ ὅλα ἀκόμα καὶ σὲ ἀνατροπὴ τῆς καθεστωτικῆς τάξης μέσα στὴν ἴδια τὴν Τουρκία. 

Σὲ ὅλο αὐτὸ τὸ πανδαιμόνιο, ἐμεῖς ὅπως πάντα εἴμαστε ἐκτὸς τόπου καὶ χρόνου πρὸς δόξα τῆς μνημονιακῆς κατοχῆς μας καὶ τῆς σύγχρονης νεοελληνικῆς μιζέριας ποὺ μᾶς ἔχει καταδικάσει στὸν ἄχαρο ρόλο τοῦ κομπάρσου, ἐνῶ στὴν Κύπρο οἱ Τοῦρκοι γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ ἔδειξαν τὰ «δόντια» τους σὲ μιὰ ἀπρόθυμη Ἑλλάδα νὰ ἐκμεταλλευτεῖ τὴν πολὺ δύσκολη θέση ποὺ βρίσκονται καὶ νὰ τοὺς δώσει τὸ κατάλληλο μάθημα.