Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης: «Ὁ διαχρονικός προσδιορισμός τοῦ γραικύλου»

«Ἄγγλος ἢ Γερμανὸς ἢ Γάλλος δύναται νὰ εἶναι κοσμοπολίτης ἢ ἀναρχικὸς ἢ ἄθεος ἢ ὁτιδήποτε.Ἔκαμε τὸ πατριωτικὸν χρέος του, ἔκτισε μεγάλην πατρίδα. Τώρα εἶναι ἐλεύθερος νὰ ἐπαγγέλλεται, χάριν πολυτελείας, τὴν ἀπιστίαν καὶ τὴνἀπαισιοδοξίαν. Ἀλλὰ Γραικύλος τῆς σήμερον ὅστις θέλει νὰ κάμει δημοσία τὸν ἄθεον ἢ τὸν κοσμοπολίτην, ὁμοιάζει μὲ νᾶνον ἀνορθούμενον ἐπ’ἄκρων ὀνύχων καὶ τανυόμενον νὰ φθάσει εἰς ὕψος καὶ φανεῖ καὶ αὐτὸς γίγας. Τὸ ἑλληνικὸν ἔθνος, τὸδοῦλον, ἀλλ’ οὐδὲν ἧττον καὶ τὸ ἐλεύθερον, ἔχει καὶθὰ ἔχει διὰ παντὸς ἀνάγκην τῆς θρησκείας του.»