Ὀρθοδοξία καὶ καύση νεκρῶν

Λάμπρου Κ. Σκόντζου ,Θεολόγου - Καθηγητοῦ

O θόρυβος γιὰ τὴν καθιέρωση τῆς καύσεως τῶν νεκρῶν εἶναι συνεχὴς καὶ ἐπιτακτικός. Λὲς καὶ λύσαμε ὅλα τὰ ἄλλα μεγάλα προβλήματά μας ποὺ μᾶς ταλανίζουν καὶ μᾶς ἔμεινε αὐτό! Νεοεκλεγεῖς δήμαρχος ἔθεσε σὲ πρώτη προτεραιότητά του τὴ δημιουργία κλιβάνων ἀποτέφρωσης τῶν νεκρῶν. Ἡ φρικτὴ οἰκονομικὴ κατάσταση, ἡ ἀνεργία, τὰ βουνὰ τῶν ἐπικίνδυνων ἀπορριμμάτων, τὸ κυκλοφοριακὸ κλπ φαίνεται ὅτι ἔχουν μικρότερη σημασία γι’ αὐτὸν ἀπὸ τὴν καύση τῶν νεκρῶν! Ἀλλὰ δὲν εἶναι τοῦ παρόντος νὰ κριτικάρουμε τὴ σύγχρονη πνευματικὴ σύγχυση καθὼς καὶ τὴν ἀδυναμία ἱεράρχησης τῶν πραγματικῶν ἀναγκῶν τῆς κοινωνίας μας. Σκοπὸς μᾶς εἶναι νὰ ἀναδείξουμε τὴ σκόπιμη δημιουργία προβλήματος, ἐκεῖ ποὺ δὲν ὑπάρχει, προκειμένου νὰ ἱκανοποιηθεῖ ἡ ἐπιδίωξη τῶν ἀθέων καὶ τῶν ἐκκλησιομάχων, ὅσον ἀφορᾶ τὴ «διαχείριση» τῶν νεκρῶν! Σκοπός μας ἀκόμη εἶναι νὰ παρουσιάσουμε τὴν ἑλληνορθόδοξη θέση πάνω σὲ αὐτὸ τὸ ζήτημα, ὡς ἀπάντηση στοὺς ἐλάχιστους θιασῶτες τῆς καύσεως τῶν νεκρῶν, καθ’ ὅτι στὸ σύνολό του ὁ ἑλληνικὸς λαὸς δὲν τὸν ἀπασχολεῖ τὸ θέμα αὐτό.

Εἶναι γεγονὸς ὅτι διάφοροι φορεῖς καὶ πρόσωπα, τὰ ὁποῖα διαπνέονται ἀπὸ ἀθεϊστικὲς καὶ μηδενιστικὲς ἀντιλήψεις, ἐδῶ καὶ χρόνια κάνουν ἀγώνα νὰ γίνει πράξη ἡ περιβόητη καύση τῶν σορῶν τῶν νεκρῶν. Προβάλλουν πολλοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους ἐπιβάλλεται, κατ’ αὐτούς, ἡ πρακτικὴ αὐτή. Κάποιοι ἰσχυρίζονται ὅτι....

 τὰ σημερινὰ κοιμητήρια καὶ ὁ ἀπαράδεκτος ἀπὸ κάθε πλευρὰ τρόπος ταφῆς στὶς μεγάλες πόλεις δημιουργεῖ σοβαρὰ οἰκολογικὰ προβλήματα. Ἡ ἀργὴ σήψη τῶν πτωμάτων μολύνει σοβαρὰ τὸ περιβάλλον καὶ ἰδιαίτερα τὸ ὑπέδαφος. Ἄλλοι προβάλλουν λόγους οἰκονομικούς. Τὸ κόστος ταφῆς εἶναι πράγματι δυσβάστακτο γιὰ πολίτες χαμηλῆς οἰκονομικῆς στάθμης. Ἡ Τοπικὴ Αὐτοδιοίκηση ἀντλεῖ ἀπὸ τὰ κοιμητήρια τεράστια ἔσοδα. Κάποιοι ἄλλοι προβάλλουν λόγους συνειδησιακούς. Θεωροῦν τὸν τρόπο διάθεσης τοῦ σώματός τους προσωπική τους ὑπόθεση, ἀκόμη καὶ μετὰ θάνατον. Χαρακτηρίζουν τὴν καύση τῆς σοροῦ τῶν ὡς ἀξιοπρεπῆ πράξη, σὲ σχέση μὲ τὴν ταφὴ καὶ γι’ αὐτὸ ὑπεραμύνονται τῆς καύσεως.

Εἶναι διαπιστωμένο ὅτι ὑπάρχει σύγχυση στὸν πολὺ κόσμο, ὁ ὁποῖος δὲ γνωρίζει τὶς βαθύτερες ἀνθρωπολογικές, θεολογικὲς καὶ ψυχολογικὲς παραμέτρους τοῦ προβλήματος. Ὑπάρχουν ἀκόμη καὶ πολλοὶ χριστιανοὶ οἱ ὁποῖοι ὑποστηρίζουν τὴν καθιέρωση τῆς καύσεως τῶν νεκρῶν, ἀγνοώντας τὴ μακραίωνη χριστιανικὴ παράδοση τῆς ταφῆς.

Ἀπὸ ἱστορικῆς ἐπόψεως ἡ καύση τῶν νεκρῶν εἶναι μία παλιὰ συνήθεια, τὴν ὁποία πρωτοσυναντᾶμε σὲ πρωτόγονες καὶ ἀπολίτιστες κοινωνίες. Οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἀτένιζαν μὲ δέος τὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου καὶ πίστευαν πὼς ὁ νεκρὸς μποροῦσε νὰ ἀσκήσει ἐπιρροὴ στοὺς ζωντανούς. Στὴν ἀρχὴ ἔτρωγαν τὶς σάρκες τοῦ νεκροῦ, γιατί ἔτσι πίστευαν πὼς ἔπαιρναν τὴ δύναμή του μὲ τὴν ἐξαφάνισή του. Ἀργότερα, ὅταν ἀνακαλύφτηκε ἡ φωτιά, ἔκαιγαν τὰ πτώματα, γιὰ νὰ καταστρέψουν μαζί τους τὴν ὑποτιθέμενη ἀρνητικὴ ἐπιρροὴ τῶν νεκρῶν σ’ αὐτούς.

Ἡ πίστη αὐτὴ υἱοθετήθηκε ἀπὸ τὶς διάφορες φυσικὲς θρησκεῖες, οἱ ὁποῖες συνέχισαν νὰ καῖνε τοὺς νεκρούς. Ἡ πρακτικὴ αὐτὴ υἱοθετήθηκε πλήρως ἀπὸ τὰ ἀνατολικὰ θρησκεύματα ἤτοι: τὸν Ἰνδουϊσμὸ καὶ τὸ Βουδισμό, διότι αὐτὰ δὲν πιστεύουν στὴν ψυχοσωματικὴ ἑνότητα τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἀλλόκοτη καὶ παράλογη πίστη στὴν μετενσάρκωση δημιουργεῖ ἀπέχθεια γιὰ τὸ νεκρὸ σῶμα καὶ γι’ αὐτὸ τὸ παραδίδουν στὴν πυρὰ νὰ καταστραφεῖ.

Τὸ ἴδιο καὶ ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ θρησκεία καὶ φιλοσοφία (ὀρφισμός, πλατωνισμός, νεοπλατωνισμός), δὲν πίστευε στὴν ψυχοσωματικὴ ἑνότητα. Ἡ σκιώδης καὶ ἀκαθόριστη ἀντίληψη γιὰ τὴ μεταθανάτια ζωὴ δημιούργησε συνθῆκες γιὰ τὴν καταστροφὴ τοῦ σώματος τῶν νεκρῶν. Κάποιοι ἐπίσης πρακτικοὶ λόγοι ἐπέβαλλαν τὴν καύση στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ὅπως τῶν νεκρῶν τῶν πολέμων, ὅμως σὲ πολὺ περιορισμένο ἐπίπεδο, διότι κατὰ κανόνα ἐφαρμοζόταν ἡ ταφή, σὲ ἀντίθεση μὲ ὅ,τι ὑποστηρίζουν οἱ θιασῶτες τῆς καύσεως. Ἀπόδειξη τὰ πάμπολλα ἀρχαιοελληνικὰ νεκροταφεῖα ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ οἱ πολυάριθμοι τάφοι σὲ ὅλες τὶς περιοχὲς τῆς χώρας, τὰ ὁποία μᾶς ἀποδεικνύουν ἀπερίφραστα τὴν διαδεδομένη πρακτική της ταφῆς τῶν νεκρῶν ἀπὸ τοὺς προγόνους μας. Ἀνάλογη πρακτικὴ γινόταν καὶ στοὺς Ρωμαίους, κυριαρχοῦσε τὸ ἔθιμο τῆς ταφῆς.

Στοὺς Αἰγυπτίους ἐφαρμοζόταν ἀποκλειστικὰ ἡ ταφὴ καὶ μάλιστα ἡ ἐπιμελημένη, μὲ τὴν ταρίχευση τῶν σωμάτων. Τὸ ἴδιο καὶ στοὺς Ἑβραίους. Τὸ ἀνθρώπινο σῶμα θεωρεῖτο θεῖο δημιούργημα καὶ γι’ αὐτὸ τύγχανε ἰδιαίτερου σεβασμοῦ. Βλέπουμε γιὰ παράδειγμα τὴν ἐπιμελῆ ταφὴ τῶν πατριαρχῶν Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαάκ. Βλέπουμε νὰ μεταφέρεται ἡ σορὸς τοῦ Ἰακὼβ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο στὴν Χαναᾶν προκειμένου νὰ ταφεῖ πλάι στοὺς προγόνους του. Ἂς σημειωθεῖ πώς, γιὰ τὴν ἑβραϊκὴ ἀντίληψη, μόνο τὸ σῶμα καθόριζε τὴν ἀνθρώπινη ὑπόσταση.

Ὁ Χριστιανισμὸς ἔδωσε μεγάλη σημασία στὴν ψυχοσωματικὴ ἑνότητα τοῦ ἀνθρώπου. Μέσα σὲ ἕνα λίαν ἐχθρικὸ πρὸς τὸ ἀνθρώπινο σῶμα περιβάλλον ὄρθωσε σοβαρὸ ἀντίλογο. Ἐπαγγέλθηκε μία πρωτόγνωρη τιμὴ γιὰ τὸ σῶμα, ὡς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Ἀντίθετα μὲ τὴν διαδεδομένη μηδενιστικὴ ἀντίληψη, τὸ ἀνθρώπινο σῶμα δὲν εἶναι ἁπλὰ ἕνα σύνολο ἀπὸ σάρκες καὶ ὀστᾶ, ἀλλὰ ἔχει κατὰ τὴ χριστιανικὴ διδασκαλία βαθύτερη ὀντολογικὴ σημασία γιὰ τὸν ἄνθρωπο, διότι μαζὶ μὲ τὴν ψυχὴ ἀποτελεῖ τὸ βασικὸ στοιχεῖο τῆς ἀνθρώπινης φύσεως. Ἐνῶ ἡ ψυχὴ εἶναι ὁ «ἔσω ἄνθρωπος» (Ρώμ.7,22, Β΄Κόρ.4,19, Ἐφεσ.3,16), τὸ σῶμα εἶναι ὁ «ἔξω ἠμῶν ἄνθρωπος» (Β΄Κόρ.4,16). Ἐὰν λείπει ἕνα ἀπὸ αὐτὰ τὰ δύο στοιχεῖα δὲ λογίζεται ἄνθρωπος.

Ἡ μεγάλη τιμὴ τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ «σὰρξ ἐγένετο» (Ἰωάν.1,14). Ἔλαβε πραγματικὸ ἀνθρώπινο σῶμα, ὥστε «κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθεῖναι, ἴνα ἐλεήμων γένηται καὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς τὰ πρὸς τὸν Θεόν, εἰς τὸ ἰλάσκεσθαι τὰς ἁμαρτίας τοῦ λαοῦ» (Ἑβρ.2,17).To ἀνθρώπινο σῶμα κατὰ συνέπεια καθαγιάστηκε στὸ Θεῖο Πρόσωπο τοῦ Λυτρωτῆ. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό. Ἀπὸ τὴν εὐλογημένη στιγμὴ τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως τὸ ἀνθρώπινο σῶμα παραμένει ἐσαεὶ ἑνωμένο μὲ τὸ θεία φύση στὸ Πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου. Τὸ ἀνθρώπινο σῶμα ἔχει πιὰ θεωθεῖ. Δὲν εἶναι ἕνα ὑλικὸ σύνολο, ἀλλὰ μέλος Χριστοῦ (Ἃ΄Κόρ.6,15), ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Ἃ΄Κόρ.6,19). Ἡ κοινωνία τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Κυρίου διοχετεύει στὸ ἀνθρώπινο σῶμα στοιχεῖα ἀθανασίας καὶ ἐπιβεβαιώνει τὸν μελλοντικό του θρίαμβο (Ἰωάν.6,33).

Ὑπὸ αὐτὲς τὶς προϋποθέσεις καὶ κυρίως χάρις στὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ὁ βιολογικὸς θάνατος οὐδόλως ἐπηρεάζει τὴν ὀντολογικὴ σύσταση τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ θάνατος λογίζεται ὡς προσωρινὸς χωρισμὸς τοῦ ψυχικοῦ μέρους ἀπὸ τοῦ σωματικοῦ, κατάλοιπο τῆς πτώσεως καὶ τῆς ἁμαρτίας καὶ χαρακτηρίζεται ὡς ὕπνος (Μάρκ.5,40.Ἰωάν.11,11). Στὰ ἔσχατά της ἀνθρώπινης ἱστορίας, ὅταν ὁ Θεὸς ἀποφασίσει, θὰ γίνει ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, δηλαδὴ θὰ γίνει ξανὰ ἡ ἕνωση ψυχῆς καὶ σώματος (Λούκ.20,37.Ἃ΄Θέσ.4,16), ὅπως ἔγινε καὶ μὲ τὸ ἀναστημένο σῶμα τοῦ Χριστοῦ.To ἀνθρώπινο σῶμα θὰ συνδοξασθεῖ μὲ τὴν ψυχή, καθ’ ὅτι «δεῖ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσηται ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσηται ἀθανασίαν» (Ἃ΄Κόρ.15,52).

Γι’ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία υἱοθέτησε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τὴν ταφὴ τῶν κεκοιμημένων. Ἀδιάψευστος μάρτυρας οἱ περίφημες κατακόμβες τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ὅπου ἐκεῖ κεῖται καὶ ἱστορεῖται κατὰ τρόπο σαφῆ ὁλόκληρη ἡ χριστιανικὴ ἀνθρωπολογία. Οἱ κατακόμβες ἦταν ὑπόγεια νεκροταφεῖα. Ὅταν βρισκόμαστε σ’ αὐτὲς δὲν μᾶς δημιουργεῖται καμιὰ ἐντύπωση ἀπαισιοδοξίας καὶ συναίσθημα λύπης. Ὁ ὑπέροχος διάκοσμος μᾶλλον δημιουργεῖ ἑορταστικὴ ἀτμόσφαιρα καὶ κατάσταση αἰσιοδοξίας. Τὰ σώματα τῶν κεκοιμημένων ἀναπαύονται ἐκεῖ μέχρι νὰ ἠχήσει ἡ ἔσχατη σάλπιγγα καὶ νὰ ἀναστηθοῦν ἐν Κυρίω (Ἃ΄Θέσ.4,16). Οὐδέποτε σκέφτηκαν οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ νὰ καταστρέψουν τὰ σώματα τῶν νεκρῶν τους διὰ τῆς φωτιᾶς ἢ δὶ’ ἄλλου βίαιου τρόπου. Ἀντίθετα μάλιστα τὰ λείψανα τῶν μαρτύρων καὶ τῶν ἁγίων τὰ θεωροῦσαν ἁγιασμένα μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπέδιδαν σ’ αὐτὰ ἰδιαίτερη τιμή, «ὡς λίθων πολυτίμων πολυτιμότερα», σύμφωνα μὲ παλαιοχριστιανικὸ κείμενο. Ἂν ἐφαρμοζόταν ἡ καύση τῶν νεκρῶν θὰ στερούταν ἡ Ἐκκλησία τοῦ πλήθους τῶν ἱερῶν λειψάνων, τὰ ὁποία κατέχει ὡς ὕψιστη εὐλογία καὶ πηγὴ ἁγιασμοῦ τῶν πιστῶν.

Τὴν παράδοση αὐτὴ συνέχισε ἡ Ἐκκλησία μας διὰ μέσου τῶν αἰώνων, ὡς τὰ σήμερα. Τὰ κοιμητήρια εἶναι τόποι σημαντικοὶ γιὰ τοὺς πιστούς, ἐκεῖ βρίσκονται ἀποθεμένα τὰ σώματα τῶν προσφιλῶν τους προσώπων. Οἱ τάφοι εἶναι μικροὶ «οἶκοι» ποὺ στεγάζουν αὐτὰ τὰ σώματα καὶ τοὺς ὁποίους φροντίζουν μὲ περισσὴ ἐπιμέλεια. Οἱ ἐπιμνημόσυνες τελετὲς ἔχουν μεγάλη θεολογικὴ καὶ ἀνθρωπολογικὴ σημασία, διότι ἐκτὸς ἀπὸ ἱκεσίες στὸ Θεό, ὑπενθυμίζουν στοὺς ζῶντες συγγενεῖς τὸ συγκλονιστικὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου καὶ τὴν δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ.

Ἀπὸ τὰ παραπάνω συνάγεται τὸ συμπέρασμα πὼς ἡ διαδικασία καύσης τῶν νεκρῶν σωμάτων εἶναι πρακτικὴ ἐντελῶς ξένη μὲ τὴν Ὀρθόδοξη παράδοσή μας. Τὸ ἀνθρώπινο σῶμα ἀξίζει τιμῆς καὶ φροντίδας καὶ σὲ καμιὰ περίπτωση δὲν προορίζεται νὰ τύχει βίαιης καταστροφῆς. Τὸ νεκρὸ σῶμα μας δὲν εἶναι γιὰ «πέταμα», ἀλλὰ γιὰ ἐναπόθεση μέχρι νὰ τὸ ξαναπάρουμε.

Βεβαίως ὑπάρχει καὶ ὁ ἀντίλογος γιὰ τοὺς ὑποστηρικτὲς τῆς καύσεως. Ἀπαντᾶμε σὲ αὐτοὺς ποὺ ἐπικαλοῦνται οἰκολογικοὺς λόγους: Κανένας δὲν ἀρνεῖται τὸ ἀπαράδεκτο φαινόμενο τῶν κοιμητηρίων τῶν πόλεων. Φυσικὰ καὶ ἐπιβαρύνεται τὸ περιβάλλον ἀπὸ τὴν κατάσταση αὐτή. Τὸ χειρότερο εἶναι ὅτι τὸ χῶμα ἔχει ὑποστεῖ κορεσμό, ἀπὸ τὶς ἐπαναλαμβανόμενες ταφὲς στὸ ἴδιο μέρος, καὶ δὲ βοηθᾶ στὴ διάλυση τῶν πτωμάτων. Ὅμως τὸ πρόβλημα μπορεῖ νὰ λυθεῖ πολὺ ἁπλά. Νὰ μεταφερθοῦν τὰ κοιμητήρια σὲ μεγάλες ἐκτάσεις ἔξω ἀπὸ τὶς πόλεις, ὥστε νὰ μὴν ὑπάρχει συνωστισμὸς ταφῆς. Νὰ μὴ χρειάζεται νὰ γίνεται ἐκταφὴ καὶ νὰ ἀφήνουν τὸ σῶμα νὰ διαλύεται ἤρεμα, ὅσο χρόνο χρειάζεται. Ἡ φύση ἔχει τοὺς δικούς της δυναμικοὺς μηχανισμοὺς ὥστε νὰ γίνεται ἀσφαλῶς ἡ διάλυση τοῦ σώματος, ὅπως γίνεται στὰ χωριά, χωρὶς περιβαλλοντικὲς ἐπιπτώσεις. Ἡ καύση τῶν νεκρῶν, σύμφωνα μὲ μελέτες διαπρεπῶν ἐπιστημόνων, ὄχι μόνο δὲν θὰ ὠφελήσει τὸ περιβάλλον, ἀλλὰ θὰ τὸ ἐπιβαρύνει, διότι ἡ καύση χιλιάδων πτωμάτων θὰ διαχύσει στὴν ἀτμόσφαιρα τόνους ἐπικίνδυνων ἀερίων.

Στοὺς ὑποστηρικτὲς τῆς καύσεως γιὰ λόγους οἰκονομικοὺς ἀπαντοῦμε ὅτι μὲ τὴ μεταφορὰ τῶν κοιμητηρίων ἔξω ἀπὸ τὶς πόλεις θὰ μειωθεῖ κατακόρυφα καὶ τὸ κόστος τῆς ταφῆς, διότι θὰ μειωθεῖ ἡ τιμὴ τῆς γής. Τὸ μεγάλο κόστος μπορεῖ νὰ μειωθεῖ ἀκόμη περισσότερο μὲ τὴν ἀποφυγὴ πολυτελῶν καὶ ἐπιδεικτικῶν κηδειῶν, καθὼς καὶ τὴν ἀνέγερση πολυτελῶν τάφων. Εἶναι γνωστὸ πὼς ἡ λιτότητα ἔχει τὴ δική της ξεχωριστὴ ὀμορφιά. Ἄλλωστε ἡ ματαιοδοξία δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει θέση στὰ κοιμητήρια, στοὺς κατ’ ἐξοχὴν τόπους αὐτοσυνειδησίας.

Στοὺς συνειδησιακὰ ἀντίθετους μὲ τὴν ταφὴ τῶν νεκρῶν ἀπαντᾶμε τὰ ἑξῆς: Δὲν συμμεριζόμαστε τὴ διαδεδομένη ἀντίληψη ὅτι δῆθεν εἴμαστε ἀπόλυτοι κυρίαρχοί του σώματός μας. Ἀπόλυτοι κυρίαρχοι σὲ κάποιο πράγμα θεωρούμαστε ἐφόσον αὐτὸ τὸ κατασκευάσαμε καὶ τὸ κατέχουμε οἱ ἴδιοι. Τὸ σῶμα μας δὲν εἶναι δική μας δημιουργία. Εἶναι ποίημα τοῦ Θεοῦ καὶ σύμφωνα μὲ τοὺς ἀθέους καὶ μηδενιστὲς τῶν γονέων μας. Τὸ σῶμα μας καὶ ὅλο τὸ εἶναι μᾶς ἀνήκουν σὲ Ἐκεῖνον ποὺ τὸ δημιούργησε καὶ στὴν κοινωνία στὴν ὁποία ζοῦμε. Κατὰ συνέπεια δὲν ἔχουμε κανένα δικαίωμα νὰ τὸ διαθέσουμε ὅπως ἐμεῖς θέλουμε, πολλῶ δὲ μᾶλλον νὰ τὸ καταστρέψουμε βίαια διὰ τῆς πυρᾶς.

Τίθενται ἐπίσης καὶ τὰ εὔλογα ἐρωτήματα: πὼς εἶναι δυνατὸν ἕνα πρωτόγονο καὶ βάρβαρο ἔθιμο, ὅπως αὐτὸ τῆς καύσεως τῶν νεκρῶν, νὰ τηρεῖται στὴν σύγχρονη πολιτισμένη ἐποχή μας; Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ γίνει δεκτὴ ἡ ἀπολίτιστη καὶ βίαιη αὐτὴ πράξη χωρὶς ἀφόρητη ψυχολογικὴ πίεση; Πῶς θὰ μποροῦσε νὰ δεχτεῖ μία χαροκαμένη μητέρα νὰ ἀτενίσει τὴν ἀπανθράκωση τοῦ παιδιοῦ της; Ἡ στέρηση ἔστω τῶν λειψάνων τοῦ παιδιοῦ αὐτῆς τῆς μητέρας θὰ ἰσοδυναμοῦσε μὲ ἕναν δεύτερο θάνατο!

Ἡ καύση, ἡ βίαιη καὶ ὁλοκληρωτικὴ καταστροφὴ τοῦ σώματος, ἐνέχει ἕναν σπουδαιότατο κίνδυνο, τὸν ὁποῖο κανένας δὲν ἔχει ἐπισημάνει. Πρόκειται γιὰ τὶς περιπτώσεις ἐγκληματικῶν πράξεων γιὰ τὶς ὁποῖες ἀπαιτεῖται ἰατροδικαστικὴ ἐξέταση τοῦ πτώματος. Στὴν περίπτωση ποὺ τὸ πτῶμα ἀποτεφρωθεῖ θὰ εἶναι ἀδύνατη τέτοια ἐξέταση καὶ ὁ δολοφόνος θὰ πάρει ἄφεση! Εἶναι εὔκολο νὰ φανταστοῦμε πόσα ἐγκλήματα θὰ μείνουν ἀνεξιχνίαστα καὶ ἀτιμώρητα καὶ τὸ χειρότερο πόσα ἐγκλήματα θὰ γίνουν, ἀφοῦ θὰ εἶναι εὔκολο οἱ ἐγκληματίες νὰ σβήσουν διὰ παντὸς τὰ δολοφονικὰ ἴχνη τοὺς διὰ τῆς καύσεως!

Εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι ἡ καύση τῶν νεκρῶν ἐντάσσεται σὲ ἕνα γενικότερο σχέδιο περιθωριοποίησης κάθε χριστιανικῆς πρακτικῆς, ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὴν μακραίωνη παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Τὰ τελευταία χρόνια δρομολογεῖται δυστυχῶς μία πρωτοφανὴς κατάσταση, ποὺ ἔχει ὡς στόχο νὰ θέσει στὸ περιθώριο τῆς κοινωνίας τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἄλλωστε ἡ καύση τῶν νεκρῶν εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ «αἰτήματα» τῶν ἀντιθέων παραγόντων, οἱ ὁποῖοι ἀδιαφοροῦν γιὰ τὶς ὅποιες ἐπιπτώσεις στὴν κοινωνία, φθάνει νὰ πλήξουν τὴν Ἐκκλησία!

Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί, ἀπέναντι στὴ μηδενιστικὴ ἀπαισιοδοξία καὶ τὴν καταστροφικὴ μανία τῶν ὑποστηρικτῶν τῆς καύσεως τῶν νεκρῶν, ἀντιπαραθέτουμε τὴ δέουσα τιμή μας πρὸς τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο ὡς ψυχοσωματικὴ ἑνότητα καὶ τὴν αἰσιόδοξη πίστη μας στὴν ἀέναη μεταθανάτια συνέχιση τῆς ζωῆς μας. Ἂν γιὰ ἐκείνους τὸ τέλος τοὺς εἶναι ὁ φοβερὸς καταστροφικὸς κλίβανος, γιὰ μᾶς προορισμὸς μᾶς εἶναι οἱ ἀτελεύτητοι αἰῶνες καὶ ἡ ἄρρητη μακαριότητα, ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὸ Θεὸ στοὺς πιστούς Του. Αὐτὰ γιὰ μᾶς δὲν εἶναι ἀφηρημένα λεκτικὰ σχήματα καὶ φροῦδες ἐλπίδες, ἀλλὰ ἔχουν τὴν πιστότητα καὶ βεβαιότητα τοῦ σαρκωμένου Θεοῦ μας καὶ Σωτήρα μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Ὁποίου «ἀληθὴς ἐστιν ἡ μαρτυρία» (Ἰωάν.8,14).