ΜΝΗΜΗ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ' ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ †Ἄρχ. Χριστοδούλου Φάσσου

«Ὑμεῖς ἐστέ τό φῶς τοῦ κόσμου.»

Στήν Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου, ἀγαπητοί ἀδελφοί, μνημονεύσαμε τούς ἑξακόσιους τριάκοντα Ἁγίους Πατέρες, ἐπισκόπους, ἱερεῖς καί μοναχούς, οἱ ὁποῖοι τό ἔτος 451 μ.Χ., ὅταν ἦταν αὐτοκράτορας ὁ Μαρκιανός καί ἡ εὐλαβής γυναίκα του ἡ Πουλχερία (πολλά ἔχουν κάνει οἱ εὐσεβεῖς γυναῖκες), βασιλεῖς πού διακρίνονταν προπάντων γιά τήν εὐαισθησία τῆς πίστεώς τους, ἀπεφάσισαν νά συγκροτήσουν τήν Τετάρτη (Δ’) Οἰκουμενική Σύνοδο, γιά νά καταπολεμηθεῖ ἡ αἵρεση τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ καί ἔγινε ἡ Σύνοδος αὐτή στή Χαλκηδόνα.
Ἡ Χαλκηδόνα εἶναι ἀπέναντι ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη. Σήμερα εἶναι μία πόλη, τότε ἤτανε προάστιο. Ἐκεῖ εἶχε μαρτυρήσει ἡ Ἁγία Εὐφημία καί ἦτο τεράστιος ναός, τόν ὁποῖον εἶχε φτιάξει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος. Ἐκεῖ μέσα, λοιπόν, σ’ αὐτόν τό ναό συγκεντρώθηκαν ἑξακόσιοι τριάντα Ἅγιοι Πατέρες καί μελέτησαν τά θέματα τῆς πίστεώς μας καί ἰδίως σέ ὅ,τι ἀφορᾶ στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ μας. Αὐτή εἶναι ἡ Τετάρτη ἐν Χαλκηδόνι Οἰκουμενική Σύνοδος.
Πρός τιμήν τούς ψάλαμε ὡραιότατα τροπάρια ἀπό χθές τό βράδυ, στόν Ἑσπερινό, καί σήμερα τό πρωί. Π.χ. «Τῶν Ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…» (Μηναῖον Ἰουλίου, Κυριακή Ἁγίων Πατέρων, Δοξαστικό τῶν αἴνων), οἱ ὁποῖοι συνῆλθαν καί μᾶς διέσωσαν τήν πίστη. Πρός τιμήν τούς διαβάζουμε καί εἰδική...Εὐαγγελική Περικοπή, τήν ὁποίαν ἀκούσατε.
Θέλω νά ὑπογραμμίσω μερικά πράγματα σ’ αὐτή τήν περικοπή. Εἶναι λόγια, τά ὁποία εἶπε ὁ Κύριός μας.
Ἰσχύουν γιά τούς μαθητᾶς Τοῦ κατ’ ἀρχάς, κατόπιν γιά τούς διαδόχους τους, τούς ἱερεῖς, τούς ἐπισκόπους καί κατ’ ἐπέκταση γιά ὅλους τους χριστιανούς. Ἀρχίζει ὁ Κύριος καί λέει στούς χριστιανούς ὅλους: «Ὑμεῖς ἐστέ τό φῶς τοῦ κόσμου» (Μάτθ. Ε’, 14). Μεγαλύτερη τιμή γιά τόν ἄνθρωπο δέν ὑπάρχει, ἀγαπητοί. Τί θέλετε νά γίνει ὁ ἄνθρωπος; Θέλετε νά γίνει βασιλιάς; Θέλετε νά γίνει σοφός ἐπιστήμων, δοξασμένος στρατηγός; Ἄς γίνει ὅ,τι θέλετε.
Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη τιμή ἀπ’ αὐτό πού λέει ὁ Κύριος, ὅτι δηλαδή ἐσεῖς εἶστε τό φῶς τοῦ κόσμου! Καί νά σκεφτεῖτε ὅτι αὐτά τά λόγια τά εἶπε ὁ Κύριος πρῶτα γιά τόν ἑαυτόν του. Λέει ὁ Κύριος: «Ἐγώ εἰμί τό Φῶς τοῦ κόσμου». Γράφεται πολλές φορές στό Εὐαγγέλιο πού κρατεῖ ὁ Κύριός μας στήν εἰκόνα δίπλα ἀπό τήν Ὡραία Πύλη: «Ἐγώ εἰμί τό Φῶς τοῦ κόσμου». Ὁ Χριστός εἶναι τό Φῶς τοῦ κόσμου. Τώρα λέει:
Ἐσεῖς οἱ μαθηταί μου, οἱ χριστιανοί, εἶστε τό Φῶς τοῦ κόσμου. Τί μεγάλη τιμή γιά τόν ἄνθρωπο! Τέτοιο Φῶς τοῦ κόσμου ὑπῆρξαν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας• καί τέτοιοι πρέπει νά εἶναι ὅλοι οἱ χριστιανοί.
Τούς λέει στή συνέχεια ὅτι τό φῶς πρέπει νά φωτίζει. Ὅταν ἀνάβουμε ἕνα φῶς, δέν τό κουκουλώνουμε κάτω ἀπό ἕνα τραπέζι οὔτε κάτω ἀπό ἕνα κρεβάτι, ἀλλά τό βάζουμε ἐπάνω στό λυχνοστάτη γιά νά φέγγει σ’ ὅλη τήν οἰκία καί νά φωτίζει. Τέτοιο φῶς πρέπει νά εἶναι οἱ χριστιανοί, γιά νά βλέπουν οἱ ἄνθρωποι τά καλά τους ἔργα καί νά δοξάζουν τόν Πατέρα τόν ἐπουράνιο. Αὐτό ἔκαναν οἱ Ἅγιοι Πατέρες.
Ἐάν δέν γινόταν αὐτή ἡ Σύνοδος, θά μᾶς εἶχε παρασύρει ἡ αἵρεση. Σκεφθεῖτε δέ πώς οἱ αἱρετικοί ἔλεγαν πράγματα ἀπαράδεκτα. Ἐπρέσβευαν ὅτι ὁ Χριστός μᾶς εἶναι Θεός μόνον. Γεννήθηκε ἄνθρωπος, ἀλλά μετά ἦρθε ἡ θεία φύση κι ἀπερρόφησε τήν ἀνθρώπινη. Ἐπειδή λοιπόν ὁ Θεός εἶναι φωτιά, ἡ ἀνθρώπινη φύση κάηκε μέσα στή φωτιά τή θεϊκή. Κι ἔτσι ὁ Χριστός ἔμεινε μόνο Θεός.
Αὐτό, ὅταν τό πρωτοακούσει κανείς, λέει ὅτι εἶναι σωστό. Ἀλλά οἱ ΆΑγιοι Πατέρες διεκήρυξαν:
Ὄχι, δέν εἶναι ἔτσι. Ὁ Χριστός μᾶς ἔχει δύο φύσεις. Καί τούτη τήν ὥρα πού μιλᾶμε, ἐκεῖ στόν οὐρανό πού εὑρίσκεται, εἶναι Θεός καί εἶναι καί ἄνθρωπος μαζί (Πρβλ. Σύμβολο τῆς Πίστεως, ἄρθ. β’ καί γ’). Γιατί ἐπέμειναν σ’ αὐτό οἱ Πατέρες; Γιατί ἔτσι θεώνεται καί δοξάζεται ἡ ἀνθρώπινη φύση.
Γιά σκεφτεῖτε, ἀδελφοί μου, τήν ἀνθρώπινη φύση μας, δηλαδή νά τήν πάρει ὁ Χριστός μας καί νά τήν ἀνεβάσει στόν οὐρανό! Νά τήν καθίσει δεξιά τοῦ θρόνου τοῦ Πατέρα καί ἐκεῖ νά τή θεώσει!
Ἐάν εἶχε καεῖ, ὅπως λέγανε οἱ αἱρετικοί, καί εἶχε ἐξατμιστεῖ ἡ ἀνθρώπινη φύση μέσα στή θεϊκή, πῶς θά θεωνόταν; Γι’ αὐτό οἱ Ἅγιοι Πατέρες εἶπαν: Ὄχι, δέν ἀπορροφήθηκε οὔτε ἐξατμίσθηκε ἡ ἀνθρώπινη φύση, ἀλλά ὁ Χριστός ἔμεινε Θεός καί ἄνθρωπος.
Ἀκέραιη ἡ θεϊκή φύση; Ἀκέραιη καί ἡ ἀνθρώπινη φύση. Ἀνελήφθη στούς Οὐρανούς ὁ Θεός; Ἀνελήφθη καί ἡ ἀνθρώπινη φύση μαζί μέ τή Θεία καί κάθισε στά δεξιά τοῦ Πατέρα (Πρβλ. Πεντηκοστάριον, Στιχηρό Δοξαστικό του Ἑσπερινοῦ της Ἀναλήψεως). Ἔτσι οἱ Πατέρες μᾶς ἔσωσαν ἀπό τήν αἵρεση.
Πῶς τά κατάφεραν αὐτοί; Ἐδῶ εἶναι τώρα τό θέμα πού πρέπει ἐμεῖς νά προσέξουμε. Πῶς οἱ Ἅγιοι αὐτοί ἔγιναν τέτοια φῶτα, ὥστε νά φωτοβολήσουν καί νά διασώσουν τήν πίστη; Πῶς ὁ κάθε ἕνας ἀπό μᾶς θά γίνουμε τέτοιοι; Ὑπάρχει μόνον ἕνας τρόπος. Λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Φωτισθῆναι δεῖ πρῶτον καί εἴτα φωτίσαι» (Gregorious Nazianzenus Theol, Apologetica, Orat. 2,, 35, 480, 25 TLG). Πρέπει πρῶτα νά δεχθοῦμε τό Φῶς ἐμεῖς. Νά τό πῶ ἁπλούστερα.
Πρέπει νά ἑνωθοῦμε μέ τήν πηγή τοῦ φωτός, γιά νά γίνουμε ἐμεῖς φῶς καί νά εἴμαστε φωτεινοί ἄνθρωποι. Γιά νά γίνουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες φῶτα, πού φώτισαν ὅλη τήν Οἰκουμένη, ἑνώθηκαν μέ τήν πηγή τοῦ φωτός. Χρειάζεται, ἀδελφοί μου, προσέξτε τό, ὄχι ἁπλῶς νά ἔχουμε ἕνα σύνδεσμο μέ τό Χριστό, ἀλλά νά κολλήσουμε, νά ταυτιστοῦμε, νά ἐνσωματωθοῦμε ἐπάνω στό Χριστό. Δέν σᾶς τό λέω ἐγώ. Οἱ Ἅγιοι τό λένε. Λέει ὁ ἅγιος Συμεών: «… ὅλον τόν Χριστόν ἐν ἐαυτοῖς ὁλοτελῶς κτησάμενοι, ἔργω καί πείρα καί αἰσθήσει καί γνώσει καί θεωρία» (Συμεών Ν. Θεολόγος, τά ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΑ Μέτ. Ζαγοραίου, λόγος 54, σέλ. 274). Πρέπει τό Χριστό νά τόν ἀγκαλιάσουμε μέσα μας καί νά γίνει ὁ νοῦς μᾶς Χριστός, ἡ σκέψη μᾶς Χριστός, ἡ ζωή μᾶς Χριστός, οἱ ἐκδηλώσεις μᾶς Χριστός. Ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξή μας νά γίνει Χριστός. Τόσο πολύ πρέπει νά κολλήσουμε ἐπάνω στό Χριστό. Λέει ἕνας ἄλλος Ἅγιος: «Φῶς ὅλοι γεγονότες θεῖον, ὡς θείου φωτός γεννήματα» (Γρηγόριος Θεολόγος, Λόγος εἰς τά Ἅγια Φῶτα ΕΠΕ 5, 74), θά κολλήσουμε πάνω στό θεῖο Φῶς, γιά νά εἴμαστε γεννήματα, γιά νά εἴμαστε ἀκτίνες τοῦ θεϊκοῦ φωτός.
Αὐτό ἔκαναν οἱ Ἅγιοι καί ἔτσι ἔγιναν ἅγιοι. Ἔτσι πρέπει νά γίνουμε κι ἐμεῖς. Πρέπει νά ταυτιστοῦμε, νά κολλήσουμε, ὅπως σᾶς εἶπα προηγουμένως, νά προσεγγίσουμε τό Χριστό μας. Ὅσο περισσότερο προσεγγίζουμε, τόσο περισσότερο φωτιζόμαστε. Ὅποιος ἀπό μᾶς πλησιάσει περισσότερο τό Χριστό, ἔρθει κοντά στό Χριστό, κολλήσει ἐπάνω στό Χριστό, ταυτίσει τήν ὕπαρξή του μέ τό Χριστό, αὐτός θά εἶναι πιό φωτεινός ἀπό ὅλους. Λέει ἕνας ἅγιος της Ἐκκλησίας μας: Τό πρῶτο φῶς εἶναι ὁ Θεός, τό δεύτερο φῶς εἶναι οἱ ἄγγελοι. Γιατί εἶναι οἱ ἄγγελοι τό δεύτερο φῶς; Γιατί οἱ ἄγγελοι εἶναι μετά ἀπό τό Θεό. Εἶναι κολλημένοι ἐπάνω στό Θεό οἱ ἄγγελοι. Μετά τό Θεό καί μετά τούς ἀγγέλους ἔρχονται οἱ ἄνθρωποι καί ὅσοι προπάντων ἔχουν περισσότερο φῶς, ὅσοι ἔχουν κολλήσει πιό πολύ ἐπάνω στό Φῶς. Ἀκοῦστε: «Πρῶτον Φῶς ὁ Θεός. Δεύτερον οἱ ἄγγελοι. Τρίτον γάρ φῶς ὁ ἄνθρωπος. Καί ἠμῶν αὐτῶν οἱ θεοειδέστεροι καί μᾶλλον Θεῶ πλησιάζοντες» (Gregorious Nazianzenus Theol, In sanctum baptisma, Orat. 40, 36, 364, 21, TLG). Ὅσοι πιό πολύ πλησίασαν στό Θεό ἀπ’ τούς ἀνθρώπους καί ὅσοι πιό πολύ ταυτίστηκαν μέ Αὐτόν, αὐτοί ἔγιναν καί πιό πολύ Φῶτα, τά ὁποῖα μέ τή ζωή τούς φωτίζουν καί φαίνονται τά σκοτάδια πού ὑπάρχουν. Γιατί ἅμα ἔχεις ἕνα φῶς, κάνεις μία σύγκριση καί λές: Κοίταξε τό φῶς. Πῶ πῶ, ἀπό κεῖ τό σκοτάδι! Τό φῶς, δηλαδή, δείχνει τό σκοτάδι. Ὅταν ὁ χριστιανός εἶναι φωτεινός, τότε φαίνεται σέ τί σκοτάδια εἶναι οἱ ἄνθρωποι οἱ ἄλλοι, πού εἶναι μακράν του Θεοῦ, οἱ ἄπιστοι. Καί συγχρόνως ὁ φωτεινός δείχνει τό δρόμο, τόν ὁποῖο πρέπει νά ἀκολουθήσουμε.
Ἐκεῖνο πού χρειάζεται νά προσέξουμε εἶναι ὅτι θά φωτίζουμε ὁ καθένας μᾶς πρῶτον «πάσι τοῖς ἐν τή οἰκία» (Μάτθ. Ε’, 15). Λέει ὁ Χριστός μας: Θά πάει τό φῶς ἐπάνω στό λυχνοστάτη, γιά νά φωτίσει «πάσι τοῖς ἐν τή οἰκία». Θά φωτίσουμε πρῶτα μέσα στό σπίτι μας. Ἄν εἴμαστε φῶς, ἄν εἴμαστε κολλημένοι πάνω στό φῶς τοῦ Χριστοῦ, θά εἴμαστε φωτεινές ἑστίες, φωτεινοί λαμπτῆρες πρῶτα μέσα στό σπίτι μας. Θά φωτιστοῦν τά παιδιά μας, θά φωτιστεῖ ὁ ἄντρας μας, θά φωτιστεῖ ἡ γυναίκα μας, θά φωτιστοῦν οἱ γονεῖς μας, θά φωτιστεῖ τό συγγενολόι μας. Πολλοί ἀπό μᾶς εἶναι χριστιανοί ἔξω ἀπ’ τό σπίτι, εἶναι καλοί ἔξω ἀπ’ τό σπίτι.
Πολλοί καλοί ἄνθρωποι εἶναι ἔξω ἀπ’ τό σπίτι εὐγενεῖς, προσεκτικοί, τίμιοι στίς συναλλαγές, στό μαγαζί. Μέσ’ τό σπίτι, ὁ Θεός νά σέ φυλάει. Γίνονται κακοί, γίνονται γκρινιάρηδες, γίνονται τζαναμπέτηδες, γίνονται ὅ,τι κακό θέλεις. Μέσα στό σπίτι πρῶτα θά δείξεις τόν καλό ἑαυτό σου. Ἀπό ‘κεῖ θά ἀκτινοβολήσεις, κι ἔπειτα μέσα σέ ὅλο τόν κόσμο. Ὥστε, λοιπόν, πρέπει νά εἴμαστε φωτεινοί ἄνθρωποι, κολλημένοι πάνω στό Χριστό καί νά ἀκτινοβολοῦμε ἀπό τοῦ Χριστοῦ μας τό Φῶς πρῶτα μέσα στήν οἰκία μας καί κατόπιν μέσα στό εὐρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
Γιατί πρέπει νά γίνεται ἔτσι; Γιατί; Γιά νά δοξαστεῖ ὁ Θεός. «Ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Μάτθ. Ε’, 16). Ὅταν λέμε νά γίνουμε φῶς, δέν τό λέμε γιά νά δοξαστοῦμε ἐμεῖς, ἀλλά θά γίνουμε φῶς, γιά νά τό βλέπουν οἱ ἄνθρωποι καί νά λένε «Δόξα τῷ Θεῶ».
Εἴδατε ἐμεῖς ἀπόψε τί κάνομε; Ψάλλουμε στούς Ἁγίους. Ἄν προσέξατε, ὅλα τά τροπάρια καταλήγουν στή δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Γιατί θαυμάζουμε ἐμεῖς; Πῶς ὑπῆρξαν αὐτοί οἱ Ἅγιοι; Λέμε «δόξα σοί, ὁ Θεός!» πού ἀναδεικνύεις τέτοιους Ἁγίους μέσα στόν κόσμο. Ἄν, λοιπόν, μᾶς βλέπουν ἐμᾶς οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι ὅτι εἴμαστε φῶτα, πού φωτίζουμε μέ τή ζωή μας, μέ τή συμπεριφορά μας, μέ τά λόγιά μας, τελικά θά δοξάζεται ὁ Θεός. Ὁ Θεός θά δοξολογεῖται καί Αὐτός θά ὑμνολογεῖται. Αὐτός εἶναι ὁ σκοπός γιά τόν ὁποῖον πρέπει νά φωτιστοῦμε.
Λοιπόν, ἀδελφοί μου, παλαιά ἐδῶ ἡ Ἑλλάδα ἤτανε μία χώρα φωτός. Ξεκίναγε φῶς ἀπό δῶ. Εἴδατε, ἔχει μείνει ἕνα ὑπόλειμμα. Ὅταν κάνουν ὀλυμπιακούς ἀγῶνες – αὐτό γιά σκεφτεῖτε τό νά δεῖτε τί σπουδαῖο πράγμα εἶναι – καί πρέπει νά ἀνάψουνε μία δάδα, πᾶνε κάτω στήν Ὀλυμπία, βάζουν κάτι φακούς ἐκεῖ καί πιάνουν τό φῶς ἀπ’ τόν ἥλιο. Θέλουν νά πάρουν τό φῶς ἀπό τήν Ἀρχαία Ὀλυμπία, ἀπό τήν Ἑλλάδα. Μεγάλη τιμή εἶναι αὐτό, σπουδαῖο πράγμα γιά τήν πατρίδα μας! Ἀλλά δέν εἶναι αἰώνιο. Δέν ἔχει καί καμία τόσο πολύ μεγάλη σημασία μέ προέκταση στήν αἰωνιότητα. Κάποτε ἡ Ἑλλάς ἦτο φῶς καί ἐξακολουθεῖ καί σήμερα νά ἀκτινοβολεῖ, ἀλλά αὐτό κάποτε θά τελειώσει. Κάποτε ὁ κόσμος αὐτός θά σβήσει. Κάποτε ὅλα τά τοῦ παρόντος κόσμου θά ἐξαφανιστοῦν. Ε, καί τό φῶς αὐτό πού φέρνουν ἀπ’ τήν Ὀλυμπία, πάει κι αὐτό. Θά σβήσει. Ἀλλά γιά σκεφτεῖτε ὅμως νά εἴμαστε «τό Φῶς τό Ἀληθινόν, τό φωτίζον καί ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον» (Εὐχή Ἅ’ Ὥρας), ὅπως εἶναι ὁ Χριστός μας! Γιά σκεφτεῖτε νά γίνουμε Φῶτα αἰώνια, τά ὁποῖα θά φωτίζουμε ὄχι πρόσκαιρα, προσωρινά, ἀλλά θά γινόμαστε ἀφορμή νά ἀνάβει μέσα στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ συνανθρώπου μας – αὐτοῦ μέ τόν ὁποῖον ἐρχόμαστε σέ ἐπικοινωνία – τό Φῶς τῆς πίστεως, τό ὁποῖον ἔχει προέκταση στήν αἰωνιότητα! Ἔτσι γίνεται κι αὐτή εἶναι ἡ σημασία πού ἔχει τό Φῶς τό ἀληθινό, τό ὁποῖον πρέπει νά δώσουμε.

Νά εὐχηθοῦμε διά πρεσβειῶν τῶν Ἁγίων Θεοφόρων Πατέρων, πού σήμερα ἡ Ἐκκλησία μᾶς γιορτάζει, νά ἀξιωθοῦμε νά γίνουμε τέτοια Φῶτα, νά ἀνάψει μέσα μας τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ, νά κολλήσουμε πάνω στό Χριστό, νά διδαχθοῦμε πλούσια τά λόγια Του, νά ἔρθουμε στήν Ἐκκλησία Του, νά ἑνωθοῦμε μαζί Του. Νά ταυτιστοῦμε διά τῆς πίστεως καί τῆς ἀγάπης μέ Αὐτόν. Καί τότε θά γίνουμε ἑστίες φωτός καί θά δοξάζεται καί δί’ ἠμῶν τῶν ἀσθενῶν καί ἀδυνάτων ἀνθρώπων τό Ἅγιον Ὄνομα τοῦ Θεοῦ καί Κυρίου ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἀμήν.
(Ἀπό τό βιβλίο τοῦ † Ἄρχ. Χριστοδούλου Φάσσου, «Ἡ Συγκατάβαση τοῦ Θεοῦ καί ἡ Εὐθύνη τοῦ Ἀνθρώπου», Ἐκδόσεις «ΤΑΩΣ» 2008)
 

ΠΗΓΗ:ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ