Στοές, μαφίες καί ἀδελφότητες

Ο ΙΟΥΔΑΣ ΠΡΟΔΙΔΕΙ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ

Ἀπό τήν ἀρχαία Ἑλλάδα στόν Μεσαίωνα, ἀπό τήν Κού Κλούξ Κλᾶν στούς μασόνους τοῦ σήμερα.

Δέν ὑπῆρξε ἐποχή, ἤπειρος ἤ πολιτισμός πού νά μή διαθέτει μυστικές ὀργανώσεις. Αὐτές διαφέρουν μεταξύ τους ὡς πρός τίς τελετές μύησης, τά κωδικοποιημένα σημάδια ἀναγνώρισης τῶν μελῶν τῆς ἀδελφότητας, τά ἀπόκρυφα σύμβολα καί τούς βαθμούς ἱεραρχίας.

Ὡστόσο, εἶναι ἀδύνατο νά διατυπωθεῖ ἕνας ὁρισμός πού νά μπορεῖ νά περικλείει ὅλες αὐτές τίς ὀργανώσεις, γιατί οἱ ρίζες, οἱ δομές καί οἱ σκοποί τούς διαφέρουν ἀπό τή μία περίπτωση στήν ἄλλη. Οἱ μελετητές, στήν προσπάθειά τους νά βάλουν κάποια τάξη, τείνουν νά τίς ὁμαδοποιοῦν κατατάσσοντας τές στίς ἑξῆς κατηγορίες: μυστηριακές ἑταιρεῖες, θρησκευτικές ἑταιρεῖες μέ χαρακτῆρα ἐσωτερισμοῦ, ἐταιρίες μέ χαρακτῆρα προστατευτικό, ἐκδικητικό, πολιτικό καί ἐγκληματικό (ὅπως ἡ μαφία). Οἱ μυστηριακές κρυφές ἑταιρεῖες εἶναι τυπικές στήν ἀρχαία ἐποχή: ἡ λατρεία τοῦ Ὄσιρη στήν Αἴγυπτο, γιά παράδειγμα, ἤ τοῦ Βάκχου στή Ρώμη καί τοῦ Διονύσου στήν Ἑλλάδα. Πρόκειται γιά μυστικιστικές ὁμάδες πού ἔχουν πιά βυθιστεῖ στήν ἀχλή τοῦ χρόνου. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ τίς θρησκευτικές σέκτες τοῦ Μεσαίωνα (ὅπως οἱ Ναΐτες ἤ οἱ Καθαροί), πού εἶχαν ἐξωθηθεῖ στήν παρανομία περισσότερο λόγω τῶν διωγμῶν κατά τῶν αἱρέσεων.

Οἱ σπουδαιότερες καί πιό παραδοσιακές, ὡστόσο, μυστικές «ἑταιρεῖες» εἶναι ἀναμφίβολα ἐκεῖνες πού σχετίζονται μέ τόν ἐσωτερισμό. Ἐμφανίστηκαν στή σύγχρονη ἐποχή καί χαρακτηρίζονται ἀπό διδασκαλίες ἑρμητισμοῦ πού κινοῦνται ἀνάμεσα στή φιλοσοφία, τή θρησκεία, τήν ἀλχημεία καί τή μαγεία. Τέτοιες εἶναι οἱ μυθικοί Ἐρυθροσταυρῖτες, ἀλλά κυρίως οἱ Μασόνοι...

Πολιτική καί βεντέτα

Κλασικές σέκτες ἐκδικητῶν-ἐκτελεστῶν ἦταν, ἀντίθετα, ἡ Σάντα Βέμε. Ἐμφανίστηκε στή Βεστφαλία τῆς Γερμανίας περί τά μέσα τοῦ 13ου αἰῶνα ὡς μυστικό δικαστήριο ἐπιφορτισμένο μέ τήν τήρηση τῆς τάξης σέ μία περίοδο ἀνεξέλεγκτων λῃστειῶν. Ἀρκετά ἐνεργή ἀκόμη, καί μέ δυσοίωνες προβλέψεις γιά τό μέλλον, εἶναι ἡ Κού Κλούξ Κλᾶν (ὄνομα πού προέρχεται ἀπό τό θόρυβο πού κάνει ἕνα τουφέκι ὅταν ὁπλίζεται). Ἐμφανίστηκε στίς ΗΠΑ μετά τόν πόλεμο μεταξύ Βορείων καί Νοτίων μέ τό πρόσχημα τῆς ὑπεράσπισης τῆς λευκῆς φυλῆς ἀπό τήν προέλαση τῶν ἔγχρωμων πρώην σκλάβων.

Οἱ μυστικές ἑταιρεῖες μέ καθαρά πολιτικό χαρακτῆρα ἄρχισαν νά ἐμφανίζονται μόλις κατά τή διάρκεια τοῦ 19ου αἰῶνα, σχεδόν πάντα μέ στόχο τήν κατάκτηση ἤ τήν ἔμμεση ἄσκηση ἐξουσίας. Μερικές φορές εἶχαν προσανατολισμό ἀναμορφωτικοῦ χαρακτῆρα (συχνά μέ ἐπαναστατικές ἤ τρομοκρατικές προεκτάσεις), ἄλλες φορές εἶχαν συντηρητικό προσανατολισμό (μέ ἀντιδραστικές ἤ ἀκόμη καί ἀνατρεπτικές προοπτικές).

Κάποιες ἀπό αὐτές τίς ὀργανώσεις υἱοθέτησαν τό πρότυπό του ἐσωτερισμοῦ (διδασκαλία ἀπόκρυφων καί μυστικῶν γνώσεων πού προορίζονται μόνο γιά τούς μυημένους). Ἄλλες, ἀντίθετα, προτίμησαν νά κατέβουν στό «στίβο», χωρίς ὑποκρισίες, ὡς παράνομα κόμματα. Πρόκειται γιά τούς Δεκεμβριστές (ὄνομα πού πῆραν ἀπό τό μήνα Δεκέμβριο κατά τόν ὁποῖο ἔλαβε χώρα ἡ στασιαστική ἀπόπειρά τους τό 1825) στή Ρωσία ἤ γιά τήν ὀργάνωση τῶν Ἀναρχικῶν ἤ ἀκόμη τήν ἰρλανδική του Σίν Φέιν (σημαίνει «εἴμαστε ἐμεῖς» στή γαελική διάλεκτο), πρόγονο τοῦ ΙΡΑ.

Ἡ πιό σημαντική ὅμως ἀπό τίς ὀργανώσεις τοῦ 20ού αἰῶνα, πού κινεῖται ἀνάμεσα στόν ἑρμητισμό, τήν ἰδεολογία καί τήν πολιτική πάλη, εἶναι ἡ Τοῦλε Γκεζέλσαφτ ἤ Θούλη, ἀπό τό ὄνομα ἑνός μυθικοῦ νησιοῦ πού ἀναδείχτηκε σέ σύμβολο ἑνός πανάρχαιου βορειοευρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ. Ἦταν βαθιά παγγερμανιστική καί φανατικά ἀντισημιτική, μέ μία σβάστικα στό κέντρο τοῦ στέμματός της καί μέ τήν ἔμμονη ἰδέα διαμόρφωσης ἑνός δυνατοῦ κράτους ὑπό τήν καθοδήγηση ἑνός χαρισματικοῦ ἡγέτη, τοῦ Φίρερ. Ἡ ὀργάνωση αὐτή ἱδρύθηκε τό 1918 μέ τή συμμετοχή ἀρκετῶν μελλοντικῶν προσωπικοτήτων τοῦ ναζιστικοῦ καθεστῶτος (συμπεριλαμβανομένου, ἴσως, καί τοῦ ἴδιου του Ἀδόλφου Χίτλερ). Ἡ Θούλη διαδραμάτισε ἀποφασιστικό ρόλο στή γέννηση τοῦ Τρίτου Ράιχ καί ἀπό αὐτήν προῆλθε ὁ σκληρός πυρήνας τῆς χιλιαστικῆς μυθολογίας ἡ ὁποία ἐνσαρκώθηκε ἀπό τόν Χάινριχ Χίμλερ καί τά τάγματα τῶν Ἔς-Ἔς τῶν ὁποίων ἡγήθηκε.

Ἀφρική καί Ἀνατολή

Ἀκόμη καί ἡ Ἀφρική ἀποτέλεσε ἑστία πολλῶν μυστικῶν ὀργανώσεων, ὅπως ἡ ὀργάνωση τῶν Ἀνθρώπων-Λεοπαρδάλεων, μέ μαγικό-ἐσωτερικό χαρακτῆρα, ἡ ὁποία ἔκανε τήν παρουσία της σέ πολυάριθμες χῶρες τῆς ὑποσαχάριας Ἀφρικῆς κατά τή διάρκεια τῆς δεκαετίας τοῦ ‘30 μαζί μέ ἄλλες ἀδελφότητες μέ χαρακτηριστικά ζῴων (οἱ Ἄνθρωποι Πάνθηρες, οἱ Ἄνθρωποι Λιοντάρια καί οἱ Ἄνθρωποι Κροκόδειλοι). Ἀκόμη, ἐκεῖ ἀναπτύχθηκε τό παράνομο φυλετικό ἐθνικιστικό κίνημα τῶν Μάου Μάου, πού καταπιάστηκε μέ τήν πάλη ἐνάντια στήν ἀγγλική ἀποικιοκρατία στήν Κένυα τή δεκαετία τοῦ ‘50, ἐνῷ στήν Ἄπω Ἀνατολή ἐπικράτησαν κυρίως μυστικές ὀργανώσεις ἐγκληματικοῦ-μαφιόζικου τύπου, ὅπως οἱ κινέζικες Τριάδες ἤ ἡ ἰαπωνική Γιακούζα.

Πέρα ἀπό κάθε κατηγοριοποίηση, κάποιες ὀργανώσεις εἶναι τόσο μυστικές πού ὑποκινοῦν τήν ἀμφιβολία γιά τό ἄν ὑπῆρξαν ποτέ, ὅπως εἶναι οἱ ὑποτιθέμενοι κληρονόμοι τῶν Ναϊτῶν, πού λέγεται ὅτι γλίτωσαν ἀπό τήν πυρά τοῦ 14ου αἰῶνα, ἤ ἡ Ἀόρατη κυβέρνηση τῶν Βασιλιάδων τοῦ Κόσμου, μέ ἕδρα τό Θιβέτ, στή μυθική πόλη Ἀγκάρθι, ἡ ὁποία συνδέεται μέ τόν ὑπόλοιπο πλανήτη -ὅπως διαβεβαιώνουν- μέσα ἀπό ἕνα πυκνό (καί προφανῶς πολύ μυστικό) δίκτυο ὑπόγειων στοῶν.

Ἡ ὀργάνωση τῶν τεκτόνων

Ἡ μασονία κάνει τήν ἐμφάνισή της στήν Ἀγγλία στά τέλη τοῦ 17ου αἰῶνα καθώς ἐπανασυνδέεται μέ τή μεσαιωνική συντεχνία τῶν κατασκευαστῶν καθεδρικῶν ναῶν, τούς Freemason ἤ Ἐλεύθερους Τέκτονες. Τό πέρασμα ἀπό τήν «ἐνεργό» φάση στή «θεωρητική» γίνεται χάρη στή συμβολή τῶν ντόπιων Ἐρυθροσταυριτῶν, μίας σέκτας πού συνδέεται μέ τόν ἐσωτερισμό καί τήν ἀλχημεία. Ἐμφανίστηκε στό Βίρτεμπεργκ τῆς Γερμανίας στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰῶνα χάρη σέ ἕνα ἀνώνυμο ἔργο πού ἀφηγοῦνταν τήν ἀνακάλυψη ἑνός βιβλίου μέ περιεχόμενο τή φιλοσοφία τοῦ ἑρμητισμοῦ, μέσα στόν τάφο μίας μυστηριώδους προσωπικότητας πού ἰσχυριζόταν ὅτι εἶχε ζήσει πρίν ἀπό 200 χρόνια. Ἐπρόκειτο γιά τόν Κριστιᾶν Ρόζενκροϊτς, πού σημαίνει ἀκριβῶς «Ἐρυθροσταυρίτης». Χάρη μάλιστα στούς Ἐρυθροσταυρῖτες εἰσάγεται στή μασονική ἰδεολογία ἡ λατρεία τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομώντα καί τοῦ μυθικοῦ ἀρχιτέκτονά του, τοῦ Χιράμ. Καί ἀντίθετα, χάρη στούς Σκοτσέζους ὀπαδούς της, ἡ μασονία ἐμπλουτίζεται μέ ἕνα ἄλλο ἱστορικό ἰδεῶδες-σημεῖο ἀναφορᾶς, αὐτό τοῦ ἰπποτικοῦ μεσαιωνικοῦ κόσμου.

Σύσταση στό Λονδίνο

Ἡ ἐπίσημη ἵδρυση τῆς ὀργάνωσης ἔγινε στίς 24 Ἰουνίου τοῦ 1717, ὅταν οἱ τέσσερεις κύριες λονδρέζικες ὁμάδες (πού μέχρι τότε στεγάζονταν σέ κάποιες πάμπ) ἀποφασίζουν νά δώσουν ζωή στή Μεγάλη Στοά μέ ἀνθρωπιστικές καί φιλανθρωπικές ἀρχές, μία ὀργάνωση θεϊστική καί πνευματοκρατική, ἀνοιχτή σέ ὅλους τους χριστιανούς. Γεννιέται ἔτσι, κινούμενη ἀνάμεσα στήν παρανομία καί τήν ἐπισημότητα, ἡ μασονία μέ σκοτσέζικο τυπικό, βασισμένη στίς «στοές» (ἀπό τό ὄνομα τῶν χώρων συγκέντρωσης τῶν λιθοξόων) καί μέ πλατιά συμμετοχή σημαντικῶν προσωπικοτήτων.

Ἡ μασονία ὀργανώθηκε ὡς μυστική ἑταιρεία μέ μυητικές τελετουργίες νέων μελῶν, ἀπόκρυφα σύμβολα καί μία πολύπλοκη ἱεραρχία πού μέ τόν καιρό πέρασε ἀπό τούς τρεῖς βαθμούς (ἀρχάριος, σύντροφος καί δάσκαλος) στούς 33 βαθμούς μέ δυσδιάκριτα χαρακτηριστικά (ὅπως ὁ μυστικός Δάσκαλος, ὁ αἱρετός Δάσκαλος τῶν Ἐννέα, ὁ Λαμπρός αἱρετός τῶν Δεκαπέντε, ὁ Ἐξέχων αἱρετός ἱππότης κ.λπ).

Ἡ ἐξάπλωση στή Γαλλία

Γύρω στά 1730 ἡ μασονία ἅπλωσε τίς ρίζες της καί στή Γαλλία, ὅταν ἀπό τόν μητρικό οἶκο ἀποσπάστηκε ἕνα παρακλάδι μέ γαλλικό τυπικό πού πῆρε τό ὄνομα Μεγάλη Ἀνατολή. Τό 1738 ὁ πάπας Κλήμης ΙΒ΄ καταδίκασε τούς ὀπαδούς καί τῶν δύο τυπικῶν, ἀλλά ἡ μασονία συνέχισε νά ὀργανώνεται, προσθέτοντας στίς ἱστορικές λατρευτικές ἀναφορές τῆς τήν ἐξόντωση τῶν Ναϊτῶν, πού πραγματοποιήθηκε τό 14ο αἰῶνα, καί δίνοντας ζωή σέ μυριάδες ἐπιμέρους τυπικά. Ἀπέκτησε, ὅμως, καί στενές σχέσεις μέ τήν ὀρθολογιστική, λαϊκή καί φιλελεύθερη φιλοσοφία τοῦ Διαφωτισμοῦ.

Δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ ἀπαρχή μίας θριαμβευτικῆς πορείας πού θά κάνει τή μασονία μία ὁμάδα πίεσης, συχνά ἀποφασιστικῆς, στό πολιτικό καί οἰκονομικό πεδίο, τόσο στή Γαλλία ὅσο καί στή Μεγάλη Βρετανία καί τίς ΗΠΑ. Ἡ λαϊκή περιέργεια ὅμως συνεχίζει νά κεντρίζεται κυρίως ἀπό τίς γραφικές ὄψεις τῶν τελετουργιῶν καί τῶν μασονικῶν συμβόλων, ὅπως εἶναι οἱ τελετές μύησης, οἱ ἀμφιέσεις τῶν μελῶν, τά διάφορα σύμβολα, ὅπως τό τρίγωνο μέ τό «μάτι τοῦ Θεοῦ» στό κέντρο (ὁ διαβήτης πού διασταυρώνεται μέ τόν γνώμονα), καί ἄλλα στοιχεῖα πού συνδέονται μέ τόν τεκτονισμό.

5 ἑκατομμύρια μέλη

Ἡ μασονία σήμερα ἀριθμεῖ περίπου πέντε ἑκατομμύρια μέλη, ἀπό τά ὁποία πάνω ἀπό τέσσερα ἑκατομμύρια βρίσκονται στίς ΗΠΑ, 500.000 στή Μεγάλη Βρετανία καί 250.000 στή Γαλλία, μέ πιό ὀλιγάριθμες ὁμάδες στή Λατινική Ἀμερική (κυρίως στή Βραζιλία καί τή Χιλή). Ὁ φιλελεύθερος προσανατολισμός τῆς μασονίας -μέ ἀντικληρικές ἀπόψεις, ἐχθρικές πρός τήν κοσμική ἐξουσία τῆς Ἐκκλησίας- προκάλεσε μία μακρά σειρά ἀφορισμῶν ἀπό τούς Πάπες (ὁ τελευταῖος πραγματοποιήθηκε τό 1917 ἀπό τόν πάπα Βενέδικτο ΙΕ΄). Προκηρυγμένη ἀπό τό ναζιστικό καθεστώς, ἡ μασονία νομιμοποιήθηκε καί πάλι τό 1944. Τότε ἀριθμοῦσε κάποιες δεκάδες χιλιάδες μέλη.

Μία ἀλλόκοτη περίπτωση ἦταν αὐτή τῆς ἰταλικῆς Στοᾶς Προπαγάνδας 2 (γνωστή ὡς Ρ2), πρόεδρος τῆς ὁποίας ἦταν ὁ Μεγάλος Δάσκαλος Λίτσιο Τζέλι. Πρόκειται γιά μία «κεκαλυμμένη» στοά (δηλαδή παράνομη) μέ πλατιά συμμετοχή πολιτικῶν, ἐπιχειρηματιῶν, τραπεζιτῶν καί ὑψηλόβαθμων στρατιωτικῶν, πού ἀνακαλύφθηκε τό 1981 καί διαλύθηκε μέ πρωτοβουλία τῆς κυβέρνησης λόγω τῶν σχέσεών της μέ ἀνατρεπτικές σκευωρίες καί οἰκονομικά σκάνδαλα. Στήν Ἑλλάδα, σύμφωνα μέ ἀνεπιβεβαίωτες ἀναφορές, οἱ κανονικοί τέκτονες ὑπολογίζονται γύρω στούς 9.000-10.000, ἀνάμεσά τους ὑψηλά πολιτικά στελέχη, ὑπουργοί, ἐπιχειρηματίες, ἀκόμη καί ἀρχιερεῖς ἀλλά καί ἁπλοί ἄνθρωποι.

Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου (και όχι μόνο)