Τὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα στὴν Ἀμαντία ἐπιβεβαιώνουν γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ τὴ βαθιὰ ἱστορικὴ παρουσία τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὴ Βόρειο Ἤπειρο

Ἡ πρόσφατη ἀποκάλυψη τμήματος τείχους τοῦ 3ου αἰῶνα π.Χ. στὴν Ἀμαντία, κοντὰ στὴν Αὐλῶνα, ἐπιβεβαιώνει ὅτι ἡ περιοχὴ ὑπῆρξε σημαντικὸ κέντρο τῆς ἀρχαιότητας. Τὰ εὑρήματα δὲν ἔχουν μόνο ἀρχαιολογικὴ ἀξία, ἀλλὰ ἀποτελοῦν ζωντανὲς ἀποδείξεις τῆς ἱστορικῆς παρουσίας τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὴ Βόρειο Ἤπειρο. 
Ἡ Ἀμαντία διέθετε στάδιο, θέατρο, ναοὺς καὶ μνημειακοὺς τάφους, χαρακτηριστικὰ μιᾶς πόλης ποὺ ὀργανώθηκε μὲ βάση τὰ πρότυπα τοῦ ἑλληνικοῦ κόσμου. Οἱ ἐπιγραφὲς ποὺ ἔχουν βρεθεῖ σήμερα στὴν περιοχή, γραμμένες στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, ἐπιβεβαιώνουν τὴν πολιτιστική - κοινωνικὴ φυσιογνωμία της καὶ φωνάζουν ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ μεμονωμένα δείγματα. Σχεδὸν σὲ ὁλόκληρη... τὴν ἐπικράτεια τῆς σημερινῆς Ἀλβανίας ἔχουν βρεθεῖ ἑλληνικὲς ἐπιγραφὲς καὶ μνημεῖα, ποὺ μαρτυροῦν τὸν καθοριστικὸ ρόλο τοῦ Ἑλληνισμοῦ. 

Συχνὰ ἡ ἀλβανικὴ δημοσιογραφία καὶ ἱστοριογραφία ἐπιχειρεῖ νὰ παρουσιάσει τέτοια μνημεῖα μέσα σὲ ἕνα ἀφήγημα «ἰλλυρικὴς συνέχειας». Ὡστόσο, ἡ ἐπιστημονικὴ ἔρευνα ἔχει ἀποδείξει ὅτι οἱ Ἰλλυριοὶ δὲν κληροδότησαν γραπτὴ γλῶσσα ἢ μεγάλα ἀρχαιολογικὰ οἰκοδομήματα ποὺ νὰ τεκμηριώνουν πολιτιστικὴ ἢ ἐθνολογικὴ συνέχεια. Ἀντιθέτως, τὰ εὑρήματα τῆς Ἀμαντίας καὶ ἄλλων πόλεων ὅπως ἡ Φοινίκη, ἡ Ἀπολλωνία καὶ τὸ Βουθρωτό, μαρτυροῦν τὴν ἀδιάλειπτη παρουσία τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὴν περιοχή. 
Ἡ Ἀμαντία δὲν εἶναι μόνο μιὰ ἀρχαιολογικὴ τοποθεσία, εἶναι μάρτυρας τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας αὐτοῦ τοῦ τόπου. Ἀναδεικνύει γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ τὴν πραγματικότητα ὅτι ἡ Βόρεια Ἤπειρος ἀποτελεῖ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὀργανικὸ κομμάτι τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ κάθε νέο εὕρημα δὲν προσθέτει ἁπλῶς γνώσεις γιὰ τὸ παρελθόν, ἀλλὰ ὑπενθυμίζει σὲ ὅλους μας ὅτι ἡ πολιτιστικὴ ταυτότητα αὐτῶν τῶν τόπων ἔχει ρίζες βαθιές, ἑλληνικὲς καὶ ἀδιαμφισβήτητες.

Νεολαία Βορειοηπειρωτών