Ὁ μακαριστὸς Γέρων Βασίλειος Γοντικάκης (Ἰβηρίτης) καὶ ἡ κριτική του στὸν Οἰκουμενισμό

Ὁ μακαριστὸς πλέον Γέρων Βασίλειος Γοντικάκης, πρώην Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων Ἁγίου Ὅρους, ὑπῆρξε σημαντικὴ μορφὴ τῆς συγχρόνου ὀρθοδόξου πνευματικῆς ζωῆς. Στὰ γραπτὰ καὶ στὶς ὁμιλίες του, ἐξέφρασε μὲ σαφήνεια τὴν ἀντίθεσή του πρὸς τὸν Οἰκουμενισμό, τὸν ὁποῖο θεωροῦσε πνευματικὴ ἐκτροπὴ καὶ ἀλλοίωση τῆς παραδόσεως. 
Παρακάτω παρατίθενται χαρακτηριστικὰ ἀποσπάσματα, μὲ ἀναφορὰ στὸ ἔργο καὶ τὴν ἐποχή τους: 
1. Ἀπὸ τὸ βιβλίο "Τὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ ἡ Παιδεία τοῦ Γένους μας" (ἔκδοση 1984) 
«Μᾶς πῆραν μωρὰ παιδιὰ ἀπὸ τὸν μαστὸ τῆς μάνας μας, τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Μᾶς ἔμαθαν ἄλλα. Μᾶς ἔδωσαν νὰ πιοῦμε γάλα κονσέρβας. Μᾶς ἔκοψαν ἀπὸ τὶς ρίζες. Μᾶς χώρισαν ἀπὸ τὴν Παράδοση. Δὲν εἶναι ἡ Ἐκκλησία αὐτὴ ποὺ νομίζουμε. Καὶ μᾶς ἀρρωσταίνουν μὲ τὶς θεραπεῖες τους. Καὶ μᾶς περιπλέκουν μὲ τὶς λύσεις τους.» 
Σχόλιο: Ἐδῶ ὁ Γέρων τονίζει τὴν πνευματικὴ ζημία ποὺ προκαλεῖται ὅταν ἀλλοιώνεται ἡ ἐμπειρία τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ ἀντικαθίσταται μὲ «κατασκευασμένες λύσεις» ξένες πρὸς τὴν Παράδοση. 

2. Ἀπὸ τὸ βιβλίο "Ἀποτυπώματα" (συλλογὴ κειμένων, 1992) 

«Δὲν μποροῦμε νὰ μιλήσουμε γιὰ ἑνότητα ἂν πρῶτα δὲν ζοῦμε τὴν... ἑνότητα μέσα στὴν Ἐκκλησία. Ὁ οἰκουμενισμὸς εἶναι μιὰ ψευδοενότητα, ποὺ στηρίζεται σὲ ἀνθρώπινα σχέδια καὶ ὄχι στὴν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν εἶναι ἰδεολογία, εἶναι ζωή. Καὶ ὅταν ζεῖς τὴν Ὀρθοδοξία, τότε ἑνώνεσαι μὲ ὅλους τοὺς Ἁγίους σὲ κάθε ἐποχή. Ὄχι μὲ διαπραγματεύσεις καὶ συμβιβασμούς.» 
Σχόλιο: Ὁ Γέρων ἀντιδιαστέλλει τὴν ἀληθινὴ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν τεχνητή, ἐπιφανειακὴ ἑνότητα τοῦ οἰκουμενισμοῦ. 

3. Ἀπὸ ὁμιλία στὸ Ἅγιον Ὅρος (δεκαετία 1990) 

«Ἡ Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ γίνει ἐργαστήριο θρησκευτικῶν συνθέσεων. Ὅταν φεύγουμε ἀπὸ τὴν Παράδοση τῶν Πατέρων καὶ κυνηγᾶμε νὰ βροῦμε ἀναγνώριση ἀπὸ τὸν κόσμο, τότε ἀρνούμαστε τὸν Σταυρό. Αὐτὸ εἶναι τὸ πνεῦμα τοῦ οἰκουμενισμοῦ, νὰ ἀφήσουμε τὸν Σταυρὸ γιὰ νὰ γίνουμε ἀρεστοί.» 
Σχόλιο: Ἐδῶ ἡ κριτικὴ στρέφεται στὴν «κοσμικὴ ἀναγνώριση», τὴν ὁποία ὁ οἰκουμενισμὸς προτάσσει εἰς βάρος τῆς σταυρικῆς ἀλήθειας. 

4. Ἀπὸ ὁμιλίες ποὺ δημοσιεύθηκαν σὲ θεολογικὰ περιοδικὰ (τέλη 20οῦ αἰῶνα) 

«Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἀλήθεια. Δὲν ἔχει ἀνάγκη νὰ τὴν συμπληρώσουμε ἢ νὰ τὴν φτιάξουμε καλύτερη μὲ συμφωνίες. Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁλόκληρη ἡ ἑνότητα. Οἰκουμενισμὸς εἶναι ἡ ἀλλοίωση τῆς ἀλήθειας γιὰ χάρη τῆς ἐξωτερικῆς εἰρήνης.» 
Σχόλιο: Ὁ Γέρων ἀπορρίπτει τὴν ἰδέα ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία χρειάζεται προσθῆκες ἢ προσαρμογὲς γιὰ χάρη διαλόγων ἢ εἰρηνικῶν σχέσεων. 

Συμπέρασμα 

Ὁ Γέρων Βασίλειος Γοντικάκης ἀπέρριπτε τὸν «οἰκουμενισμὸ» ὡς πρακτικὴ συμβιβασμῶν ποὺ τραυματίζει τὴν αὐθεντικὴ ὀρθόδοξη ἐμπειρία. Γιὰ ἐκεῖνον, ἡ ἑνότητα δὲν ἦταν προϊὸν διαπραγματεύσεων, ἀλλὰ καρπὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὴν Ἐκκλησία. Ἔτσι, στὸ ἔργο του τόνιζε ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία δὲν εἶναι ἰδεολογικὸ σύστημα, ἀλλὰ ἡ ἴδια ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ στὴν Ἐκκλησία. 

Αἰωνία του ἡ μνήμη, τὴν εὐχή του 

 

 

 

 

Ἀρχιμανδρίτης Βασίλειος, προηγούμενος τῆς Μονῆς Ἰβήρων