Ἡ νομοθεσία γιὰ τὴν εὐθανασία ποὺ ἐγκρίθηκε προσφάτως ἀπὸ τὴ γαλλικὴ Ἐθνοσυνέλευση βρίσκεται πλέον ἐπισήμως στὸ στόχαστρο τοῦ ΟΗΕ γιὰ λόγους ποὺ ἔχουν νὰ κάνουν μὲ τὴν παραβίαση τῶν δικαιωμάτων τῶν ἀνθρώπων μὲ ἀναπηρίες.
Τὴν παρέμβαση τοῦ ΟΗΕ προκάλεσε ἕνα αἴτημα Γάλλων νομικῶν πρὸς τὴν ἁρμόδια Ἐπιτροπὴ γιὰ τὰ Δικαιώματα τῶν Ἀτόμων μὲ Ἀναπηρίες (Committee on the Rights of Persons with Disabilities), τὸ ὁποῖο ὑπογράφηκε σχεδὸν ἀπὸ 15.000 Γάλλους πολῖτες.
Στὶς 23 Ἰουνίου 2025 ἡ Ἐπιτροπὴ ἀπέστειλε ἐπιστολὴ στὴ Γαλλία στὴν ὁποία σημειώνει ὅτι εἶχε λάβει ἀξιόπιστες πληροφορίες βάσει τῶν ὁποίων... τὸ νομοθέτημα γιὰ τὴν εὐθανασία παραβιάζει τὴν ὑποχρέωση τοῦ κράτους νὰ σέβεται, νὰ προστατεύει καὶ νὰ ἐγγυᾶται τὸ δικαίωμα στὴ ζωὴ τῶν ἀτόμων μὲ ἀναπηρίες. Ἐπιπλέον, μὲ τὴ συγκεκριμένη ἐπιστολὴ ἡ Ἐπιτροπὴ ξεκίνησε ἐπίσημη ἔρευνα ἀπαιτῶντας ἀπὸ τὴ Γαλλία νὰ παράσχει περισσότερες πληροφορίες γιὰ τὶς ἐπίμαχες νομοθετικὲς ρυθμίσεις.
Ὁ ΟΗΕ ἐκφράζει τὴν ἀνησυχία του ὅτι τὰ προτεινόμενα κριτήρια ἐπιλεξιμότητας φαίνεται νὰ βασίζονται σὲ ἀντιλήψεις γιὰ τὴν ποιότητα καὶ τὴν ἀξία τῆς ζωῆς τῶν ἀτόμων μὲ ἀναπηρία. Στὴν πραγματικότητα, σύμφωνα μὲ τὸν γαλλικὸ νόμο, ἐνῷ ἕνα ἄτομο μὲ ἀναπηρία ποὺ ὑποφέρει μπορεῖ νὰ εἶναι ἐπιλέξιμο γιὰ εὐθανασία, ἕνα ἄτομο χωρὶς ἀναπηρία ποὺ ὑποφέρει δὲν εἶναι. Αὐτὸ ἀντιστοιχεῖ σὲ αὐτὸ ποὺ ἡ Ἐπιτροπὴ ἀποκαλεῖ στὴν ἐπιστολὴ τῆς «διάκριση λόγῳ ἀναπηρίας» ("ableist").
Ὁ ΟΗΕ ἐκφράζει ἐπίσης τὴν ἀνησυχία του γιὰ τὴν ἔλλειψη ἐναλλακτικῶν λύσεων στὴν εὐθανασία, τὴ θέσπιση ἑνὸς νέου ποινικοῦ ἀδικήματος ποὺ τιμωρεῖ τὴν παρεμπόδιση τῆς ὑποβοηθούμενης αὐτοκτονίας καὶ τὴν ἐλάχιστη ὑποχρεωτικὴ περίοδο ἀναμονῆς μόλις δύο ἡμερῶν πρὶν ἀπὸ τὴ διαδικασία τῆς εὐθανασίας.
Ταυτόχρονα, στὴν ἐπιστολὴ τῆς πρὸς τὴ γαλλικὴ κυβέρνηση, ἡ Ἐπιτροπὴ τοῦ ΟΗΕ γιὰ τὰ Δικαιώματα τῶν Ἀτόμων μὲ Ἀναπηρίες κάλεσε τὶς ὀργανώσεις τῆς κοινωνίας τῶν πολιτῶν νὰ στείλουν περισσότερες πληροφορίες σχετικὰ μὲ τοὺς ἀνωτέρω προβληματισμούς.
Ἡ ἀπάντηση τῆς γαλλικῆς κυβέρνησης στὴν Ἐπιτροπὴ τοῦ ΟΗΕ θὰ ἐξεταστεῖ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς συνόδου της, ποὺ πραγματοποεῖται μεταξὺ 11 καὶ 29 Αὐγούστου στὴ Γενεύη.
Ἀξίζει ἐδῶ νὰ θυμηθοῦμε ὅτι τὸ Εὐρωπαϊκὸ Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΔΔΑ) ἐξέδωσε στὶς 13 Ἰουνίου 2024 τὴν ἀπόφαση Karsai v. Hungary μὲ τὴν ὁποία ἐπιβεβαίωσε ὅτι δὲν ὑπάρχει δικαίωμα στὴν ὑποβοηθούμενη αὐτοκτονία ἐπὶ τῇ βάσει τῆς Εὐρωπαϊκῆς Σύμβασης Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΣΔΑ) τὴν ὥρα ποὺ οἱ θεσμικὲς καὶ κοινωνικὲς συζητήσεις ἐπ’ αὐτοῦ ἐκτυλίσσονται σὲ πολλὰ εὐρωπαϊκὰ κράτη. Κι ὄχι μόνο αὐτὸ ἀλλὰ γιὰ πρώτη φορὰ τὸ Δικαστήριο νομολόγησε ὅτι ἡ ἀνακουφιστικὴ φροντίδα τοῦ ἀσθενοῦς εἶναι «οὐσιώδης γιὰ τὴ διασφάλιση ἑνὸς ἀξιοπρεποῦς τέλους ζωῆς».
Πιὸ συγκεκριμένα, στὸ ΕΔΔΑ εἶχε προσφύγει ἕνας νομικὸς ὁ ὁποῖος ἐργαζόταν παλαιότερα σ’ αὐτὸ καὶ ἔπασχε ἀπὸ μιὰ νευροεκφυλιστικὴ νόσο. Εἶχε τὴν προσδοκία ὅτι θὰ ἀναγνωριστεῖ ἀπὸ τὸ Δικαστήριο τὸ δικαίωμα στὴν ὑποβοηθούμενη αὐτοκτονία. Ὅμως, τὸ Δικαστήριο ἔκρινε ὅτι, τοὐλάχιστον πρὸς τὸ παρόν, δὲν μπορεῖ νὰ νομολογήσει ὑπὲρ τῆς κατοχύρωσης ἑνὸς τέτοιου δικαιώματος, γεγονὸς ποὺ θὰ συνεπαγόταν τὴν ὑποχρέωση νὰ νομιμοποιηθεῖ ἡ πρακτικὴ στὰ 46 κράτη-μέλη τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης!
Πρὸς ὑποστήριξη τῆς ἀπαγόρευσης τῆς ὑποβοηθούμενης αὐτοκτονίας ἀπὸ τὰ περισσότερα κράτη-μέλη, τὸ ΕΔΔΑ ἐπεσήμανε ὅτι «οἱ εὐρύτερες κοινωνικὲς ἐπιπτώσεις καὶ οἱ κίνδυνοι κατάχρησης καὶ λάθους ποὺ συνεπάγεται ὁ ἰατρικῶς ὑποβοηθούμενος θάνατος βαραίνουν σὲ μεγάλο βαθμὸ στὴν πλάστιγγα».
Ἐπιπλέον, τὸ Δικαστήριο ἀποφάνθηκε ὅτι τὰ κράτη-μέλη ἔχουν «σημαντικὸ περιθώριο ἐκτίμησης» ("margin of appreciation") σὲ αὐτὸ τὸ πεδίο, δεδομένης τῆς ἰδιαίτερα εὐαίσθητης ἠθικῆς φύσης τοῦ ζητήματος καὶ ὅτι ἡ πλειοψηφία τῶν κρατῶν-μελῶν συνεχίζει νὰ ἀπαγορεύει τὴν πρακτικὴ βάσει τοῦ ποινικοῦ δικαίου.
Ὡς ἐκ τούτου, τὰ κράτη μποροῦν νὰ συνεχίσουν νὰ ἀπαγορεύουν τὴν εὐθανασία καὶ τὴν ὑποβοηθούμενη αὐτοκτονία σύμφωνα μὲ τὸ ποινικὸ δίκαιο τοὺς καὶ μποροῦν ἀκόμη καὶ νὰ διώξουν ποινικὰ ὅσους ἐμπλέκονται σὲ αὐτὲς τὶς πρακτικὲς στὸ ἐξωτερικὸ μὲ τοὺς δικούς τους πολῖτες.
Στὴ συγκεκριμένη μάλιστα ἀπόφαση τὸ ΕΔΔΑ μὲ ἕναν ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέροντα νομικὸ συλλογικὸ τόνισε τὴ σημασία καὶ τὴν ἀναγκαιότητα τῆς «ὑψηλῆς ποιότητας ἀνακουφιστικῆς φροντίδας, συμπεριλαμβανομένης τῆς πρόσβασης σὲ ἀποτελεσματικὴ διαχείριση τοῦ πόνου», τὴν ὁποία περιέγραψε ὡς «ἀπαραίτητο γιὰ τὴν ἐξασφάλιση ἑνὸς ἀξιοπρεποῦς τέλους ζωῆς».
Γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἱστορία του τὸ Δικαστήριο ἔδωσε τόση ἔμφαση στὴν παρηγορητικὴ φροντίδα καὶ τὴν παρουσίασε ὅτι ἐμπίπτει στὶς θετικὲς ὑποχρεώσεις τῶν κρατῶν-μελῶν.
Τὴν παρέμβαση τοῦ ΟΗΕ προκάλεσε ἕνα αἴτημα Γάλλων νομικῶν πρὸς τὴν ἁρμόδια Ἐπιτροπὴ γιὰ τὰ Δικαιώματα τῶν Ἀτόμων μὲ Ἀναπηρίες (Committee on the Rights of Persons with Disabilities), τὸ ὁποῖο ὑπογράφηκε σχεδὸν ἀπὸ 15.000 Γάλλους πολῖτες.
Στὶς 23 Ἰουνίου 2025 ἡ Ἐπιτροπὴ ἀπέστειλε ἐπιστολὴ στὴ Γαλλία στὴν ὁποία σημειώνει ὅτι εἶχε λάβει ἀξιόπιστες πληροφορίες βάσει τῶν ὁποίων... τὸ νομοθέτημα γιὰ τὴν εὐθανασία παραβιάζει τὴν ὑποχρέωση τοῦ κράτους νὰ σέβεται, νὰ προστατεύει καὶ νὰ ἐγγυᾶται τὸ δικαίωμα στὴ ζωὴ τῶν ἀτόμων μὲ ἀναπηρίες. Ἐπιπλέον, μὲ τὴ συγκεκριμένη ἐπιστολὴ ἡ Ἐπιτροπὴ ξεκίνησε ἐπίσημη ἔρευνα ἀπαιτῶντας ἀπὸ τὴ Γαλλία νὰ παράσχει περισσότερες πληροφορίες γιὰ τὶς ἐπίμαχες νομοθετικὲς ρυθμίσεις.
Ὁ ΟΗΕ ἐκφράζει τὴν ἀνησυχία του ὅτι τὰ προτεινόμενα κριτήρια ἐπιλεξιμότητας φαίνεται νὰ βασίζονται σὲ ἀντιλήψεις γιὰ τὴν ποιότητα καὶ τὴν ἀξία τῆς ζωῆς τῶν ἀτόμων μὲ ἀναπηρία. Στὴν πραγματικότητα, σύμφωνα μὲ τὸν γαλλικὸ νόμο, ἐνῷ ἕνα ἄτομο μὲ ἀναπηρία ποὺ ὑποφέρει μπορεῖ νὰ εἶναι ἐπιλέξιμο γιὰ εὐθανασία, ἕνα ἄτομο χωρὶς ἀναπηρία ποὺ ὑποφέρει δὲν εἶναι. Αὐτὸ ἀντιστοιχεῖ σὲ αὐτὸ ποὺ ἡ Ἐπιτροπὴ ἀποκαλεῖ στὴν ἐπιστολὴ τῆς «διάκριση λόγῳ ἀναπηρίας» ("ableist").
Ὁ ΟΗΕ ἐκφράζει ἐπίσης τὴν ἀνησυχία του γιὰ τὴν ἔλλειψη ἐναλλακτικῶν λύσεων στὴν εὐθανασία, τὴ θέσπιση ἑνὸς νέου ποινικοῦ ἀδικήματος ποὺ τιμωρεῖ τὴν παρεμπόδιση τῆς ὑποβοηθούμενης αὐτοκτονίας καὶ τὴν ἐλάχιστη ὑποχρεωτικὴ περίοδο ἀναμονῆς μόλις δύο ἡμερῶν πρὶν ἀπὸ τὴ διαδικασία τῆς εὐθανασίας.
Ταυτόχρονα, στὴν ἐπιστολὴ τῆς πρὸς τὴ γαλλικὴ κυβέρνηση, ἡ Ἐπιτροπὴ τοῦ ΟΗΕ γιὰ τὰ Δικαιώματα τῶν Ἀτόμων μὲ Ἀναπηρίες κάλεσε τὶς ὀργανώσεις τῆς κοινωνίας τῶν πολιτῶν νὰ στείλουν περισσότερες πληροφορίες σχετικὰ μὲ τοὺς ἀνωτέρω προβληματισμούς.
Ἡ ἀπάντηση τῆς γαλλικῆς κυβέρνησης στὴν Ἐπιτροπὴ τοῦ ΟΗΕ θὰ ἐξεταστεῖ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς συνόδου της, ποὺ πραγματοποεῖται μεταξὺ 11 καὶ 29 Αὐγούστου στὴ Γενεύη.
Ἀξίζει ἐδῶ νὰ θυμηθοῦμε ὅτι τὸ Εὐρωπαϊκὸ Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΔΔΑ) ἐξέδωσε στὶς 13 Ἰουνίου 2024 τὴν ἀπόφαση Karsai v. Hungary μὲ τὴν ὁποία ἐπιβεβαίωσε ὅτι δὲν ὑπάρχει δικαίωμα στὴν ὑποβοηθούμενη αὐτοκτονία ἐπὶ τῇ βάσει τῆς Εὐρωπαϊκῆς Σύμβασης Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΣΔΑ) τὴν ὥρα ποὺ οἱ θεσμικὲς καὶ κοινωνικὲς συζητήσεις ἐπ’ αὐτοῦ ἐκτυλίσσονται σὲ πολλὰ εὐρωπαϊκὰ κράτη. Κι ὄχι μόνο αὐτὸ ἀλλὰ γιὰ πρώτη φορὰ τὸ Δικαστήριο νομολόγησε ὅτι ἡ ἀνακουφιστικὴ φροντίδα τοῦ ἀσθενοῦς εἶναι «οὐσιώδης γιὰ τὴ διασφάλιση ἑνὸς ἀξιοπρεποῦς τέλους ζωῆς».
Πιὸ συγκεκριμένα, στὸ ΕΔΔΑ εἶχε προσφύγει ἕνας νομικὸς ὁ ὁποῖος ἐργαζόταν παλαιότερα σ’ αὐτὸ καὶ ἔπασχε ἀπὸ μιὰ νευροεκφυλιστικὴ νόσο. Εἶχε τὴν προσδοκία ὅτι θὰ ἀναγνωριστεῖ ἀπὸ τὸ Δικαστήριο τὸ δικαίωμα στὴν ὑποβοηθούμενη αὐτοκτονία. Ὅμως, τὸ Δικαστήριο ἔκρινε ὅτι, τοὐλάχιστον πρὸς τὸ παρόν, δὲν μπορεῖ νὰ νομολογήσει ὑπὲρ τῆς κατοχύρωσης ἑνὸς τέτοιου δικαιώματος, γεγονὸς ποὺ θὰ συνεπαγόταν τὴν ὑποχρέωση νὰ νομιμοποιηθεῖ ἡ πρακτικὴ στὰ 46 κράτη-μέλη τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης!
Πρὸς ὑποστήριξη τῆς ἀπαγόρευσης τῆς ὑποβοηθούμενης αὐτοκτονίας ἀπὸ τὰ περισσότερα κράτη-μέλη, τὸ ΕΔΔΑ ἐπεσήμανε ὅτι «οἱ εὐρύτερες κοινωνικὲς ἐπιπτώσεις καὶ οἱ κίνδυνοι κατάχρησης καὶ λάθους ποὺ συνεπάγεται ὁ ἰατρικῶς ὑποβοηθούμενος θάνατος βαραίνουν σὲ μεγάλο βαθμὸ στὴν πλάστιγγα».
Ἐπιπλέον, τὸ Δικαστήριο ἀποφάνθηκε ὅτι τὰ κράτη-μέλη ἔχουν «σημαντικὸ περιθώριο ἐκτίμησης» ("margin of appreciation") σὲ αὐτὸ τὸ πεδίο, δεδομένης τῆς ἰδιαίτερα εὐαίσθητης ἠθικῆς φύσης τοῦ ζητήματος καὶ ὅτι ἡ πλειοψηφία τῶν κρατῶν-μελῶν συνεχίζει νὰ ἀπαγορεύει τὴν πρακτικὴ βάσει τοῦ ποινικοῦ δικαίου.
Ὡς ἐκ τούτου, τὰ κράτη μποροῦν νὰ συνεχίσουν νὰ ἀπαγορεύουν τὴν εὐθανασία καὶ τὴν ὑποβοηθούμενη αὐτοκτονία σύμφωνα μὲ τὸ ποινικὸ δίκαιο τοὺς καὶ μποροῦν ἀκόμη καὶ νὰ διώξουν ποινικὰ ὅσους ἐμπλέκονται σὲ αὐτὲς τὶς πρακτικὲς στὸ ἐξωτερικὸ μὲ τοὺς δικούς τους πολῖτες.
Στὴ συγκεκριμένη μάλιστα ἀπόφαση τὸ ΕΔΔΑ μὲ ἕναν ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέροντα νομικὸ συλλογικὸ τόνισε τὴ σημασία καὶ τὴν ἀναγκαιότητα τῆς «ὑψηλῆς ποιότητας ἀνακουφιστικῆς φροντίδας, συμπεριλαμβανομένης τῆς πρόσβασης σὲ ἀποτελεσματικὴ διαχείριση τοῦ πόνου», τὴν ὁποία περιέγραψε ὡς «ἀπαραίτητο γιὰ τὴν ἐξασφάλιση ἑνὸς ἀξιοπρεποῦς τέλους ζωῆς».
Γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἱστορία του τὸ Δικαστήριο ἔδωσε τόση ἔμφαση στὴν παρηγορητικὴ φροντίδα καὶ τὴν παρουσίασε ὅτι ἐμπίπτει στὶς θετικὲς ὑποχρεώσεις τῶν κρατῶν-μελῶν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου