Ἡ ἀπόσυρση ἐν ἔτει 2020 τοῦ «Ὅσα παίρνει ὁ ἄνεμος», μίας ταινίας κατασκευῆς τοῦ 1939, ἐπειδὴ κρίθηκε ρατσιστικὴ (πόσοι τὴν ἔβλεπαν πλέον; ) δὲν ἔπεσε ὡς κεραυνὸς ἐν αἰθρία. Εἶναι τὸ πιὸ πρόσφατο τρομοκρατικὸ (παρότι μοιάζει μόνο ὡς σουρεαλιστικὸ) ἐπεισόδιο, ποὺ σηματοδοτεῖ τὸν νέο μεσαίωνα: Αὐτὸν τῆς ἀπαγόρευσης τῆς ἐλευθερίας τῆς ἔκφρασης.
Ἀμέτρητα τὰ ἐπεισόδια. Θὰ ἀναφέρουμε ἐνδεικτικῶς:
Ἡ ἐταιρία Gucci ἀναγκάστηκε νὰ διακόψει τὴν πώληση ἑνὸς πουλόβερ ζιβάγκο, μαύρου χρώματος, ἐπειδὴ στὸ «λαιμὸ» εἶχε σχέδιο μὲ δύο κόκκινα σαρκώδη χείλη. Προφανῶς θεωρήθηκε ὡς αἰχμὴ γιὰ φιλήδονη διαθεσιμότητα τῶν ἀφροαμερικανῶν – ἢ μᾶλλον τῶν ἀφροαμερικανίδων. Ἡ ἐταιρία ἀντιμετώπισε ὀργή, καὶ μὲ δελτίο τύπου ἀπολογήθηκε ὅτι σέβεται τὴ διαφορετικότητα καὶ τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα, καὶ δὲν εἶχε πρόθεση νὰ προσβάλλει ἀνθρώπους μὲ μαῦρο δέρμα.
Τὸν περασμένο Σεπτέμβριο ὁ πρωθυπουργὸς τοῦ Καναδᾶ, Τζάστιν Τριντὸ ζήτησε καὶ αὐτὸς δημόσια συγνώμη ἐπειδὴ δημοσιεύτηκε φωτογραφία του ἀπὸ τὸ 2001, ὅπου σὲ σχολικὴ ἑορτὴ μὲ «ἀραβικὸ θέμα» εἶχε μεταμφιεστεῖ σὲ Ἄραβα Σεΐχης, μὲ τὸ πρόσωπό του βαμμένο σκοῦρο καφέ. Τὸ κοστούμι τοῦ εἶχε ὡς ἔμπνευση τὸν μύθο τοῦ Ἀλαντίν, ἀπὸ τὶς «Χίλιες καὶ μία νύχτες», ἀλλὰ θεωρήθηκε (ἀπὸ τοὺς λευκοὺς Καναδοὺς) ὡς ἀπαξιωτικὸ γιὰ τὴν ἀραβικὴ φυλή.
Ἤδη στὰ πανεπιστήμια τῶν ΗΠΑ θεωρεῖται ἀπαγορευτικὸ νὰ ντύνεσαι μὲ ἔθνικ στολὴ ἐὰν δὲν ἀνήκεις στὸ ἔθνος ποὺ ἐκπροσωπεῖ. Εἶναι ἔντονα ἀποδοκιμαστέο π.χ. νὰ ντύνεσαι ἰνδιάνος στὶς Ἀπόκριες, γιατί θεωρεῖται ἰδιοποίηση πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς καὶ πολιτισμικὸς ἰμπεριαλισμός! Γιὰ τοὺς ἴδιους λόγους κατηγορεῖται ὅποιος λευκὸς τραγουδᾶ «νέγρικα μπλούζ».
Ὁ Ἀνδρέας Ἀνδριανόπουλος ἔχει γράψει στὰ ΝΕΑ ὅτι φίλος του πανεπιστημιακὸς στὶς ΗΠΑ τοῦ ἐκμυστηρεύτηκε τὰ ἀδιέξοδα: Σὲ κείμενά του εἶναι ἀπαγορευμένο νὰ ἀναφέρεται σὲ ἀρσενικὸ καὶ θηλυκό. Ὀφείλει πάντα νὰ σχολιάζει σὲ οὐδέτερο: «τὸ ἄτομο». Ἡ ἐξειδίκευση τοῦ γένους μπορεῖ νὰ ἐπιφέρει καὶ μηνύσεις!
Ἐπίσης ὁ ἐν λόγω καθηγητὴς ἀναφερόμενος στὸν θάνατο τοῦ Ἀρχιμήδη ἀπὸ ἕναν «ἄξεστο στρατιώτη», εἰσέπραξε τὴν παρατήρηση πολιτικῶς ὀρθοῦ Ἀμερικανοῦ ἀξιωματικοῦ, ὅτι «δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ χρησιμοποιοῦνται τέτοιοι χαρακτηρισμοὶ γιὰ τὰ μέλη ἐνόπλων δυνάμεων» ( Ὁ Ἀρχιμήδης ἔζησε λίγο μετὰ τὸ 300 π.χ. καὶ σκοτώθηκε ἀπὸ ἕνα Ρωμαῖο στρατιώτη, κατὰ τὴν πολιορκία τῶν Συρακουσῶν. 2.250 χρόνια μετὰ Ἀμερικανὸς ἀξιωματικὸς θεώρησε ὅτι θίγεται ἡ τιμὴ τῶν ἐνόπλων δυνάμεων μὲ τὴ φράση «ἄξεστο στρατιώτη»)!
Σὲ πανεπιστήμια ἐπίσης, πρὶν τὸ ξεκίνημα τοῦ ἀκαδημαϊκοῦ τετραμήνου ὁ καθηγητὴς ἑνὸς μαθήματος ὀφείλει νὰ προβλέψει ποιὰ μαθήματα θὰ προκαλέσουν τὶς εὐαισθησίες ἔστω ἑνὸς καὶ μόνου φοιτητῆ, γιὰ νὰ μὴν ὑποστεῖ καταγγελίες. Ἀκόμη καὶ τὸ «ποὺ γεννηθήκατε» θεωρεῖται ἀπαγορευμένο (καὶ στὴν Ἑλλάδα πλέον, τὸ εἴδαμε σὲ ἐκπομπὲς talent show) , ὅπως καὶ τὸ «πόσο καρὸ δουλεῦτε ἐδῶ», μία καὶ θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ὑπαινιγμὸς γιὰ τὴν ἡλικία.
Ἐπίσης ὡς γνωστὸν σὲ πολλὲς πόλεις τῶν ΗΠΑ καὶ τῆς Βρετανίας ἀποφεύγεται ὁ δημόσιος στολισμὸς χριστουγεννιάτικου δένδρου γιατί ἐνοχλεῖ τοὺς μουσουλμάνους κατοίκους (καὶ περισσότερό τους λευκοὺς ὑποστηρικτές τους), ἐνῶ πέρυσι τὸ Πάσχα κατὰ τὴν σφαγὴ περὶ τῶν 400 χριστιανῶν ἀπὸ ἐπιθέσεις μὲ βόμβες σὲ ἐκκλησίες στὴ Σρὶ Λάνκα, ὁ Μπαρὰκ Ὀμπάμα καὶ ἡ Χίλαρι Κλίντον στὰ συλλυπητήρια μηνύματά τους δὲν χρησιμοποίησαν τὴ λέξη «Χριστιανοὶ» γιὰ τὰ θύματα, ἀλλὰ «προσκυνητὲς τοῦ Πάσχα»!
Τυπικά, ὡς πολιτικὴ ὀρθότητα ἀναφέρεται ἡ ἀποφυγὴ ἐκφράσεων ἡ ἐνεργειῶν ποὺ πιστεύεται ὅτι ἀποκλείουν, περιθωριοποιοῦν ἢ προσβάλλουν, ὁμάδες ἀνθρώπων ποὺ μειονεκτοῦν κοινωνικὰ ἢ γίνονται διακρίσεις εἰς βάρος τους. Ἐκτιμᾶται ὅτι ἦρθε ἀπὸ τὶς ΗΠΑ ὡς κληρονόμος τοῦ πουριτανισμοῦ, ἀλλὰ ἐξαπλώνεται στὸν δυτικὸ κόσμο, μὲ ἄτεγκτη αὐστηρότητα: Μίσος σὲ αὐτὸ ποὺ αὐτοὶ θεωροῦν ὡς μίσος.
Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα πουριτανισμοῦ, ἐνδεδυμένου μὲ πολιτικὴ ὀρθότητα εἶναι τὸ κίνημα «me too», ὅπου ἄνθρωποι διαπομπεύτηκαν καὶ ἔχασαν τὶς δουλειὲς τοὺς ἐπειδὴ πρὶν πολλὰ χρόνια, ὡς νέοι, φλέρταραν λίγο ἐπιθετικά, ἢ ἔκαναν πρόταση γιὰ «one night stand» σὲ κάποια μὲ τὴν ὁποία ἐρωτοτροποῦσαν σὲ ἕνα πάρτι.
Ἂν καὶ ἡ ἀπαρχὴ τῆς πολιτικῆς ὀρθότητας πρωτοεμφανίζεται μὲ τὸν πρώιμο κομμουνισμὸ καὶ τὴν προσήλωση στὴν κομματικὴ ὀρθοδοξία, φούντωσε μετὰ τὴ δεκαετία τοῦ 90.
Ἀξιόπιστη εἶναι ἡ ἐξήγηση ποὺ δίνει ὁ Φράνσις Φουκουγιάμα: Κατὰ τὴν βιομηχανικὴ ἐποχὴ ἡ Ἀριστερὰ ἦταν προσανατολισμένη στὴν ἐργατικὴ τάξη, ὡς ἀπόρροια τῆς βιομηχανικῆς συγκρότησης τῆς κοινωνίας. Ὡστόσο ἡ παγκοσμιοποίηση ἔφερε ραγδαῖες οἰκονομικὲς καὶ κοινωνικὲς ἀναταράξεις. Ἡ παγκοσμιοποίηση, ἡ ἀθρόα παράνομη μετανάστευση, ἔφεραν νέα κοινωνικὰ ὑποκείμενα. Χάνοντας τὴν παραδοσιακὴ ἐργατικὴ τάξη ἡ ἀριστερὰ ἄρχισε νὰ στρέφεται στὶς περιθωριοποιημένες ὁμάδες καὶ τὰ δικαιώματά τους, μὲ τὸ νὰ κάνει ἔντονη προβολὴ τῶν αἰτημάτων τους.
Ὅμως ἀπὸ ἕνα σημεῖο καὶ μετὰ χάθηκε τὸ μέτρο.
Ὁ Καναδὸς σκηνοθέτης Ρομπὲρ Λεπὰζ δήλωνε στὴν ἘφΣυν καὶ τὴ δημοσιογράφο Βένα Γεωργακοπουλου: «Εἴχαμε συνηθίσει νὰ φοβόμαστε τὴν ἄκρα δεξιά, τώρα τέτοια προβλήματα ἔρχονται ὁλοένα καὶ συχνότερα ἀπὸ τὴν ἄκρα ἀριστερά. Στὸν Καναδὰ πολλοὶ ἄνθρωποι τοῦ θεάτρου δυσκολεύονται νὰ κάνουν προγραμματισμό, ἐπειδὴ πολὺ ἀκραῖες φεμινιστικὲς ὁμάδες ἀπαιτοῦν τὸ κάστ νὰ εἶναι 50-50 ἄντρες καὶ γυναῖκες. Καὶ λὲς ὄκ. Ἀλλὰ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ ἔργο».
Δὲν χρειάζεται δικό μας συμπέρασμα. Τὸ ἔχει πεῖ ὁ Οὐμπέρτο Ἐκο: «Ἡ πολιτικὴ ὀρθότητα τείνει νὰ μετατραπεῖ σὲ νέας μορφῆς Φονταμενταλισμό. Ὄντως ἀποκαταστάθηκαν κάποιες ἀδικίες, ἀλλὰ ἐκφυλίστηκε σὲ ἀστυνόμευση τῆς σκέψης καὶ τῆς ἐλευθερίας ἔκφρασης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου