«…μὲ τὴ μείωση τοῦ ποσοστοῦ τεκνογονίας συνδέεται καὶ ἡ αὔξηση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ἀμβλώσεων – κι ἂς εἶναι ὁ πραγματικὸς ἀριθμὸς τους "σκοτεινός", ἐλλείψει ἐπίσημων στατιστικῶν στοιχείων».
Μία στὶς τέσσερις γυναῖκες, ποὺ γεννήθηκαν μετὰ τὸ 1970, δὲν θὰ τεκνοποιήσει ποτέ. Τὸ ἀνησυχητικὸ ἀποτέλεσμα, στὸ ὁποῖο καταλήγουν πρόσφατες ἔρευνες, ἀναδεικνύει ἕνα νέο φαινόμενο, ἐκεῖνο τῆς «τελικῆς ἀτεκνίας».
«Ὁ δείκτης γονιμότητας, ὁ ἀριθμὸς τῶν παιδιῶν ἀνὰ γυναίκα δηλαδή, ἔχει μειωθεῖ στὴ χώρα μας ἀπὸ τὸ 1980 καὶ ἐντεῦθεν», ἀρχίζει νὰ ἐξηγεῖ ἡ κ. Ἄρτεμις Τσίτσικα, Ἀναπλ. Καθηγήτρια Ἐφηβικῆς Ἰατρικῆς ΕΚΠΑ, Ἐπιστ.Ὑπεύθυνος Μονάδας Ἐφηβικῆς Ὑγείας Β’Παιδιατρικὴ Κλινικὴ Νοσοκομείου Παίδων ‘Π.& Α.Κυριακοῦ’, Πρόεδρος Ἑλληνικῆς Ἑταιρείας Ἐφηβικῆς Ἰατρικῆς.
Μὲ ἐπικεφαλῆς τὴν ἴδια καὶ ἐρευνητὲς τοὺς Θεόδωρο Σεργεντάνη καὶ Παναγιώτα Παναγιώτου, πραγματοποιήθηκε ἀνασκόπηση ἄρθρων καὶ μελετῶν, οἱ ὁποῖες ἔχουν ὑλοποιηθεῖ στὴν Ἑλλάδα σχετικὰ μὲ τὸ θέμα τῆς ὑπογεννητικότητας, ἰδιαίτερα δὲ τῆς μελέτης τοῦ Ἐργαστηρίου Δημογραφικῶν καὶ Κοινωνικῶν Ἀναλύσεων τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Σύμφωνα μὲ αὐτή, ὑπολογίστηκε ὅτι τὸ 2050 ὁ πληθυσμὸς τῆς χώρας μας θὰ κυμαίνεται μεταξὺ...
10,064 ἐκ.(μέγιστο) ἕως 8,315 (ἐλάχιστο) – σὲ κάθε περίπτωση μειωμένος σὲ σχέση μὲ ἐκεῖνον τοῦ 2015.
10,064 ἐκ.(μέγιστο) ἕως 8,315 (ἐλάχιστο) – σὲ κάθε περίπτωση μειωμένος σὲ σχέση μὲ ἐκεῖνον τοῦ 2015.
Ποιὰ εἶναι τὰ αἴτια ποῦ ὁδηγοῦν στὴν τελικὴ ἀτεκνία; Ὅπως ἐνημερώνει ἡ κ.Τσίτσικα, «καταρχᾶς, ἡ καθυστερημένη ἡλικία πρώτης τεκνογονίας. Ὅταν τὸ 1985, ὁ μέσος ὅρος τῶν γυναικὼν ποὺ γίνονταν γιὰ πρώτη φορὰ μητέρες ἦταν 26,2 τὸ 2012 ἡ ἡλικία τοὺς ἀνέβηκε στὰ 30,7 ἔτη».
Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὶς Ἑλληνίδες, σύμφωνα μὲ στοιχεῖα τῆς EUROSTAT, ἡ ἴδια τάση σημειώνεται καὶ στὶς Ἰταλίδες ἀλλὰ καὶ τὶς Ἰσπανίδες, ποὺ φέρνουν στὸν κόσμο τὸ πρῶτο τους παιδὶ λίγο πρὶν τὰ 31 (2017). Σὲ σχετικὸ ἄρθρο, τὸ ὁποῖο δημοσιεύθηκε στὸ ἐπιστημονικὸ περιοδικὸ "Παιδιατρική", «κάποιες χῶρες ὅπως οἱ Δανία, Ἰρλανδία, Ὀλλανδία, Σουηδία, χαρακτηρίζονται ἀπὸ ὑψηλότερο δείκτη γονιμότητας καὶ ὑψηλότερη μέση ἡλικία τεκνοποίησης ἐνῶ χῶρες ὅπως οἱ Γερμανία, Ἑλλάδα, Ἱσπανία, Ἰταλία, Κύπρος, Λουξεμβοῦργο, Αὐστρία, Πορτογαλία, Ἐλβετία, χαρακτηρίζονται ἀπὸ αὐξημένη ἡλικία πρώτης τεκνοποίησης καὶ μειωμένο δείκτη γονιμότητας. Ἡ ἴδια αἰτία συνδέεται μὲ τὸν μειωμένο ἀριθμὸ ἀπόκτησης δεύτερου ἢ ἑπόμενου παιδιοῦ (EUROSTAT, 2017), ἀφοῦ οἱ γυναῖκες στὴν πραγματικότητα, "δὲν προλαβαίνουν" νὰ φτάσουν στὸν ἐπιθυμητὸ ἀριθμὸ παιδιῶν».
Σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τοὺς σχετιζόμενους μὲ τὴν τελικὴ ἀτεκνία, λόγους, «ἡ τεκνογονία συνδέεται μὲ τὸ θεσμὸ τοῦ γάμου στὴν ἑλληνικὴ οἰκογένεια. Τὴ νοοτροπία, δηλαδή, τοῦ "ἂν δὲν παντρεύεσαι, δὲν κάνεις παιδιά"», προσθέτει ἡ Καθηγήτρια. Πράγματι, οἱ ἐκτὸς γάμου γεννήσεις παρουσιάζουν τὸ χαμηλότερο ποσοστὸ καὶ μάλιστα μὲ μεγάλη διαφορὰ ἀπὸ τὶς ἄλλες χῶρες τῆς ΕΕ, καταγράφει ἡ EUROSTAT (2013).
«Οἱ κοινωνικὸ-οἰκονομικὲς δυσκολίες, τὶς ὁποῖες ἀντιμετωπίζουν τὰ νεαρὰ ζευγάρια στὴ χώρα, εὐθύνονται ἐπίσης στὸ νὰ προχωρήσουν σὲ γάμο καὶ οἰκογένεια, καθὼς ἀδυνατοῦν νὰ αὐτονομηθοῦν οἰκονομικά. Ἄλλωστε, καὶ ἡ ἴδια ἡ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸ πατρικὸ σπίτι καθυστερεῖ γιὰ τοὺς ἴδιους λόγους», θὰ πεῖ ἡ κ.Τσίτσικα ἐνῶ προσθέτει πὼς «μὲ τὴ μείωση τοῦ ποσοστοῦ τεκνογονίας συνδέεται καὶ ἡ αὔξηση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ἀμβλώσεων – κι ἂς εἶναι ὁ πραγματικὸς ἀριθμὸς τοὺς "σκοτεινός", ἐλλείψει ἐπίσημων στατιστικῶν στοιχείων».
Τὸ φαινόμενο τῆς τελικῆς ἀτεκνίας ἐπιτείνεται ἀπὸ τὶς σύγχρονες κοινωνικὸ-οἰκονομικὲς συνθῆκες. Ἡ παραμονὴ τῶν γυναικὼν στὴν ἀγορὰ ἐργασίας, ὁ φόβος ἀνεργίας, ἡ παράταση τῆς ἐκπαίδευσης, τὸ αἴσθημα ἀβεβαιότητας, ἡ φιλοδοξία ἐπαγγελματικῆς ἀνέλιξης, ὅπως καὶ ἡ οἰκονομικὴ κρίση ἀλλὰ καὶ οἱ μειωμένοι πόροι γιὰ τὴν κάλυψη ἀναγκῶν, ἀναφέρονται ὡς οἱ κορυφαῖοι παράγοντες ποὺ ἀποθαρρύνουν τὶς γυναῖκες ἀπὸ τὴν τεκνογονία. Ἀντιστρόφως ἀνάλογη προσέγγιση στὴ μητρότητα παρουσιάζουν οἱ γυναῖκες ὑψηλοῦ μορφωτικοῦ ἐπιπέδου, οἱ ὁποῖες ἐπιλέγουν νὰ τὴν ἀναβάλουν μὲ ἐκεῖνες χαμηλότερης μόρφωσης, ποὺ παρουσιάζονται νὰ ἐπενδύουν στὴ μητρότητα.
Ὅπως ἐπισημαίνει ἡ κ.Τσίτσικα, «μὲ τὸ δείκτη γονιμότητας νὰ παρουσιάζει πτώση ἀπὸ τὸ 2,1 τὸ 1980 – ποσοστὸ ἀπαραίτητο γιὰ τὴ διατήρηση τοῦ ἔθνους – στὸ 1,33 τὸ 2015, ἡ κατάσταση καθίσταται ἀνησυχητική. Νὰ τονιστεῖ δὲ ὅτι στὴν Ἑλλάδα, τὸ ποσοστὸ σταθεροποιήθηκε ἐξαιτίας τῆς εἰσροῆς μεταναστῶν μετὰ τὸ 1990. Ὡστόσο, ἂν καὶ ἐπιβραδύνθηκε ἡ περαιτέρω μείωση τοῦ δείκτη γονιμότητας, σύμφωνα μὲ τοὺς ὑπολογισμούς, τὸ 25% τῶν γυναικὼν ποὺ γεννήθηκαν μετὰ τὸ 1970, δὲν θὰ κάνει παιδιά».
Εὐτυχῶς, τὸ φαινόμενο εἶναι ἀναστρέψιμο. Πῶς μπορεῖ νὰ εὐνοηθεῖ ἡ τεκνογονία; «Μὲ τὴ σωστὴ ἐνημέρωση τῶν πολιτῶν, τὴν ἐνίσχυση τοῦ κράτους πρόνοιας, τὴν ὀργάνωση φιλικῶν πρὸς τὴ νέα μητέρα δομῶν, τὴν παροχὴ κινήτρων καὶ στοὺς δύο γονεῖς, ὅπως μὲ τὴν χορήγηση καὶ πατρικῶν ἀδειῶν – στὸ ἐξωτερικὸ αὐτὸ εἶναι θεσμός. Τὴ διασφάλιση τῆς σύγχρονης Ἑλληνίδας ὅτι χωρὶς νὰ στερηθεῖ τὴν ἐκπαίδευση καὶ τὴν ἐργασία, μπορεῖ νὰ γίνει καὶ μητέρα», καταλήγει ἡ κ.Τσίτσικα.
Βιβλιογραφία: ΕΛΣΤΑΤ, ΕΚΚΕ (Ἐθνικὸ Κέντρο Κοινωνικῶν Ἐρευνῶν), EUROSTAT, Βύρων Κοτζαμάνης, Παῦλος Μπαλτάς, Billari, Kohler, Sobotka.
> Εὐτυχῶς, τὸ φαινόμενο εἶναι ἀναστρέψιμο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤόσο αναστρέψιμο που αν καταφέρουν να το αναστρέψουν με τις σαχλαμάρες που προτείνει το άρθρο και χωρίς κάποια ακραία πολιτική επέμβαση, εγώ θα πάρω τα πτυχία που έχω και θα τα κάνω κομμάτια. Αν το καταφέρουν αυτό, σημαίνει ότι τα μαθηματικά και η κοινή λογική που μάθαινα τόσα χρόνια δεν ισχύουν.
> Νὰ τονιστεῖ δὲ ὅτι στὴν Ἑλλάδα, τὸ ποσοστὸ σταθεροποιήθηκε ἐξαιτίας τῆς εἰσροῆς μεταναστῶν μετὰ τὸ 1990.
Ωραίες λύσεις βρίσκουν οι κυβερνήσεις μας. Χασάπη ψηφίζεις, σφαγμένος θα βγεις.