Δικαστικὲς ἀποφάσεις, πολιτικοὶ σχεδιασμοὶ καὶ θεολογικὲς ἀντιλήψεις γιὰ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν

Τοῦ Ἰωάννη Τάτση, Θεολόγου

Ἤδη ἀπὸ τὶς πρῶτες μέρες ζωῆς τῆς νέας κυβέρνησης ξεκίνησε καὶ συνεχίζεται μέχρι σήμερα μὲ καθημερινὲς ἀναφορὲς ἡ συζήτηση γιὰ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, τὶς ἀπαλλαγὲς ἀπὸ αὐτὸ καὶ τὸ περιεχόμενό του.

Ἡ συζήτηση εἶναι παλιά, ἦρθε γιὰ πρώτη φορὰ μὲ ἔντονο τρόπο στὸ προσκήνιο τὸ 2008 μὲ τὶς ἐγκυκλίους Στυλιανίδη γιὰ τὶς ἀπαλλαγὲς καὶ ἀπὸ τότε ὅλοι οἱ διατελέσαντες μέχρι σήμερα Ὑπουργοὶ Παιδείας τὸ προσέγγιζαν ἀπὸ διαφορετικὲς ὀπτικὲς καὶ λάμβαναν ποικίλες καὶ πολλὲς φορὲς ἀντίθετες μεταξύ τους πολιτικὲς ἀποφάσεις. Οἱ συνεχεῖς δηλώσεις τοῦ νῦν Ὑπουργοῦ Παιδείας κ. Νίκου Φίλη γιὰ τὸ θέμα δείχνουν ὅτι καὶ ἐκεῖνος προτίθεται νὰ παρέμβει μὲ τὸ δικό του τρόπο στὸ ζήτημα. Κανείς μας δὲν πρέπει βέβαια νὰ λησμονεῖ ὅτι οἱ πολιτικοὶ σχεδιασμοὶ καὶ ὁραματισμοὶ λαμβάνουν πέρας μὲ τὸ τέλος τῆς θητείας κάποιου πολιτικοῦ στὴν ἡγεσία ἑνὸς Ὑπουργείου καὶ ἡ ρευστὴ πολιτικὴ κατάσταση τῶν τελευταίων ἐτῶν δὲν ἐπιτρέπει πολλὲς φορὲς τὴν ὁλοκλήρωση καὶ ἐφαρμογὴ στὴν πράξη σχεδίων καὶ ὁραμάτων. Καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι ἀπαραίτητα πάντοτε κακό!

Ἂν θὰ ἐπεδίωκε κανεὶς μὲ νηφαλιότητα καὶ ὀρθὴ ἐπίγνωση τῶν πραγμάτων νὰ προσεγγίσει καταρχᾶς τὸ ζήτημα τῶν ἀπαλλαγῶν ἀπὸ τὰ Θρησκευτικὰ θὰ κατέληγε...
στὸ συμπέρασμα ὅτι αὐτὸ ἔχει ὁριστικὰ καὶ τελεσίδικα ἐπιλυθεῖ στὰ ἑλληνικὰ δικαστήρια. Ὡς ἐκ τούτου προσωπικὲς ἑρμηνεῖες τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων ἢ καὶ αὐτῶν τῶν διατάξεων τοῦ Συντάγματος δὲν χωροῦν στὸ ζήτημα. Εἶναι ἐπίσης βέβαιο πὼς ἂν ἡ ἰσχύουσα ἐγκύκλιος Λοβέρδου ποὺ ἐπιλύει τὸ ζήτημα σύμφωνα μὲ τὶς ἀποφάσεις τῶν ἑλληνικῶν δικαστηρίων ἀμφισβητηθεῖ ἢ ἀποσυρθεῖ, θὰ ὑπάρξει ἄμεσα νέα προσφυγὴ ἐκ μέρους τῶν θεολόγων στὰ ἑλληνικὰ δικαστήρια τὰ ὁποῖα ἄμεσα καὶ λόγω ὑπαρχουσῶν πλέον τελεσίδικων ἀποφάσεων θὰ προβοῦν σὲ ἀκύρωση τυχὸν πολιτικῶν ἀποφάσεων. Ἑπομένως εἶναι τουλάχιστον ἀτυχεῖς δηλώσεις πολιτικῶν, θεολόγων καὶ ἄλλων γιὰ ἀπόσυρση ἢ ἀλλαγὴ τῆς ἐγκυκλίου Λοβέρδου. Μάλιστα δὲ ξενίζει ἰδιαίτερα ἡ πρόσφατη πρόταση τοῦ κ. Τάσου Κουράκη γιὰ ἀπόσυρση τῆς ἐγκυκλίου Λοβέρδου, τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ ἴδιος κατὰ τὴ θητεία του στὴν ἡγεσία τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας δὲν προέβη σὲ αὐτὴ τὴν πολιτικὴ ἀπόφαση καὶ ὀρθῶς ἀφοῦ γνώριζε προφανῶς τὶς δεσμεύσεις τῆς πολιτικῆς ἡγεσίας ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τῶν σχετικῶν δικαστικῶν ἀποφάσεων γιὰ τὸ θέμα.

Τὸ ἄλλο σκέλος τοῦ ζητήματος ποὺ ἀφορᾶ στὸ περιεχόμενο τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν εἶναι περισσότερο πολύπλοκο. Μὲ τὴν ἀνάληψη τῆς ἡγεσίας τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας ἀπὸ τὸν κ. Φίλη ξαφνικὰ σὰν ἀπὸ λήθαργο ξύπνησε ἡ ὁμάδα τῶν Θεολόγων τοῦ ΚΑΙΡΟΥ ποὺ ζητᾶ ἄμεση ἐφαρμογὴ στὴν πράξη τῶν νέων Προγραμμάτων Σπουδῶν γιὰ τὶς βαθμίδες πρωτοβάθμιας καὶ δευτεροβάθμιας ἐκπαίδευσης. Ὅλα μάλιστα δείχνουν ὅτι ὁ νέος Ὑπουργὸς Παιδείας βρίσκεται σὲ ἐπικοινωνία μὲ αὐτὴ τὴ μικρὴ ὁμάδα Θεολόγων. Εἶναι γνωστὴ ἡ ἐκ διαμέτρου ἀντίθετη ἄποψη τῆς συντριπτικῆς πλειονότητας τῶν Θεολόγων ποὺ ἐκφράστηκε ὅλο αὐτὸ τὸ διάστημα ἀπὸ τὴν Πανελλήνια Ἕνωση Θεολόγων, παραδοσιακοὺς Ἱεράρχες, κληρικοὺς καὶ χριστιανικὰ σωματεῖα ἀλλὰ καὶ διακεκριμένους καθηγητὲς τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν. Οἱ κύκλοι τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς φαίνεται ὅτι παρακολουθοῦν μὲ μεγάλη προσοχὴ τὶς διαφορετικὲς ἀπόψεις τῶν Θεολόγων καὶ μολονότι ἀποφεύγουν ξεκάθαρα νὰ λάβουν θέση ὡστόσο ὅλοι γνωρίζουν ὅτι διατηροῦν στενὲς σχέσεις μὲ τοὺς θεολόγους τοῦ ΚΑΙΡΟΥ καὶ τὸν Σύμβουλο τοῦ ΙΕΠ κ. Σταῦρο Γιαγκάζογλου ὁ ὁποῖος παραμένει Διευθυντὴς τοῦ ἐπιστημονικοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἐκκλησίας «Θεολογία». Δὲν ἀποφεύγει ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τὶς ἐπαφὲς καὶ μὲ τὸν ἐπίσημο φορέα τῶν Θεολόγων, τὴν Πανελλήνια Ἕνωση Θεολόγων, δὲν εἶναι ὅμως καθόλου αὐτονόητη ἡ στάση ποὺ θὰ τηρήσει σὲ ἐνδεχόμενη προσπάθεια τοῦ Ὑπουργείου νὰ ἐφαρμόσει γενικευμένα στὰ σχολεῖα τὰ νέα Προγράμματα Σπουδῶν ποὺ ἀλλοιώνουν ριζικὰ τὸν χριστιανικὸ χαρακτήρα τοῦ θρησκευτικοῦ μαθήματος. Γιὰ τοῦτο πρέπει κανεὶς μὲ πολλὴ προσοχὴ νὰ ἀκούει τὴν πολλάκις ἐπαναλαμβανόμενη τὸν τελευταῖο καιρὸ ἄποψη τοῦ Ὑπουργοῦ Παιδείας ὅτι «φωτισμένοι θεολόγοι καὶ ἱεράρχες» συμφωνοῦν στὴν ἀνάγκη νὰ καταργηθεῖ ὁ ὁμολογιακὸς χαρακτήρας τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν. Τέλος δὲν πρέπει νὰ μᾶς διαφεύγει ὅτι ἡ ἐκπόνηση τῶν νέων Προγραμμάτων Σπουδῶν στοίχισε ποσὰ οὐχὶ εὐκαταφρόνητα καὶ εὔλογα κάποιοι ἐπιθυμοῦν τὴν συνέχιση τοῦ ὅλου ἐγχειρήματος μὲ τὴν συγγραφὴ νέων βιβλίων ποὺ θὰ σημάνει, ἐκτὸς τῶν ἄλλων, καὶ συνέχιση τῆς χρηματοδότησης.

Τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν βρίσκεται γιὰ ἄλλη μία φορὰ στὸ προσκήνιο. Ὅσοι θέλουν νὰ προσεγγίσουν τὸ θέμα ὀφείλουν νὰ τὸ κάνουν μὲ γνώση ὅσων ἔχουν προηγηθεῖ. Τὰ τελευταία ἔτη ἐλήφθησαν δικαστικὲς ἀποφάσεις, συγγράφηκαν ἄρθρα καὶ μελέτες, ξεκαθαρίστηκαν προθέσεις καὶ στάσεις, ἀποκαλύφθηκαν δίαυλοι ἐπικοινωνίας, ὑπῆρξαν ὑπερβολές, λάθη, ἀστοχίες ἀλλὰ καὶ στοχευμένες ἐπιθέσεις, ἀπειλὲς καὶ ὕβρεις. Κανεὶς ἀπὸ ὅσους παροικοῦν τὴν θεολογική μας «Ἱερουσαλὴμ» δὲν ἀγνοεῖ ὅσα συνέβησαν τὰ τελευταῖα χρόνια. Ὅποιος νομίζει ὅτι μπορεῖ νὰ ἐκμεταλλευτεῖ συγκυρίες, πρόσωπα καὶ καταστάσεις γιὰ νὰ προωθήσει τὰ σχέδιά του ἐρήμην τῶν ἄλλων θὰ βρεθεῖ ἀντιμέτωπος μὲ ἰσχυρὴ ἀντίδραση ποὺ θὰ ματαιώσει τοὺς σχεδιασμούς του. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος ὁ Ὑπουργὸς Παιδείας κ. Φίλης σὲ κάθε ἀναφορά του στὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ἐπαναλαμβάνει τὴν ἀνάγκη κάθε σχετικὴ ἀπόφαση νὰ ληφθεῖ μὲ διάλογο καὶ χωρὶς βεβιασμένες κινήσεις.

Ὀρθόδοξος Τύπος, 11/12/2015

θρησκευτικὰ