Ἐκδήλωση γιὰ τὰ 110 χρόνια ἀπὸ τὸν θάνατο τοῦ Παύλου Μελᾶ

Γράφει ὁ  Ἰωάννης Α. Σαρσάκης (Καστροπολίτης)

Σέ κλαίει λαός

Στὶς 13 Ὀκτωβρίου 2014 συμπληρώνονται 110 χρόνια ἀπὸ τὸν ἡρωικὸ θάνατο - στὴν ἱερὴ γῆ τῆς Μακεδονίας - ἑνὸς περίεργου τύπου. Ἦταν ἀξιωματικός του ἑλληνικοῦ στρατοῦ καὶ γόνος πάμπλουτης οἰκογένειας. Ὁ πατέρας του ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους ἐμπόρους τῆς ἐποχῆς του, διετέλεσε βουλευτὴς καὶ δήμαρχος Ἀθηναίων. Ὁ πεθερὸς του, δικαστικὸς στὸ ἐπάγγελμα, ἀσχολήθηκε μὲ τὴν πολιτικὴ καὶ διετέλεσε μέχρι καὶ πρωθυπουργὸς τῆς Ἑλλάδος. Λαμβάνοντας ὑπόψη τὴν οἰκονομικὴ ἐπιφάνεια ἀλλὰ καὶ τὰ πολιτικὰ ἀξιώματα τῶν οἰκείων του, εὐκόλως μποροῦμε νὰ συμπεράνουμε ὅτι γιὰ τὸν περίεργο τύπο ποὺ προανέφερα, ὁ δρόμος πρὸς τὴν κοινωνικὴ καὶ ἐπαγγελματικὴ καταξίωση ἦταν στρωμένος μὲ ροδοπέταλα. Τὰ κοσμικὰ σαλόνια τῶν Ἀθηνῶν τοῦ ἄνοιγαν τὶς πόρτες τοὺς διάπλατα, τὰ ταξίδια στὸ ἐξωτερικὸ (π.χ. στὴ γενέτειρα του τὴ Μασσαλία) θὰ ἀποτελοῦσαν ἕναν εὐχάριστο τρόπο γιὰ νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὴ ρουτίνα τῆς καθημερινότητας, καὶ νὰ περάσει εὐχάριστες στιγμὲς μὲ τὴ σύζυγό του καὶ τὰ δύο του παιδία. Καὶ βεβαίως θὰ μποροῦσε νὰ ὀνειρεύεται ὅτι κάποια στιγμὴ σὰν ἀξιωματικὸς ποὺ ἦταν, θὰ φθάσει στὰ ὕπατα ἀξιώματα καὶ στὴν κορυφὴ τῆς ἱεραρχίας τοῦ στρατοῦ. Τελικὰ ὅμως τί ἂπ΄ ὅλα αὐτὰ ἐπέλεξε νὰ κάνει ὁ (ἐπαναλαμβάνω) περίεργος τύπος; Ἐμπνεόμενος ἀπὸ τὴν πίστη του στὸ Θεὸ (τὴν ὁποία διακρίνουμε καταφανέστατα ἀπὸ τὶς ἐπιστολὲς ποὺ ἔστελνε στὴ σύζυγό του) καὶ ἀπὸ τὴν ἀγάπη του γιὰ τὴν πατρίδα, ἐπέλεξε νὰ δώσει τὴ ζωή του γιὰ τὴν ἐλευθερία τῶν ὑπόδουλων ἀδελφῶν του στὴ Μακεδονία, καὶ γιὰ νὰ ἀφυπνίσει τὸ κοιμώμενο κράτος τῶν Ἀθηνῶν. Στὶς 13 Ὀκτωβρίου 1904 ὁ περίεργος τύπος πέφτει νεκρὸς σὲ....
ἡλικία μόλις 34 ἐτῶν, ὑπερασπιζόμενος τὴν ἑλληνικότητα τῆς Μακεδονίας καὶ ἀγωνιζόμενος γιὰ τὴν ἐλευθερία της. Δηλαδὴ ἀντὶ γιὰ ἀξιώματα καὶ χρήματα ἐπέλεξε βόλια ἀντὶ γιὰ σαλόνια, λάσπες ἀντὶ γιὰ ταξίδια ἀναψυχῆς, πορεῖες στὰ χιόνια καὶ ἀντὶ γιὰ δεξιώσεις, μάχες καὶ σκοτωμούς. Πρέπει νὰ συμφωνήσετε μαζί μου ὅτι ἦταν ὄντως περίεργος τύπος, αὐτὸ ὅμως δὲν ἐπηρέασε καθόλου τὸ λαὸ τῆς Μακεδονίας ἀλλὰ καὶ ὅλης τῆς Ἑλλάδος νὰ τὸν λατρέψει καὶ νὰ τὸν κλάψει, ὅπως ἔγραψε καὶ ὁ ποιητὴς (Κωστὴς Παλαμᾶς):

Σὲ κλαίει λαὸς

Σὲ κλαίει λαὸς πάντα χλωρὸ

Νὰ σειέται τὸ χορτάρι

Στὸν τόπο ποὺ σὲ πλάγιασε

Τὸ βόλι, ὢ παλληκάρι 

Καὶ ὅμως, ὅσο καὶ ἂν ἀκούγεται παράξενο σήμερα, ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ὑπῆρχαν ἥρωες σὰν τὸν Παῦλο Μελὰ (ὁ περίεργος τύπος), ἀλλὰ ὑπῆρχαν καὶ ποιητὲς σὰν τὸν Κωστὴ Παλαμὰ γιὰ νὰ τοὺς ὑμνήσουν. 

Δυστυχῶς ὅμως τὶς τελευταῖες δεκαετίες στὰ πλαίσια τοῦ καλπάζοντος προοδευτισμοῦ καὶ τῆς συσκοτίσεως τῶν ἡρωικῶν προτύπων, αὐτὸς ὁ λαός, σταμάτησε νὰ τὸν κλαίει καὶ ἀπὸ τότε ποὺ σταμάτησε, κατάντησε ὁ ἴδιος (ὁ λαὸς) γιὰ κλάματα.

Αἰωνία ἡ μνήμη σου ἐθνομάρτυρα Παῦλο Μελᾶ.