τοῦ Κωνσταντίνου Ἀθ. Οἰκονόμου, δασκάλου
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: Τὴν Κυριακὴ Πρὸ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἡ Ἐκκλησία ὅρισε νὰ ἐπιτελοῦμε τὴ μνήμη τῶν ἑκατοντάδων χιλιάδων ἔνδοξων Νεομαρτύρων, ποὺ μαρτύρησαν στὴ Μικρὰ Ἀσία κατὰ τὰ ἔτη 1918 – 1922. Μὲ ὕπατο Ἱερομάρτυρα τὸν Ἅγιο Χρυσόστομο Σμύρνης καὶ τῶν σὺν αὐτῶ Ἱεραρχῶν: Γρηγορίου Κυδωνιῶν, Ἀμβροσίου Μοσχονησίων, Προκοπίου Ἰκονίου, καὶ Εὐθυμίου Ζήλων.
Ο ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ: Κορυφαῖος μάρτυρας τῆς Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Χρυσόστομος, Μητροπολίτης Σμύρνης. Στὴν ἀπροστάτευτη Σμύρνη, ποὺ ὅλοι οἱ στρατιωτικοὶ καὶ πολιτικοὶ παράγοντες τὴν ἐγκαταλείπουν προστρέχει νὰ βρεῖ καταφύγιο ὁ ἄμαχος πληθυσμὸς τῆς Μ. Ἀσίας. Ὁ μόνος ποὺ δὲν τὴν ἐγκαταλείπει εἶναι ὁ Χρυσόστομος. Ὅταν ὁ ἀρχιεπίσκοπος τῶν Καθολικῶν τὴν ὑστάτη ὥρα, στὶς 25 Αὐγούστου [πατρῶο ἢ παλαιὸ ἡμερολόγιο], τοῦ ἐξασφαλίζει θέση σὲ ἀτμόπλοιο καὶ τοῦ ζητᾶ νὰ ἐγκαταλείψει τὴν καταδικασμένη πόλη γιὰ νὰ γλυτώσει ἀπὸ τὴν ὀργὴ τῶν Τούρκων, ἐκεῖνο ἀτάραχος ἀπαντᾶ: «Παράδοσις τοῦ ἑλληνικοῦ κλήρου ἀλλὰ καὶ χρέος τοῦ καλοῦ ποιμένος εἶναι νὰ παραμείνει μὲ τὸ ποίμνιόν του». Στὶς 27 Αὐγούστου γίνεται ἡ πρώτη ἐμφάνιση Τούρκων ἀτάκτων Τσετῶν ὑπὸ τὸν Κιορ Μπεχλιβᾶν στὴ Σμύρνη. Τρομοκρατία ἁπλώνεται στὴν πόλη. Τὰ πλήθη συρρέουν στὴ....
Μητρόπολη. Ὁ Χρυσόστομος, βοηθούμενος ἀπὸ τὸν ἀδελφό του Εὐγένιο, κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιὰ νὰ βοηθήσει. Τὴν ἑπομένη τελεῖ λειτουργία στὴν Ἁγία Φωτεινή. Εἶναι κάτωχρος ἀπὸ τὴ νηστεία καὶ τὴν ἀγρύπνια. Ὅταν ὅμως βγαίνει στὴν Ὡραία Πύλη γονατίζει καὶ προσεύχεται σὰν ταπεινὸς λευίτης καὶ ἐγείρεται ὡς ἅγιος. Εἶναι τὸ τελευταῖο κήρυγμά του «Ἡ Θεία Προνοια”, λέγει, “δοκιμάζει τὴν πίστιν μας καὶ τὸ θάρρος μας καὶ τὴν ὑπομονὴ μᾶς τὴν ὥραν αὐτήν. Ἀλλ’ ὁ Θεὸς δὲν ἐγκαταλείπει τοὺς χριστιανούς. Εἰς τὰς τρικυμίας ἀναφαίνεται ὁ καλὸς ναυτικὸς καὶ εἰς τὰς δοκιμασίας ὁ καλὸς Χριστιανός. Προσεύχεσθε καὶ θὰ παρέλθει τὸ ποτήριον τοῦτο. Θαρρεῖτε ὡς ἐμπρέπει εἰς καλοὺς χριστιανούς». Εἶχε τελειώσει ἡ λειτουργία, ὅταν ἕνας ὑπαστυνόμος τὸν πληροφόρησε ὅτι ὁ φρούραρχος τὸν ζητὰ στὸ φρουραρχεῖο. Γαλήνιος ὁ Χρυσόστομος ἀποχαιρετᾶ τὸ πλῆθος, καὶ ἀνεχώρησε μὲ τὸν «καβάση» (κλητήρα) του, Θωμὰ Βούλτσιο. Ἀπὸ τὴν κατάθεση τοῦ τελευταίου ἔχουμε τὶς πιὸ ἔγκυρες πληροφορίες. Ὁ φρούραρχος δέχτηκε τὸν Χρυσόστομο, τοῦ προσέφερε βυσσινάδα καὶ τοῦ ὑπαγόρευσε μιὰ διαταγή. Μ’ ἕνα αὐτοκίνητο ποὺ τοὺς παρεχώρησαν Ἀμερικανοὶ ἀξιωματικοὶ ἐπέστρεψαν στὴ Μητρόπολη. Ὁ Μητροπολίτης κοινοποίησε στὸ λαὸ τὴ διαταγὴ τοῦ φρουράρχου: νὰ παραδοθοῦν τὰ ὅπλα καὶ ὅλοι νὰ μείνουν στὰ σπίτια τους. Στὶς 8.00 μ.μ. ἦλθε ὁ ἴδιος ἀστυνόμος μὲ δύο ὁπλισμένους στρατιῶτες. Τότε, ὅπως γράφει ὁ ἐπὶ 20 χρόνια κοντὰ στὸ Δεσπότη, Θωμὰς Βούλτσιος: «Ἦλθαν νὰ πάρουν τὸ δεσπότη πὼς τὸν ζητὰ ὁ νομάρχης, δὲν εἶπαν τὸ ὄνομα, νὰ πάη στὸ διοικητήριο μὲ τρεῖς δημογέροντες. Ἐπήραμε τὸν Τσουρουκτζόγλου καὶ τὸν Κλιμάνογλου καὶ ἐμπήκαν οἱ τρεῖς καὶ οἱ ἀστυνομικοὶ στὸ αὐτοκίνητο, γιὰ μένα δὲν εἶχε θέση καὶ μοῦ ‘πὲ ὁ δεσπότης νὰ περιμένω στὴ μητρόπολη. Στᾶς δέκα το βράδυ ἕνας ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες, ἔφερε μία κάρτα τοῦ δεσπότη γιὰ τὸν ἀδελφό του Εὐγένιο. Τοῦ ἔγραφε: «Ἀγαπητὲ ἀδελφέ, Μᾶς ἐκράτησαν ἀπόψε ἐμὲ ὡς πρόεδρον τῆς Μικρασιατικῆς ἀμύνης, τοὺς ἄλλους ὡς μέλη. Μὴν ἀνησυχῆτε». Ὁ Εὐγένιος ἄρχισε νὰ κλαίει. Τὸ ἄλλο πρωί, Κυριακή, στᾶς 8 μὲ στέλλει νὰ μάθω γιὰ τὸ δεσπότη. Εὑρήκα τὸ Ζαδὲ τῆς τραπέζης. Πρὶν μισῆ ὥρα συνάντησε τὸν ὑπαστυνόμο ποὺ εἶχε πάει τὸ δεσπότη. Αὐτὸς τοῦ εἶπε πὼς τὸ δεσπότη τὸν χάλασαν, καθὼς καὶ τοὺς δύο δημογέροντες. Ἔτσι ἔγιναν. Ὡς τὴν Τετάρτη ποὺ ἔφυγα δὲν μπόρεσα νὰ μάθω τίποτα ἄλλο». Οἱ Τοῦρκοι τελικὰ «χάλασαν» καὶ τὸν πιστὸ Εὐγένιο. Τὸν κράτησαν 6 μῆνες φυλακὴ καὶ μετὰ τὸν ἀπηγχόνισαν. Ἀξίζει νὰ σημειώσουμε πὼς πρὶν ἀναχωρήσει γιὰ τὸ Φρουραρχεῖο, ὁ Ἐθνομάρτυρας Χρυσόστομος εἶχε ἀνοίξει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ διάβαζε, ἀπὸ τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο τὸ κεφάλαιο τῆς προσαγωγῆς τοῦ Ἰησοῦ στὸν Πιλάτο: «.Τότε οὒν ἔλαβεν ὁ Πιλάτος τὸν Ἰησοῦν καὶ ἐμαστίγωσε, καὶ οἱ στρατιῶται πλέξαντες στέφανον ἐξ ἀκανθῶν, ἐπέθηκαν τὴ κεφαλὴ αὐτοῦ καὶ ἔδιδον εἰς αὐτὸν ραπίσματα». Τὸ Εὐαγγέλιο, ἀνοιχτὸ στὴ σελίδα αὐτή, βρέθηκε στὸ Μητροπολιτικὸ γραφεῖο τοῦ Χρυσοστόμου. Τὸ διέσωσε ὁ πιστός του κλητήρας παραδίδοντάς το στὸν ἀνεψιὸ τοῦ ἐθνομάρτυρα, Χρυσόστομο Καβουνίδη. Σὲ ἄλλη σελίδα τοῦ Εὐαγγελίου βρέθηκε σημείωση τοῦ Χρυσοστόμου: “Συγχωρῶ ὅλους καὶ ζητῶ τὴν συγχώρησιν ὄλων”. Μία ἀκόμη μαρτυρία, αὐτὴ τοῦ ἀνταποκριτῆ Κώστα Μισαηλίδη ἀναφέρεται στὶς τελευταῖες ἡμέρες τῆς Σμύρνης. Οἱ πληροφορίες ποὺ δίνει γιὰ τὸ μαρτύριο τοῦ Χρυσοστόμου εἶναι συγκλονιστικές. Γράφει:«Λίγο πρὶν τὸ μεσημέρι τῆς Κυριακῆς, ἔβγαλαν τὸ Μητροπολίτη ἀπὸ τὸ φρουραρχεῖο. “Να οἱ δικαστές σου καὶ οἱ τζελάτηδές σου (δήμιοι)”, τοῦ εἶπεν ὁ φρούραρχος συνταγματάρχης Σαλὴχ Ζακήμ. Καὶ τὸν παρέδωσε στὸν μαινόμενο ὄχλο ποὺ ἀποβραδὺς ξημερώθηκε ἐκεῖ νὰ τὸν προσμένει. Καὶ ξεκινᾶ τὸ μαρτύριο. Τὸ λαϊκὸ δικαστήριο τῶν ἐγκληματιῶν ἔβγαλε τὴν ἀπόφαση ποὺ ἦταν: «Νὰ σταυρωθεῖ… Νὰ σταυρωθεῖ ὅπως ὁ Χριστός τους». Ὁ Νουρεντὶν διέταξε τὸν ἔφεδρο Λοχαγὸ τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ Ρουστὲν Μπέη Βάσιτς νὰ ἐκτελέσει τὴν ἀπόφαση τοῦ λαϊκοῦ δικαστηρίου. Ὁ Βάσιτς κατεβαίνοντας τὰ σκαλιὰ τοῦ Διοικητηρίου μαζὶ μὲ τοὺς τρεῖς μελλοθανάτους, τὸν Χρυσόστομο καὶ τοὺς δημογέροντες, δὲν προλαβαίνει νὰ βγεῖ στὸ προαύλιο γιατί ξεπροβάλλει φρενιασμένος ὁ ἡγέτης τοῦ ὄχλου πιὰ καὶ ὄχι τοῦ στρατοῦ, Νουρεντὶν [στράτ. διοικ. Σμύρνης], στὸ κεφαλόσκαλο καὶ τραβώντας τὸ περίστροφό του πυροβολεῖ τὸν Χρυσόστομο. Ἦταν τέτοια ἡ λύσσα του ποὺ τὸ χέρι τοῦ ἔτρεμε ἀπὸ τὴν ὀργὴ καὶ ἀντὶ νὰ πλήξει τὸν Χρυσόστομο τραυμάτισε θανάσιμα τὸν δημογέροντα Κλιμάνογλου. Μὲ τὸν πυροβολισμὸ καὶ τὴν ἔξοδο τοῦ Χρυσοστόμου στὸ προαύλιο τὸ πλῆθος ὁρμᾶ καὶ ξεκινᾶ τὸ μαρτύριο τοῦ ἁγίου Ἱεράρχη. Λίγο πρὶν τὸ τέλος, ἕνας ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ἀναγνωρίζοντας σὲ μιὰ κίνηση τοῦ Μητροπολίτου τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, διότι, ναί, πράγματι, εὐλογοῦσε τοὺς διῶκτες του, πιστὸς στὶς εὐαγγελικὲς ἐπιταγές, ἐξαγριώθηκε καὶ τοῦ ἔκοψε καὶ τὰ δύο του χέρια. Ὁ δρόμος ἀπ’ τὴν Πλατεία τοῦ Διοικητηρίου ὡς τὴν πλατεία τοῦ Ἰκὶ Τσεσμέ, Τουρκομαχαλᾶ τῆς Σμύρνης, ἦταν ὁ Γολγοθὰς τοῦ μαρτυρικοῦ Ἱεράρχη. Τοῦ ἔβγαλαν μὲ ξιφολόγχη τὰ μάτια, τοῦ ἔκοψαν αὐτιὰ καὶ γλώσσα. Τὸν ἔσυραν ἀπὸ τὰ γένεια καὶ τὰ μαλλιά. Γύρω ἀπ’ τὸ σῶμα τοῦ ἔστησεν ἡ ἀπάνθρωπη, ἡ ἀφάνταστα βάρβαρη τουρκικὴ μανία φρικτὸ χορό. Δὲν ἄφησαν τίποτε ἐξευτελιστικὸ ποὺ νὰ μὴν τὸ κάμουν στὸ ἀφανισμένο καὶ μισοσκοτωμένο κορμί του. Καὶ σύρθηκε ἔτσι, ὡς τὸ Ἰκὶ-Τσεσμέ, ὁ Μητροπολίτης Σμύρνης, κατακομματιασμένος. Ἀπὸ τὸ κορμί του, ἐκεῖ, τὸ μεθυσμένο ἀπὸ κτηνωδία πλῆθος πῆρε ἕνα κομμάτι τῆς σάρκας τοῦ Χρυσοστόμου γιὰ φυλακτὸ ματωμένο. Τὸ κεφάλι του μὲ βγαλμένα τὰ μάτια, κομμένα τ’ αὐτιὰ καὶ τὴ γλώσσα, μὲ τὰ γένεια ξερριζωμένα καὶ μαῦρο ἀπὸ τὸ ξύλο, αἱματοστάλαχτο τὸ ἔμπηξαν στὴν πατερίτσα του καὶ ἡ πομπὴ μαινόμενη ἀπὸ βλαστήμιες καὶ σαρκασμό, τὸ περιέφερε στοὺς Τουρκομαχαλάδες”.
Μητρόπολη. Ὁ Χρυσόστομος, βοηθούμενος ἀπὸ τὸν ἀδελφό του Εὐγένιο, κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιὰ νὰ βοηθήσει. Τὴν ἑπομένη τελεῖ λειτουργία στὴν Ἁγία Φωτεινή. Εἶναι κάτωχρος ἀπὸ τὴ νηστεία καὶ τὴν ἀγρύπνια. Ὅταν ὅμως βγαίνει στὴν Ὡραία Πύλη γονατίζει καὶ προσεύχεται σὰν ταπεινὸς λευίτης καὶ ἐγείρεται ὡς ἅγιος. Εἶναι τὸ τελευταῖο κήρυγμά του «Ἡ Θεία Προνοια”, λέγει, “δοκιμάζει τὴν πίστιν μας καὶ τὸ θάρρος μας καὶ τὴν ὑπομονὴ μᾶς τὴν ὥραν αὐτήν. Ἀλλ’ ὁ Θεὸς δὲν ἐγκαταλείπει τοὺς χριστιανούς. Εἰς τὰς τρικυμίας ἀναφαίνεται ὁ καλὸς ναυτικὸς καὶ εἰς τὰς δοκιμασίας ὁ καλὸς Χριστιανός. Προσεύχεσθε καὶ θὰ παρέλθει τὸ ποτήριον τοῦτο. Θαρρεῖτε ὡς ἐμπρέπει εἰς καλοὺς χριστιανούς». Εἶχε τελειώσει ἡ λειτουργία, ὅταν ἕνας ὑπαστυνόμος τὸν πληροφόρησε ὅτι ὁ φρούραρχος τὸν ζητὰ στὸ φρουραρχεῖο. Γαλήνιος ὁ Χρυσόστομος ἀποχαιρετᾶ τὸ πλῆθος, καὶ ἀνεχώρησε μὲ τὸν «καβάση» (κλητήρα) του, Θωμὰ Βούλτσιο. Ἀπὸ τὴν κατάθεση τοῦ τελευταίου ἔχουμε τὶς πιὸ ἔγκυρες πληροφορίες. Ὁ φρούραρχος δέχτηκε τὸν Χρυσόστομο, τοῦ προσέφερε βυσσινάδα καὶ τοῦ ὑπαγόρευσε μιὰ διαταγή. Μ’ ἕνα αὐτοκίνητο ποὺ τοὺς παρεχώρησαν Ἀμερικανοὶ ἀξιωματικοὶ ἐπέστρεψαν στὴ Μητρόπολη. Ὁ Μητροπολίτης κοινοποίησε στὸ λαὸ τὴ διαταγὴ τοῦ φρουράρχου: νὰ παραδοθοῦν τὰ ὅπλα καὶ ὅλοι νὰ μείνουν στὰ σπίτια τους. Στὶς 8.00 μ.μ. ἦλθε ὁ ἴδιος ἀστυνόμος μὲ δύο ὁπλισμένους στρατιῶτες. Τότε, ὅπως γράφει ὁ ἐπὶ 20 χρόνια κοντὰ στὸ Δεσπότη, Θωμὰς Βούλτσιος: «Ἦλθαν νὰ πάρουν τὸ δεσπότη πὼς τὸν ζητὰ ὁ νομάρχης, δὲν εἶπαν τὸ ὄνομα, νὰ πάη στὸ διοικητήριο μὲ τρεῖς δημογέροντες. Ἐπήραμε τὸν Τσουρουκτζόγλου καὶ τὸν Κλιμάνογλου καὶ ἐμπήκαν οἱ τρεῖς καὶ οἱ ἀστυνομικοὶ στὸ αὐτοκίνητο, γιὰ μένα δὲν εἶχε θέση καὶ μοῦ ‘πὲ ὁ δεσπότης νὰ περιμένω στὴ μητρόπολη. Στᾶς δέκα το βράδυ ἕνας ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες, ἔφερε μία κάρτα τοῦ δεσπότη γιὰ τὸν ἀδελφό του Εὐγένιο. Τοῦ ἔγραφε: «Ἀγαπητὲ ἀδελφέ, Μᾶς ἐκράτησαν ἀπόψε ἐμὲ ὡς πρόεδρον τῆς Μικρασιατικῆς ἀμύνης, τοὺς ἄλλους ὡς μέλη. Μὴν ἀνησυχῆτε». Ὁ Εὐγένιος ἄρχισε νὰ κλαίει. Τὸ ἄλλο πρωί, Κυριακή, στᾶς 8 μὲ στέλλει νὰ μάθω γιὰ τὸ δεσπότη. Εὑρήκα τὸ Ζαδὲ τῆς τραπέζης. Πρὶν μισῆ ὥρα συνάντησε τὸν ὑπαστυνόμο ποὺ εἶχε πάει τὸ δεσπότη. Αὐτὸς τοῦ εἶπε πὼς τὸ δεσπότη τὸν χάλασαν, καθὼς καὶ τοὺς δύο δημογέροντες. Ἔτσι ἔγιναν. Ὡς τὴν Τετάρτη ποὺ ἔφυγα δὲν μπόρεσα νὰ μάθω τίποτα ἄλλο». Οἱ Τοῦρκοι τελικὰ «χάλασαν» καὶ τὸν πιστὸ Εὐγένιο. Τὸν κράτησαν 6 μῆνες φυλακὴ καὶ μετὰ τὸν ἀπηγχόνισαν. Ἀξίζει νὰ σημειώσουμε πὼς πρὶν ἀναχωρήσει γιὰ τὸ Φρουραρχεῖο, ὁ Ἐθνομάρτυρας Χρυσόστομος εἶχε ἀνοίξει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ διάβαζε, ἀπὸ τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο τὸ κεφάλαιο τῆς προσαγωγῆς τοῦ Ἰησοῦ στὸν Πιλάτο: «.Τότε οὒν ἔλαβεν ὁ Πιλάτος τὸν Ἰησοῦν καὶ ἐμαστίγωσε, καὶ οἱ στρατιῶται πλέξαντες στέφανον ἐξ ἀκανθῶν, ἐπέθηκαν τὴ κεφαλὴ αὐτοῦ καὶ ἔδιδον εἰς αὐτὸν ραπίσματα». Τὸ Εὐαγγέλιο, ἀνοιχτὸ στὴ σελίδα αὐτή, βρέθηκε στὸ Μητροπολιτικὸ γραφεῖο τοῦ Χρυσοστόμου. Τὸ διέσωσε ὁ πιστός του κλητήρας παραδίδοντάς το στὸν ἀνεψιὸ τοῦ ἐθνομάρτυρα, Χρυσόστομο Καβουνίδη. Σὲ ἄλλη σελίδα τοῦ Εὐαγγελίου βρέθηκε σημείωση τοῦ Χρυσοστόμου: “Συγχωρῶ ὅλους καὶ ζητῶ τὴν συγχώρησιν ὄλων”. Μία ἀκόμη μαρτυρία, αὐτὴ τοῦ ἀνταποκριτῆ Κώστα Μισαηλίδη ἀναφέρεται στὶς τελευταῖες ἡμέρες τῆς Σμύρνης. Οἱ πληροφορίες ποὺ δίνει γιὰ τὸ μαρτύριο τοῦ Χρυσοστόμου εἶναι συγκλονιστικές. Γράφει:«Λίγο πρὶν τὸ μεσημέρι τῆς Κυριακῆς, ἔβγαλαν τὸ Μητροπολίτη ἀπὸ τὸ φρουραρχεῖο. “Να οἱ δικαστές σου καὶ οἱ τζελάτηδές σου (δήμιοι)”, τοῦ εἶπεν ὁ φρούραρχος συνταγματάρχης Σαλὴχ Ζακήμ. Καὶ τὸν παρέδωσε στὸν μαινόμενο ὄχλο ποὺ ἀποβραδὺς ξημερώθηκε ἐκεῖ νὰ τὸν προσμένει. Καὶ ξεκινᾶ τὸ μαρτύριο. Τὸ λαϊκὸ δικαστήριο τῶν ἐγκληματιῶν ἔβγαλε τὴν ἀπόφαση ποὺ ἦταν: «Νὰ σταυρωθεῖ… Νὰ σταυρωθεῖ ὅπως ὁ Χριστός τους». Ὁ Νουρεντὶν διέταξε τὸν ἔφεδρο Λοχαγὸ τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ Ρουστὲν Μπέη Βάσιτς νὰ ἐκτελέσει τὴν ἀπόφαση τοῦ λαϊκοῦ δικαστηρίου. Ὁ Βάσιτς κατεβαίνοντας τὰ σκαλιὰ τοῦ Διοικητηρίου μαζὶ μὲ τοὺς τρεῖς μελλοθανάτους, τὸν Χρυσόστομο καὶ τοὺς δημογέροντες, δὲν προλαβαίνει νὰ βγεῖ στὸ προαύλιο γιατί ξεπροβάλλει φρενιασμένος ὁ ἡγέτης τοῦ ὄχλου πιὰ καὶ ὄχι τοῦ στρατοῦ, Νουρεντὶν [στράτ. διοικ. Σμύρνης], στὸ κεφαλόσκαλο καὶ τραβώντας τὸ περίστροφό του πυροβολεῖ τὸν Χρυσόστομο. Ἦταν τέτοια ἡ λύσσα του ποὺ τὸ χέρι τοῦ ἔτρεμε ἀπὸ τὴν ὀργὴ καὶ ἀντὶ νὰ πλήξει τὸν Χρυσόστομο τραυμάτισε θανάσιμα τὸν δημογέροντα Κλιμάνογλου. Μὲ τὸν πυροβολισμὸ καὶ τὴν ἔξοδο τοῦ Χρυσοστόμου στὸ προαύλιο τὸ πλῆθος ὁρμᾶ καὶ ξεκινᾶ τὸ μαρτύριο τοῦ ἁγίου Ἱεράρχη. Λίγο πρὶν τὸ τέλος, ἕνας ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ἀναγνωρίζοντας σὲ μιὰ κίνηση τοῦ Μητροπολίτου τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, διότι, ναί, πράγματι, εὐλογοῦσε τοὺς διῶκτες του, πιστὸς στὶς εὐαγγελικὲς ἐπιταγές, ἐξαγριώθηκε καὶ τοῦ ἔκοψε καὶ τὰ δύο του χέρια. Ὁ δρόμος ἀπ’ τὴν Πλατεία τοῦ Διοικητηρίου ὡς τὴν πλατεία τοῦ Ἰκὶ Τσεσμέ, Τουρκομαχαλᾶ τῆς Σμύρνης, ἦταν ὁ Γολγοθὰς τοῦ μαρτυρικοῦ Ἱεράρχη. Τοῦ ἔβγαλαν μὲ ξιφολόγχη τὰ μάτια, τοῦ ἔκοψαν αὐτιὰ καὶ γλώσσα. Τὸν ἔσυραν ἀπὸ τὰ γένεια καὶ τὰ μαλλιά. Γύρω ἀπ’ τὸ σῶμα τοῦ ἔστησεν ἡ ἀπάνθρωπη, ἡ ἀφάνταστα βάρβαρη τουρκικὴ μανία φρικτὸ χορό. Δὲν ἄφησαν τίποτε ἐξευτελιστικὸ ποὺ νὰ μὴν τὸ κάμουν στὸ ἀφανισμένο καὶ μισοσκοτωμένο κορμί του. Καὶ σύρθηκε ἔτσι, ὡς τὸ Ἰκὶ-Τσεσμέ, ὁ Μητροπολίτης Σμύρνης, κατακομματιασμένος. Ἀπὸ τὸ κορμί του, ἐκεῖ, τὸ μεθυσμένο ἀπὸ κτηνωδία πλῆθος πῆρε ἕνα κομμάτι τῆς σάρκας τοῦ Χρυσοστόμου γιὰ φυλακτὸ ματωμένο. Τὸ κεφάλι του μὲ βγαλμένα τὰ μάτια, κομμένα τ’ αὐτιὰ καὶ τὴ γλώσσα, μὲ τὰ γένεια ξερριζωμένα καὶ μαῦρο ἀπὸ τὸ ξύλο, αἱματοστάλαχτο τὸ ἔμπηξαν στὴν πατερίτσα του καὶ ἡ πομπὴ μαινόμενη ἀπὸ βλαστήμιες καὶ σαρκασμό, τὸ περιέφερε στοὺς Τουρκομαχαλάδες”.
ΟΙ ΔΥΟ ΣΥΝΑΘΛΗΣΑΝΤΕΣ ΜΕ ΤΟ ΑΓΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ: Μαζὶ μὲ τὸν ἅγιο Χρυσόστομο Σμύρνης μαρτύρησαν καὶ δύο ἐξέχοντα πρόσωπα τῆς Σμύρνης: ὁ δημογέροντας τῆς πόλης Γεώργιος Κλημάνογλου καὶ ὁ νομικὸς καὶ ἐκδότης τῆς γαλλόφωνης ἐφημερίδας «La Reforme» Νικόλαος Τσουρουκτσόγλου. Τὸ ἀπόγευμα τῆς 27ης Αὐγούστου (π.η.) μαζὶ μὲ τὸν Δεσπότη Σμύρνης ἐκλήθησαν στὸ φρουραρχεῖο καὶ οἱ Δημογέροντες τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς πόλης. Τελικά, δυὸ μόνον βρέθηκαν: οἱ Νικόλαος Τσουρουκτσόγλου κὰ Γεώργιος Κλημάνογλου. Κι ὅταν ὁ Ἅγιος Μητροπολίτης Σμύρνης καταποντίστηκε μὲς στὴ φουρτουνιασμένη θάλασσα τοῦ λυσσαλέου τουρκικοῦ ὄχλου, τὴν ἴδια ὥρα μαρτυροῦσαν κι οἱ δυὸ αὐτοὶ Δημογέροντες. Ὁ Γεώργιος Κλημάνογλου ἀπαγχονίσθηκε, τραυματισμένος ὅπως ἦταν, ἀπὸ τὸν μαινόμενο ὄχλο. Ὁ Νικόλαος Τσουρούκτσογλου μαρτύρησε δεμένος ἀπὸ τὰ πόδια σὲ ἕνα αὐτοκίνητο, καθὼς τὸν περιέφεραν στὸ κέντρο τῆς Σμύρνης, ἐνῶ τὸ κεφάλι τοῦ συρόταν στὰ λιθόστρωτα καλντερίμια! [Ἀλλὰ θὰ συνεχίσουμε σὺν Θεῶ τὴν ἑπόμενη Κυριακή.]
ΑΛΛΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ: Οἱ ἄλλοι ἅγιοι ἐπίσκοποι ποὺ μαρτύρησαν κατὰ τοὺς διωγμοὺς τῶν Ἑλλήνων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἦταν οἱ ἑξῆς: Προκόπιος Μητροπολίτης Ἰκονίου, Γρηγόριος Μητροπολίτης Κυδωνιῶν, Ἀμβρόσιος Μοσχονησίων, Εὐθύμιος Μητροπολίτης Ζήλων. Ἄλλοι ἱερομάρτυρες ὑπῆρξαν οἱ: Ἱερεὺς Μελέτιος τοῦ ναοῦ τῆς Εὐαγγελιστρίας, ποὺ σταυρώθηκε στὸν κορμὸ ἑνὸς πεύκου. Ὁ Ἱεροδιάκονος Γρηγόριος τῆς Ἁγίας Ἄννης στὸ Κορδελιό, ποὺ κάηκε ζωντανός. Ὁ Ἱερομάρτυς πατὴρ Γεώργιος Καρασταμάτης ἀπὸ τὴν Ἁγία Παρασκευὴ Κρήνης (Τσεσμέ), ὑπέργηρος κληρικός, ἐφημέριος του Ναοῦ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, ποὺ βρῆκε μαρτυρικὸ θάνατο ἀπὸ μαινόμενους Τσέτες ποὺ εἰσέβαλαν στὸ ναὸ τὴν ὥρα τῆς τέλεσης τῆς Θείας Λειτουργίας(!). Ὁ ἱερομάρτυρας βρέθηκε πεσμένος στὴν Ὡραία Πύλη μὲ ἀνοιγμένο τὸ κρανίο. Τί εἴδους ὅμως μαρτύρια ἐπεφύλαξαν οἱ ὠμοὶ κι ἀπάνθρωποι αὐτοὶ ἀπόγονοί του Ταμερλάνου; Τὸν Γρηγόριο, Μητροπολίτης Κυδωνιῶν, τὸν ἔθαψαν ζωντανό(!) καὶ μαζί του ἕνα πλῆθος κληρικῶν καὶ λαϊκῶν της περιοχῆς του. Τὸν Μοσχονησίων Ἀμβρόσιο, τοῦ πετάλωσαν τὰ πόδια(!) καὶ τὸν κατατεμάχισαν. Μαζί του κατεσφάγησαν 11 ἱερεῖς καὶ 2 μοναχοί. Τὸν Εὐθύμιο, ἐπίσκοπο Ζήλων, ἀπὸ τὰ Παρακοῖλα Καλλονῆς, τὸν φυλάκισαν, ὅπου καὶ παρέδωσε τὸ πνεῦμα του μετὰ ἀπὸ βασανιστήρια. Μεταξύ τυῦ νέφους τῶν Μαρτύρων τῆς τουρκικῆς θηριωδίας ὑπῆρξαν καὶ οἱ Ἱερομάρτυρες Ἀρκάδιος καὶ Γαβριὴλ οἱ Ἰβηρίτες († 11/09/1922): Ὁ Ἀρκάδιος γεννήθηκε τὸ 1893 στὸ Ἀϊβαλὶ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Προσῆλθε στὴ μονὴ Ἰβήρων τὸ 1912 κι ἐκάρη μοναχὸς σὲ αὐτὴ τὸ 1914. Τὸ ἴδιο ἔτος χειροτονήθηκε καὶ διάκονος. Τὸ 1916 μαθήτευσε στὴν Ἀθωνιάδα Σχολή. Κατὰ τὸ μοναχολόγιο τῆς Μονῆς «ἐφονεύθη μαρτυρικῶς ἐν Κυδωνίαις ὑπὸ τῶν Τούρκων κατὰ τὴν ὑποχώρησιν τῶν Ἑλλήνων ἐκ Μικρᾶς Ἀσίας τὸ 1922». Ὁ Γαβριὴλ γεννήθηκε στὸ Κιλκὶς τὸ 1886. Ἐκάρη μοναχός το 1907 καὶ κατόπιν χειροτονήθηκε διάκονος καὶ πρεσβύτερος. Εἶχε τὸ ἴδιο τέλος μὲ τὸν ἀδελφό του Ἀρκάδιο, τὴν ἴδια ἡμερομηνία. Στὸ Βουτζά, ἔχουν καταγραφεῖ καὶ τὰ φρικτὰ μαρτύρια τριῶν ἐπιφανῶν κληρικῶν τῆς Ι.Μ. Σμύρνης: Τοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Ἀρχιμανδρίτου Ἰακώβου Ἀρχατζικάκη τὸν ὁποῖο οἱ Τοῦρκοι “προσέδεσαν ἐπὶ στασιδίου τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου καὶ καρφώσαντες διὰ λεπτῶν ἥλων [καρφιῶν] ἐπὶ τοῦ μετώπου του ἡμισέληνον(!) ἐκ λευκοσιδήρου, ἀφήκαν καὶ ἀπέθανεν ἐκ τῶν φρικτῶν ἀλγηδόνων”. Τοῦ Προϊσταμένου τῆς κάτω συνοικίας Σμύρνης, Ἀρχιμανδρίτου Ἀθανασίου Νικολόπουλου “ὃν ἐπετάλωσαν εἰς τοὺς πόδας καὶ τὸ στήθος”. Τοῦ Προϊσταμένου τὴ Ἁγίας Τριάδος, Οἰκονόμου Μιχαὴλ Κυριακοπούλου «ὃν ἀπογυμνώσας (Τοῦρκος ἀξιωματικὸς) τελείως προσέδεσεν ἀπὸ τοῦ λαιμοῦ διὰ σχοινίου εἰς τὴν οὐρὰν τοῦ ἵππου του καὶ καλπάζων ἔσυρεν πρὸς τὸ Κορδελιό. Ἀμερικανὸς ναύτης ἐκ τῶν φρουρούντων τὴν ἀποθήκην τῶν πετρελαίων τῆς Standard Oil Cy, τοσούτον ἐξωργίσθη ὥστε ἐπυροβόλησε καὶ ἐφόνευσε τὸν ἀξιωματικόν, καὶ ἁπαλλάξας τὸν ἀτυχῆ ἱερέα ἐπεβίβασεν ἐπὶ ἀμερικανικοῦ πλοίου καὶ ἔστειλεν αὐτὸν εἰς Ἀθήνας» Στὶς 15 Σεπτεμβρίου 1922 σφαγιάσθηκε στὴν ὁμαδικὴ σφαγὴ τῶν ἐκ Μοσχονησίων Χριστιανῶν ὁ Ἀρχιμανδρίτης Ἰωάννης Εὐστρατίου, καθηγητὴς τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας τῆς Ἱερᾶς Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης. Στὶς 30 Σεπτεμβρίου 1922 σφαγιάσθηκαν ὅλοι οἱ Ἱερεῖς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κυδωνιῶν.
ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: Κατὰ τὴ Μικρασιατικὴ Καταστροφὴ μαρτύρησαν συνολικὰ 347 κληρικοὶ (ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν 459 ἱερέων καὶ διακόνων τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἐπαρχιῶν Ἐφέσου, Σμύρνης, Φιλαδελφείας, Ἡλιουπόλεως, Περγάμου Ἀδραμυττίου, Μοσχονησίων, Κυδωνιῶν, κ.α.). 50.000 ὑπῆρξαν οἱ θανατωθέντες Σμυρναῖοι, 4.000 οἱ Φωκαεῖς. Ἕνα ἐκ τῶν θυμάτων τῶν αἱμοσταγῶν Τούρκων στὴν τελευταία των περιπτώσεων ὑπῆρξε ἡ Εἰρήνη, μιὰ ἔγγυος 9 μηνῶν ὅταν τὴ συνέλαβαν οἱ Τοῦρκοι. Ἄγρια ὅρμησαν ἐπάνω της καὶ μὲ τὴ ξιφολόγχη της ἄνοιξαν τὴν κοιλιὰ γιὰ νὰ δοῦν τί παιδὶ θὰ γεννοῦσε(!). Φονεύτηκαν ἀκόμη ἀγρίως 3.361 Περγαμηνιῶτες καὶ 6.000 Μοσχονησιῶτες. Κι ἀνάμεσα σ’ ὅλους αὐτοὺς καὶ μικρὰ παιδιὰ ὅπως οἱ πρόσκοποι τοῦ Ἀϊδινίου! Ἀλλὰ ἃς δώσουμε τὸ λόγο σὲ αὐτόπτες, ὄχι Ἕλληνες, αὐτόπτες μάρτυρες τῆς μεγάλης σφαγῆς τῆς Σμύρνης:
ΔΥΟ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ: Ὁ μάρτυρας τοῦ ὁποίου ἡ ἀφήγηση δημοσιεύτηκε στὴ Review de Paris, διηγεῖται: «Τὴ Δευτέρα 11 τοῦ μηνός, ἡ κατάσταση τῆς πόλης ἦταν δραματική. Ὁ στόλος ἔπρεπε νὰ φύγει ἀπὸ τὴ Σμύρνη ἀπὸ τὴ μιὰ στιγμὴ στὴ ἄλλη. Ἐπειδὴ φοβόμασταν ἀποκλεισμὸ τοῦ κόλπου, ἐπιβιβαστήκαμε ἀποφασισμένοι νὰ φύγουμε, μόλις θὰ ἀναχωροῦσε ὁ ἀγγλικὸς στόλος. Οἱ δύο νύχτες ποὺ περάσαμε στὸ πλοῖο ἦταν τρομακτικές. Ὁ κόλπος ἔμοιαζε μὲ λίμνη καὶ ὁ παραμικρὸς θόρυβος ἀπὸ τὴν παραλία ἔφθανε μέχρι ἐμᾶς πολὺ καθαρά. Ἀπ’ ὅλες τὶς πλευρὲς ἔβλεπε κανεὶς μεγάλες πυρκαγιές. Ὁ Κουκλουτζᾶς, ἕνα ἑλληνικὸ χωριό, καιγόταν ὁλόκληρο μέσα σὲ λάμψεις, καθὼς κι ἕνα μέρος τοῦ Μπουρνόβα. Οἱ Τοῦρκοι εἶχαν λεηλατήσει καὶ κάψει ὅλα τα χωριὰ γύρω ἀπὸ τὴ Σμύρνη. Ἀπὸ τὴν παραλία μᾶς ἔφταναν φωνὲς ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ τοὺς στραγγάλιζαν, καὶ τὰ πτώματα τῶν πνιγμένων ἐπέπλεαν γύρω ἀπὸ τὸ πλοῖο μας. Κατὰ τὴ διάρκεια αὐτῶν τῶν φρικαλεοτήτων ἀκούγαμε τὴ μουσικὴ ποὺ ἔπαιζαν στὰ πολεμικὰ πλοῖα, γιὰ νὰ διασκεδάσουν. Περνάγαμε τὶς μέρες μας στὸ Κορδελιὸ ποὺ ζοῦσε μέσα στὴ φρίκη. Οἱ Τοῦρκοι δὲ σέβονταν πιὰ τὰ εὐρωπαϊκὰ σπίτια καὶ τὰ λεηλατοῦσαν, ὅπως ἔκαναν καὶ μὲ τὰ σπίτια τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν Ἀρμενίων. Ἕνας Γάλλος στὸ Κορδελιὸ ξαναφόρεσε τὴν παλιά του στολὴ τοῦ ἐπιλοχία καὶ μπόρεσε ἔτσι νὰ κάνει καλό. Ὅταν τὸν ἔβλεπαν οἱ Τοῦρκοι, ὑποχωροῦσαν λέγοντας: “Εἶναι Γάλλος”. Ἐκεῖνος μόνος του μπόρεσε νὰ σώσει ἀπὸ τὴ λεηλασία ἕνα μεγάλο ἀριθμὸ σπιτιῶν καὶ νὰ γλιτώσει τὴ ζωὴ πολλῶν δυστυχισμένων ἀνθρώπων». Ὁ ἀνταποκριτὴς τῆς Daily Telegraph, δηλώνει πὼς τὸ πλιάτσικο εἶχε ἀδειάσει στὴν κυριολεξία τὸ Ἀρμένικο ἐμπορικὸ κέντρο. Τοῦρκοι στρατιῶτες μὲ στολὴ ἔπαιρναν μέρος στὴ λεηλασία. Τοὺς συναντοῦσε κανεὶς μὲ ὅλων των εἰδῶν τὰ ἐμπορεύματα. Μισοσκεπασμένες ἅμαξες καὶ γαίδαροι μετέφεραν τὰ λάφυρα. Δὲν ὑπῆρχαν πιὰ παρὰ λίγα ὁρατὰ πτώματα. Ὁ ἀνταποκριτὴς ποὺ τὴν προηγουμένη εἶχε μετρήσει δεκαπέντε, τὴ Δευτέρα δὲν εἶδε παρὰ μόνο πέντε. Ὁ Ἀμερικανὸς ἀξιωματικὸς ποὺ ἦταν ἐπικεφαλῆς μιᾶς περιπολίας, ὑπολόγιζε τὸ σύνολο αὐτῶν ποὺ εἶχε δεῖ, σὲ καμιὰ ἑκατοστή. Ὁ ἴδιος ἀνταποκριτὴς τηλεγραφοῦσε τὴν ἑπομένη πὼς ἡ σφαγὴ εἶχε πάρει διαστάσεις πολὺ σοβαρές. Τοῦρκοι στρατιῶτες εἶχαν ἐπιτεθεῖ στὸ Ἀρμένικο κολλέγιο ὅπου βρίσκονταν χίλιοι πρόσφυγες. Κάπου σαράντα πτώματα κείτονταν στοὺς δρόμους. Ὁ Μουσταφὰ Κεμὰλ τὸν ὁποῖο ὁ ἀνταποκριτὴς εἶχε ρωτήσει λίγες ὧρες πρὶν τὴν πυρκαγιά, τοῦ δήλωνε, σὲ ἀγαστὴ σύμπτωση ἀπόψεων μὲ τὴν “Ἑλληνίδα” βουλευτὴ Ρεπούση,: «Ὅπως βλέπετε, δὲ γίνονται σφαγὲς ἢ κάτι παραπλήσιο στὴ Σμύρνη. Οἱ λεηλασίες καὶ οἱ θάνατοι ποὺ ἔγιναν ἦταν ἀναπόφευκτοι». Γιὰ ἕναν Τοῦρκο στρατηγὸ σαράντα πτώματα στοὺς δρόμους δὲν ἦταν προφανῶς κάτι τὸ ὑπολογίσιμο. Μιὰ σφαγὴ ἄξια τοῦ ὀνόματός της καὶ τῆς “ἐνδοξου” τουρκικῆς ἱστορίας δὲν ἀριθμεῖ παρὰ χιλιάδες νεκρούς. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἡμέρας τῆς 12ης τοῦ μηνός, ἕνας Ἄγγλος μάρτυρας, ὁ κ.Wallace, ἐπιστρέφοντας στὸ κτῆμα ποὺ εἶχε στὸ Μπαϊρακλὶ (κοντὰ στὸ Κορδελιό), διαπίστωσε ὅτι τὸ ὑπηρετικό του προσωπικὸ εἶχε πέσει βορὰ τῆς φρίκης. Τὰ πτώματα τριῶν γυναικὼν ἐπέπλεαν στὸν κολπίσκο μπροστὰ στὸ σπίτι. Ἦταν τῶν τριῶν ὑπηρετριὼν ἀπὸ τὸ διπλανὸ ὀρφανοτροφεῖο θηλέων. Μιὰ ὁμάδα Τούρκων εἶχε παρουσιαστεῖ στὸ ὀρφανοτροφεῖο, ἀπαιτώντας τὴν ἄμεση παράδοση τριῶν γυναικών. Ἀφοῦ τὶς βίασαν, τὶς στραγγάλισαν καὶ τὶς πέταξαν στὴ θάλασσα. Στὴ διάρκεια τῆς ἴδιας μέρας, τῆς 12ης τοῦ μηνός, ἡ ἔρευνα γιὰ Ἕλληνες στρατιῶτες καὶ ἀξιωματικούς, ποὺ οἱ τουρκικὲς ἀρχὲς ἰσχυρίζονταν πὼς κρύβονταν στὰ σπίτια τῶν Ὀρθοδόξων, ἔδωσε ἀφορμὴ στὶς πιὸ ἀπεχθεῖς ἀκρότητες. Στὴ συνοικία τοῦ Πάνω Καρατάς, μιὰ νιόπαντρη βιάστηκε διαδοχικὰ ἀπὸ ἐννέα κτήνη τοῦ εἴδους αὐτοῦ. Σ’ ἕνα διπλανὸ σπίτι, τῆς κυρίας Marian Boudou, ἑπτὰ στρατιῶτες χύμηξαν πάνω στὴν κόρη τῆς Paratsem καὶ στὶς νεαρὲς κοπέλες ποὺ βρίσκονταν μαζί της. Ἡ κακόμοιρη μητέρα ποὺ ἔχασε ἀμέσως τὰ λογικά της μπροστὰ σ’ αὐτὸ τὸ θέαμα, ἄρχισε νὰ χορεύει «γιὰ τὸ γάμο τῆς κόρης της»! Τὸ ἀπόγευμα τῆς ἴδιας μέρας ἐκδόθηκε προκήρυξη τοῦ Νουρεντὶν πασᾶ ποὺ ἀπαγόρευε στοὺς Μουσουλμάνους ἐπὶ ποινὴ θανάτου νὰ δώσουν ἄσυλο σὲ Ἕλληνες καὶ Ἀρμένιους στρατιῶτες!
Ἀπολυτίκιον Ἁγίων Μικρασιατῶν Ἱερομαρτύρων [Ἦχος δ΄]: “Ἡ πενταυγὴς Ἀρχιερέων χορεία, τὴ τῶν ἀγώνων νοητὴ δαδουχία, τὴν Μικρασίαν ἅπασαν αὐγάζει νοητῶς, ὁ σοφὸς Χρυσόστομος, Γρηγορίω τῷ θείω, Ἀμβρόσιος, Προκόπιος καὶ Εὐθύμιος ἅμα, οὖς εὐφημοῦμεν εἴπωμεν πιστοί, χαίροις Μαρτύρων, πεντάριθμε σύλλογε.”
Ἀπολυτίκιον Ἁγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης [Ἦχος γ΄]: “Μέγαν μάρτυρα ἡ Ἐκκλησία, μέγαν ἥρωα τὸ ἔθνος σύμπαν, τὸν τῆς Σμύρνης ὑμνοῦμεν Χρυσόστομον. Καὶ γὰρ γενναίως ἀθλήσας ὑπέμεινεν ὑπὲρ πατρίδος καὶ πίστεως θανατόν, Ἱεράρχου τὲ ὑπόδειγμα ἐαυτὸν ἀνέδειξε τὸν στέφανον λαβῶν τὸν ἁμαράντινον.”
ΕΙΚΟΝΑ: Ἅγιοι Μικρασιάτες Μάρτυρες: ἱεράρχες ἱερεῖς μοναχοὶ καὶ λαϊκοὶ , ἄνδρες γυναῖκες καὶ παιδιὰ (μιὰ μικρασιατικὴ οἰκογένεια). Ὁ Σταυρὸς στὴν κέντρο γιὰ τὴν «Σταυρωμένη Μικρὰ Ἀσία». Τὸ Καμπαναριὸ στὸ κέντρο τοῦ Σταυροῦ εἶναι αὐτὸ τῆς Ἅγια-Φωτεινῆς Σμύρνης. Ἐκ δεξιῶν πρὸς ἀριστερὰ οἱ μάρτυρες ἱεράρχες: Ζήλων Εὐθύμιος, Κυδωνιῶν Γρηγόριος, Σμύρνης Χρυσόστομος, Ἰκονίου Προκόπιος, Μοσχονησίων Ἀμβρόσιος. Στὴν συνέχεια ἀριστερά τοῦ Σταυροῦ εἶναι ὁ Μοναχὸς (ἐκπρόσωπος τῶν Μοναχῶν σφαγιασθέντων), δεξιά του Σταυροῦ ὁ Κληρικὸς (ἐκπρόσωπος τῶν Κληρικῶν σφαγιασθέντων), καὶ κάτω δεξιὰ ὁ Μικρασιάτης κάτοικος, ἀντιπροσωπεύοντας τὸν ἀνδρικὸ πληθυσμὸ ποὺ βασανίσθηκε καὶ σφαγιάσθηκε καὶ ἀριστερὰ ἡ Γυναίκα-Μάνα καὶ τὸ Τέκνο, ἀντιπροσωπεύοντας τὸ σύνολο τοῦ γυναικείου καὶ παιδικοῦ πληθυσμοῦ ποὺ ἐβασανίσθη, ἐβιάσθη καὶ μαρτύρησε στὰ τουρκικὰ βασανιστήρια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου