Κυριακὴ ΙB' Ματθαίου

Γράφει ὁ π. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος

Μία ἀπὸ τὶς περικοπὲς ποὺ κάνει ὅσους διαθέτουν πλοῦτο καὶ ὑλικὰ ἀγαθὰ ν' ἀντιδροῦν, εἶναι καὶ ἡ περικοπὴ αὐτὴ ποὺ περιγράφεται ἡ συμπεριφορὰ τοῦ πλούσιου νέου.

Γνωστὰ τὰ γεγονότα. Ὁ νεανίσκος, πλησιάζει τὸν Ἰησοῦ καὶ ζητᾶ πληροφορίες γιὰ τὸ τί πρέπει νὰ κάνει ὥστε νὰ κερδίσει τὴν αἰώνια ζωή. Νὰ σταθοῦμε λίγο σ' αὐτό. Τί παρατηροῦμε; Ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτός, οὔτε ἀρνεῖται τὸν Θεό, οὔτε τὴ διδασκαλία περὶ τῆς αἰωνίου ζωῆς. Καὶ φαίνεται ἀπὸ τὴ συνέχεια τοῦ διαλόγου μὲ τὸν Κύριο, ὅτι πράγματι, στὸ μέτρο τοῦ δυνατοῦ, ἀγωνιζόταν νὰ ἐφαρμόσει τὶς ἐντολὲς τοῦ Δεκαλόγου.

Ἑπομένως, δὲν ἐτίθετο θέμα πίστεως ἢ ἀπιστίας. Ἦταν ξεκαθαρισμένος καὶ ἤδη ἀνερχόταν τὴν κλίμακα τῶν ἐντολῶν.  Ἐπειδὴ δὲ ἡ καρδιὰ τοῦ ζητοῦσε τὰ ὑψηλά, ρωτᾶ πῶς θὰ τὰ κατακτήσει.

“Τι ἔτι ὑστερῶ;” Τί μου λείπει γιὰ νὰ φθάσω στὴν κορυφή; Μὲ τὴν εἰλικρίνειά του θέτει ἕνα ἐρώτημα ποὺ τελικῶς ἡ ἀπάντησή του θὰ φέρει στὴν ἐπιφάνεια τὸ καρκίνωμα ποὺ τοῦ κατέτρωγε τὴν καρδιά.

“Έφη αὐτῶ ὁ Ἰησοῦς, εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῶ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοὶ” (Ματθ. ΙΘ΄ 21). Δηλ. Εἶπε σ' αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς. Ἂν θέλεις νὰ εἶσαι τέλειος, πήγαινε, πώλησε τὰ ὑπάρχοντά σου καὶ....

 μοίρασε τὰ στοὺς πτωχοὺς καὶ θὰ ἔχεις θησαυρὸ στοὺς οὐρανούς. Καὶ ἔλα νὰ μὲ ἀκολουθήσεις.

Ἐπειδὴ ὁ νεανίσκος συνειδητοποίησε σὲ ὅλο τὰ βάθος καὶ τὸ πλάτος τὴν ἀπάντηση τοῦ Κυρίου, κατάλαβε δηλ. ὅτι δὲν τοῦ μένει παρὰ νὰ σπάσει τὶς ἁλυσίδες τοῦ πλούτου. Εἶδε ὅμως ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ παίζει μὲ τὴν αἰώνια ζωὴ καὶ μὲ τὸν Ἰησοῦ καὶ λόγω του ὅτι δὲν εἶχε τὴν θέληση νὰ περάσει στὸ χῶρο τῆς χάριτος καὶ τῆς ἐλευθερίας, “ἀπῆλθε λυπούμενος, ἢν γὰρ ἔχων κτήματα πολλὰ” (Μάτθ. ΙΘ' 22) δηλ. ἔφυγε λυπημένος διότι εἶχε πολλὰ κτήματα καὶ ἡ καρδιὰ τοῦ ἦταν προσκολλημένη σὲ αὐτά.

Μάλιστα.   Θὰ μποροῦσε νὰ γίνει ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ προτίμησε νὰ προσέχει τὰ χωράφια του καὶ τὰ λιοστάσια. Τὰ ἄλογα καὶ τὰ βόδια, τὰ πλούτη καὶ τὴν ψεύτικη λάμψη τους ποὺ θαμπώνει τὸ νοῦ, ταράζει καὶ χαντακώνει τὴν καρδιά. Προτίμησε τὴ γῆ ἢ ὁποία τελικῶς καὶ τὸν “κληρονόμησε” ἀφοῦ μέσα της... “έλιωσε τὸ σκωληκόβρωτο σῶμα του...”.

Δὲν ὑπάρχει χειρότερη κατάσταση ἀδελφοί μου, ἀπὸ τὸ νὰ φθάνει ὁ ἄνθρωπος καὶ μάλιστα ὁ πιστὸς (;) σὲ ἠθικὴ κρίση καὶ τελικῶς νὰ ἀρνεῖται χάριν τῆς ἁμαρτίας τὸν ἴδιο τὸν Σωτήρα καὶ Λυτρωτή.  Δὲν ὑφίσταται μεγαλύτερη διαστροφὴ ἀπὸ τὸ νὰ ἀγαπᾶ ὁ ἄνθρωπος τὸ ἄψυχο χρῆμα. Ἀπὸ τὸ νὰ ἔχει μέσα τὴν καρδιὰ τοῦ τὶς πέτρες (χρυσὸ – διαμάντια...), καὶ νὰ στοιβάζει μέσα στὸ σπλάχνα τοῦ τὰ τυπωμένα παλιόχαρτα τῶν χαρτονομισμάτων... Ὄντως δὲν μπορεῖ νὰ ὑποστεῖ μεγαλύτερη διαστροφὴ ἀπὸ τὸ νὰ ἀρνεῖται κανεὶς τὴν σωτηρία του καὶ τὴν ἀγάπη πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς καὶ νὰ προτιμᾶ τὸν βρομερὸ “σκώληκα” τοῦ χρηματιστηρίου.

Τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ ὁ πλοῦτος καθ' ἑαυτά, βεβαίως, δὲν εἶναι κάτι τὸ κακό.

Γίνονται ὅμως κακὰ καὶ ἐπιβλαβῆ, ὅταν κανεὶς ξεφύγει ἀπὸ τὴν ὀρθὴ χρήση καὶ φτάνει στὴν καταραμένη λατρεία τοῦ μαμωνᾶ.

Τὸ δὲ παράδοξο στὸ ὅλο θέμα εἶναι ὅτι αὐτὸ τὸ γνωρίζει ὁ ἄνθρωπος ὅταν διαθέτει ἐλάχιστα ἢ ὅταν ἀγωνίζεται γιὰ τὸν ἄρτον τὸν ἐπιούσιον. Ἀρχίζει ὅμως νὰ τὰ λησμονεῖ ὅταν περνᾶ σὲ ἐπίπεδα οἰκονομικῆς εὐμάρειας.

Ἐὰν τώρα προστεθεῖ καὶ ἡ ἀδιάκοπη ἀγωνία γιὰ τὸν πολλαπλασιασμὸ τῆς περιουσίας, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται, τότε κατανοεῖ κανεὶς πολὺ εὔκολα γιατί ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε “εὐκοπώτερόν ἐστι κάμηλον διὰ τρυπήματος ραφίδος διελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθείν” (Ματθ. ΚΘ' 24). Δηλ. εὐκολότερο εἶναι νὰ περάσει μία γκαμήλα ἀπὸ τὴν τρύπα, ποὺ ἀνοίγει ἡ βελόνα, παρὰ ὁ πλούσιος νὰ μπεῖ στὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ὑπερβολικὸς ὁ λόγος; Φίλοι μου, τὰ πάντα μπορεῖ νὰ εἶναι ὑπερβολικὰ στοὺς λόγους τῶν ἀνθρώπων. Δὲν μπορεῖ ὅμως νὰ γίνεται λόγος περὶ ὑπερβολῆς, στὰ λόγια ποὺ μᾶς ἀποκάλυψε ὁ Θεάνθρωπος. Ὁ Ἰησοῦς ἦλθε νὰ κηρύξει τὴν ἀλήθεια ...

Καὶ αὐτὸ ποὺ ἐπιβάλλεται ἐπίσης νὰ προστεθεῖ εἶναι, ὅτι ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ Κυρίου, ποὺ ἐκπλήσσει ἐμᾶς ὅπως καὶ τοὺς μαθητές, ἐλέχθη μόνο γιὰ τὸν πλούσιο. Δὲν ἐλέχθη τέτοιος λόγος γιὰ τὸν πτωχό, καίτοι ἡ φτώχεια καὶ μάλιστα ἡ ἀκραία πενία, γίνεται ἀρκετὲς φορὲς κακὸς σύμβουλος γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ὑποφέρει, ὅπως διαπιστώνουμε ὅλοι μας, κυρίως τὸν τελευταῖο καιρὸ στὴν πατρίδα μας...

Νὰ ὑποστηρίξουμε λοιπὸν ὅτι, ἀφοῦ ἔτσι ἔχει ἡ πραγματικότητα, ὅτι δηλ. κινδυνεύει νὰ κολαστεῖ ὁ ἔχων χρήματα πολλά, νὰ ὑποστηρίξουμε ὅτι εἶναι προτιμώτερο νὰ λείπει ὁ πλοῦτος ἀπὸ τὴν ζωή μας;

Ἄνευ οὐδεμιᾶς ἀντιρρήσεως θὰ πρέπει νὰ συμβαίνει αὐτό, ἐὰν βεβαίως θέλουμε νὰ βλέπουμε τὰ πράγματα ἀντικειμενικὰ καὶ στὴ σωστή τους διάσταση. Μᾶλλον αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ εὐχόμαστε ἐκ βάθους καρδίας. Καὶ θὰ προσθέσουμε ὅτι καὶ ὁ πλοῦτος εἶναι ἕνα σημεῖο βασικότατο ἀπὸ τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ ὁποίου ἀποκαλύπτεται καὶ ἡ ποιότητα τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς. Χριστιανὸς ποὺ ἀφήνει τὴν καρδιά του νὰ κλίνει πρὸς τὸν πλοῦτο, ἁπλὰ δὲν μπορεῖ νὰ λέγεται αὐθεντικὸς Χριστιανός. Ἐὰν τώρα κάποιος ἔχει διαφορετικὴ ἄποψη ἐπάνω στὸ θέμα αὐτό, ἐὰν δὲν θέλει ν΄ἀκούσει τὸν Ἰησοῦ, δὲν τοῦ μένει, παρὰ νὰ κρατήσει τὴν ἄποψή του, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ὁ πλούσιος νεανίσκος...

Ἀλλὰ τί χρειάζονται τὰ πολλὰ λόγια; Δὲν τὸ βλέπουμε αὐτὸ ἄλλωστε στὴν καθημερινή μας ζωή;  Ὁ πλεονασμὸς γίνεται ἐπικίνδυνος πειρασμός. Καὶ ἂς μὴ νομίσουμε ὅτι ἐὰν ρεύσει ὁ πλοῦτος, τότε θὰ ἔχουμε τὴν δυνατότητα γιὰ φιλανθρωπίες καὶ ἐλεημοσύνες. Ἂς μὴ ξεγελᾶ ὁ πονηρὸς μὲ σκέψεις ἀπὸ τὰ “δεξιά”,  γιὰ νὰ μᾶς γκρεμίσει τελικῶς καὶ στὰ “ἀριστερά”.

Ἂς δοξάζουμε τὸν Θεὸ ὅταν ὑπάρχει ὁ καθημερινὸς ἄρτος καὶ μὲ πίστη καὶ καρτερία ἂς προσπαθοῦμε καὶ ἂς μένουμε στὸν ἀγώνα μας ὅταν στερούμαστε καὶ αὐτόν.

Τὸ νὰ μακαρίζει κανεὶς τὸν πλούσιο ὁ ὁποῖος κινδυνεύει νὰ χάσει τὴν ψυχή του, τοῦτο ἀποτελεῖ δεῖγμα ἀφροσύνης. Καὶ τὸ νὰ νομίζει κάποιος ὅτι ὄντας πλούσιος μπορεῖ νὰ ἐφαρμόζει τὶς Εὐαγγελικὲς ἐντολές, ἐὰν ὄντως τὸ πιστεύει αὐτό, τοῦτο ἀποδεικνύει τὴν πλάνη του καὶ τὴν ψευδαίσθησή του. Νὰ προσθέσουμε δέ, ὅτι οὐσιαστικὰ ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος, ἔχει παύσει νὰ εἶναι Χριστιανός, ἀφοῦ μὲ τὴν κοσμοθεωρία τοῦ περὶ πλουτισμοῦ καὶ Ὀρθοδοξίας, πάει νὰ βγάλει ψεύτη τὸν Ἰησοῦ.

Στὴν περίπτωση τώρα ποὺ ὑφίσταται ὁ πλοῦτος, ἐὰν βεβαίως ὑφίσταται καλῶς καὶ τιμίως, τότε ἂς ἀκούγεται ὁ θεόπνευστος Ψαλμωδός, ὁ ὁποῖος διαλλαλεῖ “πλοῦτος ἐὰν ρέει, μὴ προστίθεσθε (= μὴ προσκολάσθε σ΄αὐτὸν) καρδίαν” (Ψάλμ. ΞΑ' 11).

Ἔτσι λοιπόν, τὸ μόνο βέβαιο εἶναι ὅτι δὲν θὰ πρέπει  νὰ ἀφήνουμε νὰ προσκολλᾶται ἡ καρδιὰ σ' αὐτὸ τὸ ἄψυχο ἀντικείμενο, διότι κινδυνεύει νὰ ἀδειάσει ἀπὸ τὶς ἀρετὲς μὰ κυρίως ἀπὸ τὴν ἀγάπη.

Καὶ ἂς ἔχουμε πάντα στὸ νοῦ μας, φίλοι μου, ὅτι ὁ φτωχότερος ἄνθρωπος στὸν κόσμο εἶναι ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔχει τίποτε ἄλλο, ἐκτὸς ἀπὸ χρήματα.

Ἑπομένως, ἂς μὴ φοβόμαστε τὴν φτώχεια, ἀλλὰ τὸν ἀκόρεστο πλουτισμό.

Ἀμήν.