16 Ιουν 2025

Πετρολούκας Χαλκιάς: «Δὲν τὴν ἀγάπησε καμία κυβέρνηση τὴν παραδοσιακὴ μουσική. Κανεὶς δὲν φρόντισε νὰ τὴν πουλήσει ὅπως τῆς ἀξίζει σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο»!

Πετρολούκας Χαλκιάς - Αἰωνία ἡ μνήμη - 15 Ἰοὐνίου 2025
Στὸ Σωματεῖο Μουσικῶν τῆς Ἀμερικῆς, ποὺ εἶχε ὀκτὼ ἑκατομμύρια μέλη, γράφτηκα ὑποχρεωτικά. Σὲ κάθε συνέλευση σηκωνόταν ὁ πρόεδρος, ποὺ ἦταν ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ἔδειχνε σὲ ἕναν χάρτη διαφορετικὰ μέρη τοῦ κόσμου καὶ ρωτοῦσε ἂν ὑπάρχει κάποιος νὰ μᾶς δείξει τὴ μουσικὴ παράδοση καθενός. 
Κάποια φορὰ ἔφτασε καὶ στὴν Ἑλλάδα. Ἕνα παιδὶ ποὺ ἦταν ἐκεῖ σηκώθηκε κι ἄρχισε νὰ παίζει μὲ τὸ μπουζούκι του τὰ «Παιδιὰ τοῦ Πειραιᾶ». Μόλις τελείωσε, σηκώνομαι κι ἐγὼ καὶ λέω: «Δὲν ξέρω καλὰ ἀγγλικά, ἀλλὰ ἂν κατάλαβα, δὲν θέλετε νεοελληνικὴ μουσική, θέλετε κάτι παραδοσιακό. Ἐγὼ παίζω ἀρχαία μουσική». 
Παραγγέλνει ὁ πρόεδρος καὶ μοῦ φέρνουν ἕνα κλαρῖνο. Στὴ σκηνὴ βρίσκοταν ὁ ἴδιος, ποὺ ἔπαιζε πιάνο, ἕνας μαῦρος κιθαρίστας, Ἀμερικανός, πολὺ... διαβασμένος, καὶ ἕνας Σκοπιανὸς ντράμερ. 
Μὲ ρωτάει: «Τί θὰ παίξεις, κύριε Χαλκιά; Γιὰ νὰ σὲ βοηθήσω». Τοῦ λέω: «Συγγνώμη, πρόεδρε, ἀλλὰ σὲ αὐτὸ ποὺ θὰ παίξω δὲν θὰ μπορέσετε νὰ μὲ ἀκολουθήσετε». Ἦταν 1.200 ἄτομα στὴν αἴθουσα. Οἱ καλύτεροι μουσικοί. 
Μόλις ὁ πρόεδρος ἐξήγησε στὸν Ἀμερικανὸ τί εἶπα, ἐκεῖνος σχολίασε πὼς λέω μεγάλες κουβέντες: «Ἐγὼ ἔσκισα τὰ παντελόνια μου μέχρι νὰ μάθω κιθάρα. Διαβάζω, γράφω ἀπταίστως καὶ τὰ κάνω ὅλα». 
Τότε ὁ Σκοπιανὸς τοῦ λέει: «Ἔι, περίμενε, οἱ Ἕλληνες ἔχουν διαφορετικοὺς ρυθμούς, πράγματα ποὺ ἐμεῖς ἐδῶ δὲν τὰ ἔχουμε». Πρὶν παίξω, τοὺς ζήτησα νὰ μεταφράσουν κάτι γιὰ τοὺς ὑπόλοιπους. 
«Πεῖτε τους ὅτι ἐμεῖς στὴν Ἑλλάδα δὲν ἔχουμε ἕνα χρῶμα μουσικῆς. Ἔχουμε ὅλα τὰ χρώματα ποὺ ὑπάρχουν στὸν πλανήτη κι ἕνα χρῶμα ποὺ δὲν τὸ ἔχει κανένας. Εἶναι ἄλλα τα θρακιώτικα, ἄλλα τὰ μακεδονικά, ἄλλα τὰ ποντιακά, ἄλλα τὰ νησιώτικα, ἄλλα τὰ κρητικά, ἄλλα τὰ πελοποννησιακὰ καὶ τὰ ἠπειρώτικα, ποὺ δὲν τὰ ἔχει κανένας στὸν κόσμο». 
Δύο συνθέτες ποὺ κάθονταν μπροστὰ ἀναρωτήθηκαν ἂν εἶμαι τρελός. «Παῖξε μόνος», μοῦ λένε, «νὰ σὲ ἀκούσουμε». Κι ἀρχίζω νὰ παίζω κοιτάζοντάς τους στὰ μάτια, γιατί ἂν τὸν πελάτη τὸν «πιάσεις» καὶ παίξεις αὐτὸ ποὺ θέλει ἡ ψυχή του, σηκώνεται στὰ οὐράνια. Καὶ εἶχα «πιάσει ὅλους τοὺς μουσικοὺς» ἐκεῖ μέσα. 
Μόλις τελείωσα, χειροκροτήματα, σφυριχταριές, φώναζαν «κι ἄλλο, κι ἄλλο». Ἔρχονται οἱ δύο συνθέτες, μοῦ δίνουν συγχαρητήρια καὶ ὁ ἕνας μοῦ λέει: «Αὐτὴ ἡ μουσικὴ ποὺ ἔπαιξες γιὰ ἠπειρώτικο μοιάζει μὲ τὴν τζὰζ τὴν ἀμερικανική. Μήπως κλέψατε κάτι ἀπὸ ἐμᾶς καὶ τὸ παρουσιάζετε ἔτσι;». 
Μοῦ ἐξηγεῖ ὁ πρόεδρος, ποὺ ἔκανε τὸν διερμηνέα, καὶ ἀπαντάω: «Εἶναι δυνατὸν ποτὲ ὁ πατέρας νὰ κλέψει ἀπὸ τὸ παιδί του;». Οἱ Ἕλληνες ποὺ ἦταν μέσα χειροκρότησαν. «Συγγνώμη», μοῦ λέει αὐτὸς καὶ μοῦ ζητάει νὰ παίξω κάτι. Ἐγώ το ἔπαιξα γιὰ εἰρωνεία μιὰ μελωδία, ἕνα ἠπειρώτικο καὶ πιάνει καὶ γράφει τὸ «That's the way (I like it)» ποὺ ἔγινε παγκόσμιο σουξέ. Ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς KC and The Sunshine Band! 
Ὅταν ἔγραψε τὸ τραγούδι, ἦρθε καὶ μὲ ξαναβρῆκε καὶ μὲ ρώτησε: «Κύριε Χαλκιά, γιατί στὴν Ἑλλάδα δὲν ἐκμεταλλεύεστε αὐτὴν τὴ μουσικὴ καὶ ὅταν ἐρχόμαστε ἐκεῖ ἀκοῦμε μπουζούκια;». Δὲν τὴν ἀγάπησε καμία κυβέρνηση τὴν παραδοσιακὴ μουσική. Κανεὶς δὲν φρόντισε νὰ τὴν πουλήσει ὅπως τῆς ἀξίζει σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο. 
Ἀφοῦ ἔμαθαν ὁ Μπένι Γκούντμαν καὶ ὁ Λιούις Ἄρμστρονγκ ὅτι ἔγινε ἕνα τέτοιο περιστατικό, ἦρθαν μιὰ μέρα στὸ μαγαζὶ ὅπου ἔπαιζα. Μὲ παρακολούθησαν νὰ παίζω καὶ κάποια στιγμὴ ζήτησαν ἀπὸ τὸν σερβιτόρο νὰ μὲ φωνάξει. Πῆγα στὸ τραπέζι τους μαζὶ μὲ τὸν σερβιτόρο γιὰ νὰ μεταφράζει. 
Ὁ Μπένι Γκούντμαν τοῦ ζήτησε νὰ μὲ ρωτήσει πῶς ἔπαιξα ὅλα αὐτὰ τὰ τραγούδια χωρὶς ἀναλόγιο, πῶς ἦταν εἶναι δυνατὸν νὰ τὰ ξέρω ὅλα ἀπ' ἔξω. 
«Ἐμεῖς εἴμαστε παραδοσιακοί, δημοτικοὶ μουσικοὶ τῆς Ἑλλάδας. Δὲν γράφουμε καὶ δὲν διαβάζουμε μουσική, ἀλλὰ ὅ,τι περνᾶμε στὰ κομμάτια, τὸ κρατᾶμε στὸ μυαλό μας», τοῦ εἶπα. Μὲ ξαναρωτάει: «Γιατί δὲν εἶχες ἀναλόγιο; Δὲν πῆγες στὸ σχολεῖο;». 
Τὸν κοίταξα καὶ τοῦ λέω: «Γεννήθηκα τὸ 1934 καὶ ἀπὸ τό '40 μέχρι τό '48 εἴχαμε πόλεμο. Πῆγα δύο χρόνια στὸ σχολεῖο γιὰ νὰ μάθω νὰ γράφω καὶ νὰ διαβάζω. Τίποτε ἄλλο». Γυρνάει στὸν Ἄρμστρονγκ καὶ τοῦ λέει: «Αὐτὰ τὰ κακὰ μᾶς ἔκανε ὁ πόλεμος. Φαντάσου τί θὰ ἔκανε αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος, ἂν ἔγραφε καὶ διάβαζε!». 
Οἱ μουσικὲς εἶναι τρεῖς, ἡ πεντατονική, ἡ βυζαντινὴ καὶ ἡ εὐρωπαϊκή. Ἡ πεντατονικὴ μὲ τὴ βυζαντινὴ ἔχουν κάποια στοιχεῖα ποὺ εἶναι κοντά-κοντά, ἐνῷ ἡ εὐρωπαϊκὴ λέει «τόνος, ἡμιτόνιο». Ἡ βυζαντινὴ καὶ ἡ πεντατονικὴ ἀπὸ τὸν τόνο ὡς τὸ ἡμιτόνιο ἔχουν ἄλλες τέσσερις φωνές. Ἡ πεντατονική, τὸ ἠπειρώτικο, εἶναι ἡ μουσικὴ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων. 
Μοῦ ἔκανε μιὰ τιμητικὴ βραδιὰ ὁ πρύτανης τοῦ πανεπιστημίου καὶ μαζεύτηκε πολὺς κόσμος. Τοῦ ἔκανα μιὰ ἐρώτηση: «Ξέρουμε ὅτι οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες βγάλαν τὸν αὐλὸ καὶ τὴν ἅρπα, δὲν μᾶς εἶπε ποτὲ κανένας τί παίζαν αὐτοί». 
«Πεντατονικὴ» μοῦ λέει. Τὴν πεντατονικὴ τὴν καταλαβαίνουν καὶ τὰ ζῶα. Τὸ φίδι, ἂν τοῦ παίξεις φλογέρα, σηκώνεται ν' ἀκούσει. 
Οἱ παλιοὶ στὸ χωριό μο ἔλεγαν ὅτι κάποτε μιὰ ὁμάδα ὀργανοπαῖχτες κάπου παίζανε καὶ τέλειωσαν στὶς 3 τὸ πρωί. Ἐπειδὴ ἔκανε κρύο κι ἔβρεχε, ἔμειναν σὲ μιὰ σπηλιά. Στὴ σπηλιὰ ὅπου πῆγαν ἦταν μιὰ ἀρκούδα. Τὴν ξύπνησαν κι αὐτὴ ἀγρίεψε καὶ τότε ὁ γεροντότερος τοὺς συμβούλεψε: «Μὴν τρέξετε, βγάλτε τὰ ὄργανα καὶ παῖξτε, μὴ φοβᾶστε». Ἔτσι σώθηκαν. Θυμᾶμαι ὅτι σὲ κάποιο μέρος ποὺ μὲ κάλεσαν ἕνα ἄλογο, κάθε φορὰ ποὺ ἔπαιζα, σηκωνόταν στὰ πίσω πόδια, ὄρθιο. Μόλις σταματοῦσα, ἔπεφτε." 
*Ἀπόσπασμα ἀπὸ συνέντευξη στοὺς M. Hulot καὶ Βασίλη Καψάσκη γιὰ τὴ LIFO(2017) 
Καλὸ ταξίδι στὸ φῶς, Πετρολούκα Χαλκιά. 
Σὲ εὐχαριστοῦμε γιὰ ὅλα! 
 Βιογραφία 
Γεννήθηκε στὶς 27 Ἰουλίου 1934 στὸ Δελβινάκι Πωγωνίου, τόπο καταγωγῆς τῆς μητέρας του Καλλιρρόης, τὸ γένος Χαρισιάδη, μουσικῆς οἰκογένειας. Ὁ πατέρας του, Περικλῆς, καταγόταν ἀπὸ τὸ χωριὸ Καστάνιανη Πωγωνίου, καὶ ἦταν κλαριντζής.
Ὁ ἴδιος, ξεκίνησε τὴν ἐνασχόλησή του μὲ τὸ κλαρῖνο σὲ ἡλικία 11 ἐτῶν, παρὰ τὴν ἄρνηση τοῦ πατέρα του, ὁ ὁποῖος ἦταν ἀπὸ τοὺς καλύτερους ὀργανοπαῖχτες καὶ μαθήτευσε δίπλα στὸ Φίλιππα Ρούντα (γνωστὸ ὡς «τὸ καλύτερο κλαρῖνο το
 Ζαγορίου»), μὲ τὴν βοήθεια τοῦ ὁποίου ἔκανε τὴν πρώτη του δημόσια ἐμφάνιση στὴν ἡλικία αὐτή. 
Ὕστερα ἀπὸ τὸ γεγονὸς αὐτὸ πῆγε στὴν Ἀθήνα ὅπου ἔπαιξε μαζὶ μὲ τὸν πατέρα του καὶ τὸν βιολιστὴ ἀδελφὸ του Ἀχιλλέα (1937–2015) καὶ ὅπου ἔκανε τὴν πρώτη ραδιοφωνική του ἐμφάνιση. 
Τὸ 1960 μετανάστευσε στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες Ἀμερικῆς ὅπου παρέμεινε 20 χρόνια καὶ διέδωσε τὴν ἑλληνικὴ παραδοσιακὴ μουσική.
Τὸ 1979 ἐπέστρεψε στὴν Ἑλλάδα καὶ ἐγκαταστάθηκε στὴν Ἀθήνα. Ἔπαιξε σὲ γνωστὰ μουσικὰ κέντρα καὶ σὲ συναυλίες, ἐμφανίστηκε σὲ ραδιοφωνικὲς καὶ τηλεοπτικὲς ἐκπομπὲς καὶ συμμετεῖχε σὲ ἠχογραφήσεις καὶ δίσκους μὲ γνωστοὺς καλλιτέχνες. 
Ἦταν παντρεμένος μὲ τὴν Μαρία (σκοτώθηκε σὲ τροχαῖο), μὲ τὴν ὁποία ἀπέκτησε τρία παιδιά, τὸν Γιάννη, γιατρό, τὸν Μπάμπη (1965–2018), ὁ ὁποῖος ἀκολούθησε τὰ χνάρια τοῦ πατέρα του στὸ κλαρῖνο, καὶ τὴν Ὀλυμπία. 
Ἀπεβίωσε στὶς 15 Ἰουνίου 2025, σὲ ἡλικία 90 ἐτῶν. 

1 σχόλιο:

  1. Η παράδοση και ο πολιτισμός μας , αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία ήπιας ισχύος. Οφείλουμε να τα διατηρήσουμε, να τα εξελίξουμε και να τα προβάλλουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.