Ἀπὸ τὸ βιβλίο: ΟΜΙΛΙΕΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Α’, Ἱερὸν
Ἡσυχαστήριον "Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος", Μεταμόρφωσις Χαλκιδικῆς 2020,
σελ. 74.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος στὸ κεφάλαιο «Περὶ προσευχῆς» λέγει ὅτι κάποιος διδάχθηκε τὴν προσευχὴ ἀπὸ Ἄγγελο. «Τὴν διδάχθηκε», λέγει. Καὶ ἴσως νὰ ἦταν καὶ ὁ ἴδιος, δὲν ξέρω, γιατί οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὅταν θέλουν νὰ μιλήσουν γιὰ κάτι ποὺ οἱ ἴδιοι ἔχουν ζήσει, ἀπὸ μεγάλη ταπείνωση φυσικὰ δὲν λένε ὅτι «τὸ ἔζησα ἐγὼ ἢ εἶδα Ἄγγελο», ἀλλὰ λένε ὅτι κάποιος ἀδελφὸς διδάχθηκε. Ὅταν προσευχόμαστε, λέει ὁ Ἅγιος, (ἀφοῦ τὸ εἶπε ὁ Ἄγγελος ἔτσι εἶναι) πρῶτα πρέπει νὰ εὐχαριστοῦμε τὸν Θεό, νὰ Τὸν εὐχαριστοῦμε γιὰ τὶς εὐεργεσίες, γιὰ τὶς εὐλογίες. Ἔπειτα, λέγει, νὰ ἐξομολογούμεθα τὶς ἁμαρτίες μας, τὶς ἀδυναμίες μας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Καὶ τρίτον νὰ θέτουμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τὰ αἰτήματά μας. Νὰ ζητᾶμε αὐτὸ ποὺ ἔχουμε νὰ ζητήσουμε, ὅπως θὰ ζητοῦσε τὸ παιδὶ ἀπὸ τὸν πατέρα του.
Ἐμεῖς ἀντίθετα συνήθως αὐτὸ ποὺ κάνουμε εἶναι μιὰ συνεχὴς ζητιανιά. Ζητᾶμε, ζητᾶμε, ζητᾶμε, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος ζητᾶμε. Ξεχνᾶμε τὴν... εὐχαριστία, ξεχνᾶμε τὴν ἐξομολόγηση ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι μπερδεμένη εἶναι καὶ ἡ προσευχή μας. Δὲν τὸ λέγω ἐγώ. Τὸ ἀναφέρει ὁ Ἅγιος αὐτὸς ποὺ λέγει ὅτι ὁ Ἄγγελος – καὶ οἱ Ἄγγελοι δὲν λένε ψέματα – ἔτσι δίδαξε, νὰ εὐχαριστοῦμε πρῶτα τὸν Θεό, ὅταν στεκόμαστε σὲ προσευχή, σὲ κοινὴ προσευχή.
Μπῆκες στὴν Λειτουργία, μπῆκες στὸν Ἑσπερινό, μπῆκες ὁπουδήποτε, πὲς «δόξα Σοι, Θεέ μου! Σ’ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, ποὺ μὲ ἀξίωσες νὰ ἔρθω στὴν Ἐκκλησία, νὰ παρουσιαστῶ ἐνώπιόν σου. Σ’ εὐχαριστῶ γι’ αὐτό!». Τὸ ἴδιο φυσικὰ καὶ τὸ βράδυ, ἂν θέλουμε νὰ προχωρήσουμε, νὰ κάνουμε προσευχή. Ἐπίσης τὴν Κυριακή, ὅταν θὰ πᾶμε καὶ θὰ μποῦμε στὴν Ἐκκλησία, νὰ σταθοῦμε μὲ εὐχαριστία μπροστὰ στὸν Θεὸ καὶ μὲ τὴν καρδιά μας νὰ θελήσουμε νὰ Τὸν εὐχαριστήσουμε. Ὄχι μὲ τὴν σκέψη μας, ἀλλὰ μὲ ὅλη μας τὴν καρδιά.
Καὶ ὅταν λέμε καρδιά, ἐννοοῦμε καρδιακὴ προσευχή. Μερικοὶ ξενίζονται καὶ ρωτᾶνε «τί εἶναι καρδιακὴ προσευχή;»... Νά, πᾶς κάπου καὶ σκέφτεσαι πῶς θὰ μιλήσεις σ’ ἕναν ἄνθρωπο· καὶ τὰ λὲς μὲ τὴν σκέψη σου, μὲ τὸ λογικό σου. Σκέφτεσαι ἐκεῖ καὶ τὰ λές, τὰ θυμᾶσαι, τὰ ἔμαθες ποίημα, τὰ ἔβαλες μέσα σου καὶ θέλεις νὰ τὰ πεῖς μὲ τὴν σειρὰ τώρα. Προσέχεις νὰ μὴ χάσεις καὶ τὴν σειρά. Ἀλλά, ἂν πᾶς σὲ κάποιον καὶ τοῦ πεῖς αὐθόρμητα «σὲ παρακαλῶ, ἔχω πολλὴ ἀνάγκη, βοήθησέ με, σε παρακαλῶ!», τότε τὸ λὲς μὲ τὴν καρδιά σου αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, μιλᾶς μὲ τὴν καρδιά σου, πονᾶς, μὲ πόνο τὸ λές.
Ναί, πολλὲς φορὲς ἀπευθυνόμαστε στὸν Θεὸ μὲ τὴν σκέψη μας, μὲ τὸ μυαλό μας. Τὰ βάλαμε στὴν σειρὰ ἐκεῖ καὶ ζητᾶμε. Ναί, ἀλλὰ ὅταν θὰ μιλήσει ἡ καρδιά, τότε θὰ τὰ ποῦμε ἔτσι περίπου, ὅπως σᾶς τὰ εἶπα, ὅπως μιλᾶμε σὲ κάποιον μὲ πόνο καὶ μὲ πολλὴ θέρμη, μὲ πολλὴ ζέση τὸν παρακαλοῦμε καὶ τοῦ λέμε «βοήθησέ μας». Γιατί προσευχὴ εἶναι καὶ αἴτηση. Συναντιόμαστε μὲ τὸν Θεό, πλησιάζουμε τὸν Θεό, γιὰ νὰ Τὸν εὐχαριστήσουμε, νὰ Τοῦ ποῦμε τὰ ἁμαρτήματά μας καὶ νὰ Τοῦ ζητήσουμε αὐτὰ ποὺ θέλουμε νὰ Τοῦ ζητήσουμε, νὰ Τοῦ ἀναφέρουμε τὰ προβλήματά μας, τὶς δυσκολίες μας, τὸν ἀγῶνα μας, τὰ πάντα. Ναί, ὅλα τὰ θέλει ὁ Θεός. Ὁ ἴδιος εἶπε νὰ ζητᾶμε.
«Ζητᾶτε», λέει, «ζητᾶτε συνεχῶς». Καὶ ποῦ νὰ ζητᾶμε; Στὴν προσευχή. Ὅταν λέει νὰ ζητᾶτε, ἐννοεῖ νὰ προσεύχεσθε συνεχῶς καὶ νὰ μοῦ ζητᾶτε. Δὲν κουράζεται ὁ Θεὸς νὰ ἀκούει τὰ προβλήματά μας, χαίρεται, θέλει νὰ ἀκούει τὰ προβλήματά μας. Ἀλλὰ ὁπωσδήποτε περισσότερο εὐχαριστεῖται, ὅταν τὸ παιδὶ ξεκινάει ἀπὸ εὐχαριστία. Μὲ εὐγνωμοσύνη Τὸν εὐχαριστεῖ καὶ συνεχίζει ἔπειτα μὲ τὰ αἰτήματα.
Καὶ κάτι ἄλλο νὰ ἀναφέρουμε. Ἐὰν μέχρι ποὺ νὰ μπεῖς μέσα στὴν Ἐκκλησία ἔχεις διάφορους λογισμούς, σκέπτεσαι τὶς δουλειές σου, σκέπτεσαι τὰ προβλήματά σου, σκέπτεσαι τὶ σοῦ εἶπε ὁ ἄλλος, ἡ ἄλλη, τὶ σοῦ συνέβη ὅλη τὴν ἡμέρα ἢ ἐάν, μέχρι πρὸ ὀλίγου, πρὶν μπεῖς στὴν Ἐκκλησία, συζητοῦσες διάφορα περὶ ἀνέμων καὶ ὑδάτων, δὲν μπορεῖς νὰ προσευχηθεῖς. Ἂν πᾶς τὸ βράδυ νὰ κάνεις τὸ Ἀπόδειπνό σου, νὰ προσευχηθεῖς καὶ ἂν μέχρι πρὸ ὀλίγου ἔβλεπες τηλεόραση (δὲν καταφέρομαι κατὰ τῆς τηλεοράσεως· μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ καλὸ τὸ ἔργο ποὺ βλέπεις) ἢ ἔκανες συζητήσεις ἄσχετες, ὄχι πνευματικές, καὶ ἔπειτα διακόπτεις καὶ πᾶς νὰ προσευχηθεῖς, δὲν μπορεῖς νὰ προσευχηθεῖς. Θὰ σοῦ ἔρχονται οἱ παραστάσεις, αὐτὰ ποὺ προηγουμένως εἶδες στὴν τηλεόραση, οἱ συζητήσεις ποὺ ἔκανες. Αὐτὰ θὰ σοῦ ἔρχονται στὸ μυαλό. Δὲν μπορεῖς νὰ προσευχηθεῖς.
Θέλεις νὰ προσευχηθεῖς; Πρέπει νὰ ὑπάρξει κάποιο προοίμιο. Ἐντάξει· βέβαια ἄνθρωποι εἴμαστε καὶ θὰ συζητήσουμε καὶ τὰ προβλήματά μας θὰ ποῦμε καὶ θὰ γελάσουμε καὶ ὁτιδήποτε ἄλλο θὰ ποῦμε. Σταμάτησες. Θέλεις νὰ προσευχηθεῖς. Μὴ πᾶς ἀμέσως στὴν προσευχή. Κάθισε ἕνα τέταρτο τοὐλάχιστον. Διάβασε ἕνα πνευματικὸ βιβλίο. Συγκεντρώσου στὸν ἑαυτό σου, μεῖνε ἐσὺ καὶ ὁ Θεός σου. Νὰ φύγουν ὅλα ἀπὸ δίπλα σου, νὰ ἐξαφανιστοῦν ὅλα, νὰ πεθάνουν ὅλα, καὶ γυναῖκα καὶ παιδιὰ καὶ γνωστοὶ καὶ προβλήματα. Δύο νὰ ὑπάρχουν. Ναί, ἐσὺ καὶ ὁ Θεός. Ἀφοῦ ἠρέμησες ἔτσι, κάθισες ἔτσι λίγη ὥρα, ἀφοῦ τὰ ξέχασες ὅλα, ἀφοῦ προσπάθησες νὰ τὰ ξεχάσεις – καὶ ἂν δυσκολεύεσαι νὰ τὰ ξεχάσεις, διάβασε ἕνα πνευματικὸ βιβλίο, νὰ μείνουν τὰ τελευταῖα μέσα στὴν σκέψη σου, τὰ πνευματικὰ νὰ μείνουν – ἔπειτα πήγαινε νὰ προσευχηθεῖς. Νὰ δεῖς... θὰ τὴν εὐχαριστηθεῖς τὴν προσευχή!
Πρόσεξε πῶς θὰ περάσεις τὴν ἡμέρα σου! Καὶ ἀλήθεια ἔχει μεγάλη σημασία το πῶς περνᾶμε τὴν ἡμέρα μας. Ἂν εἴμαστε ἀπρόσεκτοι καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ἡμέρας καὶ θέλουμε τὸ βράδυ νὰ προσευχηθοῦμε, πάρα πολὺ θὰ δυσκολευτοῦμε. Γιατί ἡ προσευχὴ δὲν εἶναι κάτι ποὺ ἔρχεται κατὰ παραγγελία. Ἄντε τώρα θὰ προσευχηθῶ καὶ ἐντάξει προσεύχομαι. Ὄχι, ὄχι. Βέβαια εἶναι δύναμη καταπληκτική, ὅπως εἴπαμε, ἡ προσευχή. Ἡ σωστὴ προσευχή, ἡ καθαρὰ προσευχὴ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ὅλη μας ζωή. Πρέπει νὰ προσέξουμε ὁλόκληρη τὴν ζωή μας, γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ προσευχηθοῦμε σωστά.
Ἐμεῖς ἀντίθετα συνήθως αὐτὸ ποὺ κάνουμε εἶναι μιὰ συνεχὴς ζητιανιά. Ζητᾶμε, ζητᾶμε, ζητᾶμε, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος ζητᾶμε. Ξεχνᾶμε τὴν... εὐχαριστία, ξεχνᾶμε τὴν ἐξομολόγηση ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι μπερδεμένη εἶναι καὶ ἡ προσευχή μας. Δὲν τὸ λέγω ἐγώ. Τὸ ἀναφέρει ὁ Ἅγιος αὐτὸς ποὺ λέγει ὅτι ὁ Ἄγγελος – καὶ οἱ Ἄγγελοι δὲν λένε ψέματα – ἔτσι δίδαξε, νὰ εὐχαριστοῦμε πρῶτα τὸν Θεό, ὅταν στεκόμαστε σὲ προσευχή, σὲ κοινὴ προσευχή.
Μπῆκες στὴν Λειτουργία, μπῆκες στὸν Ἑσπερινό, μπῆκες ὁπουδήποτε, πὲς «δόξα Σοι, Θεέ μου! Σ’ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, ποὺ μὲ ἀξίωσες νὰ ἔρθω στὴν Ἐκκλησία, νὰ παρουσιαστῶ ἐνώπιόν σου. Σ’ εὐχαριστῶ γι’ αὐτό!». Τὸ ἴδιο φυσικὰ καὶ τὸ βράδυ, ἂν θέλουμε νὰ προχωρήσουμε, νὰ κάνουμε προσευχή. Ἐπίσης τὴν Κυριακή, ὅταν θὰ πᾶμε καὶ θὰ μποῦμε στὴν Ἐκκλησία, νὰ σταθοῦμε μὲ εὐχαριστία μπροστὰ στὸν Θεὸ καὶ μὲ τὴν καρδιά μας νὰ θελήσουμε νὰ Τὸν εὐχαριστήσουμε. Ὄχι μὲ τὴν σκέψη μας, ἀλλὰ μὲ ὅλη μας τὴν καρδιά.
Καὶ ὅταν λέμε καρδιά, ἐννοοῦμε καρδιακὴ προσευχή. Μερικοὶ ξενίζονται καὶ ρωτᾶνε «τί εἶναι καρδιακὴ προσευχή;»... Νά, πᾶς κάπου καὶ σκέφτεσαι πῶς θὰ μιλήσεις σ’ ἕναν ἄνθρωπο· καὶ τὰ λὲς μὲ τὴν σκέψη σου, μὲ τὸ λογικό σου. Σκέφτεσαι ἐκεῖ καὶ τὰ λές, τὰ θυμᾶσαι, τὰ ἔμαθες ποίημα, τὰ ἔβαλες μέσα σου καὶ θέλεις νὰ τὰ πεῖς μὲ τὴν σειρὰ τώρα. Προσέχεις νὰ μὴ χάσεις καὶ τὴν σειρά. Ἀλλά, ἂν πᾶς σὲ κάποιον καὶ τοῦ πεῖς αὐθόρμητα «σὲ παρακαλῶ, ἔχω πολλὴ ἀνάγκη, βοήθησέ με, σε παρακαλῶ!», τότε τὸ λὲς μὲ τὴν καρδιά σου αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, μιλᾶς μὲ τὴν καρδιά σου, πονᾶς, μὲ πόνο τὸ λές.
Ναί, πολλὲς φορὲς ἀπευθυνόμαστε στὸν Θεὸ μὲ τὴν σκέψη μας, μὲ τὸ μυαλό μας. Τὰ βάλαμε στὴν σειρὰ ἐκεῖ καὶ ζητᾶμε. Ναί, ἀλλὰ ὅταν θὰ μιλήσει ἡ καρδιά, τότε θὰ τὰ ποῦμε ἔτσι περίπου, ὅπως σᾶς τὰ εἶπα, ὅπως μιλᾶμε σὲ κάποιον μὲ πόνο καὶ μὲ πολλὴ θέρμη, μὲ πολλὴ ζέση τὸν παρακαλοῦμε καὶ τοῦ λέμε «βοήθησέ μας». Γιατί προσευχὴ εἶναι καὶ αἴτηση. Συναντιόμαστε μὲ τὸν Θεό, πλησιάζουμε τὸν Θεό, γιὰ νὰ Τὸν εὐχαριστήσουμε, νὰ Τοῦ ποῦμε τὰ ἁμαρτήματά μας καὶ νὰ Τοῦ ζητήσουμε αὐτὰ ποὺ θέλουμε νὰ Τοῦ ζητήσουμε, νὰ Τοῦ ἀναφέρουμε τὰ προβλήματά μας, τὶς δυσκολίες μας, τὸν ἀγῶνα μας, τὰ πάντα. Ναί, ὅλα τὰ θέλει ὁ Θεός. Ὁ ἴδιος εἶπε νὰ ζητᾶμε.
«Ζητᾶτε», λέει, «ζητᾶτε συνεχῶς». Καὶ ποῦ νὰ ζητᾶμε; Στὴν προσευχή. Ὅταν λέει νὰ ζητᾶτε, ἐννοεῖ νὰ προσεύχεσθε συνεχῶς καὶ νὰ μοῦ ζητᾶτε. Δὲν κουράζεται ὁ Θεὸς νὰ ἀκούει τὰ προβλήματά μας, χαίρεται, θέλει νὰ ἀκούει τὰ προβλήματά μας. Ἀλλὰ ὁπωσδήποτε περισσότερο εὐχαριστεῖται, ὅταν τὸ παιδὶ ξεκινάει ἀπὸ εὐχαριστία. Μὲ εὐγνωμοσύνη Τὸν εὐχαριστεῖ καὶ συνεχίζει ἔπειτα μὲ τὰ αἰτήματα.
Καὶ κάτι ἄλλο νὰ ἀναφέρουμε. Ἐὰν μέχρι ποὺ νὰ μπεῖς μέσα στὴν Ἐκκλησία ἔχεις διάφορους λογισμούς, σκέπτεσαι τὶς δουλειές σου, σκέπτεσαι τὰ προβλήματά σου, σκέπτεσαι τὶ σοῦ εἶπε ὁ ἄλλος, ἡ ἄλλη, τὶ σοῦ συνέβη ὅλη τὴν ἡμέρα ἢ ἐάν, μέχρι πρὸ ὀλίγου, πρὶν μπεῖς στὴν Ἐκκλησία, συζητοῦσες διάφορα περὶ ἀνέμων καὶ ὑδάτων, δὲν μπορεῖς νὰ προσευχηθεῖς. Ἂν πᾶς τὸ βράδυ νὰ κάνεις τὸ Ἀπόδειπνό σου, νὰ προσευχηθεῖς καὶ ἂν μέχρι πρὸ ὀλίγου ἔβλεπες τηλεόραση (δὲν καταφέρομαι κατὰ τῆς τηλεοράσεως· μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ καλὸ τὸ ἔργο ποὺ βλέπεις) ἢ ἔκανες συζητήσεις ἄσχετες, ὄχι πνευματικές, καὶ ἔπειτα διακόπτεις καὶ πᾶς νὰ προσευχηθεῖς, δὲν μπορεῖς νὰ προσευχηθεῖς. Θὰ σοῦ ἔρχονται οἱ παραστάσεις, αὐτὰ ποὺ προηγουμένως εἶδες στὴν τηλεόραση, οἱ συζητήσεις ποὺ ἔκανες. Αὐτὰ θὰ σοῦ ἔρχονται στὸ μυαλό. Δὲν μπορεῖς νὰ προσευχηθεῖς.
Θέλεις νὰ προσευχηθεῖς; Πρέπει νὰ ὑπάρξει κάποιο προοίμιο. Ἐντάξει· βέβαια ἄνθρωποι εἴμαστε καὶ θὰ συζητήσουμε καὶ τὰ προβλήματά μας θὰ ποῦμε καὶ θὰ γελάσουμε καὶ ὁτιδήποτε ἄλλο θὰ ποῦμε. Σταμάτησες. Θέλεις νὰ προσευχηθεῖς. Μὴ πᾶς ἀμέσως στὴν προσευχή. Κάθισε ἕνα τέταρτο τοὐλάχιστον. Διάβασε ἕνα πνευματικὸ βιβλίο. Συγκεντρώσου στὸν ἑαυτό σου, μεῖνε ἐσὺ καὶ ὁ Θεός σου. Νὰ φύγουν ὅλα ἀπὸ δίπλα σου, νὰ ἐξαφανιστοῦν ὅλα, νὰ πεθάνουν ὅλα, καὶ γυναῖκα καὶ παιδιὰ καὶ γνωστοὶ καὶ προβλήματα. Δύο νὰ ὑπάρχουν. Ναί, ἐσὺ καὶ ὁ Θεός. Ἀφοῦ ἠρέμησες ἔτσι, κάθισες ἔτσι λίγη ὥρα, ἀφοῦ τὰ ξέχασες ὅλα, ἀφοῦ προσπάθησες νὰ τὰ ξεχάσεις – καὶ ἂν δυσκολεύεσαι νὰ τὰ ξεχάσεις, διάβασε ἕνα πνευματικὸ βιβλίο, νὰ μείνουν τὰ τελευταῖα μέσα στὴν σκέψη σου, τὰ πνευματικὰ νὰ μείνουν – ἔπειτα πήγαινε νὰ προσευχηθεῖς. Νὰ δεῖς... θὰ τὴν εὐχαριστηθεῖς τὴν προσευχή!
Πρόσεξε πῶς θὰ περάσεις τὴν ἡμέρα σου! Καὶ ἀλήθεια ἔχει μεγάλη σημασία το πῶς περνᾶμε τὴν ἡμέρα μας. Ἂν εἴμαστε ἀπρόσεκτοι καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ἡμέρας καὶ θέλουμε τὸ βράδυ νὰ προσευχηθοῦμε, πάρα πολὺ θὰ δυσκολευτοῦμε. Γιατί ἡ προσευχὴ δὲν εἶναι κάτι ποὺ ἔρχεται κατὰ παραγγελία. Ἄντε τώρα θὰ προσευχηθῶ καὶ ἐντάξει προσεύχομαι. Ὄχι, ὄχι. Βέβαια εἶναι δύναμη καταπληκτική, ὅπως εἴπαμε, ἡ προσευχή. Ἡ σωστὴ προσευχή, ἡ καθαρὰ προσευχὴ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ὅλη μας ζωή. Πρέπει νὰ προσέξουμε ὁλόκληρη τὴν ζωή μας, γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ προσευχηθοῦμε σωστά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου