Στὶς 27 Φεβρουαρίου 2025 τὸ Δικαστήριο τῆς ΕΕ δημοσίευσε τὴν ἀναμενόμενη ἀπόφαση (C-128/94) γιὰ τὴ χώρα μας ποὺ ἀφορᾶ στὴ μὴ κατάρτιση τοῦ θαλάσσιου χωροταξικοῦ σχεδιασμοῦ ὅπως ἐπιτάσσει τὸ ἐνωσιακὸ δίκαιο.
Τὸ θλιβερὸ τῆς ὑπόθεσης εἶναι ὅτι ἡ Ἑλλάδα γιὰ νὰ δικαιολογήσει τὴν καθυστέρηση συμμόρφωσης ἐπικαλέστηκε μεταξὺ ἄλλων μὲ τὸν πιὸ ἐπίσημο τρόπο τὶς «γεωπολιτικὲς συνθῆκες ποὺ ἐπικρατοῦν στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο», παραδεχόμενη οὐσιαστικὰ στοὺς εὐρωπαϊκοῦ θεσμοὺς τὴ φοβικότητα τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτικοῦ συστήματος ἀπέναντι στὴν ἀναθεωρητικὴ Τουρκία!
Ἀλλὰ ἂς πάρουμε τὰ πράγματα ἀπὸ τὴν ἀρχή. Τὸ 2014 θεσπίστηκε ἡ Ὁδηγία 2014/89/ΕΕ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καὶ τοῦ Συμβουλίου ποὺ περιλαμβάνει τοὺς κανόνες γιὰ τὴν κατάρτιση τοῦ θαλάσσιου χωροταξικοῦ σχεδιασμοῦ τῶν 22 παράκτιων κρατῶν μελῶν τῆς ΕΕ.
Κατὰ τὸ ἄρθρο 3 παρ. 2 τῆς Ὁδηγίας ὡς θαλάσσιος... χωροταξικὸς σχεδιασμὸς ὁρίζεται ἡ διαδικασία μὲ τὴν ὁποία οἱ ἀρχὲς τοῦ οἰκείου κράτους μέλους ἀναλύουν καὶ ὀργανώνουν τὶς ἀνθρώπινες δραστηριότητες στὶς θαλάσσιες περιοχὲς γιὰ τὴν ἐπίτευξη οἰκολογικῶν, οἰκονομικῶν καὶ κοινωνικῶν στόχων».
Κατὰ τὸ ἄρθρο 15 παρ. 3 τῆς Ὁδηγίας, τὰ θαλάσσια χωροταξικὰ σχέδια ἔπρεπε νὰ θεσπιστοῦν τὸ συντομότερο δυνατὸ καὶ τὸ ἀργότερο ἕως τὴν 31η Μαρτίου 2021.
Λόγῳ τῆς ἀδράνειας ἐκ μέρους τῆς Ἑλλάδας νὰ συμμορφωθεῖ μὲ τὶς ρυθμίσεις τῆς Ὁδηγίας, ἡ Ἐπιτροπὴ ἀπηύθυνε στὶς 2 Δεκεμβρίου 2021 προειδοποιητικὴ ἐπιστολὴ πρὸς τὴ χώρα μας μὲ τὴν ὁποία τῆς προσῆψε ὅτι δὲν εἶχε καταρτίσει θαλάσσιο χωροταξικὸ σχέδιο ἐντὸς τῆς προβλεπόμενης προθεσμίας.
Λόγῳ τῆς συνεχιζόμενης ἀδράνειας ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ διοίκηση ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἐπιτροπὴ ἀπηύθυνε στὶς 19 Ἀπριλίου 2023 πρὸς τὴν Ἑλλάδα αἰτιολογημένη γνώμη, μὲ τὴν ὁποία τὴν κάλεσε νὰ συμμορφωθεῖ πρὸς τὶς ὑποχρεώσεις ποὺ ὑπέχει ἀπὸ τὴν Ὁδηγία 2014/89 ἐντὸς προθεσμίας δύο μηνῶν ἀπὸ τὴν παραλαβὴ τῆς γνώμης αὐτῆς.
Στὶς 7 Ἰουνίου 2023 ἡ Ἑλλάδα, ἀπαντῶντας στὴν αἰτιολογημένη γνώμη τῆς Ἐπιτροπῆς, ἀνέφερε ὅτι δὲν εἶχε κατορθώσει νὰ ὁλοκληρώσει τὸν θαλάσσιο χωροταξικὸ σχεδιασμὸ ἐντὸς τῶν προβλεπόμενων προθεσμιῶν. Ἐπιπλέον, ἐπισήμανε ὅτι, σύμφωνα μὲ τὶς ἐκτιμήσεις της, ὁ θαλάσσιος χωροταξικὸς σχεδιασμὸς στὴν Ἑλλάδα ἐπρόκειτο νὰ ὑλοποιηθεῖ ἐντὸς προθεσμίας τριῶν ἐτῶν!
Τὸ κρίσιμο ζήτημα ὅμως εἶναι ποιούς λόγους ἐπικαλέστηκε γιὰ τὴν καθυστέρηση ἡ χώρα μας στὴν ἀπάντησή της στὴν αἰτιολογημένη γνώμη τῆς Ἐπιτροπῆς. Μεταξὺ ἄλλων ἀνεδαφικῶν δικαιολογιῶν (π.χ. πολυπλοκότητα τοῦ νομοθετικοῦ καὶ θεσμικοῦ πλαισίου, γεωγραφικὲς ἰδιαιτερότητες, ἐκτεταμένη ἀκτογραμμὴ καὶ τὴν πολυνησιωτικότητα τῆς χώρας) ἡ Ἑλλάδα ἀνέφερε ὡς αἰτία τῆς ἀδράνειάς της καὶ τὶς «γεωπολιτικὲς συνθῆκες ποὺ ἐπικρατοῦν στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο». Μὲ ἄλλα λόγια παραδέχτηκε σὲ ἐπίσημο κείμενο πρὸς τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἐπιτροπὴ ὅτι οἱ παράνομες καὶ ἀναθεωρητικὲς διεκδικήσεις τῆς Τουρκίας στὴν περιοχὴ ἀποτελοῦν αἰτία τῆς καθυστέρησης ὑποβολῆς τοῦ θαλάσσιου χωροταξικοῦ σχεδιασμοῦ!
Πρὸς ἐπίρρωση τοῦ ἀνωτέρου, κυβερνητικὴ πηγὴ δήλωσε τὴν περασμένη Κυριακὴ στὸ «Βῆμα» (9/3/25), δηλ. σὲ χρόνο μεταγενέστερο τῆς καταδικαστικῆς ἀπόφασης τοῦ Δικαστηρίου, ὅτι οἱ βασικοὶ λόγοι τῆς καθυστέρησης ἀφοροῦν στὴν εὐρύτερη γεωπολιτικὴ ἀνησυχία ποὺ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν πιθανότητα ἡ Τουρκία νὰ ἀντιδράσει, ὅπως συνέβη τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 2024, ὅταν ἀνακοινώθηκαν τὰ δύο μεγάλα ἐθνικὰ θαλάσσια πάρκα σὲ Αἰγαῖο καὶ Ἰόνιο.
Κατόπιν τούτων ἡ Ἐπιτροπὴ προσέφυγε κατὰ τῆς Ἑλλάδας στὸ Δικαστήριο τῆς ΕΕ. Τὸ Δικαστήριο μὲ τὴ σειρά του ἀπέρριψε τοὺς λόγους καθυστέρησης ποὺ προέβαλε ἡ Ἑλλάδα βάσει τῆς πάγιας νομολογίας του ὅτι τὰ κράτη μέλη δὲν μποροῦν νὰ ἐπικαλοῦνται ἐσωτερικὲς δυσχέρειες γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὴ μὴ τήρηση τῶν ὑποχρεώσεων ποὺ ὑπέχουν ἀπὸ τὸ δίκαιο τῆς Ἕνωσης.
Στὸ ὑπόμνημα ἀντίκρουσης ἡ Ἑλλάδα ὑποστήριξε ὅτι τῆς ἦταν ἀντικειμενικὰ ἀδύνατον νὰ τηρήσει τὴν ὑποχρέωση κατάρτισης ἑνὸς τέτοιου σχεδίου ἕως τὶς 31 Μαρτίου 2021, λόγῳ τῶν διαπραγματεύσεων ποὺ κατέληξαν στὴ σύναψη, στὶς 6 Αὐγούστου 2020, τῆς συμφωνίας γιὰ τὴν ὁριοθέτηση τῆς Ἀποκλειστικῆς Οἰκονομικῆς Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξὺ Ἑλλάδας-Αἰγύπτου.
Ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ἡ δικαιολογία ἀπορρίφθηκε ἀπὸ τὸ Δικαστήριο τῆς ΕΕ καθὼς ἡ διαπραγμάτευση καὶ ἡ σύναψη τῆς διμεροῦς συμφωνίας γιὰ τὴν ὁριοθέτηση τῶν θαλάσσιων ζωνῶν δὲν συνιστοῦν περίσταση «ἀνωτέρας βίας». Ἐπιπλέον, κατὰ τὸ Δικαστήριο, ἡ Ὁδηγία 2014/89 δὲν συνδέει τὴ διαδικασία ὁριοθέτησης τῶν θαλάσσιων ὑδάτων ἐπὶ τῶν ὁποίων τὰ κράτη μέλη ἀσκοῦν τὴ δικαιοδοσία τους μὲ τὶς ὑποχρεώσεις κατάρτισης καὶ διαβίβασης θαλάσσιων χωροταξικῶν σχεδίων. Κατὰ μείζονα λόγο, δὲν προβλέπεται ὅτι ἡ ἐκπλήρωση τῶν ὑποχρεώσεων αὐτῶν πρέπει νὰ ἀνασταλεῖ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ὡς ἄνω διαδικασίας.
Καὶ ἐπίσης, τὸ Δικαστήριο ἀποφάνθηκε ὅτι οἱ ὑποχρεώσεις κατάρτισης καὶ διαβίβασης θαλάσσιων χωροταξικῶν σχεδίων δὲν μποροῦν νὰ ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν ὕπαρξη συμφωνίας γιὰ τὴν ὁριοθέτηση τῶν θαλάσσιων ζωνῶν καὶ ὅτι δὲν μπορεῖ ἕνα κράτος μέλος νὰ ἐπικαλεῖται τὴν ἄσκηση τῆς ἐθνικῆς ἁρμοδιότητας γιὰ τὴ γεωγραφικὴ ὁριοθέτηση τῶν θαλάσσιων ζωνῶν προκειμένου νὰ δικαιολογήσει τὴ μὴ συμμόρφωσή της πρὸς τὶς ὑποχρεώσεις ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ τὴν Ὁδηγία 2014/89.
Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο τὸ Δικαστήριο τῆς ΕΕ κατέληξε στὴν καταδίκη τῆς χώρας μας μὲ ὅ,τι συνεπάγεται αὐτὸ γιὰ τὸ κῦρος της στὸ εὐρωπαϊκὸ καὶ διεθνὲς περιβάλλον.
Τὸ θλιβερὸ τῆς ὑπόθεσης εἶναι ὅτι ἡ Ἑλλάδα γιὰ νὰ δικαιολογήσει τὴν καθυστέρηση συμμόρφωσης ἐπικαλέστηκε μεταξὺ ἄλλων μὲ τὸν πιὸ ἐπίσημο τρόπο τὶς «γεωπολιτικὲς συνθῆκες ποὺ ἐπικρατοῦν στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο», παραδεχόμενη οὐσιαστικὰ στοὺς εὐρωπαϊκοῦ θεσμοὺς τὴ φοβικότητα τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτικοῦ συστήματος ἀπέναντι στὴν ἀναθεωρητικὴ Τουρκία!
Ἀλλὰ ἂς πάρουμε τὰ πράγματα ἀπὸ τὴν ἀρχή. Τὸ 2014 θεσπίστηκε ἡ Ὁδηγία 2014/89/ΕΕ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καὶ τοῦ Συμβουλίου ποὺ περιλαμβάνει τοὺς κανόνες γιὰ τὴν κατάρτιση τοῦ θαλάσσιου χωροταξικοῦ σχεδιασμοῦ τῶν 22 παράκτιων κρατῶν μελῶν τῆς ΕΕ.
Κατὰ τὸ ἄρθρο 3 παρ. 2 τῆς Ὁδηγίας ὡς θαλάσσιος... χωροταξικὸς σχεδιασμὸς ὁρίζεται ἡ διαδικασία μὲ τὴν ὁποία οἱ ἀρχὲς τοῦ οἰκείου κράτους μέλους ἀναλύουν καὶ ὀργανώνουν τὶς ἀνθρώπινες δραστηριότητες στὶς θαλάσσιες περιοχὲς γιὰ τὴν ἐπίτευξη οἰκολογικῶν, οἰκονομικῶν καὶ κοινωνικῶν στόχων».
Κατὰ τὸ ἄρθρο 15 παρ. 3 τῆς Ὁδηγίας, τὰ θαλάσσια χωροταξικὰ σχέδια ἔπρεπε νὰ θεσπιστοῦν τὸ συντομότερο δυνατὸ καὶ τὸ ἀργότερο ἕως τὴν 31η Μαρτίου 2021.
Λόγῳ τῆς ἀδράνειας ἐκ μέρους τῆς Ἑλλάδας νὰ συμμορφωθεῖ μὲ τὶς ρυθμίσεις τῆς Ὁδηγίας, ἡ Ἐπιτροπὴ ἀπηύθυνε στὶς 2 Δεκεμβρίου 2021 προειδοποιητικὴ ἐπιστολὴ πρὸς τὴ χώρα μας μὲ τὴν ὁποία τῆς προσῆψε ὅτι δὲν εἶχε καταρτίσει θαλάσσιο χωροταξικὸ σχέδιο ἐντὸς τῆς προβλεπόμενης προθεσμίας.
Λόγῳ τῆς συνεχιζόμενης ἀδράνειας ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ διοίκηση ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἐπιτροπὴ ἀπηύθυνε στὶς 19 Ἀπριλίου 2023 πρὸς τὴν Ἑλλάδα αἰτιολογημένη γνώμη, μὲ τὴν ὁποία τὴν κάλεσε νὰ συμμορφωθεῖ πρὸς τὶς ὑποχρεώσεις ποὺ ὑπέχει ἀπὸ τὴν Ὁδηγία 2014/89 ἐντὸς προθεσμίας δύο μηνῶν ἀπὸ τὴν παραλαβὴ τῆς γνώμης αὐτῆς.
Στὶς 7 Ἰουνίου 2023 ἡ Ἑλλάδα, ἀπαντῶντας στὴν αἰτιολογημένη γνώμη τῆς Ἐπιτροπῆς, ἀνέφερε ὅτι δὲν εἶχε κατορθώσει νὰ ὁλοκληρώσει τὸν θαλάσσιο χωροταξικὸ σχεδιασμὸ ἐντὸς τῶν προβλεπόμενων προθεσμιῶν. Ἐπιπλέον, ἐπισήμανε ὅτι, σύμφωνα μὲ τὶς ἐκτιμήσεις της, ὁ θαλάσσιος χωροταξικὸς σχεδιασμὸς στὴν Ἑλλάδα ἐπρόκειτο νὰ ὑλοποιηθεῖ ἐντὸς προθεσμίας τριῶν ἐτῶν!
Τὸ κρίσιμο ζήτημα ὅμως εἶναι ποιούς λόγους ἐπικαλέστηκε γιὰ τὴν καθυστέρηση ἡ χώρα μας στὴν ἀπάντησή της στὴν αἰτιολογημένη γνώμη τῆς Ἐπιτροπῆς. Μεταξὺ ἄλλων ἀνεδαφικῶν δικαιολογιῶν (π.χ. πολυπλοκότητα τοῦ νομοθετικοῦ καὶ θεσμικοῦ πλαισίου, γεωγραφικὲς ἰδιαιτερότητες, ἐκτεταμένη ἀκτογραμμὴ καὶ τὴν πολυνησιωτικότητα τῆς χώρας) ἡ Ἑλλάδα ἀνέφερε ὡς αἰτία τῆς ἀδράνειάς της καὶ τὶς «γεωπολιτικὲς συνθῆκες ποὺ ἐπικρατοῦν στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο». Μὲ ἄλλα λόγια παραδέχτηκε σὲ ἐπίσημο κείμενο πρὸς τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἐπιτροπὴ ὅτι οἱ παράνομες καὶ ἀναθεωρητικὲς διεκδικήσεις τῆς Τουρκίας στὴν περιοχὴ ἀποτελοῦν αἰτία τῆς καθυστέρησης ὑποβολῆς τοῦ θαλάσσιου χωροταξικοῦ σχεδιασμοῦ!
Πρὸς ἐπίρρωση τοῦ ἀνωτέρου, κυβερνητικὴ πηγὴ δήλωσε τὴν περασμένη Κυριακὴ στὸ «Βῆμα» (9/3/25), δηλ. σὲ χρόνο μεταγενέστερο τῆς καταδικαστικῆς ἀπόφασης τοῦ Δικαστηρίου, ὅτι οἱ βασικοὶ λόγοι τῆς καθυστέρησης ἀφοροῦν στὴν εὐρύτερη γεωπολιτικὴ ἀνησυχία ποὺ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν πιθανότητα ἡ Τουρκία νὰ ἀντιδράσει, ὅπως συνέβη τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 2024, ὅταν ἀνακοινώθηκαν τὰ δύο μεγάλα ἐθνικὰ θαλάσσια πάρκα σὲ Αἰγαῖο καὶ Ἰόνιο.
Κατόπιν τούτων ἡ Ἐπιτροπὴ προσέφυγε κατὰ τῆς Ἑλλάδας στὸ Δικαστήριο τῆς ΕΕ. Τὸ Δικαστήριο μὲ τὴ σειρά του ἀπέρριψε τοὺς λόγους καθυστέρησης ποὺ προέβαλε ἡ Ἑλλάδα βάσει τῆς πάγιας νομολογίας του ὅτι τὰ κράτη μέλη δὲν μποροῦν νὰ ἐπικαλοῦνται ἐσωτερικὲς δυσχέρειες γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὴ μὴ τήρηση τῶν ὑποχρεώσεων ποὺ ὑπέχουν ἀπὸ τὸ δίκαιο τῆς Ἕνωσης.
Στὸ ὑπόμνημα ἀντίκρουσης ἡ Ἑλλάδα ὑποστήριξε ὅτι τῆς ἦταν ἀντικειμενικὰ ἀδύνατον νὰ τηρήσει τὴν ὑποχρέωση κατάρτισης ἑνὸς τέτοιου σχεδίου ἕως τὶς 31 Μαρτίου 2021, λόγῳ τῶν διαπραγματεύσεων ποὺ κατέληξαν στὴ σύναψη, στὶς 6 Αὐγούστου 2020, τῆς συμφωνίας γιὰ τὴν ὁριοθέτηση τῆς Ἀποκλειστικῆς Οἰκονομικῆς Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξὺ Ἑλλάδας-Αἰγύπτου.
Ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ἡ δικαιολογία ἀπορρίφθηκε ἀπὸ τὸ Δικαστήριο τῆς ΕΕ καθὼς ἡ διαπραγμάτευση καὶ ἡ σύναψη τῆς διμεροῦς συμφωνίας γιὰ τὴν ὁριοθέτηση τῶν θαλάσσιων ζωνῶν δὲν συνιστοῦν περίσταση «ἀνωτέρας βίας». Ἐπιπλέον, κατὰ τὸ Δικαστήριο, ἡ Ὁδηγία 2014/89 δὲν συνδέει τὴ διαδικασία ὁριοθέτησης τῶν θαλάσσιων ὑδάτων ἐπὶ τῶν ὁποίων τὰ κράτη μέλη ἀσκοῦν τὴ δικαιοδοσία τους μὲ τὶς ὑποχρεώσεις κατάρτισης καὶ διαβίβασης θαλάσσιων χωροταξικῶν σχεδίων. Κατὰ μείζονα λόγο, δὲν προβλέπεται ὅτι ἡ ἐκπλήρωση τῶν ὑποχρεώσεων αὐτῶν πρέπει νὰ ἀνασταλεῖ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ὡς ἄνω διαδικασίας.
Καὶ ἐπίσης, τὸ Δικαστήριο ἀποφάνθηκε ὅτι οἱ ὑποχρεώσεις κατάρτισης καὶ διαβίβασης θαλάσσιων χωροταξικῶν σχεδίων δὲν μποροῦν νὰ ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν ὕπαρξη συμφωνίας γιὰ τὴν ὁριοθέτηση τῶν θαλάσσιων ζωνῶν καὶ ὅτι δὲν μπορεῖ ἕνα κράτος μέλος νὰ ἐπικαλεῖται τὴν ἄσκηση τῆς ἐθνικῆς ἁρμοδιότητας γιὰ τὴ γεωγραφικὴ ὁριοθέτηση τῶν θαλάσσιων ζωνῶν προκειμένου νὰ δικαιολογήσει τὴ μὴ συμμόρφωσή της πρὸς τὶς ὑποχρεώσεις ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ τὴν Ὁδηγία 2014/89.
Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο τὸ Δικαστήριο τῆς ΕΕ κατέληξε στὴν καταδίκη τῆς χώρας μας μὲ ὅ,τι συνεπάγεται αὐτὸ γιὰ τὸ κῦρος της στὸ εὐρωπαϊκὸ καὶ διεθνὲς περιβάλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου