28 Ιαν 2022

Ὅσιος Ἐφραίμ ὁ Σῦρος: Ὁ Ἅγιος τῆς μετανοίας καί τῶν δακρύων (28 Ἰανουαρίου †)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητοῦ
Ἡ Συρία ὑπῆρξε ἡ ἀρχέγονη κοιτίδα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἄλλωστε ἐκεῖ καθιερώθηκε καί ἡ ὀνομασία τῶν Χριστιανῶν, ἀπό τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ (Πάρξ.11,25). Μυριάδες ἄνδρες καί γυναῖκες ἅγιοι Σύριοι λαμπρύνουν τήν ἁγία μας Ἐκκλησία. Ἕνας ἀπό αὐτούς εἶναι καί ὁ Ὅσιος Ἐφραίμ ὁ Σῦρος, ὁ ὁποῖος διακρίθηκε γιά τήν ἀσκητική του βιωτή καί τούς ἀγῶνες του γιά τήν Ὀρθοδοξία. Συγκαταλέγεται δέ στούς μεγάλους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.
Καταγόταν ἀπό τά μέρη τῆς Συρίας, γεννήθηκε ὅμως πιθανότατα στήν πόλη Νίσιβη τῆς Μεσοποταμίας, περί τό 306. Οἱ γονεῖς του ἦταν πιστοί χριστιανοί καί μᾶλλον ἔχασαν τή ζωή τους κατά τόν μεγάλο διωγμό, πού εἶχε ἐξαγγείλει ὁ παράφρων καί... θρησκομανής αὐτοκράτορας Διοκλητιανός (285-305), ὁμολογῶντας τήν πίστη τους στό Χριστό. Ὁ Ἐφραίμ μένοντας ὀρφανός, τόν περιμάζεψε ὁ ἐπίσκοπος τῆς Νισίβεως Ἰάκωβος, ὁ ὁποῖος τόν ἀνέθρεψε μέ μεγάλη στοργή καί φροντίδα, διαβλέποντας τόν ἀδαμάντινο χαρακτῆρα τοῦ παιδιοῦ. Φρόντισε μάλιστα νά τόν σπουδάσει, ὥστε κατέστη σοφός δάσκαλος. Αὐτό φαίνεται ἀπό τά σπουδαῖα συγγράμματά του, τά ὁποῖα κληροδότησε στήν Ἐκκλησία. Γνώριζε ἄπταιστα τήν ἑλληνική, τήν λατινική καί τήν συριακή γλῶσσα, γράφοντας καί μεταφράζοντας τά ἔργα του σέ ὅλες αὐτές τίς γλῶσσες.

Ἀπό νωρίς εἶχε ἀποφασίσει νά γίνει μοναχός. Νά ἀφιερωθεῖ στήν ὑπηρεσία τῆς Ἐκκλησίας. Πράγματι, ἀφοῦ ὁλοκλήρωσε τίς σπουδές του καί ἔνοιωσε τόν ἑαυτό του ὥριμο, ἀποσύρθηκε στήν ἔρημο. Ἐκεῖ μέ ἀδιάλειπτη προσευχή νηστεία, ἀγρυπνία καί πόλεμο κατά τῶν παθῶν τοῦ ἀποκάθηρε τόν ἑαυτό του καί ἔφτασε σέ ὑψηλές πνευματικές σφαῖρες. Θεωρεῖται δέ ὡς ὁ ἅγιος τῶν δακρύων. Ἀστείρευτα δάκρυα ἔτρεχαν ἀπό τά μάτια του. Ἔκλαιε γοερά σέ ὅλη του τή ζωή, χύνοντας ποτάμια δακρύων. Ἔκλαιε γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά καί γιά τούς ἄλλους ἀνθρώπους, διότι ἀγωνιοῦσε γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς, τήν ὁποία θεωροῦσε ὡς τό πολυτιμότερο πρᾶγμα στόν κόσμο. Αὐτό φαίνεται καθαρά μέσα στά περισπούδαστα συγγράμματά του. Ἰδιαίτερη συγκίνηση προκαλοῦν οἱ ἀναφορές του στήν Μέλλουσα Κρίση, μέσῳ τῶν ὁποίων προσπαθοῦσε νά προκαλέσει συναγερμό στόν ἄνθρωπο γιά τό τραγικό γεγονός τῆς ἀδέκαστης κρίσης. Νά διεγείρει πνεῦμα ἀληθινῆς καί εἰλικρινοῦς μετάνοιας στήν κάθε ψυχή. Νά προκαλέσει δάκρυα μεταμέλειας στόν κάθε ἁμαρτωλό, διότι δέν ὑπάρχει ἄλλος τρόπος ἐπανένωσης μέ το Θεό παρά ἡ πραγματική καί ἔμπρακτη μετάνοια, ἡ ὁποία θά συνοδεύεται ἀπό στεναγμούς καί δάκρυα.

Εἶχε ἐπιλέξει ἕναν ἐρημικό τόπο γιά τήν ἄσκησή του, μακριά ἀπό τούς πειρασμούς καί τούς θορύβους τοῦ κόσμου, ἀπαλλαγμένος ἀπό τίς ἐγκόσμιες μέριμνες. Ἐπειδή ὅμως θεωροῦσε ὑποχρέωσή του νά βοηθάει καί ἄλλους ἀνθρώπους νά ὁδηγηθοῦν στή σωτηρία, ἄφηνε συχνά τό ἀγαπημένο ἡσυχαστήριό του, καί περιφέρονταν σέ διάφορες περιοχές γιά νά ὠφελήσει καί νά ὠφεληθεῖ.

Τήν ἐποχή ἐκείνη οἱ Πέρσες εἶχαν καταλάβει τήν Νίσιβη καί προξένησαν σφαγές καί καταστροφές. Ὁ Ἐφραίμ ἀναγκάστηκε νά ἐγκαταλείψει τήν πατρίδα του καί νά μεταβεῖ γιά ἀσφάλεια στήν πόλη Ἔδεσα τῆς Μεσοποταμίας. Μέ τήν εὐκαιρία αὐτή ἤθελε νά προσκυνήσει καί τά ἅγια Λείψανα τῶν Μαρτύρων καί τῶν Ἁγίων, πού κατεῖχε ἡ Ἐκκλησία ἐκεῖ. Ἔλπιζε ἐπίσης ὅτι θά ἔβρισκε ἐκεῖ καί ἐνάρετους ἁγίους ἀνθρώπους νά ὠφεληθεῖ ἀπό αὐτούς. Ἀλλά στό δρόμο του συνάντησε μιά διαβόητη πόρνη τῆς πόλεως. Ἔπιασε συζήτηση μαζί της, μέ ἀποτέλεσμα τή μετάνοια ἐκείνης καί τήν ὠφέλεια τή δική του.

Ὕστερα ἀπό λίγο καιρό ἔφυγε ἀπό τήν Ἔδεσα καί πῆγε στήν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας γιά νά συναντήσει τόν Ἀρχιεπίσκοπο Μ. Βασίλειο, γιά νά συζητήσει μαζί του τά μεγάλα προβλήματα πού εἶχαν δημιουργήσει οἱ αἱρέσεις στήν Ἀνατολή καί κύρια ἡ ἀρειανική λαίλαπα. Εἶχε τήν βεβαιότητα πώς ὁ οὐρανοφάντωρ ἐπίσκοπος Βασίλειος εἶχε νά τόν διδάξει πολλά. Ὅπως διηγεῖται ὁ ἴδιος, ὅταν ἔφτασε στήν Καισάρεια, συνάντησε τόν Βασίλειο ὅταν ἐκεῖνος δίδασκε. Εἶδε ἕνα περιστέρι στόν δεξιό ὦμο του, τό ὁποῖο τοῦ ψιθύριζε στό αὐτί, αὐτά πού ἔλεγε ὁ μεγάλος Πατέρας. Αὐτό σήμαινε γιά τόν Ἐφραίμ, ὅτι ἦταν τό στόμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μίλησε μαζί του καί γιά μέρες ἐξέταζαν τήν κατάσταση. Ὁ Ἐφραίμ ἔφυγε ἐνθουσιασμένος καί ὠφελημένος γιά τήν πατρίδα του, ὅπου ἄρχισε νά κηρύττει τήν ὀρθόδοξη πίστη, μέ την εὐγλωττία πού τόν διέκρινε. Μάλιστα ἀναφέρει τό συναξάρι του, δίδασκε μέ τόση εὐκολία καί γρηγοράδα, ὥστε φαινόταν ὅτι τά ἔβλεπε στό χαρτί καί νά τά διάβαζε! Δέν πρόφθανε νά λέει ἡ γλῶσσα του, ὅσα ὁ νοῦς του ὑπαγόρευε!

Ἀποσύρθηκε ξανά στήν ἔρημο καί ζοῦσε μέ ἀδιάκοπη ἄσκηση καί προσευχή, ἡ ὁποία συνοδεύονταν ἀπό ἄφθονα δάκρυα. Ἀπέβαλλε κάθε ὑλικό ἀντικείμενο, ζῶντας σέ ἀπόλυτη ἀκτημοσύνη. Ἔζησε σέ τέτοια θεληματική φτώχεια ὥστε κανένας ἄλλος δέν τήν ἔνοιωσε ποτέ ἄλλοτε παρόμοια!

Τήν ἐποχή ἐκείνη εἶχε ἀφιχθεῖ στήν Ἀνατολή ὁ αἰρεσιάρχης Ἀπολλινάριος, ὁ ὁποῖος ἀρνοῦνταν τήν ἐνσάρκωση τοῦ Θεοῦ Λόγου. Εἶχε συγγράψει τίς κακοδοξίες του σέ ὀγκῶδες βιβλίο. Ὁ Ἐφραίμ, μέ μιά ἔξυπνη ἐνέργεια, προμηθεύτηκε τό κακόδοξο σύγγραμμα, τό ὁποῖο ἐμπότισε μέ κόλλα καί τό ἀχρήστευσε, ὥστε ὁ Ἀπολλινάριος νά μήν μπορεῖ νά τό χρησιμοποιήσει κατά τήν Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδο!

Κοιμήθηκε εἰρηνικά τό 379, ζητῶντας νά τοῦ βγάλουν ὅλα τά καινούρια ἐνδύματα καί νά τόν θάψουν μέ ράκη, σέ ἔνδειξη τέλειας ταπείνωσης. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 28 Ἰανουαρίου.

Ὁ Ὅσιος Ἐφραίμ ἀνήκει στούς μεγάλους ἀσκητές, Πατέρες καί ὁμολογητές τῆς Ἐκκλησίας μας. Φωτεινό παράδειγμα ἀληθινοῦ μοναχοῦ, ὁ ὁποῖος ἔζησε ὁλόκληρη τή ζωή του, χύνοντας ποταμούς δακρύων μετανοίας. Δίκαια χαρακτηρίζεται ὡς ὁ κατ' ἐξοχήν ἅγιος τῶν δακρύων. Δείχνει μέ τό παράδειγμά του καί σε μας τούς σύγχρονους Χριστιανούς το δρόμο τῆς εἰλικρινοῦς μετάνοιας. Τά ψυχωφελῆ συγγράμματά του ἀποτελοῦν πολύτιμη παρακαταθήκη γιά τήν Ἐκκλησία μας καί πηγή πλούσιου πνευματικοῦ ἀνεφοδιασμοῦ γιά ὅσους θέλουμε νά ἐντρυφήσουμε στήν ὀρθόδοξη πνευματικότητα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.