«Καιρὸς» γιὰ ἐφαρμογὴ τῶν ἀποφάσεων τοῦ ΣτE γιὰ τὰ Θρησκευτικὰ

Ἀπάντηση τοῦ ἰστολογίου «Θρήσκευτικά» στὸν καθηγητὴ Δημήτρη Μόσχο

Ὁ Δημήτρης Μόσχος, ἀναπληρωτὴς καθηγητὴς τοῦ Τμήματος Θεολογίας τοῦ ΕΚΠΑ καὶ πρώην Πρόεδρος τοῦ ΚΑΙΡΟΥ,

μὲ ἄρθρο του στὰ ΝΕΑ σχολιάζει τὴ νέα σελίδα στὶς σχέσεις Ἐκκλησίας - Πολιτείας ποὺ ἐγκαινιάστηκε μετὰ τὶς ἐκλογές. Ἀναφέρεται καὶ στὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, ὅσα ὅμως λέει ἀξίζουν ἑνὸς σχολιασμοῦ γιατί εἶναι πλέον ἀνυπόφορο αὐτοὶ ποὺ ὁδήγησαν τὸ μάθημα σὲ ὁδοὺς ἀντισυνταγματικότητας νὰ συνεχίζουν νὰ ἀποφαίνονται γι’ αὐτὸ ὡς εἰδήμονες κάνοντας μάλιστα νομικίστικες ἀκροβασίες καὶ προβαίνοντας σὲ χαρακτηρισμοὺς γιὰ ὅσους ἐργάστηκαν ὥστε τὸ μάθημα μὲ τὴ σφραγίδα τοῦ ΣτΕ νὰ διατηρήσει τὸν ὀρθόδοξο χριστιανικό του χαρακτήρα. Γράφει λοιπὸν ὁ Δημήτρης Μόσχος:

«Τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ὑφίσταται μία ἐκτεταμένη ἀναμόρφωση ἐπὶ μία δεκαετία (καὶ ὄχι ἐπὶ ΣΥΡΙΖΑ, ὅπως γράφεται συχνὰ) μὲ στόχο νὰ ἀπευθύνεται σὲ ὅλους τους μαθητὲς καὶ νὰ ἀποτρέψει τὸν κατακερματισμὸ τῆς τάξης μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ μή. Συμπύκνωσε τὴν παιδαγωγικὴ ἀγωνία καὶ τὴν προεργασία πολλῶν κύκλων θεολόγων ἐκπαιδευτικῶν τουλάχιστον ἀπὸ τὸ 2000. Παρὰ τὰ ὅσα διατυμπανίζονται (κυρίως ἀπὸ ἀκραίους ὀπαδοὺς τῆς θεολογίας ὡς θρησκόληπτης καταστολῆς), οἱ ἀποφάσεις (660/2018 καὶ 926/2018) τοῦ ΣτE γιὰ τὸ πῶς....

πρέπει νὰ διδάσκεται, δὲν εἶναι ὁριστικές, καθὼς ἀναμένονται νέες ἀποφάσεις τοῦ ΣτῈ γιὰ τὶς ὑπουργικὲς ἀποφάσεις Γαβρόγλου ἔπειτα ἀπὸ προσφυγὲς ἐναντίον τοὺς θεολόγων, τῆς Μητρόπολης Πειραιῶς, ἀλλὰ καὶ τῆς Ἕνωσης Ἀθέων. Αὐτὲς παρουσιάσθηκαν στὴν Ὁλομέλεια τοῦ Συμβουλίου τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 2018 καὶ ἡ ἐκδίκασή τους ἀκόμα ἐκκρεμεῖ. Ἡ νέα κυβέρνηση θὰ πρέπει λογικὰ νὰ περιμένει πρῶτα αὐτὴ τὴν ἀπόφαση».

Ἡ «ἀναμόρφωση» τοῦ μαθήματος στὴν ὁποία ἀναφέρεται ὁ κ. Μόσχος εἶναι αὐτὴ ἀκριβῶς ποὺ ὁδήγησε στὰ νέα Προγράμματα Σπουδῶν τὰ ὁποία κρίθηκαν πολλαπλῶς ἀντισυνταγματικὰ ἀπὸ τὴν Ὁλομέλεια τοῦ ΣτE (ἀποφάσεις 660/2018 καὶ 926/2018), θεολογικὰ ἀπαράδεκτα καὶ παιδαγωγικὰ ἀπορριπτέα ἀπὸ τοὺς διδάσκοντες.

Ὁ δῆθεν στόχος τῆς ἀποτροπῆς «τοῦ κατακερματισμοῦ τῶν μαθητῶν σὲ Ὀρθόδοξους καὶ μὴ» ἀκόμη κι ἂν ὑπῆρξε ὡς πραγματικὸς σκοπός, δὲν ἐπετεύχθη. Ἡ πλήρης κατάργηση τῶν ἀπαλλαγῶν, ποὺ εὐαγγελίστηκαν οἱ συντάκτες τῶν νέων Προγραμμάτων Σπουδῶν, δὲν ἦρθε ποτὲ καὶ οὔτε φυσικὰ θὰ μποροῦσε νὰ ἔρθει ἀφοῦ εἶναι δικαίωμα τῶν ἀλλόθρησκων καὶ ἑτερόδοξων μαθητῶν νὰ ζητοῦν ἀπαλλαγὴ σύμφωνα μὲ τὴν ἐγχώρια καὶ εὐρωπαϊκὴ νομολογία. Ταυτόχρονα οἱ ἀλλόθρησκοι καὶ ἑτερόδοξοι μαθητὲς ποτὲ δὲν ζήτησαν οὔτε συμφωνοῦν μὲ ἕνα πολυθρησκειακὸ μάθημα Θρησκευτικῶν δῆθεν γιὰ ὅλους, πολλοὶ δὲ ἐξ αὐτῶν παρακολουθοῦν κανονικὰ τὸ ὀρθόδοξο χριστιανικὸ μάθημα χωρὶς νὰ κάνουν χρήση τοῦ δικαιώματος ἀπαλλαγῆς.

Οἱ «πολλοὶ κύκλοι θεολόγων ἐκπαιδευτικῶν» ποὺ ἐργάστηκαν μὲ «παιδαγωγικὴ ἀγωνία» γιὰ τὰ νέα Προγράμματα Σπουδῶν δὲν εἶναι παρὰ μία μικρὴ ὁμάδα ποὺ κάτω ἀπὸ τὸν συντονισμὸ τοῦ Σταύρου Γιαγκάζογλου προχώρησαν ἀρχικὰ σὲ διάσπαση τοῦ κλάδου τῶν Θεολόγων, ἐγκαταλείποντας τὴν Πανελλήνια Ἕνωση Θεολόγων καὶ ἱδρύοντας τὸν ἀντὶ-σύνδεσμο «ΚΑΙΡΟΣ» μὲ μοναδικὸ στόχο νὰ ὑπηρετήσουν τὸ σχέδιο μετατροπῆς τοῦ μαθήματος ἀπὸ χριστιανικὸ σὲ πανθρησκειακό. Πλέον εἶναι σὲ ὅλους γνωστὸς ὁ ρόλος του ἀντὶ-συνδέσμου αὐτοῦ καὶ ἡ προσφορά του στὸ σχέδιο ὑποβάθμισης τοῦ μαθήματος στὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα.

Μὲ περισσὴ ἐλαφρότητα ἑρμηνεύει τὴν ἰσχὺ τῶν δικαστικῶν ἀποφάσεων ὁ Δημήτρης Μόσχος καὶ ἰσχυρίζεται ὅτι «οἱ ἀποφάσεις (660/2018 καὶ 926/2018) τοῦ ΣτῈ γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ διδάσκεται (ἔνν. τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν), δὲν εἶναι ὁριστικές, καθὼς ἀναμένονται νέες ἀποφάσεις τοῦ ΣτῈ γιὰ τὶς ὑπουργικὲς ἀποφάσεις Γαβρόγλου». Οἱ ἀποφάσεις τοῦ ΣτῈ τοῦ 2018 εἶναι ὁριστικές, τελεσίδικες, δὲν ἐπιδέχονται κανενὸς εἴδους ἔφεση καὶ ἀσφαλῶς δεσμεύουν τὴ Διοίκηση, ἐν προκειμένω τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας. Ἡ ἰσχὺς τῶν δικαστικῶν ἀποφάσεων δὲν ἀναβάλλεται οὔτε μετατίθεται στὸ μέλλον ἐν ἀναμονὴ ἄλλων δικαστικῶν ἀποφάσεων γιὰ παρόμοιο ἢ τὸ ἴδιο θέμα. Ἰσχύουν δεσμευτικὰ ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς ἔκδοσής τους. Ἐπιπλέον ὅσοι θεολόγοι ἐκπόνησαν τὰ «νέα Θρησκευτικὰ» ὀφείλουν ἐπιτέλους νὰ ζητήσουν μία συγγνώμη ὄχι μόνο γιατί ὁδήγησαν τὸ μάθημα σὲ μονοπάτια ἀντισυνταγματικότητας ἀλλὰ καὶ γιατί ἔχουν πραγματικὰ καταταλαιπωρήσει γονεῖς, μαθητές, δασκάλους καὶ σύσσωμο τὸν θεολογικὸ κόσμο ποὺ πασχίζει ὅλα τὰ τελευταῖα χρόνια νὰ διασώσει μέσα στὶς σχολικὲς τάξεις τὴν ὀρθόδοξη χριστιανικὴ μορφὴ τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν ἔχοντας μπροστά του διαρκεῖς ἀπαξιωτικοὺς χαρακτηρισμούς, «φακέλους» μὲ περιεχόμενο ἄχρηστο καὶ θεολογικῶς ἀπαράδεκτο καὶ μία διαρκῆ ἀγωνία γιὰ τὸ τί θὰ γίνει τελικὰ μὲ τὸ μάθημα.

Ἐὰν παρὰ ταῦτα, ἀκολουθήσουμε τὴ λογική του κ. Μόσχου, μετὰ τὴν ἔκδοση τῆς νέας ἀπόφασης τοῦ ΣτE γιὰ τὶς Υ.Α. Γαβρόγλου, ἐάν, λέμε ἐὰν παρ’ ἐλπίδα τὸ περιεχόμενο τῆς νέας ἀπόφασης εἶναι ἴδιο μὲ ἐκεῖνο τῶν δύο προηγούμενων ἀποφάσεων, τότε τί ἀλήθεια θὰ πρέπει νὰ γίνει; Ποιὸ μάθημα, ποιὰ βιβλία, ποιὸ ἀναλυτικὸ πρόγραμμα θὰ πρέπει νὰ ἰσχύσει;

Δυστυχῶς γιὰ τὸν κ. Μόσχο καὶ τοὺς ὁμοϊδεάτους του ἡ νέα Ὑπουργὸς Παιδείας φαίνεται πὼς ἑρμηνεύει τὰ πράγματα λίγο διαφορετικὰ ἀπὸ ἐκείνους. Δήλωσε ἤδη ὅτι θὰ ἐφαρμόσει τὶς ἀποφάσεις τοῦ ΣτE καὶ τὶς συνταγματικὲς ἐπιταγὲς γιὰ «ἀνάπτυξη τῆς θρησκευτικῆς συνείδησης» προφανῶς ὅπως αὐτὴ νοεῖται στὶς παραπάνω δικαστικὲς ἀποφάσεις.

Ὅταν ὁ κ. Μόσχος ἀποφαίνεται ὅτι «ἡ νέα κυβέρνηση θὰ πρέπει λογικὰ νὰ περιμένει πρῶτα αὐτὴ τὴν ἀπόφαση» δήλ. τὴ νέα ἀναμενόμενη ἀπόφαση τοῦ ΣτE δὲν κάνει κάτι ἄλλο παρὰ νὰ ἀκολουθεῖ τὴ λογική του Μητροπολίτου Μεσσηνίας ποὺ εἶπε πρὸ ἡμερῶν σχεδὸν τὸ ἴδιο. Προσπαθοῦν νὰ κερδίσουν χρόνο ὥστε καὶ ἡ νέα σχολικὴ χρονιὰ νὰ ξεκινήσει (ἢ καὶ νὰ κυλήσει ὁλόκληρη;) μὲ τὰ ἀκυρωθέντα «νέα Θρησκευτικά». Ἐλπίζουμε πὼς ἡ νέα ἡγεσία τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας δὲν θὰ ὑποκύψει στὸ δόλιο σχεδιασμό τους…