Ἡ φραγκικὴ ἀντίληψη περὶ τῆς ὑπάρξεως τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν «περιούσιων λαῶν»

Ἱερὰ Μητρόπολις Πειραιῶς, γραφεῖο ἐπὶ τῶν αἱρέσεων καὶ τῶν παραθρησκειῶν

Προφανῶς ἕνα ἀπὸ τὰ σοβαρότερα προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζουμε ὡς Ἑλληνικὸ Ἔθνος στὶς σημερινὲς δύσκολες συγκυρίες εἶναι ἡ κρίση τῆς ἑλληνορθόδοξης ταυτότητάς μας. Ὁ κίνδυνος ἁλώσεως τοῦ ἑλληνορθοδόξου Πολιτισμοῦ μας μὲ ἐπίκεντρο τὴν Ὀρθόδοξη πίστη μας, ποὺ ἀποφεύχθηκε τόσο στὴν περίοδο τῆς Φραγκοκρατίας, ὅσο καὶ τῆς Τουρκοκρατίας, ἔγινε πλέον πραγματικότητα τὸν 19ον αἰώνα μετὰ τὴν ἐθνική μας παλιγγενεσία. Ἡ γνωστὴ Βαυαροκρατία ποὺ ἐπακολούθησε μετὰ τοὺς ἠρωϊκοὺς ἀγῶνες τῶν προγόνων μας γιὰ «τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία καὶ τῆς πατρίδος τὴν ἐλευθερία», ἄνοιξε διάπλατα τὶς πόρτες στὸν φράγκικο, δυτικὸ Πολιτισμό, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν πνευματικὴ στροφὴ στὴν πορεία τοῦ γένους μας πρὸς τὴν...

Δύση σὲ ὅλους τούς τομεῖς, στὴν Ἐκκλησία, στὴν παιδεία, στὴν πολιτική, στὸ ἦθος, στὴν πολιτιστική μας Παράδοση. 

Τὴν ἑλληνορθόδοξη πνευματική μας κληρονομιὰ τὴν ὁποία κατορθώσαμε νὰ κρατήσουμε ἀλώβητη μὲ αἷμα καὶ θυσίες, ἀκόμη καὶ στὴν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, τὴν ξεπουλήσαμε ἀμαχητὶ στοὺς εὐρωπαίους συμμάχους μας, ἔτσι ὥστε σήμερα, δύο σχεδὸν αἰῶνες μετά, νὰ βιώνουμε μία πρωτοφανῆ πνευματικὴ ἀλλοτρίωση, μὲ τὴν πολιτικὴ μας ἡγεσία σύμμαχο σ’ αὐτὴ τὴν πνευματικὴ ἐξέλιξη - ἀλλοτρίωση, τὴν δὲ ἐκκλησιαστική, ἀνυποψίαστη καὶ οὐσιαστικὰ ἀδιάφορη.  Τώρα μάλιστα ποὺ γίναμε «εὐρωπαῖοι», μέλος τοῦ ἐκτρωματικοῦ ὀργανισμοῦ τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως καὶ τῆς Νομισματικῆς Ἕνωσης, δὲν μᾶς ταιριάζει ἡ Ἑλληνορθοδοξία, ἀλλὰ ἡ «θρησκευτικὴ οὐδετερότητα», τὴν ὁποία ὑπαγορεύει ὁ «Εὐρωπαϊκὸς Διαφωτισμὸς» καὶ ὁ ἄθεος Οὐμανισμός, αὐτὴ ἡ κατάρα τοῦ σύγχρονου κόσμου.

Ὁ μύθος ποὺ γαλούχησε καὶ νάρκωσε τὶς χριστιανικὲς γενεὲς τοῦ 19ου καὶ 20ου αἰώνα ὅτι δῆθεν ὁ «Διαφωτισμὸς» ὑπῆρξε ἡ ἐποχὴ τῶν μεγάλων καὶ «φωτισμένων» πνευμάτων, οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν βαθυστόχαστη σκέψη τους διέλυσαν τὴν στενοκεφαλιὰ καὶ τὸ πνευματικὸ σκοτάδι τοῦ Μεσαίωνα καὶ ἄνοιξαν δῆθεν νέους ὁρίζοντες στὸ εὐρωπαϊκὸ πνεῦμα, ἐξακολουθεῖ νὰ κυριαρχεῖ στὴ σκέψη καὶ στὴν ἰδεολογία πολλῶν συγχρόνων διανοητῶν καὶ πνευματικῶν ταγῶν τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας μας, ὅπως αὐτὸ τουλάχιστον φαίνεται ἀπὸ ἕνα πλῆθος δημοσιευμάτων σὲ ἐφημερίδες καὶ στὸ διαδίκτυο. 

Ἕνα τέτοιο δημοσίευμα, ποὺ ἀποπνέει ἀθεΐα τύπου «Εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ», ἔπεσε πρόσφατα στὴν ἀντίληψή μας στὴν ἐφημερίδα τῶν Ἀθηνῶν «Καθημερινὴ» (φ. 4-11-2018), μὲ τίτλο: «Καὶ Θεὸς ὑπάρχει καὶ λαὸς περιούσιος» του γνωστοῦ δημοσιογράφου κ. Παντελῆ Μπουκάλα.

Ὁ δημοσιογράφος, σχολιάζει μία «ἔρευνα ποὺ πραγματοποίησε τὸ ἀμερικανικὸ Pew Researsh Center τὴν περίοδο 2015-2017, σὲ 56.000 πολίτες 34 κρατῶν τῆς Δυτικῆς, τῆς Κεντρικῆς καὶ τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης». Στὴν ἔρευνα αὐτὴ «κλήθηκαν νὰ ἀπαντήσουν μονολεκτικὰ στὸ ἐρώτημα ἂν ὑπάρχει Θεός. Ἐκεῖ οἱ Ἕλληνες πρωτεύσαμε, ὅπως σὲ ἐκτενῆ παρουσίαση τῶν πορισμάτων τῆς ἔρευνας στὴν ‘Καθημερινή’ της Τρίτης, 30 Ὀκτωβρίου: Τὸ 92% τῶν ἐρωτηθέντων συμπατριωτῶν μας δήλωσε ὅτι πιστεύει πὼς ὑπάρχει Θεός». Παίρνοντας δὲ ἀφορμὴ ἀπὸ τὸ πόρισμα αὐτῆς τῆς δημοσκοπήσεως, ἐκφράζει τὸ ἐρώτημα, ἂν θὰ «μποροῦσε ἡ κάλπη νὰ δώσει τελεσίδικες ἀπαντήσεις στὰ μεγάλα ἐρωτήματα πού ἀπασχολοῦν τὸ ἀνθρώπινο γένος», τὰ ὁποία ἀπαριθμεῖ στὴ συνέχεια: «Ὑπάρχει Θεός; Εἶναι ἕνας, κι ἂν ναί, ποιὸς προκρίνεται ἀπὸ τοὺς πάμπολλους πού ἔχει λατρέψει μέχρι στιγμῆς ἡ ἀνθρωπότητα, ἢ ἔστω ἀπ’ ὅσους λατρεύονται ἀκόμα; Εἶναι τρισυπόστατος; Ὑπάρχει Θεὸς χωρὶς θρησκεία, χωρὶς ἐπὶ γῆς ἐκπροσώπους δηλαδή, αὐτόκλητους ἢ «ἐκλεκτούς»; Ὑπάρχει ζωὴ μετὰ θάνατον καὶ ποιᾶς ἀκριβῶς ἐκδοχῆς; Θὰ ξανασμίξουμε μὲ τοὺς δικούς μας καὶ μὲ ποιὰ μορφή; Ἔχει νόημα ἡ ζωή, βαθύτερο ἀπὸ τὸ «φᾶτε, πιέτε, μωρ’ ἀδέρφια», ἢ τὸ «πάντα ματαιότης τὰ ἀνθρώπινα» δὲν ἰσχύει μόνο γιὰ «ὅσα οὐκ ὑπάρχει μετὰ θάνατον» ἀλλὰ γενικῶς; Ἔχει σκοπὸ τὸ σύμπαν ἢ εἶναι μία μάταιη σπατάλη ὕλης καὶ ἐνέργειας; Εἶναι ἕνα τὸ σύμπαν ἢ ὑπάρχουν καὶ παράλληλά του; Πόσες εἶναι οἱ διαστάσεις; Ὑπάρχουν ἐξωγήινοι, κι ἂν ναί, εἶναι ἀγαθοὶ ἢ κακοῦργοι; Ἔχει τέλος ὁ χρόνος; Εἶχε ἀρχή; Εἶναι ἐφικτὰ στὰ ταξίδια στὸν χρόνο, πρὸς τὸ παρελθὸν ἢ τὸ μέλλον, καὶ ἂν ναί, ἔχουμε τὴ δυνατότητα ἢ τὸ δικαίωμα νὰ ἐπέμβουμε ἀναδρομικὰ ἢ προληπτικά; Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐκ φύσεως κακὸς καὶ ἐκ βουλήσεως καλὸς ἢ ἀνάποδα; Καταγόμαστε ἀπὸ τὸν πίθηκο; Εἴμαστε διαστημικὴ σπορὰ ἢ αὐτοφυεῖς γήινοι;».

Σίγουρα οἱ δημοσκοπήσεις δὲν μποροῦν νὰ μᾶς βοηθήσουν, νὰ βροῦμε τὴν ἀπάντηση στὰ μεγάλα αὐτὰ καὶ πανανθρώπινα ἐρωτήματα, τὰ ὁποῖα ἀείποτε ἀπασχολοῦσαν τὴν ἀνθρώπινη σκέψη καὶ τὸν φιλοσοφικὸ στοχασμό. Ἐδῶ ἔχει δίκαιο ὁ ἀρθρογράφος, δὲν πέφτει ἔξω, διότι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς καὶ ὅσα ἀγγίζουν τὴν μετὰ θάνατον πραγματικότητα δὲν ἀνακαλύπτονται μὲ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ καὶ τὴν ἐπιστημονικὴ ἔρευνα, ἀλλὰ εἶναι καρπὸς Θείας Ἀποκαλύψεως. Τὸ ἐρώτημα λοιπὸν ἐξακολουθεῖ νὰ παραμένει. Ἀφοῦ οἱ δημοσκοπήσεις δὲν μποροῦν νὰ μᾶς βοηθήσουν, ποιὸς μπορεῖ νὰ μᾶς βοηθήσει; Ποιὸς μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει αὐθεντικὲς ἀπαντήσεις στὰ παρὰ πάνω μεγάλα καὶ καυτὰ ἐρωτήματα; Δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει ἀπάντηση ὁ ἀρθρογράφος. Γιατί; Διότι τὰ μόνα ἐργαλεῖα ποὺ διαθέτει στὰ χέρια του εἶναι ὁ ὀρθολογισμὸς καὶ ἡ ἐπιστημονικὴ ἔρευνα. Ἔτσι τὸν δίδαξε ἡ ἄθεη εὐρωπαϊκὴ διανόηση. Νὰ ἔχει δηλαδὴ ἐμπιστοσύνη μόνο στὰ ἐργαλεῖα αὐτὰ καὶ νὰ καταφρονεῖ καὶ νὰ ἀπορρίπτει apriori τὴν Θεία Ἀποκάλυψη, ὅπως αὐτὴ εἶναι καταγεγραμμένη στὴν ἁγία Γραφὴ καὶ ὅπως ἔχει ἑρμηνευτεῖ ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Καὶ ὄχι μόνο νὰ τὴν ἀπορρίπτει, ἀλλὰ καὶ νὰ τὴν χλευάζει ὡς ξεπερασμένη, ὡς ἀναχρονιστικὴ καὶ σκοταδιστική, ἀφοῦ ἔτσι τὸν δίδαξαν ὁ Βολταῖρος, ὁ Ζᾶν Ζὰκ Ρουσῶ καὶ ὁ Μοντεσκιέ, τὰ μεγάλα καὶ δῆθεν «φωτισμένα» πνεύματα τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ. Οὔτε καν διανοεῖται νὰ σχολιάσει τὶς αὐθεντικὲς ἀπαντήσεις, ποὺ μᾶς δίνει ἡ ἁγία Γραφὴ καὶ οἱ ἅγιοι Πατέρες. 

Παρὰ κάτω προσπαθεῖ νὰ ἑρμηνεύσει ἠθικιστικὰ καὶ κοινωνιολογικὰ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς δημοσκοπήσεως: Γράφει: «Τί σημαίνει ἄραγε γιὰ τὸ 92% τῶν Ἑλλήνων ἡ πίστη τους στὴν ὕπαρξη Θεοῦ; Πῶς μεταφράζεται στὴ γλώσσα τῆς ἠθικῆς ἡ πίστη τους αὐτὴ καὶ πῶς ἐπηρεάζει τὴν καθημερινότητά τους; Γίνονται καλύτεροι ἄνθρωποι λόγω τῆς πίστης τους; Φοβοῦνται περισσότερο νὰ κάνουν τὸ κακό; …Ἂν ζούσαμε σὲ κοινωνία καλῶν χριστιανῶν, ὄντως χριστιανῶν, τὸ τωρινὸ ἀστυνομικὸ ρεπορτὰζ τῶν ΜΜΕ, τόσο πλούσιο σὲ κακότητα, ἁπλῶς δὲν θὰ ὑπῆρχε, ἢ θὰ ἐξαντλοῦνταν σὲ μονόστηλα. Καὶ δὲν θὰ γκρινιάζαμε ὅλοι, ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά, γιὰ τὴ σήψη, τὴν παρακμή, τὴ διαφθορά, τὴν κρίση ἠθικῆς καὶ ἀξιῶν. Γιὰ τοὺς πολλοὺς ἡ σχέση μὲ τὴ θρησκεία εἶναι μία ρουτίνα, μία κοινωνικὴ συνήθεια».

Ἀναμφίβολα τὸ ποσοστὸ 92% τῶν Ἑλλήνων πολιτῶν οἱ ὁποῖοι δηλώνουν πίστη στὸ Θεό, μπορεῖ νὰ μὴν ἐκφράζει τὸ σύνολο τῶν συνειδητοποιημένων πιστῶν, ἀλλὰ μπορεῖ νὰ ἀξιολογηθεῖ θετικά, διότι σὲ ἄλλα κράτη ἡ πλειοψηφία τῶν πολιτῶν δηλώνουν ἄθεοι, ἢ ἀγνωστικιστές. Βεβαίως ἂν τὸ ἔθνος μας βίωνε στὴν πλειοψηφία του τὶς χριστιανικὲς ἀρχὲς ἡ κοινωνία μας θὰ ἦταν τελείως διαφορετική, θὰ ἒμοιαζε μὲ ἕνα ἐπίγειο παράδεισο. Δὲν θὰ ὑπῆρχε ἡ σήψη, ἡ παρακμή, ἡ διαφθορά, ἡ κρίση ἠθικῆς καὶ ἀξιῶν, τὴν ὁποία βιώνουμε σήμερα. Θὰ εἶχαν σχεδὸν ἐξαλειφθεῖ τὰ ἐγκλήματα οἱ διαρρήξεις, οἱ κλοπές, οἱ ἀδικίες, ἡ κοινωνικὴ ἀνισότητα, ἡ καταπίεση τῶν φτωχῶν καὶ ἀδυνάτων, ὁ πανσεξουαλισμός, καὶ τόσα ἄλλα θλιβερὰ καὶ ἀποτρόπαια, ποὺ ἀκοῦμε κάθε μέρα στὴν τηλεόραση καὶ τὸ διαδίκτυο. Ὡστόσο ὁ Θεὸς δὲν ἐξαναγκάζει κανέναν νὰ τὸν ἀκολουθήσει. Σέβεται τὴν ἐλευθερία τῆς βουλήσεώς του, διότι ἔτσι τὸν ἔπλασε, ἐλεύθερο. Πέραν τούτου ὁ Χριστὸς δὲν ἦρθε στὸν κόσμο γιὰ νὰ μᾶς κάμει ἁπλὰ ἠθικότερους, νὰ φτιάξει μία καλλίτερη καὶ δικαιότερη κοινωνία, ἀλλὰ νὰ καταργήσει τὸ κράτος τοῦ διαβόλου καὶ νὰ ἀπελευθερώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴ δουλεία τῆς ἁμαρτίας, τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο. Νὰ ἀναπλάσει τὸν ἄνθρωπο, τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, νὰ ἑνωθεῖ μαζί Του, νὰ γίνει κατὰ χάριν Θεός. Τὸ διαχρονικὸ σκάνδαλο γιὰ τοὺς ἀρνητὲς Του εἶναι ὅτι δὲν μετέβαλλε τὸν κόσμο μαγικὰ σὲ παραδεισένιο.

Καὶ καταλήγει: «Δὲν εἶναι ἀπίθανο, πάντως, νὰ δηλώνουμε ὅτι πιστεύουμε στὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ ἁπλῶς καὶ μόνο ἐπειδὴ πιστεύουμε ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι Ἕλληνας, ἢ ἔστω φιλέλληνας. Εἴμαστε δηλαδὴ λαὸς περιούσιος. Ἔτσι φρονοῦμε». Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ οὐδέποτε ταυτίστηκε μὲ κάποιον λαό. Ὁ Χριστὸς ἦρθε ὥστε δι’ Αὐτοῦ νὰ σωθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὅλων τῶν ἐθνῶν, ὅλων τῶν ἐποχῶν. Ὁ Ἐθνοφυλετισμὸς ἀποτελεῖ αἵρεση, ποὺ ἔχει καταδικαστεῖ ἀπὸ Ἅγιες Συνόδους καὶ ἀπὸ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Κανένα ἔθνος καὶ κανένας λαὸς δὲν ἔχει κάποιο ἰδιαίτερο προνόμιο, νὰ ἀποτελεῖ τὸν περιούσιο λαὸ τοῦ Θεοῦ. Ὁ περιούσιος λαὸς τοῦ Θεοῦ στὴν ἐποχὴ τῆς Καινῆς Διαθήκης εἶναι ὅλα τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας, σὲ ὁποιαδήποτε φυλή, ἢ ἔθνος καὶ ἂν αὐτὰ ἀνήκουν. Ὅπως τονίζει ὁ ἀπόστολος: «Ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος, οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ, πάντες γὰρ ὑμεῖς εἰς ἔστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3,26-28). Οἱ ὄντως ἀνεκτίμητες ὑπηρεσίες τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὴν Ἐκκλησία δὲν μποροῦν νὰ δικαιολογήσουν καμιὰ ἔννοια περιουσίου λαοῦ.  

Περαίνοντας ἐκφράζουμε τὴν ἀπογοήτευσή μας γιὰ τὴν προκατάληψη καὶ τὴν ἐχθρικὴ στάση ποὺ τηρεῖ ἡ πλειονότητα, δυστυχῶς, τῶν διανοουμένων στὴν ἑλληνικὴ κοινωνία μας πρὸς τὴν ὀρθόδοξη πίστη μας καὶ τὴν ἑλληνορθόδοξη Παράδοσή μας. Ἂν μποροῦσαν νὰ ἀνακαλύψουν τὸν ἀνεκτίμητο πλοῦτο της καὶ τὴν ἀσύγκριτη ἀνωτερότητά της, δὲν θὰ κατέφευγαν στὰ ξυλοκέρατα τῆς Δύσεως. Δὲν θέλουν ὅμως! Ἀπεναντίας, ἐπιδιώκουν διακαῶς καὶ διαχρονικῶς, νὰ μᾶς ἀφομοιώσουν μὲ τὸ στανιὸ καὶ μὲ τὸ ζόρι, στὸν φράγκικο Πολιτισμό, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ ἕνα ξένο σῶμα στὸν Ὀρθόδοξο λαό μας. Θὰ κλείσουμε μὲ μία εὔστοχη ἐπισήμανση συγχρόνου ἐρευνητοῦ: «Οἱ ἑλληνορθόδοξοι ὁμιλοῦν ‘μέ!’ τοὺς ἰδίους τούς Ἁγίους καὶ ‘μέ!’ Τὸν ἴδιο Τὸν Ἅγιο Τριαδικὸ Θεό, ἐνῶ ἀντιθέτως οἱ Φραγκο-παπο-Δυτικοὶ ὁμιλοῦν ‘γιά!’ τοὺς Ἁγίους καὶ ‘γιά!’ τὸν (ὅποιο) Θεό. Μόνον οἱ Ἑλληνο-Ὀρθόδοξοι μποροῦν νὰ νιώσουν τὴ γιγαντιαία διαφορὰ τῆς βιωματικῆς ἔννοιάς του: ὁμιλοῦν ‘μέ!’, ὡς πρὸς τὸ ὁμιλοῦν ‘γιά!’ Ἁγίους καὶ ‘γιά!’ Ἅγιο Τριαδικὸ Θεό». (Ἠλία Καλλιώρα, «Ρωμιοσύνη, Ἱστορικό, Ὁδοιπορικό, Ἀναβίωση», Ἀθήνα 2017, σελ.123).

Ἐκ τοῦ Γραφείου ἐπὶ τῶν Αἱρέσεων καὶ τῶν Παραθρησκειῶν

Ἐν Πειραιεῖ τῇ 10ῃ Ἰανουαρίου 2019