«Στενάζουν» οἱ ναοὶ ἀπὸ πιέσεις Μητροπολιτῶν!

Παρὰ τὶς μειωμένες δωρεὲς πιστῶν καὶ τὰ ἔσοδα ἀπὸ τὰ παγκάρια, ποὺ ἔχουν ἀποτέλεσμα πολλὲς ἐνορίες νὰ ἀδυνατοῦν νὰ καλύψουν ἀκόμα καὶ βασικὲς ἀνάγκες, ἐφημέριοι καταγγέλλουν ὅτι πρέπει νὰ δώσουν εἰσφορὲς βάση τὰ προϋπολογισθέντα καὶ ὄχι τὰ καθαρὰ ποσὰ .

Ἡ άσχημη οἰκονομικὴ κατάσταση ποὺ ἔχει διαμορφωθεῖ τὰ τελευταία ἑπτὰ χρόνια στὴ χώρα ἔχει ἐπηρεάσει σὲ πολὺ μεγάλο βαθμὸ τὶς δωρεὲς τῶν πιστῶν καὶ τὰ ἔσοδα ἀπὸ τὰ παγκάρια. Ἡ «Ὀρθόδοξη Ἀλήθεια» προβάλλει ἕνα πολὺ σοβαρὸ ζήτημα, ποὺ ἀφορᾶ ὅλους τούς ναοὺς καὶ τὶς Μητροπόλεις τῆς χώρας. Ἀφορμὴ ἦταν οἱ πολλὲς καταγγελίες ποὺ δέχτηκε τὸ τελευταῖο διάστημα ἡ ἐφημερίδα ἀπὸ ἐφημερίους καὶ προϊσταμένους ναῶν τῆς Ἑλλάδας. Τὸ ζήτημα ποὺ ἔθεσαν σχετίζεται μὲ τὸ ποσοστὸ τῶν εἰσφορῶν ποὺ πρέπει κάθε ἐνορία νὰ ἀποδίδει ἀπὸ τὰ...

ἔσοδα τὰ ὁποῖα προέρχονται ἀπὸ τὶς ἐν λόγω δωρεὲς καὶ τὸν ὀβολὸ τῶν πιστῶν. 

Οἱ καταγγελίες ἀφοροῦσαν συγκεκριμένα τὸν κανονισμὸ 8/1979, ὁ ὁποῖος καθορίζει τὰ ἐν λόγω ζητήματα καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἐφαρμοστεῖ, ὅπως τόνισαν, βάσει τῶν τωρινῶν οἰκονομικῶν δεδομένων καὶ συγκυριῶν. 

Τί ἀκριβῶς ἀναφέρει ὅμως αὐτός, καὶ κυρίως τὸ ἐπίμαχο ἄρθρο 6; Ὅτι γιὰ τὴν ἑκάστοτε Μητρόπολη, τὸ μητροπολιτικὸ γραφεῖο καὶ τὴ μισθοδοσία τοῦ προσωπικοῦ της (ἐδάφιο γ΄), καθὼς καὶ γιὰ τὴν ἀνοικοδόμησή της ἢ τὶς ἀποσβέσεις καὶ τὴ συντήρηση τοῦ μητροπολιτικοῦ κτιρίου καὶ τὴ μισθοδοσία τοῦ προσωπικοῦ -μέχρι 2%- (ἐδάφιο δ΄) θὰ ἀποδίδονται εἰσφορὲς βάσει τῶν προϋπολογισθέντων ἐσόδων καὶ ὄχι τῶν ἐτήσιων ἀκαθάριστων εἰσπράξεων τῶν ναῶν. 

Ὅπως ἀντιλαμβάνεται ὁ ὁποιοσδήποτε, τὸ παραπάνω σημαίνει ὅτι οἱ ἐνορίες πρέπει νὰ ἀποδίδουν εἰσφορὲς βάσει τῶν προϋπολογισθέντων ποσῶν καὶ ὄχι μὲ βάση τὰ «πραγματικὰ» ποσά, τὰ ὁποῖα μπορεῖ λόγω κρίσης νὰ εἶναι ἐλάχιστα ἢ νὰ ἐπαρκοῦν μόνο γιὰ τὶς ἀνάγκες τοῦ ναοῦ (ΔΕΗ κ.α.). Στὶς καταγγελίες ἐτέθη, μάλιστα, τὸ ἐρώτημα ἂν ὑφίσταται θέμα συνταγματικότητας, ἀφοῦ παραβιάζεται, ὅπως εἰπώθηκε, ἡ ἀρχὴ τῆς ἀναλογικότητας. Γιὰ παράδειγμα, ἂν ἕνας ναὸς δὲν ἔχει ὄντως ἀκαθάριστες εἰσπράξεις, δύναται τὸ Μητροπολιτικὸ Συμβούλιο νὰ τοῦ ζητᾶ εἰσφορὲς ἐπὶ τὴ βάσει τοῦ προϋπολογισμοῦ του, τὸν ὁποῖο πολλὲς φορὲς διορθώνει πρὸς τὰ ἄνω τὸ Μητροπολιτικὸ Συμβούλιο ἢ καὶ ὁ πρωτοσύγκελος μίας Μητροπόλεως; 

Θὰ πρέπει νὰ σημειωθεῖ ὅτι οἱ κανονισμοὶ ἐκδίδονται ἀπὸ τὰ διοικητικὰ ὄργανα τῆς Ἐκκλησίας, δυνάμει ἐξουσιοδοτικῶν διατάξεων ποὺ προβλέπονται κάθε φορᾶ ἀπὸ τὸν Καταστατικὸ Χάρτη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Στὸ «ἐπίμαχο» ἄρθρο 6 τοῦ κανονισμοῦ 8/1979, ποὺ ἔχει τὸν τίτλο «Διάθεση πόρων ἐνοριακῶν Ἱερῶν Ναῶν», προβλέπεται ὅτι οἱ πόροι τῶν ἐνοριακῶν ναῶν διατίθενται πρὸς καταβολὴ τῶν εἰσφορῶν, σύμφωνα μὲ ὅσα ὁρίζονται ἀπὸ κανονισμοὺς τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοὺς νόμους τοῦ κράτους.

Κατὰ κύριο λόγο οἱ πάσης φύσεως εἰσφορὲς ὑπολογίζονται ἐπὶ τῶν ἐτήσιων ἀκαθάριστων εἰσπράξεων τῶν ναῶν. Οἱ καταβολὲς τῶν εἰσφορῶν τῶν ναῶν γίνονται: α) ὑπὲρ τοῦ Δημοσίου, β) ὑπὲρ τοῦ Μητροπολιτικοῦ Γραφείου, γ) ὑπὲρ ἀνοικοδομήσεως ἢ συντηρήσεως τοῦ μητροπολιτικοῦ οἰκήματος καὶ μισθοδοσίας τοῦ ὑπηρετικοῦ προσωπικοῦ του, δ) ὑπὲρ Ἀποστολικῆς Διακονίας, ε) ὑπὲρ Συνοδικοῦ Μεγάρου, στ) ὑπὲρ μισθοδοσίας τοῦ προσωπικοῦ τοῦ ναοῦ, ζ) ὑπὲρ συντηρήσεως φιλανθρωπικῶν ἢ ἄλλων εὐαγῶν ἱδρυμάτων τῆς Μητροπόλεως, η) ὑπὲρ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, θ) ὑπὲρ ἐξόδων κίνησης μητροπολιτικοῦ αὐτοκινήτου κ.λπ.

Ἐξαίρεση ἀπὸ τὴ γενικὴ ρύθμιση ἀναφορικὰ μὲ τὸν τρόπο ὑπολογισμοῦ τῶν εἰσφορῶν μὲ βάση τὶς ἐτήσιες ἀκαθάριστες εἰσπράξεις τῶν ναῶν προβλέπεται γιὰ τὰ ἔσοδα τοῦ ναοῦ ἀπὸ δίσκους, ἀπὸ τὸ παγκάρι ποὺ βρίσκεται στὴν εἴσοδο τοῦ ναοῦ, καθὼς καὶ γιὰ τὶς εἰσπράξεις ἀπὸ ἐράνους. Στὴν περίπτωση αὐτὴ ὁ κανονισμὸς προβλέπει ὅτι οἱ καταβολὲς πραγματοποιοῦνται μὲ βάση τοὺς ἐγκεκριμένους ἐτήσιους προϋπολογισμούς.

Σὲ δύσκολη θέση

Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ πρόβλεψη εἶναι δυνατὸ νὰ προκαλέσει ἀρκετὰ πρακτικὰ ζητήματα, φέρνοντας σὲ δύσκολη θέση τὰ Ἐκκλησιαστικὰ Συμβούλια τῶν ἐνοριῶν, ποὺ ἀδυνατοῦν νὰ ἀνταποκριθοῦν οἰκονομικὰ στὶς προκύπτουσες ὑποχρεώσεις λόγω μεταβολῆς τῶν οἰκονομικῶν συνθηκῶν διαμέσου τῆς χρονιᾶς, ποὺ ὁδηγεῖ σὲ προφανῆ ἀναντιστοιχία τῶν ἀναγραφομένων στοὺς προϋπολογισμοὺς μὲ τὰ πραγματικὰ εἰσπραχθέντα. 

Περαιτέρω, ὡς γνωστόν, οἱ προϋπολογισμοὶ τῶν ἱερῶν ναῶν, ὅταν κατατίθενται πρὸς ἔγκριση στὴ Μητρόπολη, πολλὲς φορὲς διορθώνονται «ὑπηρεσιακῶς» πρὸς τὰ πάνω μέσω αὔξησης τῶν προβλεπόμενων ἐσόδων, ποὺ κατὰ κύριο λόγο προέρχονται ἀπὸ τὸ παγκάρι καὶ τοὺς δίσκους. Ἀντιλαμβάνεται κανεὶς τὴν προφανῆ ἀδυναμία ποὺ αὐτὸ προκαλεῖ στὴν προσπάθεια τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου νὰ ἐπιδείξει συνέπεια στὴν καταβολὴ τῶν εἰσφορῶν τοῦ ἱεροῦ ναοῦ, οἱ ὁποῖες ὑπολογίζονται σύμφωνα μὲ τὰ προϋπολογισθέντα ἔσοδα.

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Ἡ πραγματικότητα ὅμως εἶναι τελείως καὶ δραματικῶς διαφορετική. Οἱ πιστοὶ ρίχνουν στὸν δίσκο καὶ στὸ παγκάρι σταδιακὰ ὅλο καὶ λιγότερα κέρματα, μὲ ἀποτέλεσμα ἀκόμη καὶ σὲ κεντρικοὺς ναοὺς τῶν μεγάλων πόλεων τὰ πραγματικὰ ἔσοδα νὰ ὑπολείπονται κατὰ πολὺ ἀπὸ τὰ ὑπὸ ἄλλες συνθῆκες καὶ μὲ ἄνωθεν διορθώσεις προϋπολογισθέντα. Πολλὲς φορές, μάλιστα, παρατηρεῖται καὶ ἀδυναμία τῶν συμβουλίων νὰ ἀνταποκριθοῦν στὶς τρέχουσες δαπάνες συντήρησης καὶ λειτουργίας τῶν ναῶν καὶ νὰ προτάσσουν τὴν ἐξόφληση τῶν ὑψηλῶν εἰσφορῶν ἀπὸ τὸν φόβο τῶν συνεπειῶν. Ἑπομένως, προκύπτει ἄμεση ἀνάγκη νὰ ἐπανεξετάσει ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τὴν ὡς ἄνω ρύθμιση καὶ νὰ προβεῖ σὲ τροποποίησή της καὶ προσαρμογὴ στὰ δεδομένα τῆς ἐποχή μας. Ἔτσι, οἱ πάσης φύσεως εἰσφορὲς τῶν ναῶν καλὸ θὰ ἦταν νὰ ὑπολογίζονται ἐπὶ τῶν πραγματικῶν καθαρῶν ἐσόδων τους, ἀφοῦ, δηλαδή, προηγουμένως ἔχουν καλύψει τὶς λειτουργικὲς δαπάνες τους. 

Τί Ἀναφέρει ὁ κανονισμὸς

Τί λέει ὁ κανονισμὸς 8/1979 «Περὶ Ἱερῶν Ναῶν καὶ Ἐνοριῶν» (ΦΕΚ Α΄ 1/5.1.1980) ἄρθρο 6 («Διάθεσις Πόρων Ἐνοριακῶν Ἱερῶν Ναῶν») ἐδάφιο 1:

«1) Οἱ κατὰ τὸ προηγούμενον ἄρθρον τοῦ παρόντος προβλεπόμενοι πόροι τῶν Ἐνοριακῶν Ναῶν διατίθενται πρὸς καταβολὴν τῶν ὑπὸ τῶν Κανονισμῶν καὶ Νόμων προβλεπομένων εἰσφορῶν, βάσει τῶν ἐτησίων ἀκαθάριστων εἰσπράξεων τῶν Ναῶν, πλὴν τῶν ἐδαφίων γ΄ καὶ δ΄, ὑπὲρ τῶν ὁποίων αἳ καταβολαὶ πραγματοποιοῦνται βάσει τῶν ἐγκεκριμένων ἐτησίων προϋπολογισμῶν τούτων, ἤτοι:

α) Ὑπὲρ δημοσίου πρὸς κάλυψιν τῆς δαπάνης μισθοδοσίας τῶν ἐφημερίων.

β) Ὑπὲρ ΤΑΚΕ, ὡς ὑπὸ Νόμων ὁρίζεται.

γ) Ὑπὲρ Μητροπολιτικοῦ Γραφείου καὶ τῆς μισθοδοσίας τοῦ προσωπικοῦ αὐτοῦ, ὡς ὑπὸ Νόμων ὁρίζεται.

δ) Ὑπὲρ ἀνοικοδομήσεως, ἀποσβέσεως βαρῶν ἢ συντηρήσεως Μητροπολιτικοῦ Οἰκήματος καὶ μισθοδοσίας τοῦ ὑπηρεσιακοῦ προσωπικοῦ αὐτοῦ μέχρι 2%.

ε) Ὑπὲρ Ἀποστολικῆς Διακονίας, ὡς ὑπὸ Νόμων ὁρίζεται. 

στ) Ὑπὲρ Συνοδικοῦ Μεγάρου 0,5%.

ζ) Ὑπὲρ μισθοδοσίας τοῦ τακτικοῦ καὶ ἐκτάκτου προσωπικοῦ του Ἱεροῦ Ναοῦ.

η) Ὑπὲρ συντηρήσεως καὶ λοιπῶν δαπανῶν τοῦ Ναοῦ.

θ) Ὑπὲρ συντηρήσεως εὐαγῶν ἢ ἄλλων φιλανθρωπικῶν Ἱδρυμάτων τῆς Μητροπόλεως, Ἐκκλησιαστικῶν ἐν γένει ἢ φιλανθρωπικῶν καὶ ἐθνικῶν σκοπῶν, μετὰ σύμφωνον γνώμην τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου.

ι) Ὑπὲρ προμηθείας, συντηρήσεως καὶ ἐξόδων κινήσεως μητροπολιτικοῦ αὐτοκινήτου.

ια) Ὑπὲρ Νοσηλευτικοῦ Ἱδρύματος Ἐκκλησίας 0,5%.

ιβ) Ὑπὲρ τῶν ἐν γένει πνευματικῶν καὶ ἱεραποστολικῶν σκοπῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως».

Ἀπὸ τὴν Ἐφημερίδα Ὀρθόδοξη Ἀλήθεια 

dimokratia