Ἡμερίδα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν γιὰ Πανορθόδοξη: Θλίψη καὶ ἀνησυχία

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Θλίψη καὶ ἀνησυχία προκάλεσε ἡ ἡμερίδα τὴν ὁποία διοργάνωσε ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἐν ὄψει τῆς Πανορθόδοξης Συνόδου.

Τὰ συναισθήματα αὐτὰ ξεκινοῦν ἀπὸ τὸν ἐκ τῶν ὁμιλητῶν τῆς ἡμερίδας Σεβ. Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο. Ἀνέγνωσε τὸ κείμενο, τὸ ὁποῖο, ὡς ὑπόμνημα, ἔχει καταθέσει ἐπισήμως σὲ ὅλα τὰ μέλη τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἔχει ὡς θέμα «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον» καὶ δημοσιεύθηκε τὸ πρωτότυπο τοῦ ἐγγράφου σὲ ἰστοσελίδες, ὑπογεγραμμένο ἀπὸ τὸν ἴδιο καὶ μὲ μονογραμμένη τὴν κάθε του σελίδα, δεῖγμα τοῦ ὅτι ἔχει ἐλεγχθεῖ ἐπισταμένως καὶ δὲν ἐπιδέχεται ἀλλοίωση.  

Ὡς πρὸς τὴν ἐμφάνιση τοῦ κειμένου του ὁ Σεβ. ἐπιχειρεῖ νὰ γράψει ἑνιαῖο κείμενο στὴν καθαρεύουσα, ἀλλὰ δὲν τὰ καταφέρνει. Ἐπὶ πλέον  ὑπάρχουν πολλὰ ὀρθογραφικὰ καὶ γραμματικὰ λάθη, κάτι ἐξαιρετικὰ λυπηρό. Οἱ παλιοὶ καθηγητὲς στὸ Γυμνάσιο καὶ στὸ Λύκειο δίδασκαν  στοὺς μαθητές τους ὅτι ἕνα κείμενο μὲ  ἀνορθογραφίες καὶ κοκκινίλες εἶναι ἀπορριπτέο, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ περιεχόμενό του... Τοῦ περιεχομένου προηγεῖται ἡ ποιότητα καὶ τὸ ἄψογο τῆς χρήσης...

τῆς γλώσσας καὶ ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖται σήμερα θεματοφύλακάς της...  

Παραδείγματα: Στὴ σελίδα 3 ὁ Σεβ. γράφει «προεκλήθησαν» καὶ στὴ συνέχεια «δημιούργησαν»... Στὴν ἴδια σελίδα γράφει «νὰ μᾶς διαφεύγει» καὶ πάρα κάτω «νὰ διαγράψη» μὲ ὑπογεγραμμένη... Στὴ σελίδα 4 γράφει«σύγχυνσιν» (Σημ. δὲν εἶναι ἀπὸ τὸ ρῆμα συγχύνω, ἀλλὰ συγχέω), ἀντὶ τοῦ «σύγχυσιν». Ἐπίσης στὴν ἴδια σελίδα γράφει «ἐφόσον» ἀντὶ τοὺ «ἐφ’ ὅσον». Στὴ σελίδα 6 γράφει «Χριστιανικαὶ Κοινότηται», ἀντὶ τοῦ ὀρθοὺ «Χριστιανικαὶ Κοινότητες». 

Στη σελίδα 8 ὁ Σεβ. γράφει «θὰ ἐδημιούργη» μὲ ὑπογεγραμμένη, ἀντὶ τοῦ ὀρθοὺ «θὰ ἐδημιούργει». Στη σελίδα 9 γράφει «νὰ προσδιορίση» μὲ ὑπογεγραμμένη, ἀλλὰ στὴ συνέχεια γράφει «νὰ υἱοθετηθεῖ», ἀντὶ τοῦ ὀρθοὺ «νὰ υἱοθετηθῆ» μὲ ὑπογεγραμμένη. Στὴν ἴδια σελίδα 9 γράφει «δὲν κατέστει», ἀντὶ τοῦ ὀρθοὺ «δὲν κατέστη». Στὴν ἴδια σελίδα γράφει «...ἐπὶ ἑνὸς ἄλλου σημείου, ἐξ ἴσου σημαντικον...», ἀντὶ τοῦ ὀρθοῦ «...ἐξ ἴσουσημαντικου...». Στὴν ἴδια σελίδα 9 γράφεται «μεταλλάσει», ἀντὶ τοῦ ὀρθοῦ «μεταλλάσσει». 

Στην ἴδια σελίδα  ἀναφέρεται «ἐπιτεύξεως ενοτητος» καὶ πάρα κάτω «ἀντίληψιν περι ενότητας». Στη σελίδα 12 σημειώνεται «τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἀναγνώρισιν», ἀντὶ τοῦ «τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἀναγνώρισιν». Στὴν ἴδια σελίδα γράφεται «ἐὰν δὲν ὁδηγεῖ, δηλαδὴ δὲν κατατείνει», ἀντὶ τοῦ ὀρθοῦ «ἐὰν δὲν ὁδηγῆ, δηλαδὴ δὲν κατατείνη», μὲ ὑπογεγραμμένες. 

Στὴ σελίδα 14 γράφεται ἡ λέξη «ἀκροτελεύτεια» ἀντὶ τῆς σωστῆς «ἀκροτελεύτια». Τέλος στὴ σελίδα 15 γράφεται «Περιγράφει τὴν ἁρμοδιότητα τῆς Συνόδου, ὡς τῆς μόνου καὶ ἀποκλειστικῶς ἁρμοδίας διὰ τὴν καταδίκην τῶν αἱρέσεων καί χαρακτηρισμοῦ διαφορων προσώπων ἢ ὁμάδων ὡς αἱρετικῶν...», ἀντὶ τοῦ ὀρθού «.....ὡς τῆς μόνης.... καὶ χαρακτηρισμόν...».

Ἐπὶ τῆς οὐσίας τοῦ κειμένου ὁ Σεβ. σημειώνει ὅτι οἱ διαφωνοῦντες μὲ σημεῖα τοῦ κειμένου «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον» καὶ ἐπιχειροῦντες νὰ θεμελιώσουν «τὴν περὶ ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἰδρυματικὴν ἀντίληψιν μίας <ἐκκλησιαστικῆς ἀποκλειστικότητος> περιπίπτουν ἢ καὶ ἐπαναλαμβάνουν ἐξ ἀντιγραφῆς ὄσας ἀντιλήψεις περὶ <ἀποκλειστικῆς ἐκκλησιολογίας> πρεσβεύει ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία καὶ ὡς ταῦτα μάλιστα διετυπώθησαν εἰς τὸ κείμενον Dominus Jesus». 

Εἶναι λανθασμένη ἡ ἀντίληψη τοῦ Σεβ.. Δὲν πρέπει οἱ Ὀρθόδοξοι νὰ ἀφήνουμε τοὺς παπικοὺς μὲ τὴν ψευδαίσθηση τῆς αὐτοσυνειδησίας τους, ὅτι «ἀποτελοῦν τὴν μία Ἐκκλησία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ διοικεῖται ἀπὸ τὸν διάδοχο τοῦ Πέτρου καὶ τοὺς Ἐπισκόπους ποὺ εἶναι σὲ κοινωνία μὲ αὐτόν», προκειμένου νὰ μὴ θεωρηθοῦμε ὅτι τοὺς μιμούμεθα... Ἀντίθετα, ἐπειδὴ  ὑποστηρίζουν τὸ ἀναληθές, ὀφείλουμε να διακηρύξουμε τὸ ἀληθές...

Ὁ Μητρ. Μεσσηνίας ὑποστήριξε ὄτι «ἡ ὕπαρξις τῆς ἱστορικότητος καὶ πραγματικότητος τοῦ σχίσματος ὡς γεγονότος ἐκκλησιαστικοῦ καὶ τῆς ἱστορικῆς διαιρέσεως ἐν τῷ ἐκκλησιαστικῷ σώματι ἐπιβεβαιοῦται ὑφ’ ὅλων τῶν πατερικῶν καὶ συνοδικῶν πηγῶν...». Προηγουμένως στὴν ἴδια ἡμερίδα ὁ π. Γρηγόριος Παπαθωμᾶς εἶχε ὑποστηρίξει ὅτι μὲ τοὺς Ρ/Κ δὲν ὑπάρχει σχίσμα, ἀλλὰ διακοπῆ κοινωνίας....  

Ἀνησυχία προκαλοῦν τὰ ὅσα γράφει ὁ Σεβ. Μεσσηνίας περὶ τῶν αἱρετικῶν. Σημειώνει ὅτι ἡ παράγραφος 22 τοῦ κειμένου «ἐκφράζει τὴν διαχρονικὴν ἀρχὴν τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησιολογίας, ὅτι ἄνευ συνοδικῆς ἀποφάσεως ἡ διάκρισις Ὀρθοδοξίας καὶ αἱρέσεως δὲν τυγχάνει ἐφικτή». Αὐτὴ ἡ ἀντίληψη δὲν συμφωνεῖ μὲ τήν  ἱστορία καὶ τὴν παράδοση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Ἀντιφάσκει ἐπίσης μὲ τὴν ἀρχὴ τοῦ κειμένου, ὅτι «ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία». 

Ἂν ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἡ Μία Ἐκκλησία, οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ ἢ οἱ  Προτεστάντες δὲν εἶναι ἐκτὸς αὐτῆς; Τότε πῶς χαρακτηρίζονται;... Ἡ μὴ ἀναγνώριση τοῦ ἐκκλησιολογικοῦ φρονήματος τῶν Ὀρθοδόξων γιὰ τοὺς ἑτεροδόξους μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει τὴν ἀρχὴ καὶ τὴ βάση μίας παγκοσμιοποιημένης συγκρητικῆς «ἐκκλησίας», ποὺ φυσικὰ δὲν θὰ ἔχει ὁποιαδήποτε σχέση μὲ τὴν Ὀρθοδοξία.

Οἱ δύο καθηγητὲς καὶ κληρικοὶ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ἀβύδου Κύριλλος καὶ π. Γρηγόριος Παπαθωμᾶς, καθὼς καὶ ὁ κ. Κων. Δεληκωνσταντὴς μίλησαν στὴν ἡμερίδα μὲ ὑπερβολικὰ φαναριοκεντρικὸ λόγο. Τὸ λεχθὲν λ.χ. ἀπὸ τὸν π. Γρηγόριο ὅτι  ὁ 28ος Κανόνας τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (451) ὡς «βαρβαρικὲς» χῶρες ἐννοοῦσε καὶ τὴν Ἀσία, τὴν Ἀμερικὴ καὶ τὴν Αὐστραλία θέλει πολὺ μεγάλη φαντασία γιὰ νὰ τὸ ὑποστηρίξει κανείς. 

Ἐπίσης τραβηγμένο ἦταν αὐτὸ ποὺ εἶπε, πὼς ὁ Πατριάρχης τῆς Κωνσταντινούπολης εἶναι «πρόεδρος τῆς 7ης Οικουμενικής Ἐκκλησιαστικῆς δικαιοδοσίας» (πέντε τὰ πατριαρχεῖα- μαζὶ καὶ ἡ Ρώμη -  καὶ ἕκτη ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου), ποὺ περιλαμβάνει ὅλες τὶς χῶρες ποὺ δὲν ἀνήκουν στὰ ὑπόλοιπα Πατριαρχεῖα καὶ στὶς αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες... Κατὰ τὸν π. Γρηγόριο ἡ «διασπορὰ» εἶναι ἐκκλησιαστικὸς μύθος, ὅλοι οἱ κάτοικοί της ἀνήκουν στὸ Φανάρι καὶ ὁ «αὐτοκεφαλισμός», ποὺ τὴν ἐπιβάλλει  εἶναι κάτι σὰν ἀσθένεια.... Ὅλη ἡ «διασπορὰ» τῶν Ὀρθοδόξων θάπρεπε νὰ εἶναι ὑπὸ τὴ δικαιοδοσία τοῦ Φαναρίου...

Ὁ Ἐπίσκοπος Ἀβύδου χαρακτήρισε «Μητέρα Ἐκκλησία» ὅλων τῶν ὑπολοίπων Ἐκκλησιῶν τὴν Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινούπολης. Λησμόνησε ὅτι στοὺς πρώτους αἰῶνες ἡ Ἱερουσαλὴμ ἦταν ἡ Μητέρα Ἐκκλησία καὶ πὼς ἡ Κωνσταντινούπολη ἀπέκτησε αἴγλη καὶ ἰσχὺ ὡς κέντρο τῆς παντοδύναμης αὐτοκρατορίας, τὴν ὥρα ποὺ τὰ ἄλλα τέσσερα πρεσβυγενὴ Πατριαρχεῖα χειμάζονταν, τὰ τρία ἀπὸ τοὺς εἰσβολεῖς ἄραβες μουσουλμάνους καὶ ἡ Ρώμη ἀπὸ τὰ βαρβαρικὰ φύλα. 

Ὁ Ἐπίσκοπος Ἀβύδου ὑποστήριξε ἐπίσης ὅτι τὴν αὐτονομία στὶς Ἐκκλησίες θάπρεπε νὰ τὴν δίνουν μόνο τὰ τέσσερα πρεσβυγενὴ πατριαρχεῖα καὶ τὸ ὅτι ἄλλες Ἐκκλησίες δὲν δέχονται τὴν πρόταση αὐτὴ ὀφείλεται στὸν ἐθνοφυλετισμὸ ἀπὸ τὸν ὁποῖο διακατέχονται.... Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἔχει σήμερα τὴ θέση ποὺ τοῦ ἀνήκει καὶ οὐδεὶς τοῦ τὴν ἀμφισβητεῖ, τουλάχιστον ἐπισήμως, καὶ δὲν χρειάζεται νὰ δείχνουν οἱ ἄνθρωποί του, ὅτι ἀντὶ νὰ ἐκφράζει τὴν ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία καὶ πνευματικότητα καὶ παρὰ τὴ δεινὴ θέση του ἐντός τῆς Τουρκίας διακατέχεται ἀπὸ ἠγεμονιστικὲς - παπικὲς τάσεις.

Ἡ ἡμερίδα ἂν ἔγινε γιὰ τοὺς φοιτητὲς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς δὲν πέτυχε τὸ σκοπό της. Τὸ θέμα της ἦταν πολὺ εἰδικὸ καὶ ὁ λόγος ὅσων μίλησαν πυκνὸς καὶ δύσκολος στὴν κατανόηση. Μία ἐρώτηση στοὺς φοιτητὲς θὰ ἔδειχνε τί ἀντελήφθησαν ἀπὸ τὴν ἡμερίδα... Ἂν πάλι ἔγινε, ὅπως στὸ ΑΠΘ, γιὰ νὰ προωθηθεῖ ἐπικοινωνιακὰ ἡ ἰδέα τῆς Πανορθόδοξης καὶ νὰ δοθεῖ μία ἀπάντηση σὲ ὅσους διαφωνοῦν μὲ αὐτήν, οἱ ὁμιλητὲς πρέπει νὰ ἱκανοποίησαν τὸ Φανάρι, πλὴν ἴσως τῆς κυρίας Κολοβοπούλου, μὲ τὴν ἔνστασή της στὸ «περὶ γενικῆς οἰκονομίας τῆς Ἐκκλησίας» στὸ θέμα τῆς νηστείας.